Yaa naxinandá Quebec kitsian xi nchja̱ni Canadá kʼoa én francés nokjoa. Je xijchána Louis kao Zélia tsakʼin, nʼio tjao tsabena. Je nʼaina alikui tsen kinchja̱najmí tonga nʼio tsjoake koan nga tsakʼexkia xo̱n. Kʼoa an tsjoake̱ koan nga kiskia kʼoa kʼoasʼin kisikjaʼaitsjen nga ya sixákoa je chjota xi noticia bationda.

Kʼianga 12 nóna, jé Rodolphe Soucy kichosíxatʼanajin, je xi ya ñatjen kisíxá je pana kʼoa xi miyole koanni. Testigole Jeobá ma, tonga an alikui nʼio nda ʼbe xi tʼatsʼe testigo kʼoa tsín mandosinna xi tʼatsʼe religiónle. Tonga je xi koanndosinna kuinga nʼio nda chjota kʼoa ñaki Biblia kisichjén nga kʼoakitsonajin jmeni xi kichjonangilaijin. Je xijchána nda kisasenle kʼoa koanmele nga Biblia sa̱kóyale.

Nga kʼia, yaa tikotʼaya ya jngo ndʼiaskuela xi tsʼe yo̱ngo̱ católico. Sakʼoaa kixinyale je xti xi ñatjen fia skuela jmeni xi kjimajinna nga Biblia tikotʼaya. Je maestro xi naʼmi ma chan kisʼejinle jmeni xi fakaonajmíña je xti. ʼNdele nga Biblia sichjén nga kʼoakuitso jmeni xi tixian, tosaa ya jinle xtiskuela kʼoakitso nga kontra tibatejnale. Ningalani tse kichobatijin, kʼoati tsakasenkaona nga̱ koanjinna nga tsín Biblia bʼangini jmeni xi ya sakóya. Koanjinna nga tsín koa̱n ya tosi tonda skotʼaya. Kʼoakixinle je xijchána kʼoa xin skuela kia.

Tosi tonda kiskotʼaya je Biblia, tonga alikui ndi̱to̱n nda kisixále Niná, nga̱ kitsokjonña nga xki̱ niʼya kixinyasoan. Jé religión Católica tsakánentsja je chjota kʼoa nʼio  tsakatiochjoa nga tsakʼinyason. Je chjota xi Maurice Duplessis tsakʼin, je xi títjon tsakatéxoma ya naxinandá Quebec, nʼio ya tsakájta je chjota xi tsakinyatítjonle yo̱ngo̱. Nga je kitsjoanganʼiole je chjota, jngojtín koanni xi totaon tsabe kʼoa xi tsakʼetʼale je ndsʼee. Nga kui nichxin, je xi kitsoyason je Énle Niná nʼio tse kjoanʼiojin koanchjénle.

Jé ndsʼee John Rae tsakasenkaona nga tsín tikjoajkon tsakʼetanina, ndsʼee jebi jeki Skuela xi tsʼe Galaad xi mani ñajan. Ningalani nʼio tse kjoafaʼaitsjen kisʼele, ndʼé koan kʼoa nangitokon koan. Tosakʼoaa nga ñaki kʼoakitsokixina jñani tjínnele sindaya yaona, tonga jmeni xi kisʼin kui xi ngisa tsakasenkaona. Nga tsín nanda male je én francés ndsʼee jebi kjitʼaa kitjo̱koa nga kitsoyason kʼoa kixinyale josʼin nokjoa je én jebi. Nga ñatjen tsakitsomaijin kao je ndsʼee John kui xi tsakasenkaona nga chan koankjainnina. Josaʼnda nga tsakjakao títjoan je testigole Jeobá, te nó jaʼato kʼoa kʼiaa kisʼe̱nngindá nga 26 sá mayo nó 1951.

Tochoa koanni xi tsakatiojtín ya Quebec kʼoa ngatsʼi precursor koan. Kui xi tsakasenkaona nga kʼoati precursor sʼin kisixá tsanda an. Nga kui nichxin, kʼianga ʼmiyasoán nga xki̱ niʼya xki̱ niʼya, to Biblia koanchjén. Nga tsín xo̱n xi Énle Niná yʼangini, tjínnele nda koannajin nga kinichjáinjin je Biblia. Tsakʼenele yaona nga nda koanjinna je texto xi tsakasenkaona nga kisitoánntje je Énle Niná. Nkjín chjota xi tsín koanmele tsakʼéxkia Biblia tsa tsínle xo̱n xi imprimátur ʼmi xi kitsjoa je yo̱ngo̱.

Kʼianga nó 1952, jé chixankoa je Simone Patry jngo tichjaa xi Quebec tsʼe. Yaa jñani Montreal ʼmi tsangínkiyuijin kʼoa saʼnda tsín ñanó jaʼato kʼoa jngo ʼndítsoti kisʼenajin, xi Lise tsakʼinlaijin. Tongini nga kjesa bixanjian alikui tiprecursor sʼin kisixáña, ninga kʼoalani, kʼoasʼin tsakʼendajinjin kao chjoónna nga tokoanjngoni tokuijin josʼin kuiyuijin ánni nga ngisa kʼoainganʼionijin ya jinjtín.

Te nó jaʼato nga kisikjaʼaitsjenjin ijngokʼa nga precursor sʼin sixá. Nga nó 1962, kʼiaa kia je Skuela jña nichjine je ndsʼee xi xá kjinele ya Betel xi tíjna Canadá jñani jngo sá ʼmiyale xi chjotajchínga sʼin tjío. Yaa ñatjen tsakatejna kao je ndsʼee xi Camille Ouellette ʼmi. Nʼio tsakasenkaona nga̱ nʼio tsjoake koan nga kitsoyason ningalani jetjínle xti.  Nga kui nichxin, nʼio choa mani je ndsʼee xi ya Quebec tsʼe xi precursor sʼin kisixá xi jefamilia tjínle. Je ndsʼee Camille kʼoasʼin tsakʼéndajin nga kʼoasʼin sixá. Jokjitse nga ñatjen tsakiyuijin nʼio tsakasenkaona nga kisikjaʼaitsjenjian josʼin tijna. Jngo jao sá jaʼato nga koanjinna nga koa̱n precursor sʼin sixá ijngokʼa. Tjínkʼa xi tsín kitsjoanganʼiona, tonga tosi tonda kʼoasʼin tsakʼendajian, kʼoa kʼoatsakʼe tokoan nga je Jeobá sichikontʼainna nga ngisa tse sixále.

Nga nó 1964, precursor especial sʼin kinikasénnajin ya Quebec kao chjoónna, kʼoa yaa kitsinjin naxinandá jebi kʼoa nkjín nó nga ya tsakʼinyasuinjin. Nga kʼia, jelikui tinanda ʼya xi batiochjoani nga ʼmiyason.

Ñandia nga xoto koanxon, ya Sainte-Marie kindoana, jngo naxinandáʼndí xi ya chrian Quebec tíjna. Jngo policía kikaona ya ndʼiabasen kʼoa ndoyá kisikʼéjnaʼyana nga̱ tsín tiʼndena nga xki̱ niʼya xínyasoan. Nga koanskanni, yaa kikaona ngixko̱n jngo juez xi Baillargeon ʼmi xi nʼio tsʼen sʼin matsen. Kiskonangina ʼyá xi koasenkaona nga sʼendajin je kjoana. Kʼianga kʼoakixinle nga je koasenkaona Glen How, * jngo ndsʼee xi abogado ma xi nʼio ʼyale, to kitsokjon kʼoa i kitso: “Mai, ali jejin nroakoai”. Je Glen How nʼio tsaʼyale nga̱ nkjín ndsʼee kisitoánntjai. Tochoatsee jaʼato nga je juez kʼoakitso nga tsínni jme xi kisʼian.

Nga chjota tsakatiochjoale je xále Niná ya Quebec, nʼio ñʼai kisoko ʼnde jñani kisʼejna kjoajtín. Toyaa kisikoʼndenajin jngo nginiʼyajchá jña sʼeyo carro kʼoa tsínle xi sísoná. Kʼianga cha̱nnyʼán kʼianga kisisole yaole je ndsʼee kui kisichjén jngo estufajchá xi ndátí machjénle. Nga kjesa fitsʼiajin je kjoajtín, nkjín hora nga ya tsakiyondailaijin nga nisolaijin yaonajin kʼoa kui bʼéyanajmíjin jmeni xi tjíotsjoánganʼionajin.

Tokʼoamaná nga nʼio nda tíbichótsjoá nga tíʼmiyason jokji tífaʼato nó. Nga nó 1960, tojngo jao mani jtín xi tjío ya ndaile Quebec, xi ya nchja̱ni Côte-Nord kʼoa kao ya ʼnde xi Gaspé ʼmi. Ndʼaibi, ya naxinandá jebi nʼio nkjín mani je ndsʼee kʼoa yaa batiojtín ya Ndʼia jña chotʼayá.

Nga nó 1970, kʼoatsakʼinnajin nga superintendente xi tsʼe circuito sʼin si̱xáijin kʼoa nga nó 1973 superintendente xi tsʼe distrito sʼin kinixáijin. Nga kui nichxin nʼio tse xi koanna xi tʼatsʼe superintendente xi ngikʼa, jolani je ndsʼee Laurier Saumur * kao David Splane. * Kʼianga jefetʼa nga jngó jngó kjoajtíntse, je ndsʼee David kao an bʼailaijin kjoafaʼaitsjen xíngijin nga ngisa nda koakoyaijin. Faʼaitsjenna nga ñandia i̱ kitsona: “Léonce, nʼio nda kasʼe kjoanokjoayali xi tofetʼani. Tonga  ngayeje jme xi kasi janla kjoanokjoaya kasikoa”. Kʼoasʼin ngana nga nʼio tse jmeni xi xian kʼianga tsjoa kjoanokjoaya, tonga tjínnele sindaya yaona nga tokui kjoan kʼoaxian jmeni xi tínchja̱ni je kjoanokjoayana.

Je xá xi kisʼenele je superintendente xi tsʼe distrito kuinga kisinʼiojin je ndsʼee xi superintendente xi tsʼe circuito. Tonga nʼio nkjín ndsʼee xi ya tsʼe Quebec xi bexkonna kʼoa koanmele nga kitjoxinyasoan kao je, kʼianga kichosixatʼa je ndsʼee xi tsʼe circuito. Nʼio tsjoake̱ nga kixinyasoan kao je ndsʼee, tonga likuini tse nichxin kisikʼayale je superintendente xi tsʼe circuito. Ñandia, jngo superintendente xi tsʼe circuito i kitsona: “Ndatjín nga kʼoasʼin nikʼayalai nichxin je ndsʼee, tonga tikjaʼaitsjain nga an tinixatʼanái xomana jebi. Kʼoati machjénna nga sinʼiojinnái”. Jmeni xi kitsona tsakasenkaona nga kiskosonnile jmeni xi kisʼian.

Kʼianga nó 1976, tse kjoa jaʼatojian. Je Simone nʼio táo chʼin kiskatʼale kʼoa kʼieen. Jokji tsjoake koan Jeobá kui xi tsakasenkaonajin nga nda tsakiyokoaijin xíngijin. Nga tosi tonda kixinyasoan kui xi tsakasenkaona nga kiskana nga kʼoasʼin kisicha je chjoónna kʼoa tsjoale kjoanda Jeobá nga kitsjoanganʼiona nga kʼoasʼin kjoaba jaʼatojian. Nga koanskanni, jé chixankoa Carolyn Elliott, jngo precursora xi én inglés nchja̱ xi ya Quebec kichotsjoánganʼio. Nʼio nda chjota kʼoa mandosinle xi ngikʼa, tsakasenkao je xi tsokjón kʼoa je xi tsín nanda miyo tjínle. Nʼio tíbasenkaona nga superintendente sʼin tisixá.

Nga sá enero nó 1978, kʼoatsakʼinna nga an xínya nga sʼe̱jna títjon je Skuela xi tsʼe Precursor ya Quebec. Nʼio kitsokjoan nga tsín ʼbe jmeni xi faʼaitʼa je libro xi sakóyale je precursor. Tonga nʼio nkjín mani je ndsʼee xi jenkjín nó nga precursor sʼin tjíosíxá kʼoa xi jenʼio tjínle kjoafaʼaitsjen. Nʼio tse xi koanna xi tʼatsʼe ndsʼee jebi ningalani an kixinyale.

 Nga koanskanni xi tikuini nó, jngo kjoajtíntse kisʼejna jñani nkjín naxinandá jaʼaini xi kicho kʼoa yaa Estadio Olímpico de Montreal kisʼejna, kjoajtíntse jebi “Fe victoriosa” tsakʼin. Tokʼiaa títjon nga nʼio nkjín koanni xi kicho, tsʼatola 80,000 chjota kicho. Yaa Departamento xi tsʼe noticia tsʼakaona. Nʼio nkjín chjota xi noticia tsjoá ya televisión kao radio tsakjakaonajmía kʼoa nʼio tsjoa koanna nga kinrʼoe nga nda kisikʼaxki̱ je kjoajtíntse. Tsʼato 20 hora jaʼa ya radio kao televisión kʼoa siento periódico kitjo. Nʼio tsakinyakao je chjota nga kʼoakoan.

Saʼnda nga kisʼe̱nngindá yaa naxinandá Quebec kitsjoanganʼioa jñani nga én francés nokjoa. Tonga kʼianga nó 1996, yaa Toronto kinikasénnajin kʼoa én inglés nokjoa. Kʼoasʼin kisikjaʼaitsjen nga tsín kuitjosonna je xá xi kjinena kʼoa kui kitsokjonle nga tsínjin nda xián nga tsjoa je kjoanokjoayana nga én inglés. Tjínnele nga ntsjaintsjai tsakʼetsʼoale je Jeobá kʼoa nga je sinʼiotʼa.

Jao nó nga ya Toronto tsakʼainganʼiuijin. Je Carolyn ngasin nganda tsakasenkaona nga koanna je én inglés kʼoa kʼoati tsakinyakaona je ndsʼee, kʼoa tokjoan kisʼenajin miyo.

Kʼianga bixine maxon tongini nga satío je kjoajtíntse, xki̱ ndʼia xki̱ ndʼia fixinyasoan. Kʼoa bationdaníjin jmeni xi koa̱nchjén nga sʼe̱jna je kjoajtíntse. Tsakui nichxin tjínkʼa xi kʼoasʼin kisikjaʼaitsjen ánni nga xki̱ ndʼia kixinyasonña nga nʼio tse xá tjín nga kjoajtíntse sʼe̱jna. Tonga kui xi tsakasenkaona nga nda tsakjakaonajmía je chjota. Kʼoa ndʼaibi, tojo kao kjoatsjoa fixinyasoan.

Kʼianga nó 1998 precursor especial sʼin kinikasénnajin kao chjoónna ya naxinandá xi Montreal ʼmi. Nkjín nó nga an kisʼenena nga tsakʼendajian josʼin sakóyason ya jñani nʼio tjín chjota kʼoa an kisʼenena nga tsakjakaonajmía je chjota xi bʼasjengi je testigole Jeobá. Ndʼaibi, an kao chjoónna chjakaonajmínijin je Énle Niná je chjota xi i̱ Canadá faʼaikatio xi xin naxinandá faʼaini kʼoa chjota jebi mele kotʼaya je Biblia.

Nʼio tsjoale kjoanda je Jeobá je xi 68 nó tífaʼato josaʼnda nga kisʼe̱nngindá. Tsjoa tjín tokoan nga xinyasoan kʼoa nga nkjín chjota tibasenkoa nga tjíobe jotjínni xi kjoakixi. Kʼianga jekoanjchínga je xtile tsotina Lise precursor regular sʼin kisixá kao xʼinle. Nʼio basenkaona nga ʼbe nga tosi tonda kao kjoatsjoa tsoyason je tsotina. Kʼoa tsjoale kjoanda je ndsʼee xi tsakinyakaona nga nda choa̱ tsakatíona, kʼoa kao kjoafaʼaitsjen xi kitsjoana nga̱ tsakasenkaona nga nʼio kisʼejna je kjoamakjainna kʼoa nga tíbitjosonna je xá xi kjinena jinnaxinandále Niná. Kjimajinna nga tokʼia kixi kjuintʼalee Jeobá kʼoa kuitjosonná je xá xi tíbánená kʼiatsa je nganʼiotsjele koasenkaoná (Sal. 51:11). Ntsjaintsjai tsjoale kjoanda je Jeobá nga títsjoáʼndena nga tibʼasjejeya je jaʼaínle (Sal. 54:6).