Ir al contenido

Ir al índice

Jñánile je kjoatsjoacha xi ñaki tsjoa bʼé tokoán

Jñánile je kjoatsjoacha xi ñaki tsjoa bʼé tokoán

“¡Nʼio tsjoa tjínle je naxinandá xi Ninále mani je Jeobá!” (SAL. 144:15).

KJOAJNDA 28, 25

1. Ánni nga kjaʼaí chonni nichxin xi tiyoaa ndʼaibi.

TOKʼOAMANÁ jmeni xi kjima nichxin xi tiyoaa ndʼaibi. Tojo tso Biblia, je Jeobá tjíobʼéxkó je chjotankjín xi tjín ngakjijnda naxinandáyʼai “kao ntje̱, kao naxinandá, kao én”. Chjotankjín jebi jngoo “naxinandá xi nʼio tse nganʼio tjínle” kʼoa tsʼato jin miyón mani. Nʼio tsjoa tjíole kʼoa Niná “síxále nga nichxin kao nga nitje̱n ya yo̱ngo̱le” (Apoc. 7:9, 15; Is. 60:22). Nisañandiajin nga kʼoasikji chjota kisʼe xi tsjoake koan je Niná kʼoa kao xínkjín.

2. Jmé kjoatsjoacha xi bakó je chjota xi kjin tjíole Niná (chótsenlai sén xi faʼaitʼa ibi).

2 Je Biblia kʼoati kitso nga je nichxin xi tiyoaa ndʼaibi, je chjota xi kjin tjíole je Niná, alikui koako kjoatsjoacha, to yaole koa̱ntsjoake. Je pastro Pablo kʼoakitso “nga je nichxin xi kjoetʼa” nkjín chjota “xi to yaole tsjoake koa̱n” xi to tao̱n koa̱ntsjoake, kʼoa xi ngisa tsjoake koa̱n “kjoaská kaoni tsa Niná” (2 Tim. 3:1-4). Je xi to yaole matsjoake, alikui tsjoake ma je Niná. Je chjota xi kʼoasʼín alikui tsjoa satío kon ninga jomele nda sʼin koatio. Tosa kui xi mele nga kʼoati katasʼín je chjota, nga to yaole katafini.

3. Jméni xi chotʼayajiaan i̱ kjoaʼmiya jebi, kʼoa ánni.

3 Je Pablo koanjinle nga nʼio sʼe̱ chjota xi to yaole koa̱ntsjoake kʼoa xi xkón sʼin sikatíoná xi chjotale Cristo maa. Kuinga kʼoakitsosíni nga kuinyaxinlee xi kʼoasʼín (2 Tim. 3:5). Alikui xi tsonile nga ñaki xin kuiyolee. Tonga jósʼiaan nga tsín kʼoakatamakjoaan jokjoan je chjota xi to yaole tsjoake, kʼoa nga ngisasa kʼoénelee yaoná nga kjoáyatsjoaa kon je Jeobá, Niná xi tsʼe kjoatsjoacha. Kataʼyala ánni nga tsín mangósonsíni je kjoatsjoacha xi tso je Niná nga katasʼená kao je kjoatsjoacha xi nchja̱ni ya 2 Timoteo 3:2-4. Jebi kui xi koasenkaoná nga kataʼyaa jñánile je kjoatsjoacha xi tsjoa koaya tokoán.

A NINÁ TSJOACHAA AXO TO YAONÁ TSJOACHAA

4. Jósʼin ʼyañá nga tsín chʼaotjín nga tsjoacha maa yaoná.

4 Tojosʼin tiʼyaa, je Pablo kʼoakitso nga nkjín chjota “xi to yaole tsjoake koa̱n”. A kui xi tsonile nga chʼaotjín nga koa̱ntsjoachaa yaoná. Mai. Toxá kʼoamani, kʼoa saʼnda machjén nga tsjoacha katamaa yaoná. Nga̱ kʼoasʼin kisindaná je Jeobá. Je Jesús i kitso: “Katamatsjoachai xikʼa joni nga tijini” (Mar. 12:31). Tsa tsín tsjoachaa yaoná, alikui josʼin tsjoachaa koaan xíngiaa. Xi ijngosani, je Biblia itso: “Kʼoatisʼin xi xʼin tsjoake katama yánchjínle, joni tsa titsʼeni yao. Je xi tsjoake chjoónle, tijeni yaole xi tsjoake nijngojin xi tije taon beni yaole tokʼoasʼin síjchá, kʼoa tjaole” (Efes. 5:28, 29). Kuinga ndatjínsíni nga tsjoacha katamaa yaoná.

5. Jósʼín je chjota xi toje nʼio matsjoake yaole.

5 Je kjoatsjoacha xi síkʼaxki ya 2 Timoteo 3:2 alikui ndasʼin síkʼéjnaná. Kjoatsjoacha jebi alikui ndatjín, to yaole fini chjota xi kui fitjenngi. ʼYani xi nʼio tsjoake yaole tokui makjáojinle xi tʼatsʼe (tʼexkiai Romanos 12:3). * Tojé makjáojinle yaole kʼoa tsín kuenta sʼín xi ngikʼa. Kʼoa tsa jmeni xi tsín nda kuichomani, tosaa tokjaʼaí xi fané ʼndele nga je kjoane yaole. Jngo xo̱n xi tʼatsʼe Biblia nchja̱ni kʼoatso nga ya mangóson je cho̱ xi erizo ʼmi je chjota xi to yaole matsjoake. Cho̱ jebi bʼejnaxkóyaa nga bʼéʼma yaole, saʼnda makótó kʼoa je naʼyá xi tjínle nʼio yao xinyá. Kʼoatisʼin tsoyanile, je chjota xi toje matsjoake yaole alikui tsjoa tjíole.

6. Jmé kjoanda xi sʼele je chjota xi tsjoake ma je Niná.

6 Kʼianga kinchja̱ni Pablo jokoa̱nkjoan chjota nga toje tífetʼa nichxin, tjínkʼa je chjota xi tʼatsʼe Biblia kotʼayason xi kʼoatso nga kui títjon kisikʼaxki̱ni je Pablo nga to yaole tsjoake koa̱n je chjota, nga̱ yaa nroani jmesani xi kisikʼaxki̱ nga koanskanni. Tonga je chjota xi Niná tsjoake alikui kʼoamakjoan. Je Biblia kui síngósonkao je kjoatsjoachale Niná je kjoatsjoa, kjoa xi nyʼán tjín, nga tsejta maa, kjoandʼé, kjoanda, nga makjainná, kjoaʼindajintakon, kʼoa nga chjoéxkoá yaoná (Gál. 5:22, 23). Jngo choʼndale Niná xi jngo salmo kiski, i kitso nga kise: “¡Nʼio tsjoa tjínle je naxinandá xi Ninále mani je Jeobá!” (Sal. 144:15). Je Jeobá jngoo Niná xi tsjoa tjínle kʼoa choʼndale kui bakó nga kʼoati kjoan. Tonga je chjota xi to yaole tsjoake tokui síkjaʼaitsjen nga jme xi kʼoaile. Tonga je choʼndale Niná tsjoa tjíole nga tsjoá jmeni xi tjínle nga binyakao xi kjaʼaí (Hech. 20:35).

Jmé xi koasenkaoná nga tsín to yaoná koa̱ntsjoachaa (Chótsenlai párrafo 7)

7. Tsa mená jchaa josʼin tíjna kjoatsjoacha xi tjínná kao Niná, jméni xi chjónangilee yaoná.

7 Jósʼin koa̱nni jchaa tsa to yaoná ngisa kjimatsjoachaa tikʼoani je Niná. Si̱kjaʼaitsjenla jmeni xi tso Filipenses 2:3, 4TNM. Kʼoatso nga je chjotale Cristo alikui koa̱n nga chʼaondai kʼoa nga ngʼatokon koa̱n, nga tosa nangitokon katama kʼoa nga kʼoasʼin sikjaʼaitsjen nga ngisa ngʼa tjío xi ngikʼa. Nga tsín toje koaini yaole, nga tosa kuenta katasʼín xi ngikʼa. Koaan chjónangilee yaoná: “A kʼoasʼin tifikoa yaona jotso kjoafaʼaitsjen jebi. A ñaki kʼoatisʼian josʼin mele je Niná. A fasjaile josʼin basenkoa xi ngikʼa ya jinjtín kao chjota xi xinyasonle”. Alikui choa ñʼai maná nga kʼoanʼia jebi. Tsakui nichxin nʼiosa kʼoénelee yaoná kʼoa sikatíoa jmeni xi nʼio tsjoachaa. Tsa kʼoasʼiaan, nʼio tsjoa sʼe̱ya tokoán kʼoa ndasʼin kuiyoaa ngixko̱n je Rey xi tíbatéxomale ngʼajmi kao Sonʼnde.

8. Jméni xi tjíosʼín kʼa je chjotale Cristo nga tjíobakó nga ngisa nʼio tsjoake je Niná.

8 Tjíokʼa chjotale Cristo xi tjíosíkatío carrera xi tjínle jñani nga nʼio tse tao̱n kuinjele tsakai. Kʼoa kuinga kʼoatjíosʼínni nga nʼio tsjoake je Niná kʼoa nga ngisasa tse sixále. Jngo tichja xi Ericka ʼmi, xi chjinexki tsakai, alikui koanmele nga nʼio ngʼa sʼin kʼoéjna xi tʼatsʼe xki. Tosaa precursora regular sʼin kisixá kao xʼinle kʼoa nkjín naxinandá kitsjoánganʼio. Je Ericka itso: “Nʼio tse kjoanda tísʼenajin jñani kjaʼaí én nokjoa kʼoa nkjín miyo tísʼenajin. Kʼoa jebi nʼio naskásʼin tísíkatíonajin. Tojo kotʼayaña xi tʼatsʼe xki, tonga je xi ñaki tsjoa bʼé tokoan kuinga ngisa tse nichxin tisikʼayale nga basenkoa je chjota nga katabe jokjoantjínni xi tʼatsʼe Niná kʼoa nga basenkoa je jtín”.

A KUI KJOANYINÁ XI TJÍN YA NGʼAJMI AXO KUI XI TJÍN I̱ SONʼNDE

9. Ánni nga tsín tsjoa satíoni kon je chjota xi tao̱n tsjoake.

9 Je Pablo kʼoati kinchja̱ni tʼatsʼe chjota xi to tao̱n koa̱ntsjoake. Jela jao jan nó tjínle, jngo precursor xi Irlanda tsʼe jngo chjota tsakjákaoni tʼatsʼe Niná. Chjota jebi tao̱n tsakʼasjee kʼoa i kitso: “¡Jébi je ninána!”. Nʼio nkjín chjota xi kʼoatisʼin síkjaʼaitsjen josʼin síkjaʼaitsjen chjota jebi. Nʼio tsjoake tao̱n kao tsojmi xi batse. Tonga je Biblia itso: “Je xi tao̱n tsjoake tsínkui bʼéjngoni kon jojetjín tao̱n tjínle, ni jejinla xi kjoanyiná tsjoake bʼéjngo kon jotjín tao̱n sokóle” (Ecl. 5:10). Je chjota xi nʼio tsjoake ma je tao̱n sa tse sa tsee mesale kʼoa tosi tonda básjai. Tonga nʼio tse “kjoañʼai” síkatíojin (1 Tim. 6:9, 10).

10. Jméni xi kitso je Agur xi tʼatsʼe kjoanyiná kao tʼatsʼe nga ma̱ bijnaa.

10 Toxá machjénniná ngatsʼiaa je tao̱n kʼoa saʼnda basenkaoná (Ecl. 7:12). Kʼoa a koaan tsjoa sʼe̱ná tsa tokui tjínná jmeni xi machjénná. Jaon (tʼexkiai Eclesiastés 5:12). * Je Agur, tile Jaqué, i kitsole Niná nga tsakʼétsʼoale: “Ali ma̱jin sʼin nikʼéjnanái kʼoa ali kjoanyinájin bʼainái. Tokui tʼainái je xi skine”. Sasa majinniná anni nga tsín menile nga ma̱ sʼin kʼoéjna chjota jebi. Kʼoati kitso nga tsínkui che̱n katakaya nga chjotaché koa̱n, nga̱ chʼaojin sʼin sikʼéjna je Niná tsa kʼoalani sʼin. Tonga ánni nga tsín kjoanyiná kisijénile je Niná. I kitso: “Ánni nga tsín to sʼe̱jngoni tokoan kʼoa tsín tiskoexkonnile, kʼoa i̱ xián: ʼYáni je Jeobá” (Prov. 30:8, 9). Tsakui nichxin ʼyaxkoaan je chjota xi ngisa sínʼiotʼa je kjoanyinále tikʼoajinni je Niná.

11. Jméni xi kitso Jesús xi tʼatsʼe tao̱n.

11 Je chjota xi tao̱n tsjoake alikui nda koatio ngixko̱n Niná. Je Jesús i kitso: “Ali kjoanyinájin bʼexkó i̱ sonʼndebi, jña nga cho̱kixo, kʼoa kao ntsjáo síkitsón, kʼoa jña nga ché bakjánngi, kʼoa síché. Tonga chjoéxkó kjoanyiná ya ngʼajmi, jña nga tsín cho̱kixo, kʼoa kao ntsjáo xi síkitsón, jña nga tsín chéjin xi bakjánngi, ni síchéjin”. Kʼoa xijekoan i kitsosa: “Niʼyajin xi jao naile ma síxále. Kʼoa jtike koa̱n jngo, kʼoa xijngo tsjoake, kʼoa koaitʼale jngo kʼoa xijngo chʼao skoe̱kon. Alikui koa̱n nixálao nga jao, Niná kao kjoanyiná” (Mat. 6:19, 20, 24).

12. Kʼiatsa to kjimajngoni tokoán josʼin tijnaa, ánni nga ngisa choa ñʼai tíjnasíni nga nixálee je Niná. Jngo choa̱ tʼejnai.

12 Nʼio nkjín xi to kjimajngoni kon jmeni xi tjínle. Kʼoa ali tsakuijin nga to tsjoa tjíole, saʼnda ngisasa tse nichxin tjíosʼele nga tjíosíxále je Jeobá. Jngo ndsʼee xi Estados Unidos tsʼe xi Jack ʼmi, jngo ndʼia xi nʼioje kji kijnale kʼoa jngo negosio tíjnale. Tonga tsakaténaa nga̱ mele precursor sʼin sixá tsanda je, joni chjoónle. Je Jack itso: “Nʼio ñʼai koannajin nga tsakatenaijin je ndʼianajin kao nangi xi kijnanajin. Nkjín nó nga tsín nda kisʼe tokoan nga bichoa ya niʼyana xi totʼatsʼe kjoa xi sʼena ya tʼaxána. Tonga je chjoónna ñaki totsjoa tjínntsjaile nga precursora sʼin kisixá. Je chjoónna itso: Tsínsa ijngo nai xi kjaʼaí josʼín je nai xi tíjnana. Kʼoa nga jeprecursor sʼin tisixá ndʼaibi, tojngoo nai tinixálaijin nga joaijin, je Jeobá”.

Jmé xi koasenkaoná nga tsín to tao̱n koa̱ntsjoachaa (Chótsenlai párrafo 13)

13. Jméni xi koasenkaoná nga jchaa jókjoánsʼin nikjaʼaitsjen kjoaixiaa xi tʼatsʼe tao̱n.

13 Jméni xi koasenkaoná nga jchaa jókjoánsʼin nikjaʼaitsjen kjoaixiaa xi tʼatsʼe tao̱n. Koaan chjónangilee yaoná: “A bakoña nga makjainna jmeni xi tso Biblia xi tʼatsʼe tao̱n. A kui ngisa tifiña nga tao̱n kuinje̱na. A kui ngisa mandosinna je tsojmi xi tjín tikʼoajinni josʼin tijna ngixko̱n Jeobá. A ñaki je Jeobá sinʼiotʼa nga je tsjoána jmeni xi machjénna”. Alikui jao kʼoé tokoán nga tsín tsjíonkon Niná xi je sínʼiotʼa (Mat. 6:33).

A JÉ JEOBÁ TSJOACHAA AXO KUI KJOASʼETSAOJIN

14. Jósʼin tjínnele jchatokoán je kjoasʼetsaojin.

14 Tojo tso én xi tongini kinokjoa, nkjín chjota xi to kjoaská tsjoake ndʼaibi. Tojosʼin nga chosonnilee josʼin mangínkoaa yaoná kʼoa josʼin ʼyatokoán je tao̱n, kʼoati tsín chʼaotjín nga chosonnilee josʼin bʼetsaojiaan. Tjínkʼa chjota xi kʼoatso nga ñaki tsín tikoa̱n kʼoétsaojinñá kʼoa nga tsín koa̱n jme xi sʼe̱ná. Tonga je Jeobá alikui kʼoasʼin síkjaʼaitsjen. Je Biblia itsole je choʼndale Niná: “Kao kjoatsjoa chi̱nai tsojmili kʼoa kao kjoatsjoa tʼui binoli” (Ecl. 9:7).

15. Jósʼin tsoyanile je én “xi ngisa matsjoake kjoaská” tso ya Biblia.

15 Ya 2 Timoteo 3:4, jé nchja̱ni chjota xi to kjoasʼetsaojin tsjoake kʼoa tsín kuenta sʼín je Niná. Bersíkulo jebi alikui kʼoatso tsa ngisa tsjoake koa̱n je kjoasʼetsaojin tikʼoajinni je Niná, tsa kʼoalani tojo tsjoakejinni choa Niná. Kʼoatso nga “ngisa matsjoake kjoaská kaoni tsa Niná”. Jngo chjotachjine xi kʼoatso nga je chjota xi síkʼaxki̱ bersíkulo jebi “tsínkui xi tsonile tsa tsjoake choa je Niná. Kui xi tsonile nga ñaki tsín tsjoake”. Jebi jé bájinkon ʼyani xi síkʼatone choa̱le nga nʼio tsjoake ma je kjoasʼetsaojin. Je Biblia kʼoatso nga je chjota “xi ngisa matsjoake kjoaská” tokui fitʼale “kjoatsjoa xi tsʼe sonʼnde” (Luc. 8:14).

16, 17. Jósʼin tsabekon Jesús je kjoasʼetsaojin.

16 Je Jesús kiskosonnile josʼin tsakʼétsaojin. Tobʼelañá, ki “jña chixan chjota” kʼoa kao jñani “sʼuí” kisʼejna (Juan 2:1-10; Luc. 5:29). Kʼianga jejetʼa bino jña chixan chjota, je Jesús jngo kjoaxkón tsakʼéjna, bino kisikʼóya je nandá. Kʼoa ñandia, kʼianga tsín kisasenle je chjota nga tsakjen kʼoa tsakʼi je Jesús, je kʼoakitso nga tsín kixi tíjna josʼin síkjaʼaitsjen chjota xi tʼatsʼe jebi (Luc. 7:33-36).

17 Tonga je Jesús alikui tokui xá kisʼin nga tsakʼétsaojin. Jé títjon Jeobá kisikʼéjna kʼoa tsakʼénele yaole nga tsakasenkao xi kjaʼaí. Kʼoa saʼnda kitsjoaa kjoabijnachonle nga jngo yá kinikʼientʼa nga koa̱n kuitjontjai je chjota. I kitsole ngatsʼi chjotatjenngile: “Jó tondano kʼia nga nokjoaʼaonno, kʼia nga fitjenngi kontrano, kʼoa nga kuitsono ngayije xi chʼao tjín xi tʼatsʼan, nga énndiso nchja̱. Tʼetsjoaotakon, kʼoa tʼejngotakon, nga̱ je chjíno nʼio tse koa̱n ya ngʼajmi. Kʼoasʼin kitjenngikontrale je xi kinchjaya tʼatsʼe Niná, xi títjon tjíono” (Mat. 5:11, 12).

Jmé xi koasenkaoná nga tsín to kjoasʼetsaojin koa̱ntsjoachaa (Chótsenlai párrafo 18)

18. Jmé kjoachjonangi xi koasenkaoná nga jchaa jokji tsjoachaa je kjoasʼetsaojin.

18 Jméni xi koasenkaoná nga jchaa jokji tsjoachaa je kjoasʼetsaojin. Chjónangilee yaoná: “A kui ngisa nʼio mandosinna je kjoasʼetsaojin tikʼoajinni nga fia kjoajtín kʼoa nga fixinyasoan. A tíjnandaña nga sikatío kʼa jme xi tsjoake nga tosa je Niná sixále. Kʼianga kjoejian josʼin bʼetsaojian, a kuenta sʼian tsa sa̱sénle je Jeobá”. Tsa ñaki tsjoacha kjoaixiaa je Niná, alikuijin kui kʼoasʼiaan jmeni xi ʼyaa nga tsín sasénle, tonga kʼoati machjén nga tsínkui kʼoasʼiaan tsa to jao tjínná tsa sa̱sénle Niná kʼoa tsa mai (tʼexkiai Mateo 22:37, 38TNM). *

JÓSʼIN NGA TSJOA SʼE̱ TOKOÁN

19. ʼYá chjotani xi tsínkʼia tsjoa sa̱tío kon.

19 Jela 6,000 nó tjínle nga je sonʼndele Na̱i kjoañʼai tjíosíkjaʼá je chjota. Kʼianga nichxin fetʼa tiyoaa ndʼaibi, je chjota to yaole fini, tao̱n matsjoake kʼoa kao kjoasʼetsaojin. Kui ngisa títjon síkatío jmeni xi símekon. Chjota jebi alikuikʼia tsjoa sa̱tío kon. Tonga ya Biblia itso: “Tsjoa tjínle je xi Ninále Jacob basenkao, xi je Jeobá Ninále sínʼiotʼa” (Sal. 146:5).

20. Jósʼin tsjoa tíbʼé tokuin nga tsjoachai je Niná.

20 Xi choʼndale Niná maa, sa tsjoacha sa tsjoachaa maa je Jeobá nga nyaon nyaon. Kʼoa nga xki̱ nó, nʼio nkjín chjota bexkon Jeobá kʼoa matsjoake. Kui bakóná jebi nga je Chjotaxále Niná tíbatéxoma kʼoa nga jeme kjoaʼaíkao kjoanichikontʼain. Nga kʼoatinʼia josʼin mele Jeobá kʼoa nga ʼyaa nga nda tísʼeya kon jotinʼia kui xi tsjoa bʼé tokoán ndʼaibi kʼoa tokʼia saʼndani. Je kjoaʼmiya xi ijngo, kui jchaa jósʼin nga tsín mangóson josʼín je chjota xi to yaole matsjoake kʼoa kao josʼín je choʼndale Jeobá.

^ párr. 5 Romanos 12:3: “Kʼoaxinno nga jngójngó xi tiyobi, xi totʼatsʼe kjoanda xi tsakʼaina, nga tsín ʼya xi ngisa nʼio ngʼa sikjaʼaitsjenle yaole kaoni tsa xi josʼin nga bakinle, tonga kʼoasʼin katasíkjaʼaitsjenjin nga ningʼajin kʼoa ninangijin sikjaʼaitsjen xi tʼatsʼe yaole, tonga josʼin choa̱ xi Niná kitsjoale nga jngójngó nga koankjainle”.

^ párr. 10 Eclesiastés 5:12: “Nda sʼefe je xi síxá, ni choa kʼoa ni tse jme xi ski̱ne, tonga nga nʼio nkjín tsojmi tjínle je xi nyiná, alikui tsjoáʼndele bajnafe”.

^ párr. 18 Mateo 22:37, 38, TNM: “Kitsole: Tsjoacha katamai Jeobá Nináli kao ngayeje ni̱ma̱li, kao ngayeje kjoabijnachonli kʼoa kao ngayeje kjoafaʼaitsjenli. Jébi kjoatéxoma xi ngisa ngʼa tíjna kʼoa xi tíjnatítjon”.