XI TʼATSʼE JNGO CHJOTA
Sa nda sa nda kjimajinna xi tʼatsʼe Jeobá
TSJOALE kjoanda Jeobá nga̱ tojé xi nʼio nda male bakóyaná (Is. 30:20). Kui Biblia síchjén, jmeni xi kisinda kʼoa kao naxinandále nga tsoyale je choʼndale. Kʼoati je ndsʼee kao tichjaa síchjén nga basenkaoná. Ninga jeme 100 nóna tosi tonda titsjoaʼnde nga je Jeobá tíbakóyana. Kʼoeyanajmílano josʼin tisixále Jeobá.
Kʼiaa kitsian nga nó 1927 ya chrian Chicago (Illinois, Estados Unidos). Aon koannijin. Jé títjon kitsin je Jetha kao Don, an koanjanña kʼoa skan kitsin je Karl kao Joy. Kui xi koanmenajin nga je Jeobá si̱xálaijin. Je tichja xi majchínga xi Jetha ʼmi kʼiaa ki Skuela xi tsʼe Galaad nga nó 1943. Kʼoa je Don kʼiaa nga nó 1944 kinokjoale ya Betel xi tíjna Brooklyn (Nueva York), je Karl kʼiaa kinokjoale nga nó 1947 kʼoa Joy kʼiaa kinokjoale nga nó 1951. Nga je Jeobá kisixále je ndsʼe kao xijchána kui xi tsakasenkaona nga kʼoati Jeobá tisixále tsanda an
JÓSʼIN TSABENI XIJCHÁNA XI TʼATSʼE JEOBÁ
Je xijchána tsjoake koan Niná kʼoa ntsjaintsjai tsakʼéxkia Biblia, kʼoati kinʼiaijin tsanda jinjin. Kʼianga jejaʼaini pana nga ki Kjoajchántse xi títjon ya Europa alikui tikuenta kisʼinni je religión. Nga tsín jme xi koanle pana, je mana nʼio tsjoa kisʼe kon. Ñandia nga i̱ kitsole: “Tjían yo̱ngo̱ Karl jonánʼia ngasʼa”. Tonga je pana i kitsole: “Tjían tonga alikui kjoaʼasʼen”. Kʼoa je mana i kitsole: “Ánni”. Je pana i kitso: “Kʼianga kia kjoajchán tsaʼbeña je xi nyatítjonle religión nga síchikontʼain je sondado kao ki̱cha̱ xi síchjén. Tikui religión tjíojinni chjota xi kisichikontʼainnajin kao xi kisichikontʼain sondado xi ngikʼa. Kuinga i̱ kixinña: ʼYáni xi tsjoánganʼiole Niná”.
Kʼianga ki yo̱ngo̱ je mana, jao testigole Jeobá kichokonnajin. Jao libro xi Luz ʼmi tsakáyole pana xi kui nchja̱ni libro xi tsʼe Apocalipsis. Je pana koanndosinle kʼoa kiskoé je libro. Kʼianga tsabe mana je libro tsakʼéxkia. Ñandia kʼianga jngo periódico tíbʼéxkia je mana koansjaile jñani kʼoatso nga Biblia kʼuínyale chjota kʼoa nga kui chótʼaya je libro xi Luz ʼmi. Je mana ki. Nga kicho jñani Biblia kʼuínyale chjota, jngo chjoón xi jejchínga kiskoeya. Tsakakóle je libro xi yʼa kʼoa i kitsole: “A ibi chótʼaya libro jebi”. Kʼoa je chjoón i kitso: “Jaon ʼndínaa, titjásʼain”. Kʼianga tikingáni je mana kikaonajin kʼoa saʼnda nga kʼia ntsjaintsjai tsangínjin.
Je xi títsoya nga tísʼejna kjoajtín kʼoakitsona tsa koa̱n kʼoexkia jotso Salmo 144:15, jñani kʼoatso nga tsjoa tjío kon xi je Jeobá síxále. Kisasenna jotso texto jebi. Ngijao texto xi kʼoati koanndosinna kui jmeni xi tso ya 1 Timoteo 1:11, nga kʼoatso nga tsjoa tjín kon je Jeobá kʼoa nga kʼoatso Efesios 5:1 nga koa̱n chjénngilee je Niná. Nga koanjinna jotso texto jebi kao kjoatsjoa tisixále Niná kʼoa tsjoale kjoanda nga kjima tisixále kʼoa saʼnda ndʼaibi tíbasenkaona jmeni xi tso texto jebi.
Je jtín xi ngisa chrian tíjna ya Chicago jñani tsakiyuijin 32 kilómetro kjin tíjna. Ninga kʼoalani, ntsjaintsjai tsangínjin je kjoajtín xi satío kʼoa tosi tonda koanjinna jotso je Biblia. Faʼaitsjenna nga kitsjoa comentario je tichja Jetha, nga kinrʼoe jokitso, i kixian: “Ánni nga tsín kamjengʼasíña ndsa̱, nga̱ kʼoati ʼbe joxián”. Saʼnda nga kʼia, tongini kiskotʼayajian jmeni xi sakóyaná ya kjoajtín, ánni nga koan kitsjoaña comentariona. Je xtindsʼe kao an tosi tonda kinichriantʼalaijin Jeobá kʼoa kʼiaa nga nó 1941 kisʼe̱nngindá.
TSEE XI BAKÓYANA JEOBÁ NGA SATÍONÁ JE KJOAJTÍNTSE
Je kjoajtíntse xi nʼio faʼaitsjenna kuiní xi kisʼejna ya Cleveland (Ohio) nga nó 1942. Kjoajtíntse jebi 50 ʼnde kinoʼyale ya Estados Unidos kʼoa teléfono kisichjén chjota nga kinrʼoéle je kjoajtíntse. Je xijchána kao xtindsʼe ndʼianajño tsakiyoʼyaijin ya chrian jña kisʼejna je kjoajtíntse. Kʼiaa tísʼejna Kjoajchántse xi majaoni kʼoa nʼio nkjín chjota koanjtike je testigole Jeobá. Nga nitje̱n, je ndsʼee yaa tsakatioʼya carrole nga kisikuindanajin ya chrian jñani tsakiyuijin. Kʼoa kʼoasʼin tsakjáoyani tsa jme xi koa̱n nga kjitʼanangi kʼoetʼaʼí je lʼíle carrole kʼoa sikjiʼndá ánni nga ya koakajonsíni tsa ʼya xi ya kuicho. Kʼoasʼin kisikjaʼaitsjen nga nʼio nda bʼéndajin jmeni xi sʼín je naxinandále Jeobá. Nga kʼoasʼin nda kisikuindanajin nda kisʼefe.
Kʼianga jenkjín nó jaʼato nga kisʼejna kjoajtíntse jebi, faʼaitsjenna nga tsín nʼio kisikjáojin je mana, tosaa je Jeobá kisinʼiotʼa kao naxinandále. Alikui kʼia cha̱jinna nga kʼoakisʼin.
Tokʼoa precursora sʼin tísíxá je mana nga kisʼejna kjoajtíntse. Nʼio nda tsakasénño je kjoanokjoaya xi kui kinchja̱ni nga to xále Niná nʼia. Kʼianga tjenyandiaijin, i kitsonajin: “Mena nga tosi tonda precursora sʼin sixá, tonga kʼoati tsín mena nga totsjionkoan je xá xi tjínna ya yaniʼya”. Kʼoakitsonajin nga kuinyakoaijin nga tosi tonda kʼoasʼin sixá. Kʼoakitsonajin nga kʼia si̱tsjaijin cuarto kʼianga jebisotjainjin. Nga kjesa bitjotsoyajin, títjonkjoanla kotsenle ndʼia tsa tsje chon. Ningalani tse xá kisʼele je mana nʼio nda kisisinnajin. Kʼianga jebitjonijin skuela nga maxon ñatjen bichiníjin kʼoa sakʼoa tsangínkoaijin nga jemaxon nga fitsoyason. Nga kʼoasʼin tsangínkoaijin koanjinnajin jme xá xi sʼín je xi precursor ma.
PRECURSOR SʼIN KISIXÁ
Kʼianga 16 nóna precursor sʼin kisixá. Ningalani tsín kotʼaya je pana koanndosinle josʼin tisixále Niná. Kʼoakixin ñandiale nga tsín ʼya xi kajian xi mele skótʼaya Biblia nga xinyasoan. Kʼiaa kʼoakixinle tsa mele skótʼaya Biblia. Kisikjaʼaitsjenjin kʼoa kʼoakitsona nga mele skótʼaya. Tsjoa kisʼe tokoan nga je pana xi títjon kitsjoale estudio.
Kui kichotʼayaijin je libro “La verdad os hará libres” ʼmi. Kʼianga kichotʼayaijin libro jebi, je pana nʼio nda tsakasenkaona nga ngisasa nda koanna kixinya Biblia. Ñandia kʼianga jekoannjio nga tsakʼéxkia jngo párrafo xi chótʼayaijin, i kitsona: “Jómani ʼyai nga ñaki kʼoatjín jmeni xi tso je libro xi ʼmiyanái”. Alikui tsaʼbe jokixinle, tosaa to i̱ kixinle: “Skotʼayajinla kʼoa kʼianga chótʼaya ijngokʼá kʼia kʼoaxínle”. Kʼianga tsakasjaiya, koansjaina texto xi kui nchja̱ni jmeni xi tichotʼayaijin. Saʼnda nga kʼoakitsona tongini tsakasjaiya jmeni xi kichotʼayaijin. Nga kʼoakinʼiaijin ngisaa nda koanjinnajin jmeni xi tso Biblia. Je pana kisitjoson jmeni xi koanjinle kʼoa kʼiaa kisʼenngindá nga nó 1952.
SA TSE SA TSEE JMENI XI KOANNA NGA YA BETEL TSAKATEJNA
Kʼianga 17 nóna alikui tiya tsakatejnakaoña xijchána. Me tikʼiani nga misionera koan je tichja Jetha a kʼoa je Don yaa Betel kinokjoale. Nga jao nʼio tsjoake koan josʼin kisixále Jeobá kʼoa kʼoati koanmena nga kʼoasʼin kisixá tsanda an. Jao solicitud tsakʼenda, jngo xi ya Betel kisikasén kʼoa jngo xi tsʼe Skuela xi tsʼe Galaad. Kʼoasʼin kisikjaʼaitsjen nga je Jeobá xi kuitsoni jñani ngisa nda sixále, kʼoa kʼiaa nga nó 1946 kinokjoana Betel.
Jokjitse nga i̱ Betel tijna, kjaʼaí kjaʼaí xá tíbʼaina. Kui xi tíbasenkaona nga nkjín koya xá xi kjimana. Tobʼelañá, yaa kisixá jñani manda libro, ya departamento xi tsʼe contabilidad, an tsakatse tsojmi xi xin naxinandá faʼaini kʼoa kʼoati kisikasén tsojmi jñani xin naxinandá. Xi jejankan kao xjaʼaon nó tijna i̱ Betel, je xi ngisa nʼio tsjoake̱ kʼiaa nga chotʼayajin je texto xi maxkia nga nyaon nyaon nga tanjio kʼoa jmesani xi sakóyaná.
Kʼoati nʼio nda tsakasenkaona je tindsʼe xi maʼndí xi Karl ʼmi. Kʼiaa nga nó 1947 kicho ya Betel. Nʼio nda kotʼaya Biblia kʼoa nʼio nda male tsoya. Ñandia nga kʼoakixinle tsa koa̱n koasenkaona nga kʼoenda je kjoanokjoaya xi tsakʼaina, kʼoati kixinle nga jenkjín koya tjínni xi tsakasjaiya tonga ñʼai kjimana nga tibʼenda. Kʼoa je i kitsona: “Jmékjoánni xi tínchja̱ni kjoanokjoayali. Nga kʼoakitsona, koanjinna nga tokui xi ngisaa koasjaiya jmeni xi nʼio tínchja̱ni je kjoanokjoaya xi tsakʼaina. Alikui kʼia chajinna josʼin kitsoyana”.
Je xi ngisa tsjoa bʼé tokoán nga ya Betel nixá kuinga ʼmiyasoán. Kʼianga ʼmiyasoán tsee kjoanda sokóná. Tobʼelañá, faʼaitsjenna
nga tsakʼinyasuinjin nga jekjimaʼña̱ ya Bronx, Nueva York. Jngo ndsʼee kikaona nga tsangínchonlaijin jngo chjoón xi kinikáyolaijin je Xo̱n xi Bájinkonná kao ¡Despertad! kʼoa i tsakʼinlaijin: “Kui tinokjoakaonajmínijin chjota je én xi sínʼio tokoán xi faʼaitʼa Biblia”. Kʼoa chjoón jebi i kitso: “Tsa tʼatsʼe Biblia tibakoyao, titjásʼaon”. Nkjín texto tsakʼexkialaijin xi kui nchja̱ni tʼatsʼe Chjotaxále Niná kʼoa nga kuicho nichxin nga koa̱nndachon Sonʼnde. Kisasenle jmeni xi tsakʼinyalaijin. Nkjín miyole kʼoakitsole jmeni xi tsakʼinyalaijin, kʼoa jeya tjío nga kicho ijngokʼaijin. Xijekoan, chjoón jebi kao xʼinle testigole Jeobá koan.NDA TSAKASENKAONA JE CHJOÓNNA NGA NINÁ KISIXÁLE
Ningalani koanmena chixan, tela nó jaʼato nga kiskajian xi chjoónna koan. Tsakʼetsʼoale Jeobá kʼoa kui kisikjaʼaitsjenjian jmé xi sʼian nga jekuixan. Jé Jeobá tsakasenkaona nga tsaʼbexkoan jngo chjoón xi nda sʼín.
Kʼianga jekisʼejna kjoajtíntse ya Estadio de los Yankees nga nó 1953, kʼiaa kiskajian jngo tichjaa xi Mary Aniol ʼmi. Tichjaa jebi ñatjen ki kao tichja je Skuela xi tsʼe Galaad, xi mani jao. Kʼianga tsaʼbexkoan ñatjen tsoyason. Je tichjaa Mary ñaki kao kjoatsjoa tsakʼéyanajmína josʼin kisixále Jeobá ya Caribe kʼoa jotjín chjota kitsoyale Énle Niná. Sa nda sa nda tsaʼyaxkuinjin xíngijin kʼoa kui xi koanmenajin nga ñaki to xále Niná sʼiainjin. Koantsjoachaníjin xíngijin kʼoa kʼiaa chixainjin nga sá abril nga nó 1955. Je chjoónna jngoyale jngo kjoatjao xi je Jeobá kitsjoana. Nʼio nda choa̱ tsakʼéjnana je chjoónna nga̱ nʼio nda sʼin kisixá kʼoa me tongantsjai nga tsjoa kisʼe kon tojme xá xi kisʼin. Koanndosinle xi kjaʼaí kʼoa kui xále Niná títjon kisikʼéjna (Mat. 6:33). Jan nó nga superintendente xi tsʼe circuito koainjin kʼoa kʼianga nó 1958 yaa Betel kinokjoanajin.
Nʼio nda tsakasenkaona je chjoónna. Tobʼelañá, kʼianga jechixainjin ntsjaintsjai tsakʼexkiaijin Biblia, xjaʼaonla versículo tsakʼexkiaijin nga nyaon nyaon. Kʼianga jebʼexkiaijin chobayanijin jósʼin koasenkaonajin jmeni xi bʼexkiaijin. Kʼoati kitsona jmeni xi tsakʼinyale nga ki Skuela xi tsʼe Galaad kʼoa nga misionera koan. Nga kʼoasʼin kichobanajmíjin ngisaa koannkjín tokoan kʼoa ngisaa nda koanna tsakʼenda kjoanokjoaya kʼoa ngisaa koanna kisinʼioa kon je tichjaa (Prov. 25:11).
Kʼiaa nga nó 2013 kʼien je ʼndíchjoónna. Ndʼaikjoan mena nga sonʼndenaxó katama je Sonʼnde ánni nga koa̱n skoe ijngokʼaña. Nga kjesa kʼoamajin kui xi mena nga tosi tonda skoesa xi tʼatsʼe Jeobá kʼoa nga je sinʼiotʼa (Prov. 3:5, 6). Kʼianga sikjaʼaitsjenjian jmeni xi sʼin je naxinandále Jeobá nga jeʼndenaxó koa̱n Sonʼnde sínʼio tokoan kʼoa tsjoa sʼena. Nga kʼia, nʼiojin tse jmeni xi kuitsoyaná Jeobá kʼoa sa nda sa ndajin jchaxkoaan jokjoan. Tsee kjoanda tíbakóna Jeobá nga sa nda sa nda tibʼe xi tʼatsʼe. Ningalani ñaki to xále Niná tisʼian, tsʼato kʼoakji títsjoángajaona Niná jokji titsjoale.
a Tʼexkiai xi tsakʼéyanajmí je Jetha Sunal xi faʼaitʼa je revista La Atalaya xi tsʼe 1 de marzo de 2003, página 23 saʼnda 29.