Ir al contenido

Ir al índice

Ánni nga nʼio chjínile nga nangitokon koaan

Ánni nga nʼio chjínile nga nangitokon koaan

“Je xi nangitokon, tjínle kjoachjine” (PROVERBIOS 11:2).

KJOAJNDA 38, 11

1, 2. Ánni tsakʼasjengini Jeobá je Saúl (chótsenlai sén xi faʼaitʼa ibi).

JE Saúl alikui ngʼakon kʼianga sʼa kiskoejin Jeobá nga rey koa̱n (1 Samuel 9:1, 2, 21; 10:20-24). Tonga kʼianga rey jekoan koanngʼakon. Ñandia kʼianga jmi mani je chjotakjoajchán filisteo tsakʼétʼale je chjota israelita, je profeta Samuel kʼoakitsole je Saúl nga kuicho kʼoa nga koakale cho̱ je Jeobá. Tonga nga kjesa bichójin je Samuel, je chjota israelita kitsokjon kʼoa nʼio nkjín xi kitsjionkon je Saúl. Tonga je Saúl likui kiskoyale je Samuel kʼoa jé tsakakále cho̱ je Jeobá, tonga tsínle ʼnde nga je kʼoasʼin. Nga kʼoakisʼin je Saúl tsín kisasenle je Jeobá (1 Samuel 13:5-9).

2 Kʼianga kicho je Samuel jñani tíjna je Saúl, kiskankao nga tsín kisitjosonle je Jeobá. Tonga je Saúl alikui kʼoasʼin kisikjaʼaitsjen nga chʼao kisʼin. Totjín xi tsakʼangini yaole kʼoa kjaʼaí xi tsakánele jmeni xi kisʼin (1 Samuel 13:10-14). Saʼnda nga kʼia, je Saúl ngʼakon koan. Kuinga tsakʼasjengini je Jeobá kʼoa tsín tikoanmenile nga tojo rey koan je Saúl (1 Samuel 15:22, 23). Je Saúl nʼio nda kisʼin nga títjon, tonga xi jekoanni nʼio chʼao kisʼin (1 Samuel 31:1-6).

3. 1) Jósʼin síkjaʼaitsjen kʼa je chjota tʼatsʼe nga nangitokon maa. 2) Jméni xi chótʼayá i̱ kjoaʼmiya jebi.

3 Nichxin xi tiyoaa ndʼaibi, nʼio nkjín chjota xi kʼoasʼin síkjaʼaitsjen nga tsín koa̱n nangitokon koa̱n kʼiatsa mele nga nda koatio. Bʼasjengʼa yaole kʼoa kui xi mele nga ngisa ngʼa kuitjo tikʼoajinni xi ngikʼa. Tobʼelañá, jngo chjota xi nʼio ʼyale xi ya telebisión faʼa kʼoa xi kjoa polítika sísin i kitso: “Xi an alikui nda sʼena je kjoanangitokon kʼoa tsín mena nga nangitokon koa̱n”. Ánni nga tjínnenile nangitokon koaan xi chjotale Cristo maa. Jósʼin tíjna nga nangitokon maa. Kui chótʼayá i̱ kjoaʼmiya jebi. Kʼoa je xi ijngo kjoaʼmiya kui kuitsoyaná jósʼiaan nga tosi tonda nangitokon koaan ninga tse kjoa kuitjátojiaan.

ÁNNI NGA NʼIO CHJÍNILE NGA NANGITOKON KOAAN

4. Jósʼín jngo chjota xi ngʼakon.

4 Je Biblia kʼoatso nga je kjoangʼakon ngʼajten tíjnale je kjoanangitokon (tʼexkiai Proverbios 11:2). * Je David kʼoakitsole je Jeobá nga katabasenkao nga tsín ngʼakon katama (Salmo 19:13). Jngo xi kjoangʼakon bʼetʼale kui kʼoasʼín jmeni xi tsín je tjínnele kʼoasʼin, tsakui nichxin kuinga kʼoasʼínni nga ngʼakon kʼoa tsakui nga tsínle kjoatsejta. Nga chjotajée maa sakʼoaa kʼoanʼia. Tonga tsa tokʼoasʼiaan ngantsjai, likui sa̱sénle je Jeobá, tojosʼin nga tsín kisasenle jme xi kisʼin je rey Saúl. Ya Salmo 119:21 kʼoatso nga kjoañʼai tsjoále Jeobá je xi ngʼakon. Ánni.

Nga nangitokon maa bakolee kjoaxkóntokon Jeobá

5. Ánni nga tsín ndatjínni tsa ngʼakon koaan.

5 Alikui nda sʼiaan kʼiatsa ngʼakon koaan. Ánni. Xi títjon, likuijin koakolee kjoaxkóntokon je Jeobá, je Nináná kʼoa xi batéxomaná. Xi majaoni, tsakui kʼoasʼiaan jmeni xi tsín ñá tiʼndená kjoa sʼe̱ná kao xi ngikʼa (Proverbios 13:10). Kʼoa xi majanni, kjoasoa kuiyojiaan kʼianga sʼe̱jinle xi ngikʼa nga kjoangʼakon kabʼetʼaná (Lucas 14:8, 9). Kuinga kʼoatsoniná je Jeobá nga nangitokon katamaa.

JÓSʼIN TÍJNA NGA NANGITOKON MAA

6, 7. Jósʼin tíjna nga nangitokon maa.

6 Je Biblia kʼoatso nga jngo xi nangitokon tsínle kjoangʼakon. Kʼoasʼin síkjaʼaitsjen nga ngisa ngʼa tjío xi ngikʼa tikʼoajinni je (Filipenses 2:3). Jngo chjota xi nangitokon, be nga tsín toje kʼoakoa̱nle ngayeje kʼoa kʼoatso jñani chʼao sʼín. Xi ijngosani, nrʼoé je kjoafaʼaitsjen xi tsjoále xi kjaʼaí. Je Jeobá nʼio sasénle jngo chjota xi nangitokon.

7 Kʼianga kui síkʼaxki̱ ya Biblia je kjoanangitokon, kʼoati kui nchja̱ni jngo chjota xi be jmeni xi koa̱nle kʼoasʼin kʼoa jmeni xi mai kʼoa jmeni xi tsín tiʼndele nga kʼoasʼin. Kʼoa jebi kui xi basenkao nga bexkón xi ngikʼa kʼoa bakóle kjoanda.

8. Tsa mená nga tosi tonda nangitokon koaan, jméni xi tsín tjínnele sʼiaan.

8 Tsa tsín si̱kuindaa yaoná, tsakui nichxin saʼnda tsín jchaa tsa kjoangʼakon tíbʼetʼaná. Jméni xosikaoná. Tsakui nichxin kʼoasʼin si̱kjaʼaitsjeen nga ngisa ngʼa tiyolee xi ngikʼa nga tjín xi kjinená ya jinjtín kʼoa tsakuije̱ nga miyoná mani xi tjín xi kjinele ya jinjtín (Romanos 12:16). Kʼoa tsa toñá si̱kʼaxkiaaje̱ yaoná jme xi nʼia (1 Timoteo 2:9, 10). Tsakui nichxin saʼnda ñá kʼoakʼuínlee xi ngikʼa jmeni xi tjínnele kʼoasʼin kʼoa jmeni xi mai (1 Corintios 4:6).

9. Ánni nga ngʼakon ma kʼani je chjota, jngo choa̱ tikʼaxki̱ xi ya Biblia faʼaitʼa.

9 Tsa tsín si̱kuindaa yaoná kʼianga kui nimetokoán jmeni xi tsín kixi tíjna, kʼoati kui xosikaoná nga ngʼakon koaan. Nʼio nkjín xi mangʼakon kʼianga kui mamele nga katabʼasjengʼa xi ngikʼa, tsakuije̱ kjoaxinkon tíbʼetʼale kʼoa tsakuije̱ nga nʼio síjtile yaole. Kʼoakoan kʼa je chjota xi síkʼaxki je Biblia, jolani Absalón, Uzías kao Nabucodonosor. Nga ngʼakon koan, kjoasoa tsakatiojin (2 Samuel 15:1-6; 18:9-17; 2 Crónicas 26:16-21; Daniel 5:18-21).

10. Kʼianga jme xi sʼín xi ngikʼa, ánni nga tsín koa̱n ñá kʼoakuixónsíñá anni nga kʼoasʼínni, jngo choa̱ tikʼaxki̱ xi ya Biblia faʼaitʼa.

10 Tsakui nichxin tjínsa jmeni xosíkao je chjota nga tsín bakóni kjoanangitokon. Si̱kjaʼaitsjenla jokoan je Abimélec kao Pedro (Génesis 20:2-7; Mateo 26:31-35). A kjoangʼakon tsakʼetʼale axo kuinga kʼoakisʼinni nga tsín be jokjoantjínni kjoa, axo tsín kisikjaʼaitsjen jmeni xi kisʼin. Nga tsín ʼyaa jotjío ni̱ma̱le chjota, alikui koa̱n ñá kʼoakuixoán anni nga kʼoasʼínni tsa jmeni (tʼexkiai Santiago 4:12). *

JE XÁ XI TJÍNNÁ YA JINNAXINANDÁLE NINÁ

11. Jósʼín jngo chjotale Cristo xi tjínle kjoanangitokon.

11 Jngo chjotale Cristo xi tjínle kjoanangitokon bechjí jme xá xi tjínle ya jinnaxinandále Niná. Je Jeobá síxá chʼin chʼin kʼoa tsen tsjoáná je xá xi nʼia nga jngó jngoá. Chjí bekonná ngatsʼiaa. Kjaʼaí kjaʼaí jmeni xi maná nʼia kʼoa je Jeobá tsjoáʼndená nga ñá chjoéjiaan josʼin si̱chjén. Tsa nangitokon maa, kʼoajinsʼin si̱chjén josʼin mele Jeobá (Romanos 12:4-8). Je Jeobá kui xi mele nga kʼoasʼin si̱chjén jmeni xi maná nʼia nga je chʼa̱sjengʼaa kʼoa nga kuinyakoaa xi kjaʼaí (tʼexkiai 1 Pedro 4:10). *

Jósʼin koasenkaoná je choa̱le Jesús kʼiatsa kʼoantjaiya je xá xi tinʼia xi tsʼe Niná (Chótsenlai párrafo 12 saʼnda 14)

12, 13. Jméni xi si̱kjaʼaitsjeen kʼiatsa kʼoantjaiya josʼin tinixálee je Jeobá.

12 Nga jefaʼato nichxin sakʼoaa bʼantjaiya jmeni xi nʼia ya jinnaxinandále Jeobá. Si̱kjaʼaitsjenla je Jesús. Ngasʼa tojé tíjnakao je Nʼaile (Proverbios 8:22). Xijekoan, tsakasenkao je Nʼaile nga kisinda ánkje, ngʼajmi kao sonʼnde kʼoa kao je chjota (Colosenses 1:16TNM). Xijekoan, i Sonʼnde kinikasén je Jesús. Nga jejaʼai i̱ Sonʼnde, jo chjota sʼin kitsin kʼoa i koanjchínga (Filipenses 2:7). Kʼianga jekʼien, ki ijngokʼani ya ngʼajmi kʼoa kʼianga nó 1914 rey sʼin tsakʼejna (Hebreos 2:9). Kʼoa kʼianga jekoatexoma xi jngo jmi nó, tsjoá ijngokʼanile kjoatéxoma je Nʼaile. Kʼoa nga kʼia, jé Niná koatexomale ngatsʼi ya ngʼajmi kao i̱ Sonʼnde (1 Corintios 15:28).

13 Tsakui nichxin kʼoati kʼoantjaiya josʼin tinixálee Niná. Sakʼoaa kui jmeni xi nʼia xosíkaoná nga bʼantjaiyani je xá xi tjínná ya jinnaxinandále Niná. Tobʼelañá, tsakui nichxin toñá tiyoaa tsakai tonga koanmená chixán. Kʼoa tsakui nichxin xti jetjínná. Kʼoa xijekoanni tsakui nichxin kinikʼantjaiyaa josʼin tiyoaa nga ngisasa nda tinixálee Niná. Tonga sakʼoaa kjaʼaí kjoa xosíkaoná nga bʼantjaiyani josʼin tinixálee Niná. Tsakui nichxin ngisa tse tinixálee ndʼaibi kʼoa tsa ngisa choaje̱. Tonga je Jeobá be jokji tjen kʼoakoa̱nná si̱xálee, ni sʼa xtiaa kʼoa ni jejchíngaa, ni chʼin tjínná kʼoa ni nda tiyoaa. Alikui kui síjéná jmeni xi tsín kʼoakoa̱nná. Je Jeobá nʼio tsjoa sʼele jmeni xi nʼia nga nixálee (Hebreos 6:10).

14. Jósʼin basenkaoná je kjoanangitokon nga tsjoa sʼe tokoán tojme xá xi bʼainá.

14 Je Jesús kao kjoatsjoa kisitjoson je xá xi tsakánele je Nʼaile, kʼoati koa̱n kʼoasʼiaan tsanda ñá (Proverbios 8:30, 31). Tsa nangitokon maa, tsjoajin sʼe̱ tokoán tojme xá xi kʼoainá ya jinjtín. Alikuijin kui kjuinñá jme xá xi kʼoaile xi ngikʼa. Tosa tsjoá kʼoé tokoán jme xá xi tjínná ñá nga̱ jé Jeobá títsjoáná. Kʼoati kui kjoanangitokon xosikaoná nga jchaxkoán je ndsʼee kʼoa nga kuinyakoaa kʼoa nga kʼoasʼin si̱kjaʼaitsjeen nga je Jeobá xi kui xá tjíotsjoále (Romanos 12:10).

JÓSʼIN TJÍNNELE SI̱KJAʼAITSJEEN TʼATSʼE KJOANANGITOKON

15. Jmé xi tsoyaná je choa̱le Gedeón.

15 Je Gedeón nʼio nda choa̱ tsakʼéjna nga nangitokon koan. Ñandia kʼianga kʼoakitsole je Jeobá nga katabʼasjentjai je chjota israelita kʼianga kichone je chjota madianita. Jókisʼin je Gedeón. Kʼoakitso nga kui ntje̱le xi ngisasa ʼndí kji kʼoa nga je xi ngisa nangi tíjna ya ndʼiale nʼaile (Jueces 6:15). Ninga kʼoalani, je Gedeón jé Jeobá kisinʼiotʼa kʼoa kiskoé xá xi kitsjoale. Tsakʼejnatsʼinya kjoanla jmeni xi mele Jeobá nga sʼin kʼoa kʼoakitsole nga je katabándiaale (Jueces 6:36-40). Je Gedeón chjotataja koan kʼoa nʼiojin koan, tonga kʼoati chjine koan kʼoa nda kiskosonnile jokisʼin (Jueces 6:11, 27). Kʼianga koanmele je naxinandá nga je katabatéxomale, alikui koanjyole. Kʼianga jekisitjoson jmeni xi kitsole Jeobá, kini ya niʼyale (Jueces 8:22, 23, 29).

16, 17. Jméni xi kuenta sʼín jngo chjotale Cristo xi mele nga ngisasa nda sixále Niná.

16 Tsa jngo chjotale Cristo xi skoé je xá xi kʼoaile ya jinjtín kʼoa tsa ngisa koa̱nmele nga sixá ya jinjtín alikui kui xi tsonile tsa tsín nangitokon kjima. Je Biblia kʼoatso nga ndatjín nga ngisasa nda si̱xálee Niná kao ndsʼee (1 Timoteo 4:13-15). Kʼianga ngisasa nda si̱xálee je Niná alikuikjoan machjén nga jngo xá kʼoainá ya jinjtín. Ngatsʼiñá nga koa̱nsa si̱ndayaa yaoná jokjoaan kʼoa jmeni xi maná nʼia. Tsa kʼoasʼiaan, ngisasa nda si̱xálee je Jeobá kʼoa ngisaa nda kuinyakoaa xi ngikʼa.

17 Jngo chjota xi nangitokon, kʼianga kjesa kjoejin je xá xi tíbʼaile, títjon kjoanla bʼejnatsʼinya jméni xi tjínnele sʼin. Bʼétsʼoale je Jeobá kʼoa nda síkjaʼaitsjenjin tsa kʼoakoa̱nle sitjoson. Kʼoati síkjaʼaitsjen tsa tojo sʼe̱sale nichxin kao nganʼio nga sitjoson jmesani xi kjinele xi nʼio chjíle. Tsa tsín kʼoakoa̱nle, koaan kuinyakao je ndsʼee xi ngikʼa nga kuitjosonle je xá xi tísʼín. Kʼianga jenda kakosonnile, jngo chjotale Cristo xi nangitokon ma tsakui nichxin skoe̱le kon nga tsín kʼoakoa̱nle nda sitjoson je xá xi tíbʼaile. Tsa nangitokon maa, sakʼoajin likui chjoé je xá xi kʼoainá.

18. 1) Kʼiatsa nangitokon maa, jméni xi sʼiaan tsa jngo xá kʼoainá ya jinjtín. 2) Jósʼin basenkaoná Romanos 12:3 nga nangitokon maa.

18 Je Jeobá kui xi mele nga nangitokon katamaa kʼianga si̱xálee (Miqueas 6:8). Tsa jngo xá kʼoainá ya jinjtín, kʼoasʼiaan jokisʼin je Gedeón kʼoa si̱jélee Jeobá nga je katabándiaaná kʼoa katabasenkaoná. Nda si̱kjaʼaitsjenjiaan jmeni xi tsoná je Jeobá ya Biblia kao naxinandále. Alikui si̱chajiaan nga kuinga bitjosonniná josʼin nixálee je Jeobá nga tjínle kjoanangitokon kʼoa nga je basenkaoná (Salmo 18:35). Tsa nangitokon maa, alikuijin ngʼa chʼa̱sjee yaoná (tʼexkiai Romanos 12:3). *

19. Ánni nga tjínnenile nangitokon koaan.

19 Jngo chjota xi nangitokon bení nga tojé Jeobá xi bakinle nga kuitjongʼa nga̱ je kisinda ngayeje kʼoa je xi ngisa ngʼa tíjnale ngayeje (Apocalipsis 4:11). Tsa nangitokon maa, tsjoa sa̱tío tokoán tojmeni xi sʼiaan kʼianga si̱xálee je Jeobá. Je kjoanangitokon kʼoati koasenkaoná nga jchaxkoán josʼin síkjaʼaitsjen je ndsʼee kʼoa jtín kuiyoaa. Kʼoati tsín jme kjoa sʼe̱ná nga̱ ndakjoanla si̱kjaʼaitsjeen tiʼani nga kje jme xi nʼiajián. Kʼoa je Jeobá nʼio sasénle je chjota xi nangitokon ma. Ngayeje jebi kui xi bakóná anni nga nʼio machjénni nga nangitokon katamaa. Ya kjoaʼmiya xi ijngo kui kuitsoyaná jósʼiaan nga tosi tonda nangitokon koaan ninga kjoa kuitjátojiaan.

^ párr. 4 Proverbios 11:2: “Je xi kjoangʼakon bʼetʼale, kjoasoa kʼoéjnajin xi jekoa̱nni, tonga je xi nangitokon, tjínle kjoachjine”.

^ párr. 10 Santiago 4:12: “Tojngo mani je xi tsjoá kjoatéxoma, xi male bʼasjentjai, kʼoa tijeni xi male síchajin chjota. ʼyáni nga ji nga ʼyasin xi kjaʼaí chjota”.

^ párr. 11 1 Pedro 4:10: “Josʼin kjoanda tsakʼaile, nga jngójngó katasíchjén tʼatsʼe xi kjaʼaí. Katasíchjén josʼin xi nda síchjén xi kjaʼaíngá kjoandale Niná”.

^ párr. 18 Romanos 12:3: “Kʼoaxinno nga jngójngó xi tiyobi, xi totʼatsʼe kjoanda xi tsakʼaina, nga tsín ʼya xi ngisa nʼio ngʼa sikjaʼaitsjenle yaole kaoni tsa xi josʼin nga bakinle, tonga kʼoasʼin katasíkjaʼaitsjenjin nga ningʼajin kʼoa ninangijin sikjaʼaitsjen xi tʼatsʼe yaole, tonga josʼin choa̱ xi Niná kitsjoale nga jngójngó nga koankjainle”.