Ir al contenido

Ir al índice

Xi xijchá mao, tinyakao ʼndíxtino nga chjine katama nga kuitjontjaile yaole

Xi xijchá mao, tinyakao ʼndíxtino nga chjine katama nga kuitjontjaile yaole

“Saʼnda nga ʼndí tisui, tsaʼyai je xo̱n Escritura xi tsʼe Niná, je xi nda sichjineli josʼin kuitjontjai xi totʼatsʼe nga makjainli” (2 TIM. 3:15).

KJOAJNDA 1, 41

1, 2. Ánni nga síkjáojin kʼasíni je xi xijchá ma kʼianga kʼoatso je xtile nga jemele tsjoátʼale yaole je Jeobá kʼoa koaisʼenngindá.

JE XI Biblia ʼmiyale, jmi mani je xi tsjoátʼale yaole Jeobá kʼoa fisʼenngindá. Nʼio nkjín mani xi sʼa xti xi kʼoasʼín kʼoa xi choʼndale Jeobá mani je xijchále, kʼoa nga fisʼenngindá kui kjoejin je xi ngisasa ndatjín (Sal. 1:1-3). Likui jao tjínná nga je xijchá xi testigole Jeobá ma, kui xi mele nga kuicho nichxin nga je xtile ska̱nisʼenngindá yaole (tingósonkoai 3 Juan 4).

2 Tonga tochale tjín jmeni xi makjáojinle. Tsakui nichxin be kʼa je xti xi jekisʼenngindá tonga xi skanni jao kisatiole tsa ndasʼin koatio nga koaitjenngi je kjoatéxomale Niná. Tjínkʼa xi saʼnda kisikatío xále Jeobá. Kuinga je xi xijchá ma kui makjáojinle tsa skanni kʼoakoa̱nnile je xtile nga jekafisʼenngindá kʼoa tsín titsjoake koa̱nni je Énle Niná. Kʼoakoan je jtín xi tsakʼejna ya naxinandá Éfeso nichxin kjoatse. Je Jesús i kitsole: “[Jekinikʼéjnai] kjoatjaocha xi títjon” (Apoc. 2:4). Jméni xi tjínnele sʼin je xi xijchá ma nga tsín kʼoakoa̱n je xtile kʼoa nga kuitjontjaile yaole (1 Ped. 2:2). Kataʼyala je choa̱le Timoteo.

“TSAʼYAI JE XO̱N ESCRITURA XI TSʼE NINÁ”

3. 1) Kʼiáni nga chjotale Cristo koan je Timoteo, kʼoa jméni xi kisʼin. 2) Jméni xi jan koya kʼoakitsole Pablo je Timoteo.

3 Tsakui nichxin kʼia tsabe je Timoteo jmeni xi kitsoya je Jesús kʼianga nó 47, kʼianga kichosíxatʼa títjon je Pablo ya naxinandá Listra. Ninga sʼalani xti nga kʼia, alikui jao tjínná nga kisitjoson jmeni xi kisakoyale, kʼoa nga jejao nó jaʼato yaa kikao je Pablo nga kitsoyason. Kʼoa 16 nó koanskanni, je Pablo itso xi kiskile je Timoteo: “Tonga ji nda tʼinkoai xi kichotʼayai, xi nda koankjainli, nga jeʼyai ʼya xi tsakakóyali. Saʼnda nga ʼndí tisui, tsaʼyai je xo̱n Escritura xi tsʼe Niná, je xi nda sichjineli josʼin kuitjontjai xi totʼatsʼe nga makjainli tʼatsʼe Cristo Jesús” (2 Tim. 3:14, 15). Chótʼayajinla jósʼin tsoyanile je én jebi: Xi títjon, “tsaʼyai je xo̱n Escritura xi tsʼe Niná”. Xi majaoni, “xi nda koankjainli”. Kʼoa xi majanni, “je xi nda sichjineli josʼin kuitjontjai xi totʼatsʼe nga makjainli tʼatsʼe Cristo Jesús”.

4. Jméni xi tíbasenkaoli nga tiʼmiyalai je xtiʼndíli (chótsenlai sén xi fitsʼiani kjoaʼmiya jebi).

4 Je xijchá xi chjotale Cristo ma, kui xi mele nga katabe xtile “je xo̱n Escritura xi tsʼe Niná”, xi tsonile, je Escrituras Hebreas kao Escrituras Griegas Cristianas. Ninga je xi sʼa xtiʼndí, jokji tjen koa̱njinle, koaanle skótʼaya tʼatsʼe choʼndale Niná xi faʼaitʼa ya Biblia. Je naxinandále Jeobá títsjoáná je libro, foyeto kao video xi kjaʼaí kjaʼaí én xi koa̱n sichjén je xi xijchá ma nga kuinyakao je ʼndíxtile. Jñánile xi faʼaitsjen kʼali. Nʼio machjén nga sʼe̱ná je kjoankjíntokon xi tsʼe Biblia nga miyoná koa̱nni je Jeobá.

“XI NDA KOANKJAINLI”

5. 1) Jméni xi tsoyanile nga nda makjainná. 2) Ánni kʼoabixónsíñá nga tsín jao kisʼele je Timoteo nga je Jesús xi Mesías koan.

5 Ali tsa tokuijin xi machjén nga sa̱kóyale ʼndíxti je Énle Niná, xi tsonile, nga kʼuínyale tʼatsʼe je chjota xi nchja̱ni je Biblia kʼoa kao jmeni xi tsoya. Je Timoteo kʼoati nda koankjainle. Je én griego jñani kitjoéni nga jaʼatoya én jebi, kui tsoyanile “nga ñaki tjínjngo tokoán” kʼoa “nga tsín jao tjínná nga ñaki kʼoatjín tsa jmeni kʼoa nga ñaki kjoaixi”. Je Timoteo kʼiaa saʼnda nga sʼa ʼndí kji tsabe je Escrituras Hebreas. Tonga nga jekoanskanni, tsakʼejnatsʼinya kʼoa koanjinle nga je Jesús xi Mesías koan. Likui jao kisʼele xi tʼatsʼe jebi, kuinga kisʼenngindáni kʼoa kikao Pablo nga kitsoyason.

6. Jósʼin je xi xijchá ma nga kuinyakao je ʼndíxtile nga nda koa̱nkjainle jmeni xi tso je Biblia.

6 Je xi xijchá ma, jósʼin koa̱n kuinyakao je ʼndíxtile nga nda koa̱nkjainle, joni je Timoteo. Tjínnele nga tsejta katama. Alikui tokjitʼanangi sʼe̱le kjoamakjain je ʼndíxtile, kʼoa ninga ñaki tjíojngo kon je xi xijchá ma tʼatsʼe xi makjainle, alikui tokui sʼe̱nile kjoamakjain je ʼndíxti. Nga ñaki sʼe̱jngo kon tʼatsʼe jmeni xi tso je Biblia, jesoaa ʼndíxti tjínnele sichjén kjoafaʼaitsjenle (tʼexkiai Romanos 12:1TNM). * Kʼoa je xi xijchá ma, nʼio tjínle kjoandosin josʼin kuinyakao, ngisaa kʼianga tjín xi kjonangi je ʼndíxti. Jngola choa̱ kataʼyaa.

7, 8. 1) Jósʼin bakó kjoatsejta jngo ndsʼee kʼianga tsoyale je tsotiʼndíle. 2) Kʼiáni nga kʼoati machjén nga tsejta mai kao xtiʼndíli.

7 Jngo ndsʼee xi Thomas ʼmi, jngo tsotiʼndí tíjnale xi 11 nóle. Je ndsʼee kʼoatso nga sakʼoa itso xi kjonangi je tsotiʼndíle: “A kui kisichjén Jeobá je evolución nga koan kisinda ngayeje xi tjínle kjoabijnachon”, kʼoa “ánni nga tsín nʼiañá votar kʼoa tsa jmesani xi kjaʼaínile nga ngisa nda kuiyoaa kao xíngiaa”. Je ndsʼee likui tokjoan kʼoatsole jokjoantjínni, nga̱ be nga ngisa nda bichómani nga nkjín choa̱ sakóná tikʼoajinni tsa to jngokʼakjoan kʼoakʼuínná tsa jmeni.

8 Nʼio chjíle nga tsejta maa. Kʼoa je Thomas be nga machjénle nga tsejta koa̱n nga kuitsoyale je tsotiʼndíle (Col. 3:12). Majinle nga nichxin machjénle kʼoa nga nkjín kʼa kjoakaonajmí. Machjén nga koasenkao nga katamajinle je tsotiʼndíle, ánni nga ñaki sʼe̱jngoni kon nga kui xi kixi jmeni xi tso je Biblia. Je ndsʼee itso: “Je chjoónna kao an, kui xi menajin nga jchaijin tsa ñaki makjain kjoaixile je tsotiʼndínajin jmeni xi sakóyale, ngisaa tʼatsʼe je xi nʼio tjínle kjoandosin. Kʼoa ndani kʼianga kjonangi. Je xi koa̱nkjáojinna kʼiajin tsa tsín skónangi kʼoa tokoa̱nkjainle tojmeni”.

9. Jósʼin je xi xijchá ma nga kuitsoyale je ʼndíxtile jmeni xi tso je Biblia.

9 Kʼianga sʼele kjoatsejta je xi xijchá ma, je ʼndíxti tobijbi majinle “jo kji teya, jo kji ndo, jo kji na̱nga̱, jo kji ngʼa” tíjna je kjoamakjain (Efes. 3:18). Tjínnele kʼoakji kuitsoyale jokji tjen koa̱njinle kʼoa kui kuenta sʼin jotjín nóle. Nga ngisa sʼe̱jngo kon je ʼndíxti tʼatsʼe jmeni xi kjimajinle, ngisaa nda sitoánntjai kjoamakjainle xi kao xtiskuela xínkjín kʼoa kao xi kjaʼaí chjota (1 Ped. 3:15). Tobʼelañá, a koaanle kuitsoya kao Biblia joma kʼianga jebiyaa. Jósʼin síkjaʼaitsjen xi tʼatsʼe jebi. * Je xi xijchá ma, machjén nga tsejta katama nga kuitsoyale je ʼndíxtile jmeni xi tsoya je Biblia. Ninga tse kjoama̱ sʼe̱ngile, nʼio chjíle nga kʼoasʼin (Deut. 6:6, 7).

10. Jméni xi nʼio chjíle xi tjínnele sʼin xi xijchá ma.

10 Nga ñaki sʼe̱jngo kon je ʼndíxti, kʼoati machjén nga nda choa̱ koatio je xi xijchá ma. Je Stephanie, xi jan mani xtiyánchjínle, itso: “Saʼnda nga sʼa ʼndí kjoan, itso xi kjonangile yaona: A xinyale ánni nga ñaki tjínjngoni tokoan nga tíjna Jeobá, nga kixi kʼoa nga tjínle kjoatsjoacha. A be je ʼndíxtina nga tsjoake̱ kjoaixia je Niná. Alikui koa̱n kʼoasʼin sikjaʼaitsjen nga tjínnele kʼoasʼin je ʼndíxtina tsa tsín kʼoatisʼian an”.

“JE XI NDA SICHJINELI JOSʼIN KUITJONTJAI”

11, 12. Jméni je xi kjoachjine ʼmi, kʼoa ánni nga tsín tokui xi tsonile nga tjínle kjoachjine jngo chjota xi jetjínle nó.

11 Tojosʼin tiʼyaa, jao koya tjínni jmeni xi kisʼin je Timoteo. Xi títjon, kisʼele kjoankjíntokon xi tʼatsʼe Énle Niná. Xi majaoni, ñaki kisʼejngo kon tʼatsʼe jmeni xi koankjainle. Tonga jmé xi kinchja̱ni je Pablo kʼianga kʼoakitsole nga je Énle Niná kui xi nda sichjine nga kuitjontjai.

12 Je volumen 2 xi tsʼe Perspicacia, tsoyaa jósʼin tínchja̱ni kʼianga kjoachjine tso én xi faʼaitʼa ya Biblia. Kui xi tsonile nga “maná nichjén je kjoankjíntokon kao kjoamajintokon nga bʼendajiaan je kjoa, nga tsín ya tsaojiaan xi xkón tíjna, nga bichotjenngiaa jmeni xi bʼendajiaan kʼoa tsa kʼoati kui kjoafaʼaitsjen kʼoailee xi kjaʼaí nga kʼoati katasʼín. Je kjoachjine ngʼajtenlee je kjoachini”. Je Biblia itso: “Kjoachini tíjnajin ni̱ma̱le je ti” (Prov. 22:15). Kʼianga chjinee maa, kui xi tsonile nga jetjínná kjoafaʼaitsjen. Jngo xi jetjínle kjoafaʼaitsjen ali tsa tokuijin xi tsonile nga jetjínle nó, kʼoati kui xi tsonile nga tsokjónke je Jeobá kʼoa sítjoson je kjoatéxomale (tʼexkiai Salmo 111:10). *

13. Jósʼin koako je ʼndíxti nga tjínle je kjoachjine nga kuitjontjai.

13 Je xti xi tjínle kjoafaʼaitsjen alikui ngaʼi̱ ngaján fi kjoafaʼaitsjenle tʼatsʼe jmeni xi símekon kʼoa tsa jmeni xi tsole je xtiskuela xínkjín (Efes. 4:14). Tosaa jetjíosíngale “je kjoafaʼaitsjenle nga male faʼájin je xi nda, kʼoa je xi tsʼen” (Heb. 5:14). Bakó nga tjínle kjoafaʼaitsjen kʼianga kui xi ndatjín kjoejin, ninga kʼia nga tsín tjíobe je xijchále kʼoa tsa xi kjaʼaí chjota (Filip. 2:12). Kui je kjoachjine jebi xi machjénle nga kuitjontjai (tʼexkiai Proverbios 24:14). * Jméni xi koa̱n sʼin je xi xijchá ma nga kuinyakao je ʼndíxtile nga chjine katama. Kui xi nʼio kuenta sʼin nga kʼoati kui kjoatéxomale Niná katafitjenngi je ʼndíxtile. Jmeni xi tso kʼoa jmeni xi sʼín je xi xijchá ma, tjínnele koako nga kʼoasʼin tjíofikao yaole jotso je Biblia (Rom. 2:21-23).

Ánni nga nʼio chjínile nga je xi xijchá ma tosi tonda kuinyakao je ʼndíxtile (Chótsenlai párrafo 14 saʼnda 18)

14, 15. 1) Jméni xi tjínnele sikjaʼaitsjen je xti xi mele koaisʼenngindá. 2) Je xi xijchá ma, jósʼin koa̱n kuinyakao je xtile nga sikjaʼaitsjenjin je kjoanda xi tjenkao nga nitjosoán jmeni xi tso je Biblia.

14 Alikui tokui xi machjén nga kʼoakʼuínle je ʼndíxti jmeni xi ndatjín kʼoa jmeni xi chʼaotjín. Machjén nga je xi xijchá ma kuinyakao je ʼndíxtile. Nga koa̱njinle je ʼndíxti, koaan kjoachjonangi koatiole. Jolani, “ánni nga bʼéchjoasíni je Biblia jmeni xi ndatjín mana ñá. Jméni je xi bʼéjngo tokuin nga basenkaoná ngantsjai je kjoafaʼaitsjen xi tsjoá je Biblia” (Is. 48:17, 18).

15 Kʼianga jngo xi sʼa xti mele koaisʼenngindá, jé xijchále tjínnele kuinyakao nga katamajinle je xá xi tjenkao kʼoa nga tsín tokjoaská katamale. Jósʼin bekon. Jmé kjoanda xi tjenkao. Jmé kjoa xi sʼe. Ánni nga ngisa tsʼesíni je kjoanda xi sokó tikʼoajinni je kjoa xi sʼe (Mar. 10:29, 30). Nʼio tjínle kjoandosin nga kuikjoanla jebi títjon katasíkjaʼaitsjen nga kjesa kanísʼenngindájin yaole. Tsa je xi xijchá ma kuinyakao nga sikjaʼaitsjenjin je kjoanda xi so̱kole kʼiatsa sitjoson jotso je Énle Niná kʼoa josʼin kuichomani tsa tsín kʼoasʼin, kui xi kuinyakao nga sʼe̱jngo kon nga ndasʼin bichómani ngantsjai kʼianga nitjosoán jmeni xi tso je Biblia (Deut. 30:19, 20).

TSA JNGO XI SʼA XTI XI JEKISʼENNGINDÁ JETO JAO TÍSʼE KON

16. Jméni xi sʼin je xi xijchá ma kʼiatsa jngo tile kʼoa tsa tsotile xi jekisʼenngindá jeto jao sʼe̱ kon tʼatsʼe kjoamakjainle.

16 Jméni xi sʼin je xi xijchá ma kʼiatsa jngo tile kʼoa tsa tsotile xi jekisʼenngindá jeto jao sʼe̱ kon tʼatsʼe kjoamakjainle. Tobʼelañá, je xi sʼa xti, tsakui nichxin kui koa̱ntsjoake jmeni xi tjín sonʼnde kʼoa tsa jeto jao sʼe̱le tsa ndatjín nga kui koaitjenngi je kjoafaʼaitsjen xi tsjoá je Biblia (Sal. 73:1-3, 12, 13). Jmeni xi sʼin je xi xijchá ma, kʼoati kui xi kuinyakao je xtile tsa tojo je Jeobá sixále kʼoa tsa mai. Machjén nga tsín skaanti, ni jekjimajchínga je xtile kʼoa ninga sʼa ʼndí kjoan. Machjén nga katabe je xtile nga tsjoake kʼoa nga mele kuinyakao.

17, 18. Kʼiatsa jngo xi sʼa xti xi jao tjín kon, jméni xi koa̱n sʼin je xijchále nga koasenkao.

17 Je xti xi jekisʼenngindá, jekitsjoale énle je Jeobá nga tsjoake koa̱n kʼoa nga kui títjon sikʼéjna jmeni xi mele Niná tikʼoajinni tojmeni (tʼexkiai Marcos 12:30). * Je Niná nʼio chjí be nga énná bʼailee kʼianga bʼaitʼalee yaoná (Ecl. 5:4, 5). Je xi xijchá ma, machjén nga kao kjoanda sikjaʼaitsjenjinle je ʼndíxtile jebi. Tonga títjonkjoanla skótʼayajin jotso xo̱n xi síkasén naxinandále Niná xi tʼatsʼe je xi xijchá ma. Kui xi kuinyakao nga ngisa nda kuitsoyale je ʼndíxtile nga nʼio chjíle kʼoa nga tse kjoanichikontʼain tjínná nga testigole Jeobá maa nga jetsakʼaitʼalee yaoná Niná kʼoa nga jetsangínsʼenngindá.

18 Tobʼelañá, je xi xijchá ma koaan ya skótʼa je kjoafaʼaitsjen xi tsjoá je libro Los jóvenes preguntan, volumen 1, ya apéndice jñani tso: “Los padres preguntan”. Je apéndice jebi itso: “Ali kʼoajinsʼin nikjaʼaitsjaon nga tsín timandosinnile je xtino xi tʼatsʼe relijiónno. Me tongantsjai nga kui xosíkao je xti nga kjoa sʼele”. Tobʼelañá, tsakui tʼatsʼe jme xi tsole je xtiskuela xínkjín, tsa toje tíjna male, kʼoa tsakuije̱ nga ngisa nda tjíosíxá xi kjaʼaí xti ya jinjtín. Je apéndice jebi itsosa: “Je kjoa xi faʼatojin je xti, xi to ndʼaila ndʼai, ali tsakui xi tsonile nga jetsínle je kjoamakjain. Kʼianga kui kjoa faʼatojin, ñʼai male je xti nga kʼoasʼin fikao yaole josʼin makjainle”. Kʼoa xijema, je apéndice jebi, tsjoále kjoafaʼaitsjen je xi xijchá ma jmeni xi sʼin kʼiatsa to jao tjío kon ʼndíxtile tʼatsʼe Énle Niná.

19. Jósʼin je xi xijchá ma nga kuinyakao je ʼndíxtile nga chjine katama kʼoa nga kuitjontjaile yaole.

19 Je xi xijchá ma, kui xá kjinele kʼoa kui kjoanda tjínle nga kʼoasʼin sijchá je ʼndíxtile josʼin mele Jeobá (Efes. 6:4). Tojosʼin tiʼyaa, ali tokuijin xi machjén nga kuitsoyale jotso je Biblia, kʼoati tjínnele kuinyakao nga ñaki sʼe̱jngo kon tʼatsʼe jmeni xi kjimajinle. Kʼiatsa tsín jao tjío kon je ʼndíxti, kui xosikao nga koanmele tsjoátʼale yaole je Jeobá kʼoa nga ñaki kao ni̱ma̱le sixánile. Jon xi xijchá mao, jé Énle Niná kʼoa kao nganʼiotsjele Niná koasenkaono nga tosi tonda kʼuínyalao je ʼndíxtino nga chjine katama kʼoa nga kuitjontjaile yaole.

^ párr. 6 Romanos 12:1TNM: “Kʼoa kʼoaxinno xi totʼatsʼe kjoamatokonle Niná, jon ndsʼe, nga kʼoasʼin tʼaitʼao yaono joni tsa jngo kjoatjao xi tíjnakon, xi tsje, xi sasénle Niná, jngo xá xi ñaki tsje sʼin tíjna nga tichjáon kjoafaʼaitsjenno”.

^ párr. 9 Je xi binyakaoná nga chotʼayá, je xi “¿Qué enseña realmente la Biblia?” ʼmi, nkjín én tíbitjo. Kʼoa koaan kuinyakao je xi sʼa xti kao xi jejchínga nga koa̱njinle kʼoa koa̱nle kuitsoya jme xi tsoya Énle Niná. Je xi binyakaoná nga chotʼayá, yaa faʼaitʼa jñani ENSEÑANZAS BÍBLICAS > AYUDAS PARA ESTUDIAR LA BIBLIA tso, ya jw.org xi tsʼe én kastía.

^ párr. 12 Salmo 111:10: “Je kjoanokjonchale Jeobá kui xi tsjoá je kjoachjine. Ngatsʼi je xi sítjoson kjoatéxomale, tjínle kjoamajintokon. Je Niná kuitjongʼa ngantsjai nichxin”.

^ párr. 13 Proverbios 24:14: “Tikʼoasʼinni, kataʼyai nga je kjoachjine nda sikaoli. Tsa sʼe̱li kjoachjine, sʼeeli kjoachoya kʼoa kuitjoson jmeni xi choyalai”.

^ párr. 17 Marcos 12:30: “Katamatsjoachai tsokʼoa je Nainá Nináli. Katamatsjoachani ngayije ni̱ma̱li, kao ngayije kjoatsjoali, kao ngayije kjoafaʼaitsjenli, kao ngayije nganʼioli. Jebi jé ní kjoatéxoma xi títjon”.