Ir al contenido

Ir al índice

Ji xi sʼa xti, a tijnandaní nga kuichotjenngi xále Niná

Ji xi sʼa xti, a tijnandaní nga kuichotjenngi xále Niná

“Je Jeobá tintsjai tojmeni xi sʼiain, kʼoa jmeni xi tibʼendajin ndasʼin kuichotsjoá” (PROV. 16:3).

KJOAJNDA 135, 144

1-3. 1) Jmé kjoa xi faʼatojin je xi sʼa xti kʼoa jméni xi mangósonkao (chótsenlai sén xi faʼaitʼa ibi). 2) Jméni xi tjínnele sʼin je xti xi chjotale Cristo ma nga chókjoajinle je kjoa xi kjoaʼatojin.

CHA̱NIYALAI jkui kʼiatsa nʼio kjin jñani tiʼmi kʼoa nʼio tjínle kjoandosin jme xá tiʼmini. Kʼianga kuichui jñani fayo karro, nga ʼyai nga nʼio nkjín chjota tjín kʼoa nga nkjín karro kjio, tochale ñaki masili. Tonga nga ʼyai jñani tiʼmi kui karro chjoai xi ya koaikaoli jñani tiʼmi. Alikuijin kui kʼuínkin je karro xi xin ʼnde koaikaoli.

2 Je xi sʼa xti yaa mangóson je chjota xi karro kjoé nga tjín jña tífi. Je xti nʼio nkjín koya jmeni xi tjínnele skoéjin jokji nga sijchá yaole, tsakui nichxin sakʼoa tsín tinda sa̱tíoni kon. Tonga tsa be jmeni xi mele sʼin, ngisajin choa ñʼai koa̱nle nga skoéjin jmeni xi sʼin.

3 I̱ kjoaʼmiya jebi kui koakoyale je xi sʼa xti jmeni xi tjínnele sʼin nga tsjoa koaya kon je Jeobá. Jebi kui xi tsonile nga tjínnele kuenta sʼin ngantsjai, jolani jmeni xi skótʼaya, jme xá xi sʼin kʼoa tsa sʼe̱le familia. Kʼoati tjínnele kʼoenele yaole nga kuichotjenngi je xále Niná. Je xti xi je Jeobá síxále, ñaki kʼoabatío kon nga je Jeobá sichikontʼain kʼoa nga nʼio ndasʼin koatio nga koa̱nskanni (tʼexkiai Proverbios 16:3). *

ÁNNI NGA XÁLE NINÁ MENILI KUICHOTJENNGI

4. Jméni xi chótʼayajiaan i̱ kjoaʼmiya jebi.

4 Kʼianga kʼoasʼin kʼoéndajin nga xále Niná meli kuichotjenngi kui xi ngisasa ndatjín. I̱ kjoaʼmiya jebi, jan koya tjínni xi chótʼayajiaan. Je xi títjon kao xi majaoni, kui jchaa nga ngisasa koa̱nmiyosai je Jeobá kʼiatsa kʼoénelai yaoli nga ngisasa nda si̱xálai. Je xi majanni koya, kui jchaa je kjoanichikontʼain xi sʼe̱li nga Niná si̱xálai kʼianga sʼasa xti.

5. Ánni nga xále Niná menili kuichotjenngi.

5 Ánni ndatjínsíni nga je Jeobá si̱xálai. Je xi títjon, kuinga kʼoasʼin koakonilai je Jeobá nga bʼailai kjoanda nga tíbakóli kjoatsjoacha. Jngo choʼndale Niná xi i̱ kitso: “Ndatjín nga bʼailaijin kjoanda Jeobá”. Kʼoa i kitsosa: “Nʼio tsjoa bʼai tokoan, ji Jeobá, xi tʼatsʼe xáli, xi tʼatsʼe xále ndsai kao kjoatsjoa nchjayaña” (Sal. 92:1, 4). Tikjaʼaitsjain jmeni xi títsjoáli Jeobá, jolani nga tijnachuin, nga ʼyaxkuin, nga ʼyai jotso Biblia, je jtín kʼoa nga tjínli kjoachoya tʼatsʼe nichxin xi nroaján. Kʼiatsa kui títjon si̱kʼéjnai xi tʼatsʼe Niná, koakoní nga bʼailai kjoanda je Jeobá, kʼoa xi ijngosani, ngisasa koa̱nmiyui.

6. 1) Kʼianga ngisasa nda si̱xálai je Jeobá, jósʼin koasenkaoli nga ngisasa miyoli koa̱n. 2) Jméni xi meli kuichotjenngi nga sʼasa xti.

6 Je xi majaoni koya kuinga sa̱sénle Jeobá jmeni xi sʼiain. Nga xále Niná sʼiain koasenkaoli nga ngisa koa̱nmiyui je Jeobá. Je pastro Pablo, i kitso: “Niná tjínle kjoakixi, likui chajinle xáno kao je kjoatjaocha xi tsen tsaʼyanino xi tʼatsʼe jaʼaínle” (Heb. 6:10). Ninga sʼa xtiaa koaan kuichotjenngiaa xále Niná. Kataʼyala choa̱ jebi. Je Christine, te nóle nga kʼoasʼin tsakʼéndajin nga ntsjaintsjai tsakʼéxkia xi tʼatsʼe josʼin tjíobakó je kjoamakjainle je ndsʼee kao tichjaa. Je Toby 12 nóle nga tsakʼéxkia ngakjijngo je Biblia tongini nga kjesa fisʼenngindájin. Je Maxim 11 nóle kʼoa je tsotiʼndí ndichja te nóle nga kisʼenngindá. Nga jao kʼoasʼin tsakʼéndajin nga ya Betel mele koaisíxá. Nga tsín cha̱jinle jmeni xi tsakʼéndajin yaa tsakátʼa ya tʼaxjáo jngo solicitud xi tsʼe Betel. Kʼoa ji, kʼoati koa̱n kʼoéndajin jmeni xi nʼio tjínle kjoandosin xi meli kuichotjenngi kʼoa tʼenelai yaoli nga kʼoatʼiain jmeni xi tibʼendajin (tʼexkiai Filipenses 1:10, 11). *

7, 8. 1) Kʼiatsa jeʼyai josʼin si̱xálai Niná, ánni nga ngisa choa ñʼai koa̱nnili nga chjoéjin jmeni xi sʼiain. 2) Ánni nga tsín universidad kiskotʼayani jngo tsoti.

7 Kataʼyala xi majanni koya ánni nga ndatjínni kʼianga tongini kʼoéndajin josʼin si̱xálai Niná. Kʼianga sʼa xti tjínnele chjoéjin jméni xi chótʼayai, jmé xá xi sʼiain kʼoa kao xi kjaʼaísanile. Kʼianga chjoéjin jebi yaa mangóson joni tsa ya tibichui jñani nʼio nkjín ndiaa kjio. Kʼiatsa ʼyai jñani tiʼmi, ngisaa choa ñʼai koa̱nli josʼin ndiaa kʼuín. Kʼoatisʼinni, kʼiatsa ʼyai jmeni xi meli sʼiain nga jekoa̱njchíngai ngisaa choa ñʼai koa̱nli nga kʼoéndajin jmeni xi sʼiain. Ya Proverbios 21:5, itso: “Jngo chjota xi tongini nda bʼéndajin jme xi sʼín, nʼio ndasʼin bichótsjoá”. Kʼianga ndi̱to̱n kʼoéndajin jmeni xi meli kuichotjenngi, ngisaa ndasʼin kuichotsjoá. Kʼoakoan jngo tsoti xi Damaris ʼmi kʼianga kiskoejin jmeni xi nʼio tjínle kjoandosin.

8 Kʼianga jejetʼale xo̱nle je Damaris, nʼio nda calificación tsakʼasje kʼoa tsakʼai jngole beca nga koa̱n skótʼaya ya universidad nga abogada koa̱n. Tonga tosaa ya kisixá jñani nga tobasen nichxin tsakʼaixále. Itso: “Ngantsjai kui xi koanmena nga precursora koa̱n kʼoa kuinga ya tsakajngixáña jñani nga tobasen nichxin maxá. Kʼiatsa yalani universidad kiskotʼaya, koanjin nga nʼio tse tao̱n kinjena tonga tsínjin koan kisixá xi tobasenya nichxin”. Je Damaris jekan nó nga precursora sʼin tísíxá. A kʼoamanile jmeni xi kiskoejin nga sʼa xti, itso: “Ya jñani sixá nkjín abogado ʼbexkoan, kʼoa kʼoajin tikui xá tisʼian je xá xi sʼín kʼiatsa kuilani kiskotʼaya. Tonga nʼio nkjín xi tsínni tsjoa tjíole ninga kui xá tjínle. Nga kui kiskoejian nga precursora sʼin tisixá, nkjín koya jmeni xi ndái tijnale kʼoa tsjoa tjín tokoan jokji tífaʼa nó nga Jeobá tisixále”.

9. Ánni machjénsíni nga kʼoakʼuínlee je xi sʼa xti nga nda tjíosʼín nga Jeobá tjíosíxále.

9 Ya jtín xi tjío jngo tjíjtsa Sonʼnde, jmi mani je xti xi je Jeobá tjíosíxále kʼoa tjíobichótjenngi je xále Niná. Je xti jebi kʼoaʼmilee nga nʼio nda tjíosʼín nga je Jeobá tjíosíxále. Kʼoa tsjoa tjíole nga kʼoatjíosʼín. Tjíotsjoáʼnde nga je Jeobá tjíobándiaale, jolani tʼatsʼe jmeni xi tjíokotʼaya, tʼatsʼe xá kʼoa tʼatsʼe familia. Je rey Salomón kʼoakitso nga ñaki kao ni̱ma̱ná si̱nʼiotʼañá je Jeobá. I kitsosa: “Kuenta tʼiain tojmeni xi sʼiain, kʼoa jé sikixiya je ndiaali” (Prov. 3:5, 6). Je Jeobá nʼio bechjí je xti xi chjotale Cristo ma. Nga tsjoake, síkuindaa, bándiaale kʼoa síchikontʼain.

TONGINI TIJNANDAI NGA KUINÓKJOANI XI TʼATSʼE JEOBÁ

10. 1) Ánni nʼio tjínnile kjoandosin nga kʼuínyasuin. 2) Jméni xi koasenkaoli nga ndasʼin kuichotsjoá nga kʼuínyasuin.

10 Kʼiatsa jngo xi sʼa xti mele nga ndasʼin kʼoéjna ngixko̱n Jeobá, machjén nga nʼio tsjoále kjoandosin kʼianga kuitsoyason je Énle Niná. Je Jesús kʼoakitso nga nʼio maxátíyale xá jebi, i kitso: “Títjon machjén nga je énnda xi tʼatsʼe Cristo katafisonle ngatsʼi chjota” (Mar. 13:10). Tojosʼin tiʼyaa, je xi ngisa nʼio tjínle kjoandosin kuinga kʼuínyasuin. A kʼoasʼin tibʼendajin nga ngisasa tse kʼuínyasuin kʼoa nga precursor sʼin si̱xái. Jméni xi koa̱n sʼiain tsa tsín nʼio tsjoa sʼe tokuin kʼianga ʼmiyasuin. Je xi koasenkaoli nga ndasʼin kuichotsjoá nga kuinókjoani xi tʼatsʼe Jeobá kuinga tongini tijnandai kʼoa tʼinyalai ngatsʼi chjota jmeni xi jeʼyai. Nʼiojin tsjoa sʼe̱ tokuin tsa kʼoasʼiain.

Jósʼin tongini bijnandai nga nokjoani xi tʼatsʼe Jeobá (Chótsenlai párrafo 11 kao 12)

11, 12. 1) Jméni xi koa̱n sʼin je xti kʼianga tongini koationda nga kuitsoyason. 2) Jókisʼin jngo ti nga kinchja̱ni xi tʼatsʼe Jeobá ya ndʼiaskuelale.

11 Kʼianga koa̱n kʼuínyalai je xti xi ñatjen ʼmi skuela tʼatsʼe xi makjainli, tongini tijnandai jmeni xi skónangili, jolani ánni nga tʼatsʼe Niná makjainnili. Je pájina xi tíjnaná ya Internet je jw.org kʼoa kao xo̱n xi chjile je xti koasenkaoli nga̱ kui tsoya jmeni xi chjonangile je xi sʼa xti. Tobʼelañá, je kjoachjonangi xi tso: “Ánni nga koa̱n koa̱nkjainnina xi tʼatsʼe Niná” xi ya nroatʼa je kjoaʼmiya xi ʼmi: “A tjínnele nga tʼatsʼe evolución katamakjainna”, xi faʼaitʼa je foyeto 10 koya jme xi kjonangi xi sʼa xti, nʼio nda koasenkaoli nga̱ tsoya tʼatsʼe jmeni xi makjainle je xti (tʼexkiai 1 Pedro 3:15). *

12 Kʼiatsa kʼoakoa̱nli, kʼoatʼinlai je xti xi ñatjen ʼmi skuela nga katafaʼasʼen je pájina xi tíjnaná ya Internet je jw.org. Kʼoakisʼin jngo ti xi Luca ʼmi, ñandia kʼianga kui tsakjáoyani ya ndʼiaskuelale xi tʼatsʼe relijión. Tsabee nga tsín ndasʼin síkʼaxki̱ je testigole Jeobá je libro xi tísakóyale, kuinga kisijékjoanile je maestrale nga kitsoya ánni nga tsín kʼoatjínni jmeni xi tso je libro xi tísakóyale. Kitsoyale je xti xi ñatjen tjíokotʼaya jmeni xi makjainle kʼoa saʼnda tsakakóle je pájina xi tíjnaná ya Internet. Je maestrale kʼoakitsole je xti nga kui katakotsenle je video Jósʼiain nga tsín kao kjoatsʼen si̱toánntjai yaoli. Je Luca nʼio tsjoa kisʼe kon nga kinchja̱ni xi tʼatsʼe Jeobá.

13. Ánni nga tsín si̱kinroajenni tokuin kʼiatsa ñʼai koa̱nli nga kuichotjenngi jmeni xi tibʼendajin.

13 Kʼiatsa ñʼai koa̱nli nga kuichotjenngi jmeni xi tibʼendajin, ali nikinroajenjin tokuin. Tosi tonda tʼenelai yaoli nga kuichotjenngi (2 Tim. 4:2). Kʼoakisʼin je Katharina. Kʼianga 17 nóle, kʼoasʼin tsakʼéndajin nga kuitsoyale je Énle Niná ngatsʼi xi ñatjen síxá. Tonga jngo chjota xi to koanjtile, ninga kʼoalani, je Katharina tsín kisikinroajen kon. Nga kʼoakisʼin kʼoa nga ndasʼin kikao yaole nʼio tsakasenkao je xi Hans ʼmi. Je Hans tsakʼéxkiaa je xo̱n xi Énle Niná yʼangini, tsakʼaile estudio kʼoa kisʼenngindá. Kʼoa je Katharina alikui kisʼejinle xi tʼatsʼe jebi, nga̱ xin ʼnde kikʼejna. Xijekoanni 13 nó, kʼianga ya tjío kao familiale ya Ndʼia jña chotʼayá, tokʼoakoanle je Katharina nga tsabe nga jeni Hans xi tsjoá je kjoanokjoaya. Nʼio ndasʼin kichotsjoá nga tsín kisikinroajen kon je tichjaa nga kitsoyale je chjota xi ñatjen kisixá.

ALI BʼAIʼNDEJIN NGA JME XI BʼÉCHJOALI

14, 15. 1) Jméni xi kuenta sʼiain kʼiatsa ʼya xi kʼoeneli nga jme xi sʼiain. 2) Jméni xi koa̱n sʼiain nga chókjoajinli kʼiatsa jme xi kʼoeneli xi ngikʼa.

14 I̱ kjoaʼmiya jebi kui tíbakóyali nga kui kʼoasʼiain jmeni xi sasénle Jeobá kʼoa nga tongini kʼoéndajin josʼin si̱xálai. Tsakui nichxin, je xti xi ñatjen kjimajchíngai, nʼio bʼétsaojin kʼoa tsa kʼoatsoli nga kʼoati sʼiain. Kuicho nichxin nga koakui nga je Niná meli si̱xálai. Ali bʼaiʼndejin nga je xti xi kjaʼaí bʼéchjoali jmeni xi meli sʼiain. Tikjaʼaitsjain tʼatsʼe choa̱ xi kaʼyaná nga fitsʼiani kjoaʼmiya jebi, kʼiatsa ya tijnai jña fayo karro tsínjin tokui ya kʼuínkinni jngo karro nga jchai kʼianga tsjoa tjíole je chjota xi ya tjíoya.

15 Nkjín koya jmeni xi koa̱n sʼiain nga tsín je xti xi kjaʼaí kʼoeneli jmeni xi chjoéjin. Tobʼelañá, tisenxinlai kʼiatsa ʼyai jmeni xi xkón sikʼéjnali (Prov. 22:3). Kʼoa tikjaʼaitsjain josʼin kuichomani kʼiatsa kui kʼoasʼiain xi chʼaotjín (Gál. 6:7). Jebi koasenkaoli nga jchai nga tjínnele si̱jélai nganʼio xi kjaʼaí. Kʼiatsa nangitokon mai, si̱tjosonjin je kjoafaʼaitsjen xi tsjoáli je xijcháli kʼoa jokuitsoli je ndsʼee xi jetjínle kjoafaʼaitsjen (tʼexkiai 1 Pedro 5:5, 6). *

16. Jngo choa̱ tʼeyanajmí, ánni nga nʼio tjínnile kjoandosin nga nangitokon maa.

16 Kataʼyala je choa̱le jngo ti xi Christoph ʼmi, tsakakó nga nangitokon ma, kisitjoson kjoafaʼaitsjen xi tsakʼaile. Kʼianga tosʼa choatsele nga kisʼenngindá, yaa ki jñani tíjna jngo gimnasio kʼianga ejercicio kisʼin. Je xti xi ya bichó kʼoakitsole nga koa̱n kʼoetʼaxo̱n yaole nga ya ñatjen siská. Tsakʼéyanajmíle jebi je xi chjotajchínga sʼin tíjna kʼoa je ndsʼee kʼoakitsole nga kui títjon katasíkjaʼaitsjen jokji xkón tíjna kjoa jebi kʼoa nga ya nroani nga nʼio ngʼa bʼasje yaole chjota. Ninga tsakʼaile kjoafaʼaitsjen je Christoph, tojo tsakʼétʼaxo̱n yaole. Nga jeki nichxin, chaan koanjinle nga kjoatsʼen tjenkao jmeni xi tísʼín kʼoa nga nʼio xkón tíjna. Nkjín ndsʼee xi chjotajchínga sʼin tjío tsakʼéyanajmíle tʼatsʼe jebi, kʼoa je ndsʼee Biblia kisichjén nga kitsjoale kjoafaʼaitsjen. Itso: “Jé Jeobá kisikasén je ndsʼee xi kitsjoana kjoafaʼaitsjen. Ninga ñʼai koanna, tochaan kʼoakisʼian jmeni xi kitsona”. Kʼoa ji, a nangitokon mai kʼianga bʼaili kjoafaʼaitsjen.

17, 18. 1) Jméni xi mele Jeobá xi tʼatsʼe xti. 2) Jméni xi sʼiain nga tsín skan kʼoakoa̱nnili jmeni xi chjoéjin ndʼaibi. Jngo choa̱ tʼejnai.

17 Je Jeobá i tsoli: “Ji xi sʼa ti, titsjoayalai yaoli nga sʼa xti kʼoa tjayatsjoai ni̱ma̱li” (Ecl. 11:9). Je Niná kui xi mele nga tsjoa katasʼe tokuin. I̱ kjoaʼmiya jebi kui kaʼyaa nga koa̱n tsjoa sʼe̱ tokuin kʼiatsa xále Niná sʼiain kʼoa tsa je Jeobá títjon si̱kʼéjnai nga jme xi chjoéjin. Kʼianga kʼoasʼiain jebi nga sʼa xti, jchaní josʼin koandiaali Jeobá, sikuindali kʼoa sichikontʼainli. Kuenta tʼiain je kjoafaʼaitsjen xi tsjoáli Jeobá xi ya Biblia faʼaitʼa kʼoa tʼintjenngi én jebi: “Tikjaʼaitsjain nga sʼa xtisai, je xi kisindali” (Ecl. 12:1).

18 Alikui tongantsjai nga xti maa. Saʼnda tsínjin jchai nga koa̱njchíngai. Nʼio nkjín chjota xi jekoanjchínga xi sʼani kʼoamale nga tsín nda kiskoejin jmeni xi kisʼin nga sʼa xti. Tonga je xti xi kʼoasʼin bʼéndajin nga xále Niná sʼin, nʼio tsjoa sa̱tío kon nga jekoa̱njchínga. Je Mirjana kʼoatjín kon ndʼaibi. Kʼianga sʼa xti, kʼoatsakʼinle nga ya Juegos Olímpicos koai, tonga tosaa kui kiskoejin nga ñaki to xále Niná kisʼin. Jetsʼato 30 nó tífaʼato kʼoa tojo xále Niná tjíosʼín kao xʼinle. Itso: “Kʼianga nʼio ʼyaná, nga sʼená nganʼio kʼoa nga nʼio tse tao̱n njená, tofaʼato kʼoa tsínni jme chjíle. Je xi ngisa chjíle kuinga Niná nixálee, nga binyakoaa xi kjaʼaí nga katamale xi tʼatsʼe Niná”.

19. Jmé kjoanda xi sʼe̱li kʼiatsa kʼoasʼin kʼoéndajin nga Niná si̱xálai.

19 Je xti xi Niná tjíosíxále, machjénní nga kʼoakʼuínlee kʼianga nʼio nda tjíosʼín kʼianga je Niná tjíosíxále ninga nʼio tse kjoa tjíofaʼatojin. Tjíobʼénele yaole nga tjíobichótjenngi je xále Niná, nʼio tsjoále kjoandosin nga tsoyason kʼoa tsín tsjoáʼnde nga kui batéchjoale jmeni xi chon sonʼnde. Jon xi sʼa xtio, koaan kʼoakʼoao tokon nga tsín toxitsjoa jmeni xi tinʼiao, kuenta sʼínno ngatsʼi ndsʼee kʼoa tsjoakeno. Kʼiatsa kuenta sʼiaon je Jeobá kʼianga kʼoéndajion jmeni xi meno kuichotjenngio, nʼio ndasʼin kuiyo nichxin xi nroaján.

^ párr. 3 Proverbios 16:3: “Je Jeobá tintsjai tojmeni xi sʼiain, kʼoa jmeni xi tibʼendajin ndasʼin kuichotsjoá”.

^ párr. 6 Filipenses 1:10, 11: “Jméni nga jchasínio xi nda tjín, kʼoa jméni nga tsje koa̱nsínio, nga nijmejin jée sʼe̱no kʼia nichxin nga kjoaʼaí Cristo. Bʼetsʼoantjaino nga nʼio nda kʼoasʼiaon je kjoakixi xi nroani Jesucristo. Kʼoasʼin chʼa̱sjejeyao, kʼoa nda chʼa̱sjao Niná”.

^ párr. 11 1 Pedro 3:15: “ʼNdele nga kʼoasʼiaon, tosa chʼa̱sjetsjao Cristo ya jinni̱ma̱no nga Naino ma, tiyondao ngantsjai nga titoánntjao je kjoachoya xi tjínno kʼianga ʼya xi skónangino ánni nga tjínnino kjoachoya, tonga kao kjoandʼé kʼoa kao kjoaxkóntokon kʼoatʼiaon”.

^ párr. 15 1 Pedro 5:5, 6: “Kʼoati jon xi nangi tiyo, titjosonlao chjotajchínga. Katama indajintakonlao xíngio ngatsʼio, katafaʼajenno, nga̱ Niná bʼejnatajale xi ngʼakon. Tsjoále kjoanda je xi indajintakon. Soma̱tʼangilao ntsja Niná xi tjínle nganʼio, jméni nga je sikinngʼasínino kʼia nga kuicho nichxinbe”.