Ir al contenido

Ir al índice

Tsjoacha katamaa xíngiaa josʼin tsjoachaa yaoná

Tsjoacha katamaa xíngiaa josʼin tsjoachaa yaoná

“Katamatsjoachai xikʼa joni nga tijini” (MATEO 22:39).

KJOAJNDA 25, 36

1, 2. Jmé xi bakóyaná je Biblia xi tʼatsʼe kjoatsjoacha.

JE XI ngisa bakó je Jeobá kuiní je kjoatsjoacha (1 Juan 4:16). Kʼoa je Jesucristo kʼoati kjoan jokjoan je Nʼaile. Je Jesús jé títjon koannda tikʼoajinni ngayeje, kʼoa jemiyón nó tjínle nga tíjna ya ngʼajmi kao Niná. Kʼoa tsabe nga nʼio bakó kjoatsjoacha je Jeobá (Colosenses 1:15). Je Jesús kʼoatisʼin tíbakó je kjoatsjoacha jokji tse jetíjna, ya ngʼajmi kao i̱ Sonʼnde. Kuinga tsín jao tjínniná nga kao kjoatsjoacha koatexomaná je Jesús kao Jeobá.

2 Ñandia nga jngo chjota kui kiskonangile Jesús jñánile je kjoatéxoma xi ngisa chjíle. Je Jesús i kitsole: “Katamatsjoachai Naili Nináli. Katamatsjoachani ngayije ni̱ma̱li, kao ngayije kjoatsjoali, kʼoa kao ngayije kjoafaʼaitsjenli. Jébi xi títjon, xi ngisa ngʼa kjoatéxoma. Kʼoa je xi majaoni kʼoatisʼinni jebi: Katamatsjoachai xikʼa joni nga tijini” (Mateo 22:37-39).

3. ʼYáni xi xíngiaa mani.

3 Nʼio chjíle nga tsjoacha koaan ngatsʼi chjota. Je Jesús kʼoakitso nga tjínnele tsjoacha koaan je Jeobá kao xíngiaa. ʼYáni xi xíngiaa mani. Xíngiaa mani toʼya chjotani. Tobʼelañá, tsa jechixán, je xíngiaa xi ngisa nʼio chjíle xi kao ñá jé xi chixankoaa. Kʼoati xíngiaa mani je ndsʼee xi tjío ya jinjtín kʼoa kao je chjota xi ʼmiyasonlee. I̱ kjoaʼmiya jebi kui chótʼayá jósʼin koakoá nga tsjoachaa xíngiaa.

TAKOLAI JE CHJOÓNLI KʼOA TSA XʼINLI NGA TSJOACHAI

4. Ánni nga koa̱n tsjoa sa̱tíoni kon xi jechixan ninga chjotajée ma.

4 Jé Jeobá kisikixan je Adán kao Eva, chjota xi títjon koannda. Kuinga kʼoabixónñá nga je tsakʼéjnabasen je kjoabixan. Je Niná kui xi koanmele nga nʼio tsjoa satío kon je Adán kao Eva kʼoa nga je sitse Sonʼnde (Génesis 1:27, 28). Tonga nga tsín kisitjosonle Jeobá likui titsjoa kisationile. Kʼoa nga kʼoakisʼin kisikakinná ngatsʼiaa je jée kao kjoabiya (Romanos 5:12). Nga chjotajée maa ngatsʼiaa, a kui xi tsonile nga tsín koa̱n tsjoa sa̱tío kon xi jechixan. Mai. Koa̱n tsjoa satío kon. Nga̱ je Jeobá nʼio nda kjoafaʼaitsjen tsjoále je chjoón kao je xʼin (tʼexkiai 2 Timoteo 3:16, 17).

5. Ánni nga nʼio chjínile nga koakole kjoatsjoacha xínkjín xi jechixan.

5 Je Biblia kʼoatso nga tjínnele koakole kjoatsjoacha xínkjín xi jechixan kʼianga nda koatio. Je pastro Pablo kʼoakitso jósʼin tíjna xi ñaki kjoatsjoacha ʼmi. I kitso: “Je kjoatjaocha tsejtaní, kʼoa tjínle kjoanda. Je kjoatjaocha tsínle kjoaxintakonjin. Je kjoatjaocha likui bʼasjejeya yaole, likui mangʼakon. Likui sísoale xínkjín, likui básjai xi titsʼeni, likui matijta, likui bʼéjinkon xi chʼao tjín. Likui sítsjoanile yaole xi tʼatsʼe xi tsín kjoakixi, tonga tojngo sítsjoanile yaole kao xi kjoakixi. Síkjaínle ngayije, makjainle ngayije, koyale ngayije, ngayije jchókjoakaole. Je kjoatjaocha nikʼiajin fetʼa” (1 Corintios 13:4-8). Tsa sikjaʼaitsjenjin xi jechixan jokitso je Pablo kʼoa tsa koaitjenngi je kjoafaʼaitsjen xi kitsjoa, nʼiojin tsjoa satíole.

Ya Biblia faʼaitʼa kjoafaʼaitsjen xi binyakao nga ndasʼin koatio xi jechixan (Chótsenlai párrafo 6 kao 7)

6, 7. 1) Jótso ya 1 Corintios 11:3 tʼatsʼe je xi ngʼajko̱ ma. 2) Jngo xi chjotale Cristo ma, jósʼin tjínnele skoe̱kon je chjoónle.

6 Jé Jeobá xi kʼoatso ʼya xi ngʼajko̱ tíjnale yaniʼya. Je Pablo i kitso: “Cristo ngʼajko̱le ngatsʼi xi xʼin. Kʼoa je xʼin ngʼajko̱le chjoónle. Kʼoa Niná xi ngʼajko̱le Cristo” (1 Corintios 11:3). Tojo tso én jebi, jé xi xʼin xi ngʼajko̱ tíjnale familiale. Tonga alikui kui xi tsonile tsa totaon skoe̱. Je Jeobá kui xi mele nga je xʼin tsjoake katama familiale. Je Jeobá kʼoasʼín kʼoa nʼio nda choa̱ bʼéjnale je xʼin, tsjoake je Jesús kʼoa alikui to yaole fini. Kʼoa nga kʼoasʼín je Jeobá, je Jesús bexkón, kʼoa i kitso: “Tsjoake̱ Nʼainá” (Juan 14:31). Je Jesús alikuijin kʼoakitso tsa totaonlani tsabe je Jeobá.

7 Je Biblia kʼoatso nga je xi xʼin ma jé ngʼajko̱ tíjnale je chjoónle. Tonga kʼoati tso nga tjínnele skoe̱xkón (1 Pedro 3:7). Kui xi tsonile nga kuenta sʼin jme xi machjénle je chjoónle kʼoa nga tsjoále jme xi tsjoa koayani kon. Je Biblia itso: “Jon xi xʼion, tsjoacha katamao yánchjínno, josʼin nga Cristo koantsjoake naxinandále, kʼoa kitsjoantjai yaole xi tʼatsʼe” (Efesios 5:25). Tojosʼin tiʼyaa, je Jesús saʼnda kitsjoantjai yaole xi totʼatsʼe chjotale nga nʼio tsjoake koan. Tsa je xi xʼin koaitjenngi choa̱le Jesús kʼoa tsjoake koa̱n je chjoónle, ngisajin choa ñʼai koa̱nle je chjoón nga tsjoake koa̱n, nga skoe̱xkón kʼoa nga tsjoánganʼiole jmeni xi sʼin (tʼexkiai Tito 2:3-5).

TSJOACHA KATAMAI JE NDSʼAI

8. Jósʼin jchatokoán je ndsʼee.

8 Jngo tjíjtsa Sonʼnde miyón mani chjota xi Jeobá síxále. Jósʼín tjínnele jchatokoán. Je Énle Niná kʼoatso nga tjínnele nda si̱koaa ngatsʼi chjota, kʼoa xi ngisa kuenta sʼiaan je xi ndsʼee mani (Gálatas 6:10; tʼexkiai Romanos 12:10). Je pastro Pedro kʼoakitso nga ñaki ni̱ma̱ná kjuinroajinni nga tsjoacha koaan je ndsʼee tsa si̱tjosoán jotso je Énle Niná. Kʼoati i̱ kitso: “Nʼio katamatsjoachao xíngio” (1 Pedro 1:22; 4:8).

9, 10. Ánni nga jtín tiyoñá xi choʼndale Jeobá maa.

9 Ñá xi chjotale Cristo maa alikui mangósoán kao je chjota xi kjaʼaí. Ánni. Kuinga tsjoacha kjoaixiaa je ndsʼee. Kʼoati tsjoachaa je Jeobá kʼoa nitjosonñá kjoatéxomale. Kuinga tsjoániná nganʼiotsjele. Kʼoa je nganʼiotsjele Niná kui xi basenkaoná nga jtín sʼin biyoaa kao je ndsʼee jngo tjíjtsa Sonʼnde (tʼexkiai 1 Juan 4:20, 21).

10 Je Pablo kʼoakitso nga nʼio chjíle nga tsjoacha koaan xíngiaa ñá xi chjotale Cristo maa. I kitso: “Katasʼeno kjoamatakon, kao kjoanda, kao kjoayo̱ma̱ kjiatakon, kao kjoandʼé, kao kjoatsetakon. [...] Je nga títjonle ngayije kjoabi, katamatsjoachao xíngio, nga jé kjoatjaocha xi nda bʼékjaoná, kʼoa síjngoná” (Colosenses 3:12, 14). Je Pablo kʼoati i̱ kitso: “Tosa nda tikao xíngio. Katasʼeno kjoamatakon. Tichatʼalao xíngio, josʼin nga Niná kisichatʼano nga tiyokao Cristo” (Efesios 4:32). Xi chjotale Cristo maa tsjoachañá xíngiaa ninga xinxin tsaan. Nʼio bʼé kjoanda nga kʼoasʼin jtín tiyoaa kʼoa tsjoachaa xíngiaa.

11. Jméni xi bakó nga kui tiyojiaan relijión xi kixi.

11 Ñá xi testigole Jeobá maa tsjoacha kjoaixiñá xíngiaa kʼoa jtín sʼin tiyoaa. Kʼoa kui xi bakó nga kui tiyojiaan relijión xi kixi. Je Jesús i kitso: “Kʼuisʼin skoe̱ ngatsʼi nga jon nío chjotana, tsa kʼoasʼin matsjoachao xíngio” (Juan 13:34, 35). Kʼoa je pastro Juan kʼoakitso tsa mená koakoá nga “ʼndíle Niná” maa, tjínnele si̱tjosoán kjoatéxomale Niná kʼoa tsjoacha koaan je ndsʼee. Xijekoan i kitso: “Je kjoakixi xi kinoʼyao saʼnda nga koankjain títjonno, nga tjaocha koaan xíngiaa” (1 Juan 3:10, 11). Nga bakolee kjoatsjoacha xíngiaa kʼoa nga jtín sʼin tiyoaa kui xi bakó nga ñaki chjotale Cristo maa. Kʼoati kui xi bakó nga ñá tísíchjénná Niná nga tiʼmiyasoán je Énle jngo tjíjtsa Sonʼnde (Mateo 24:14).

NʼIO NKJÍN CHJOTA TÍSʼEXKÓ

12, 13. 1) Jméni xi tjíosʼín nichxin xi tiyoaa ndʼaibi je xi ya tjíojinle chjotankjín. 2) Jméni xi jeme kʼoakoa̱n xi koyale je chjotankjín.

12 Nichxin xi tiyoaa ndʼaibi, me ngatsʼi testigole Jeobá xi ya maxki̱kao je xi chjotankjín tsole ya Biblia. Chjotankjín jebi yaa nroani jngo tjíjtsa Sonʼnde kʼoa tsjoánganʼiole Chjotaxále Niná. Je Biblia itso xi tʼatsʼe chjota jebi: “Jébi xi nʼio tse kjoañʼai tsakjaʼá, kʼoa jetsakanéjon najñole, kʼoa je kisichxoa kao je njínle je Barré”. Kui xi tsonile nga makjainle tʼatsʼe kjoabʼechjíntjaile Jesús. Tsjoake je Jeobá kʼoa “síxále nga nichxin kao nga nitje̱n”, kʼoa kʼoati tsjoake je Jesucristo (Apocalipsis 7:9, 14, 15).

13 Je Niná jeme sikjeson jmeni xi chʼao chon sonʼnde nga kjoaʼaí kjoañʼai xi nʼio tse (Mateo 24:21; tʼexkiai Jeremías 25:32, 33). * Tonga je Jeobá nʼio tsjoake choʼndale, kuinga sikuindani kʼoa tsjoáʼndenile nga ya koatio ya Sonʼndenaxó. Tojo kitso nichxin xi jeme jao jmi nó tjínle, “kʼoejon ngayije ndáxko̱n xi tsʼe xko̱n. Likui tisʼe̱ni kjoabiya. Likui tisʼe̱ni kjoaba, nijejin xi kjiʼndía, nijejin xi aon male”. A fiya jkui jokoa̱nchon kʼianga jetsín tisʼe̱ni kjoatsʼen, kjoañʼai kao kjoabiya (Apocalipsis 21:4).

14. Jótjín mani je chjotankjín nichxin xi tiyoaa ndʼaibi.

14 Kʼianga nó 1914 nga kitsʼia je nichxin fetʼa, to aon jmi mani je choʼndale Niná xi ya koyale nga ya koai ngʼajmi. Ningalani kjoa jaʼatojin, tosi tonda kitsoyason nga̱ tsjoake koan je chjota kʼoa kui nganʼiotsjele Niná tsakinyakao. Kʼoa jósʼin tíbichómani nga kʼoakisʼin, nichxin xi tiyoaa ndʼaibi nʼio nkjín chjota tísʼexkó xi i̱ Sonʼnde koatio. Chjotankjín jebi jinla miyón mani nichxin xi tiyoaa ndʼaibi. Kʼoa tsʼato 115,400 jtín tjío jngo tjíjtsa Sonʼnde jñani batioxkó. Kʼoa tosi tonda kjimankjín. Tobʼelañá, tjen septiembre nó 2013 saʼnda agosto nó 2014 tsʼato 275,500 chjota kisʼenngindá. Xi tsonile 5,300 chjota kisʼenngindá nga xki̱ xomana.

15. Jméni xi tíbasenkaoná nga tiʼmiyasonlee chjota je Énle Niná.

15 Tokʼoamaná jokji chjota tjíonrʼoé je énnda chjotse xi tʼatsʼe Chjotaxále Niná. Xi tíbasenkaoná nga tiʼmiyasonlee kui je xo̱n xi Énle Niná faʼaitʼa, xi tsʼato ñato siento én tíbitjo. Tobʼelañá, je Xo̱n xi Bájinkonná kui xi ngisasa nʼio tíbʼabíson jngo tjíjtsa Sonʼnde. Nga xki̱ sá tsʼato ñachantejao miyón bitjo kʼoa jao siento kao ñachanñato én bitjo. Kʼoa je libro Jmé kjoanni xi bakóya je Biblia jejao siento miyón libro kitjo kʼoa tsʼato jao siento basen én tíbitjo.

16. Ánni nga sa nkjín sa nkjín kjimani choʼndale Jeobá.

16 Sa nkjín sa nkjín kjima chjota xi je Jeobá tjíosíxále. Kuinga kjimankjínni nga tjínná kjoamakjain tʼatsʼe Niná kʼoa makjainná nga tʼatsʼe jaʼaini je Biblia (1 Tesalonicenses 2:13). Ningalani jtikená kʼoa bʼétʼaná je Na̱i, ndasʼin tiyoaa xi kao Niná (2 Corintios 4:4).

KOAKOÁ NGA TSJOACHAA XÍNGIAA

17, 18. Jósʼin mele Jeobá nga sʼiaan kʼianga ʼya xi tsín sasénle je Énle Niná.

17 Kʼianga ʼmiyasoán tjínkʼa chjota xi nrʼoéná kʼoa tjínkʼa xi mai. Jósʼin jchatokoán chjota jebi. Ni kjuinrʼoé kʼoa ninga mai, je Jeobá kui xi mele nga kʼoasʼiaan jotso Biblia. Tobʼelañá, ya Colosenses 4:6 kʼoatso nga tjínnele kao kjoaxkóntokon chja̱koaa ngatsʼi je chjota. Kʼoa nga tsjoachaa xíngiaa, tjínnele “kao kjoandʼé kʼoa kao kjoaxkóntokon” si̱toánntje kjoamakjainná (1 Pedro 3:15).

18 Ningalani tjínkʼa chjota xi majtile kʼoa likui sasénle nga ʼmiyasoán je Énle Niná, tojo bakolee kjoatsjoacha kʼoa kui mangíntjenngiaa choa̱le Jesús. Je Biblia itso xi tʼatsʼe Jesús: “Kʼia nga kinokjoaʼaonle nijojin kitso nga je. Kʼia nga tsakjaʼá kjoañʼai likui kiskankao”, tosa je Jeobá kisinʼiotʼa yaole (1 Pedro 2:23). Kʼianga jotsoná kʼoa tsa josíkaoná je chjota, nangitokon maa kʼoa alikui jonikoaa. Alikui nijndañá, tosa bʼenelee yaoná nga nda nikoaa (1 Pedro 3:8, 9).

19. Jósʼin jchatokoán je chjota xi jtikená.

19 Tsa nangitokon maa, kuijin kjuintjenngiaa je kjoafaʼaitsjen xi kitsjoa je Jesús nga kitso: “Kinoʼyanío nga kʼoakitso: Katamatsjoachai xíngi, kʼoa katamajtichai xi jtikeli. Tonga an xinno: Katamatsjoachao xi jtikeno, tichikontʼaon xi nchja̱ʼaonno, nda tikao xi chʼao bekonno, tʼetsʼoantjao xi chʼao síkaono, kʼoa xi fitjenngi kontrano, jméni nga koa̱nsínio ʼndíle Nʼaino xi tíjna ngʼajmi. Nga̱ jé xi síkjitjoson tsʼuíle xi tʼatsʼe xi tsʼen kʼoa xi tʼatsʼe xi nda. Bʼanele jtsí [...] je xi kixi kʼoa xi tsín kixi tjíoma” (Mateo 5:43-45). Ñá xi choʼndale Jeobá maa tjínnele tsjoacha koaan je xi jtikená ninga josikaoná.

20. Kʼiáni nga tsjoake koa̱n je Jeobá kao xínkjín ngatsʼi xi koatio i̱ Sonʼnde (chótsenlai sén xi fitsʼiani kjoaʼmiya jebi).

20 Tjínnele koakoá ngantsjai nga tsjoachaa je Jeobá kʼoa kao xíngiaa. Ninga tjín chjota xi jtikená kʼoa likui sasénle je Énle Niná, bisenkaoñá kʼianga nganʼio machjénle. Je Pablo i kitso: “Nitojmejin xi kitjenno kao ʼyanibe, tojejin kjoatjaocha nga matsjoachao xíngio. Je xi tsjoake xínkjín, jé xi síkitjoson kjoatéxoma. Je kjoatéxoma xi tso: Ali chajngitʼajin mai, ali nikʼenjin, ali nichéjin, ali énndisojin nokjoai, ali maxintakonchajin. Kʼia tsa tjínsa ngijngo xi kjaʼaí kjoatéxoma, i̱ tínchja̱yije kjoatéxoma jebi: Tsjoacha katamai xíngi joni tsa tijini. Je kjoatjaocha ali chʼaojin síkao xínkjín. Kʼoasʼin, je xi síjngo kjoatéxoma, jé xi kjoatjaocha” (Romanos 13:8-10). Jé Na̱i xosíkao je chjota nga majtikeni xínkjín, tonga ñá tsjoacha kjoaixiñá xíngiaa (1 Juan 5:19). Kʼianga jekjoaʼaxin Jeobá je Na̱i kao ánkje tsʼen kʼoa kao xi chon sonʼnde, ngatsʼi xi koatio i̱ Sonʼnde tsjoake koa̱n je Jeobá kao xínkjín. Nʼio ndasʼin kuiyoaa nga kʼia.

^ párr. 13 Jeremías 25:32, 33: “Kui jebi xi títso je Jeobá xi tsʼe chjotakjoajchán: ¡Koeni! Jngo kjoañʼai tíbichóne xki̱ naxinandáyʼai, kʼoa jngo jtsíntjao̱nʼio kjoaʼaíne xi ya kjuinroani jña nʼiosa kjin sonʼnde. Kʼoa je xi sikʼien je Jeobá nga kui nichxin ñaki xi̱nyándo jña saʼnda fetʼa sonʼnde. Alikui ʼya xi skíʼndántjai, ni sʼe̱xkójinla kʼoa ni sʼe̱ñejinla. Kʼoasʼin xi̱nyándo josʼin xinyándo je yʼele cho̱ ya tʼanangi”.