1. Ánni nga nʼio chjísínile je kjoamakjain. (Chótsenlai sén xi faʼaitʼa ibi.)

A SAKʼOAA chjonangilai yaoli kʼiatsa kʼoasjentjaili je Jeobá kʼianga kjoaʼaí kjoañʼai xi nʼio tse. Ya Hebreos 11:6 kʼoatso kʼiatsa mená nga kuinje̱ngilee yaoná, machjénní nga katasʼená kjoamakjain, nga̱ tsa tsínná kjoamakjain alikui nda sʼe̱ kon Niná. Tsakui nichxin kʼoakuixoán nga koa̱n sʼe̱le kjoamakjain toʼya chjotani. Tonga ya 2 Tesalonicenses 3:2 kʼoatso nga tsín tsa tongatsʼi chjota nga koa̱n sʼe̱le kjoamakjain. Nga jao bersíkulo jebi kui bakóyaná nga nʼio chjíle nga nʼio katasʼejna kjoamakjainná.

2, 3. 1) Ánni nga nʼio chjísínile nga nʼio katasʼejna kjoamakjainná. 2) Jméni xi chótʼayá i̱ kjoaʼmiya jebi.

² Je pastro Pedro kʼoakitso nga nʼio chjíle nga kui sʼe̱ná je kjoamakjain xi jekachotʼayakao (tʼexkiai 1 Pedro 1:7). Kʼianga jemachrianle je kjoañʼai xi nʼio tse, machjén nga kui katasʼená je kjoamakjain xi kʼoasjentjainá (Hebreos 10:39). Kuinga kʼoénesínilee yaoná nga sa nʼio sa nʼio katasʼejna kjoamakjainná. Kʼoa kʼoasʼin kʼoasjentjainá je Jesús kʼianga kjoaʼaísíkje sonʼnde jebi. Koaan kʼoakʼuínlee je Jeobá tojo kitsole jngo chjota je Jesús, kitsole: “Makjainna, xi tsín timakjainnina, tisenkaonái” (Marcos 9:24). Kʼoa kʼoati koa̱n kʼoakʼuínlee Niná jokitsole je  pastrole Jesús, kitsole: “Tisenkaonajin, jméni nga ngisa nʼio koa̱nkjainsíninajin” (Lucas 17:5).

³ I̱ kjoaʼmiya jebi jan koya tjínni xi chótʼayá: Jméni xi sʼiaan nga nʼio sʼe̱jna kjoamakjainná. Jósʼin koakoá nga nʼio tíjna kjoamakjainná. Kʼoa ánni nga tsín jao tjínsíniná kʼianga tsjoáná kjoamakjain je Jeobá tsa si̱jélee.

4. ʼYá tsʼe choa̱ xi koasenkaoná nga nʼio sʼe̱jna kjoamakjainná.

⁴ Je Jeobá kui xi mele nga nʼio katasʼejna kjoamakjainná. Kuinga faʼaitʼasíni Biblia je choa̱le chjota xi kisʼele kjoamakjain (Romanos 15:4). Tobʼelañá, je Abrahán, Sara, Isaac, Jacob, Moisés, Rahab, Gedeón kao Barac (Hebreos 11:32-35). Tonga kʼoati basenkaoná josʼin tjíobakó kjoamakjainle je ndsʼee xi tjío nichxin xi tiyoaa ndʼaibi. *

5. 1) Jósʼin tsakakó je Elías nga nʼio kisʼejna kjoamakjainle. 2) Jméni xi chjónangilee yaoná.

⁵ Jngo choa̱ xi basenkaoná xi faʼaitʼa ya Biblia tsʼení Elías. Aonla koya kataʼyaa josʼin tsakakó nga nʼio kisʼejna kjoamakjainle. Xi títjon, ñandia kʼianga je Elías kʼoakitsole je rey Acab kʼianga tsín tisikʼani jtsí je Jeobá. Kʼoa kʼoakitsole nga ñaki kʼoakoa̱n nga̱ jé Jeobá xokitso (1 Reyes 17:1). Xi majaoni, ñaki kʼoatsakʼé kon je Elías nga je Niná tsjoále jmeni xi koa̱nchjénle, je kʼoa kao chjota xi ngikʼa, kʼianga tsín tikʼoa̱ni jtsí (1 Reyes 17:4, 5, 13, 14). Xi majanni, je Elías koankjainle kʼianga koa̱nle sikjaʼáyale Jeobá je tiʼndíle jngo ʼndíchjoónkʼan (1 Reyes 17:21). Xi mañoni, je Elías alikui jao kisʼe kon nga sikasén lʼí je Jeobá nga koaka je cho̱ xi kitsjoatʼale ya nindo Carmelo (1 Reyes 18:24, 37). Xi maʼaonni, je Elías ñaki koankjainle nga kʼoa̱ jtsí nga kui nichxin kʼoa i kitsole je Acab: “Tichi kʼoa tʼui, nga̱ ñaki jetífane nga nroa jtsínʼio” (1 Reyes 18:41). Tojosʼin tiʼyaa choa̱ jebi, koaan chjónangilee yaoná: “A kʼoakji nʼio tíjna kjoamakjainna joni tsa tsʼe Elías”.

6. Kʼiatsa mená nga nʼio sʼe̱jna kjoamakjainná, jméni xi si̱jélee je Niná.

⁶ Kʼiatsa mená nga nʼio sʼe̱jna kjoamakjainná, machjénní nga si̱jélee Niná nga katatsjoáná nganʼiotsjele nga̱ yaa kjuinroani nga sʼe̱ná kjoamakjain (Gálatas 5:22). Je Jesús kʼoakitso nga si̱jélee Jeobá nga nʼiosa tse nganʼiotsjele katatsjoáná kʼoa kʼoati kitso nga tsjoále Niná ʼyani xi síjéle (Lucas 11:13).

7. Jngola choa̱ tʼejnai, jméni xi sʼiaan kʼianga nʼio katasʼejna ngantsjai kjoamakjainná.

⁷ Tonga jmé xi sʼiaan tsa jenʼio tíjna kjoamakjainná. Machjénní nga si̱kuindaa ánni nga tsín kjuinroajensíni. Nga̱ je kjoamakjainná yaa mangóson joni tsa lʼí xi tjítse. Kʼianga sʼa títjon nʼio faʼájnga̱ lʼíle. Tonga tsa tsín tikjoáyojinñá chikín, kjuitsʼaojin. Kʼoati ma je kjoamakjainná. Kʼianga tsín kjuinroajen kjoamakjainná, machjénní nga nyaon nyaon kʼoéxkiaa kʼoa chótʼayá je Biblia. Tsa kʼoasʼiaan, sa nʼio sa nʼio koa̱ntsjoachaa je Jeobá kʼoa kao Biblia, kʼoa nʼio sʼe̱jna ngantsjai je kjoamakjainná.

8. Jméni xi koasenkaoná nga nʼio sʼe̱jna kjoamakjainná.

⁸ Kʼianga tosi tonda nʼio katasʼejna kjoamakjainná, alikui tokatamajngoni tokoán jmeni xi koanjinná nga kjesa chanisʼenngindájián yaoná (Hebreos 6:1, 2). Tobʼelañá,  koaan chótʼayá josʼin tíbitjoson je én xi tongini kinokjoa. Xi ijngosani, kʼianga tichotʼayá Biblia koaan si̱nkjínlee tokoán tsa tibakoá nga nʼio tíjna kjoamakjainná (tʼexkiai Santiago 1:25; 2:17, 24).

9, 10. 1) Jósʼin basenkaoná je ndsʼee nga nʼio sʼejna kjoamakjainná. 2) Jósʼin basenkaoná je kjoajtín xi satíoná nga nʼio sʼejna kjoamakjainná. 3) Jósʼin basenkaoná nga ʼmiyasoán nga nʼio sʼejna kjoamakjainná.

⁹ Je pastro Pablo kʼoakitso nga koa̱n kʼoainganʼiongañálee xíngiaa nga nʼio sʼe̱jna kjoamakjainná (Romanos 1:12). Kuinga kʼoakitsosíni nga ngisa nʼio sʼejna kjoamakjainná kʼianga nimiyoaa je ndsʼee xi tjío ya jinjtín, kʼoa ngisa je ndsʼee xi kixi fitʼale Niná nga kjoa faʼatojin (Santiago 1:3). Kʼianga je nimiyoaa je chjota xi chʼao sʼín síkjinroajeen kjoamakjainná (1 Corintios 15:33). Kuinga kʼoatsosíniná je Biblia nga tsín koa̱n si̱chaa je kjoajtínná, nga̱ yaní nga bʼainganʼiongañálee xíngiaa (tʼexkiai Hebreos 10:24, 25). Xi ijngosani, jmeni xi ʼmiyaná nga mañaa kʼoati basenkaoná nga nʼio sʼejna kjoamakjainná. Ya Romanos 10:17 kʼoatso kʼianga ngisa sʼesaná kjoamakjain nga ʼyasaa jmeni xi tso je Biblia. Kuinga machjénsíni nga chjónangilee yaoná: “A nijngojin kjoajtín xi satíoná sicha”.

¹⁰ Ijngosa koya xi basenkaoná nga nʼio sʼejna kjoamakjainná kʼianí nga ʼmiyalee chjota jmeni xi tso je Biblia. Kʼianga ʼmiyasoán, jé Jeobá ninʼiotʼaa kʼoa nʼiojin maa tojo kisʼin je chjotale Cristo xi tsakatio nga siglo 1 (Hechos 4:17-20; 13:46).

11. 1) Ánni nga nʼio kisatiosíni je kjoamakjainle je Josué kao Caleb. 2) Jósʼin koa̱n kjuintjenngiaa je choa̱le Josué kao Caleb.

¹¹ Kʼianga ʼyaa josʼin tsjoáná Jeobá jmeni xi nijélee kʼoa josʼin basenkaoná, je kjoamakjainná ngisa nʼio sʼejna. Je Josué kao Caleb kʼoakoan. Kʼianga kikotsenché ya ʼnde jñani tsakʼinle nga kʼoaile, tsakakó nga nʼio kisʼele kjoamakjain. Kʼianga jeki nó, je kjoamakjainle sa nʼio sa nʼio kisʼejna nga tsabe nga Niná tsakinyakao. Kʼoa kuijin nga kʼoakitsonile Josué je chjota israelita nga kisitjoson je Jeobá ngayeje jmeni xi tongini kitso. Kitsole: “Je Jeobá tijkónchao, nda  tangíntʼalao kʼoa kixi tixálao”. Kʼoa xijekoan kitsole: “An kʼoa kao yaniʼyana jé Jeobá si̱xálaijin” (Josué 23:14; 24:14, 15). Kʼiatsa kʼoati si̱nʼiotʼaa tsanda ñá je Jeobá, jchañá josʼin koasenkaoná kʼoa je kjoamakjainná ngisa nʼio sʼe̱jna (Salmo 34:8).

12. Jósʼin bakoá nga nʼio tíjna kjoamakjainná.

¹² Je Santiago i kitso: “Koakole josʼin nga makjainna nga̱ nda tjín xána” (Santiago 2:18). Kui xokitsole je Santiago nga kui bakoñá jmeni xi nʼia tsa nʼio tíjna kjoamakjainná. Kataʼyala kʼaa josʼin koa̱n koakoá kjoamakjainná.

13. Kʼianga ʼmiyasoán, ánni nga kao kui tibakoñá nga tjínná kjoamakjain.

¹³ Kʼianga ʼmiyasoán, bakoñá nga tjínná kjoamakjain. Ánni. Nga̱ kʼoasʼin bakoñá nga makjainná nga jemachrianle kjoafetʼa kʼoa nga “likui sikʼachxin” (Habacuc 2:3). Kʼiatsa mená jchaa tsa nʼio tíjna kjoamakjainná, koaan chjónangilee yaoná: “A nʼio mandosin kjoaixina nga xinyasoan. A bʼenele yaona nga fakaoña xi tʼatsʼe Niná tojokji chjotani. A tibasjaisale josasʼin nga ngisasa tse xínyasoan” (2 Corintios 13:5). Kʼianga kʼoénelee yaoná nga kʼuínyasoán, kʼoasʼin koakoñá nga nʼio tíjna kjoamakjainná (tʼexkiai Romanos 10:10).

14, 15. 1) Jósʼin koakoá nga tjínná kjoamakjain nga nyaon nyaon. 2) Kʼoalasi josʼin tsakakó jngo familia xi ya Asia tsʼe nga nʼio tjío kjoamakjainle.

¹⁴ Ijngosa koya josʼin bakoá nga tjínná kjoamakjain kʼianí nga kaná je kjoa xi bitjatojiaan nga nyaon nyaon. Kʼiatsa tíkaná nga ma̱ tinijchá yaoná, tsa chʼin tjínná, tsa tínroajen tokoán, tsa depresión tjínná kʼoa tsa jmesa kjoa tibitjatojiaan, je Jeobá kao Jesús si̱nʼiotʼaa nga jé xi “koasenkaoná kʼia nga koa̱nchjénná” (Hebreos 4:16). Kʼiatsa si̱jélee nganʼio je Jeobá, koakoñá nga makjainná xi tʼatsʼe. Je Jesús kʼoakitso nga koa̱n si̱jélee je Niná je “nioxtila xi nichxin nganyaon” machjénná (Lucas 11:3). Nʼio nkjín choa̱ faʼaitʼa ya Biblia xi bakó nga je Jeobá tsjoáná tojmeni xi machjénná.  Tobʼelañá, kʼianga tsín titsakʼani jtsí ya naxinandá Israel, je Jeobá kitsjoale nandá kao tsojmi xi kiskine je Elías. Je Biblia kʼoatso nga “je nraa nyaon nyaon kichokaole nioxtila kao yao kʼianga tanjio kʼoa kichokaole nioxtila kao yao kʼianga jekoanʼña̱”, kʼoa nga ya tsakʼi nandá ya jngo xo̱ngá (1 Reyes 17:3-6). Kʼoati koa̱n si̱nʼiotʼaa je Jeobá nga̱ kʼoati tsjoáná jmeni xi koa̱nchjénná.

¹⁵ Kʼiatsa kjuintjenngiaa je kjoafaʼaitsjen xi tsjoá je Biblia, so̱koná jmeni xi machjénle je familianá. Cha̱niyalai jkui jmeni xi koantʼain jngo familia ya Asia. Je xi nʼai ma, tochan tsabe nga jenʼio xkón tíbʼejna je kjoamiyo xi tjínle kao Jeobá xi totʼatsʼe xále. Chjota jebi kʼoa kao chjoónle mele nga sitjoson jmeni xi tso Mateo 6:33 kao Proverbios 10:4. Kʼoa tsakjáoyani nga sikʼéjna je xále kʼoa nga to tsojmi kʼoenda je xi koatena. Je chjoón kʼoatso nga nʼio kisixá, tonga kʼianga je Jeobá tjíosíkuinda alikʼia koantsínle xi kiskine. A kʼoati jesa kitjatojin ji jngo kjoa xi kʼoati kisitaja kjoamakjainli.

16. Jméni xi koa̱n kʼiatsa si̱nʼiotʼaa je Jeobá.

¹⁶ Kʼiatsa si̱nʼiotʼaa je Jeobá kʼoa kʼoasʼiaan jmeni xi tsoná jé koasenkaoná. Kui xokitsole je Pablo kʼianga kisikʼaxki̱ jmeni xi kitso je Habacuc, kitso: “Je xi tjínle kjoakixi nga̱ makjainle, kʼoasʼin kʼoéjnakon” (Gálatas 3:11; Habacuc 2:4). Xi ijngosani, je Pablo kʼoakitso nga tjínle nganʼio je Niná nga koasenkaoná (Efesios 3:20). Bʼenelee yaoná nga nixálee je Niná, tonga kʼoati ʼyaa jokji tjen bichó nganʼioná. Kʼoanʼia jñani tjen kʼoamaná kʼoa ʼyañá nga sichikontʼain Jeobá jmeni xi tinʼia. Kʼoa nʼio bʼailee kjoanda je Jeobá nga kʼoasʼin basenkaoná.

17. 1) Kʼiáni kitsjoale Jesús jmeni xi kisijé je chjotale. 2) Ánni nga ʼyasíñá nga ngisasa tse kjoamakjain tsjoáná je Jeobá kʼiatsa si̱jélee.

¹⁷ Kʼianga jekachotʼayajiaan kjoaʼmiya jebi, tsakui nichxin kʼoati sa̱tío tokoán tsanda ñá joni tsa je pastrole Jesús kʼianga kitsole: “Tisenkaonajin, jméni nga ngisa nʼio koa̱nkjainsíninajin” (Lucas 17:5). Jmeni xi kisijéle je chjotale Jesús, kʼiaa kitsjoale nga sʼuí Pentecostés nga nó 33. Nga kui nichxin, kitsjoale nganʼiotsje kʼoa tsakasenkao nga koanjinle jmeni xi mele je Niná. Nga kʼoakoan ngisa nʼiosa kisatio kjoamakjainle. Kʼoa je chjotale kʼiaa tsakʼétsʼiakao nga ngisa nʼio kitsoyason ngakjijnda (Colosenses 1:23). Je Jeobá tsjoáná tojmeni xi si̱jélee “josʼin mele nga je” (1 Juan 5:14). Kʼiatsa si̱jélee nga nʼio sa tse kjoamakjain katasʼená, tsjoáná.

18. Jósʼin síchikontʼain je Jeobá je xi nʼio tjío kjoamakjainle.

¹⁸ Kʼiatsa ñaki je Jeobá si̱nʼiotʼaa, sichikontʼainná kʼoa ngisasa tse kjoamakjain tsjoáná kʼiatsa si̱jélee. Kʼiatsa kʼoasʼiaan, ngisa nʼiosa sʼe̱jna kjoamakjainná kʼoa kʼoainá kjoanda xi tsʼe “kjoatéxomale Niná” (2 Tesalonicenses 1:3, 5).