1. Ánni nga nʼio chjínile nga tjenyatokon kuiyoaa tʼatsʼe jmeni xi kjima. Jngo choa̱ tʼejnai (chótsenlai sén xi faʼaitʼa ibi).

SI̱KJAʼAITSJENLA tsa yalani jetiyoaa jñani sʼe̱jnaná je kjoajtíntse kʼoa tsa toje koaitsʼia. Je xi presidente sʼin tíjna fikin ya plataforma kʼoa kjoeya ngatsʼi xi kabichó. Toje kjoane músika kʼoa je xi kabichó toje be nga tjínnele koatio ya ʼndele. Jetjíonda nga kjuinrʼoéle músika kao je kjoanokjoaya. Tonga tjínkʼa xi tsínkui kuenta tjíosʼín jmeni xi títso je presidente kʼoa tsín tjíonrʼoé nga jetífane je músika. Nga tsín kuenta tjíosʼín, tsín be nga jetífitsʼia je kjoajtíntse kʼoa tojo yaa sʼa tjíotsoma kʼoa tjíofáonajmí. Jebi kui tsoyaná jmeni xi koa̱nná kʼiatsa tsín kuenta sʼiaan jme nichxinni jetiyoaa kʼoa jme xi jekjima. Nʼio chjíle jme xi bakóyaná choa̱ jebi, nga̱ ngisaa nʼio tjínle kjoandosin jmeni xi jeme kʼoakoa̱n kʼoa tjínnele kuiyondalee.

2. Ánni nga kʼoakitsonile Jesús je chjotale nga tjenyatokon katabatio.

² Je Jesús kʼoakitsole je chjotale nga tjenyatokon katabatio kʼoa nga katabationda nga toje kjoetʼa jme xi chon sonʼnde. I kitsole: “Tikuindao, tiyochonʼndao, tʼetsʼoao, nga̱ likui ʼyao kʼianibe nga kʼoakoa̱n”. Xijekoan, nkjín kʼa i̱ kitsole: “Tjenyatokon tiyo”  (Mateo 24:3; tʼexkiai Marcos 13:32-37 *). Kʼoati tso je xi kiski Mateo nga nkjín kʼa i̱ kitsole Jesús je chjotale: “Tjenyatakon tiyo, nga̱ tsín tsa ʼyao jme ora nga kjoaʼaí Naino”. Kʼoa ijngokʼa i̱ kitsongánile: “Kjiatakon tiyo, nga̱ je ʼndíle chjota kjoaʼaí kui ora kʼia nga tsín tjínjinno”. Kʼoa xijekoan kitsole: “Tjenyatakon tiyo, tsokʼoa, nga̱ tsín tsa ʼyao jme nichxinni, kʼoa jme orani nga kjoaʼaí je ʼndíle chjota” (Mateo 24:42-44; 25:13).

3. Ánni nga kuenta sʼiansíñá jmeni xi kitso je Jesús.

³ Ñá xi testigole Jeobá maa kuenta nʼia jmeni xi kitso je Jesús. Ánni. Nga̱ ʼyañá nga jenichxin fetʼa tiyoaa ndʼaibi kʼoa nga tojeme koaitsʼia je kjoañʼai xi nʼio tse (Daniel 12:4; Mateo 24:21). Tojo kitso je Jesús, je naxinandále Niná tjíotsoyason énnda chjotse jngo tjíjtsa Sonʼnde. Kʼoati tiʼyaa nga tísʼe kjoajchán, chʼin, cháonnʼio, kjinrá kao kjoatsʼen. Kʼoa nʼio nkjín xi nyatítjonle relijión xi tjíobʼanachale chjota (Mateo 24:7, 11, 12, 14; Lucas 21:11). Jemená nga katafaʼai je nichxin nga kjoaʼaí je Jesús kʼoa nga kʼoakatasʼín josʼin mele Nʼaile (Marcos 13:26, 27).

4. 1) Ánni kʼoabixónsíñá nga be je Jesús kʼiani kjoaʼaí je Armagedón. 2) Ninga tsín ʼyaa kʼiáni koaitsʼia je kjoañʼai xi nʼio tse, jméni xi tsín jao tjínná.

⁴ ʼYañá jme orani fitsʼia je kjoajtíntse. Tonga xi tsín ʼyaa kui kʼiani koaitsʼia je kjoañʼai xi nʼio tse. Je Jesús i kitso: “Tonga xi kjuichoka je nichxinbe, kʼoa je orabe nga kʼoakoa̱n, liʼya xi be, nijejin ánkje xi tsʼe ngʼajmi, nijejin ʼndíle Niná, tojngo je Nʼainá xi be” (Marcos 13:32). Nga je Jesús koasentítjon nga sʼe̱jna Armagedón, jejin be ndʼaibi jme nichxinni nga kʼoakoa̱n (Apocalipsis 19:11-16). Tonga ñá tojo tsín ʼyaa jme nichxinni kʼoa jme orani nga kjoaʼaí kjoafetʼa. Kuinga nʼio machjénsíni nga tjenyatokon kuiyoaa. Je Jeobá jetjínndajinle kʼiáni koaitsʼia je kjoañʼai xi nʼio tse. Sa chrian sa chrian tiyolee kʼoa “likui sikʼachxin” (tʼexkiai Habacuc 2:3). * Ánni nga tsín jao tjínniná nga kʼoakoa̱n.

5. Jngo choa̱ tʼejnai xi bakó nga kʼiakjoan nga bichó choa̱le bitjoson jmeni xi tso je Jeobá.

⁵ Jmeni xi tongini tso je Jeobá ñaki bitjosonní ngantsjai kʼoa kʼiakjoán bitjoson nga choa̱le. Tobʼelañá, nga kinikatíondaí je chjota israelita ya Egipto kʼianí nga 14 sá nisán nó 1513 nga kjesa faʼaijin Cristo. Je Moisés kʼoakitso nga koanskanni nga kʼiakjoán kinikatíondaí nga jetʼa xi 430 nó (Éxodo 12:40-42). Kʼoa je xi 430 nó kʼiaa kitsʼia nga 14 sá nisán nó 1943 nga kjesa faʼaijin Cristo, kʼianga kitsʼiani nga kitjoson je én xi kitsole Jeobá je Abrahán nga sichikontʼain je ntje̱le (Gálatas 3:17, 18). Nga koanskanni, je Jeobá kʼoakitsole Abrahán nga xin naxinandá koaikatio ntje̱le, “nga tochoʼnda koa̱n, kʼoa totaon jcha ño siento nó” (Génesis 15:13; Hechos 7:6). Je xi “ño siento nó” kʼiaa kitsʼia nga nó 1913 nga kjesa faʼaijin Cristo, kʼianga tsakʼétsʼiakaoni Ismael nga tsabesin je Isaac. Kʼoa kʼiaa jetʼani nga kisikatíondaí Jeobá je chjota israelita ya Egipto (Génesis 21:8-10; Gálatas 4:22-29). Tojosʼin tiʼyaa, je Jeobá siento nó tongini tsakʼéndajin jme nichxinni nga sikatíondaí je naxinandále.

6. Ánni nga tsín jao tjínniná nga kʼoasjentjai Jeobá je choʼndale.

⁶ Je Josué kʼoati kʼia kitjo ya Egipto nga kitjo je chjota israelita. Kʼoa nga jenkjín nó jaʼato, je  Josué i kitsole je chjota israelita: “Nanda ʼyao kao ngayeje ni̱ma̱no kʼoa kao ngayeje kjoabijnachonno nga nijngojin énnda xi kinchja̱ je Jeobá Nináno xi tsín kitjoson. Ñaki kitjoson ngayeje xi totʼatsaon. Nijngojin én jebi xi tsín kitjoson” (Josué 23:2, 14). Kʼoa ndʼaibi, je Jeobá kʼoatso nga kʼoasjentjai je choʼndale kʼianga kjoaʼaí kjoañʼai xi nʼio tse kʼoa nga tsjoále kjoabijnachon xi tsínkʼia fetʼa ya sonʼnde chjotse. Kʼoa ʼyañá nga sitjoson énle. Tsa mená nga ya kuiyoaa ya sonʼnde chjotse tjínnele nga tjenyatokon kuiyoaa.

7, 8. 1) Jmé xi kisʼin je chjota xi kisikuinda naxinandá nichxin kjoatse kʼoa jmé xi bakóyaná. 2) Jmé xi koa̱n kʼiatsa kjoáyofe je chjota xi síkuinda naxinandá. Jngo choa̱ tʼejnai.

⁷ Jngo choa̱ bʼéjnaná jmeni xi kisʼin je chjota xi kisikuinda naxinandá nichxin kjoatse. Ya Jerusalén kao xi kjaʼaísa naxinandá nʼio ngʼa kjoan xjáo xi kisʼendai ánni nga tsín koan jaʼasʼensíni je chjotakontrale. Je chjota xi kisikuinda yaa tsakatioson je xjáo kʼoa yaa kotsensonni jme xi kjima. Kʼoa tjínkʼa xi ya xo̱ntjoale naxinandá kisikuinda. Chjota jebi tjínnele nga tjenyatokon tsakatio nga nichxin kao nga nitje̱n. Kʼoa kʼianga be nga jetjíonroa je chjotakontrale síkjinrʼoé chjota naxinandá (Isaías 62:6). Bení nga nʼio machjén nga tjenyatokon koatio. Tsa tsín kʼoasʼin nʼio nkjín chjota mʼe (Ezequiel 33:6).

⁸ Kʼianga nó 70, je sondado xi tsʼe Roma jaʼasʼen ya Jerusalén. Ánni koan jaʼasʼenni. Je chjota judío xi Josefo tsakʼin kʼoakitso nga tsakjayofe kʼa je xi tjíosíkuinda naxinandá. Kuinga koan jaʼasʼenni chjota romano, tsakaká je yo̱ngo̱ kʼoa kisikjeson ngayeje naxinandá. Kʼiaa jetʼa je kjoañʼai xi nʼio tse, xi tjíofaʼá je chjota judío.

9. Jméni xi tsín be je chjota.

⁹ Nichxin xi tiyoaa ndʼaibi, me ngatsʼi je chjotaxá nga tjínle sondado kʼoa kao ki̱cha̱ xi síchjén nga síkuinda naxinandá jña tjen bʼakaole. Nga kʼoasʼín, síkuindaa nga tsín ʼya xi josikao naxinandále. Tonga chjotaxá jebi alikui be nga jngo Chjotaxá tíjnale Niná ya ngʼajmi kʼoa nga je xi ngisa tse nganʼio tjínle. Je Chjotaxále Niná jeme skaan kao ngatsʼi chjotaxá sonʼnde (Isaías 9:6, 7, 56:10; Daniel 2:44). Mená nga katafaʼai nichxin jebi kʼoa kʼoati mená nga tiyondaa kʼianga kjoaʼaí. Kuinga kuenta nʼiasíñá josʼin tíbitjoson jme xi tongini kitso je Biblia kʼoa nga kixi mangíntʼasínilee je Jeobá (Salmo 130:6).

10, 11. 1) Jméni xi si̱kuindalee yaoná kʼoa ánni. 2) Ánni nga tsín jao sʼesínili nga je Na̱i xotísíkao je chjota nga tsín mandosinle jmeni xi tongini tso je Biblia.

¹⁰ Si̱kjaʼaitsjenla tsa tíjnakon kabʼajnda nitje̱n je chjota xi síkuinda naxinandá, kʼianga tojeme koa̱nʼisen jejin nʼio nijñále kʼoa ngisajin ñʼai koa̱nle nga tosi tonda kʼoéjnakon. Kʼoatisʼinni tsanda ñá, jeto tífikjetʼa nichxin xi tiyoaa ndʼaibi, kuinga nʼio machjénsíni nga tosi tonda tjenyatokon kuiyoaa. Nga sa chrian sa chrian tiyolee kjoafetʼa ngisaa ñʼai koa̱nná nga tjenyatokon kuiyoaa. Nʼiojin chʼao koa̱n tsa tosa ndʼai si̱changalee yaoná. Janla koya kataʼyaa jmeni xi sichanganá.

¹¹ Je Na̱i tíbʼanachale chjota. Kʼianga tojeme kuiyá je Jesús, jan kʼa kʼoakitsole chjotale nga jé “na̱i xi batéxoma sonʼndebi” (Juan 12:31; 14:30; 16:11). Je Na̱i kui síchjén relijión ndiso nga bʼanachale chjota. Kuinga nʼio nkjín chjota xi tsín kuenta sʼínsíni jme xi tso Biblia, xi bakó nga tochoasa chale nga kjoaʼaí kjoafetʼa (Sofonías 1:14). Je Na̱i tíbʼéchjoangi “kjoafaʼaitsjenle je xi tsín makjainle” (2 Corintios 4:3-6). Kuinga tsín nrʼoésíniná je chjota nga kʼoaʼmilee nga jetíjnachrian kjoafetʼa kʼoa nga jetíbatéxoma Cristo. Toʼitsoná ngantsjai: “Alikui mandosinna”.

12. Ánni nga tsín kʼoaiʼndesíñá nga je Na̱i kʼoanachaná.

¹² Ninga nʼio nkjín chjota xi tsín mandosinle  jmeni xi tongini tso je Biblia, alikui koa̱n nga kui sikinroajen tokoán. ʼYañá anni nga nʼio chjínile nga tjenyatokon kuiyoaa. Je pastro Pablo i kitsole ndsʼe̱: “Jenanda ʼyao nga je nichxinle Nainá kjoaʼaí joni tsa ché nga nitje̱n” (tʼexkiai 1 Tesalonicenses 5:1-6). * Kʼoa je Jesús i kitso: “Kjiatokon tiyo, nga̱ je ʼndíle chjota kjoaʼaí kui ora kʼia nga tsín tjínjinno” (Lucas 12:39, 40). Je Na̱i kjaʼaísa sʼin kʼoanachale chjota kʼoa jeme kʼoasʼin. Jé xosikao nga kʼoasʼin katasíkjaʼaitsjen nga kjoanyʼán tjín kʼoa nga lijme xi koa̱nle. Kʼoa kʼiaa toxijña kjoaʼaíne kjoaxkónle Jeobá. Je chjota nʼio tso̱kjon. Tonga ñá, tsa mená nga tiyondaa nga kjoaʼaí nichxin jebi, alikui koa̱n kʼoaiʼndee nga je Na̱i kʼoanachaná josikao xi ngikʼa. Kuinga tjenyatokon kuiyosíñá jokitso je Pablo. Kʼoa nga tjenyatokon kuiyoaa machjén nga nyaon nyaon kʼoéxkiaa je Biblia kʼoa si̱kjaʼaitsjenjiaan jmeni xi tsoná je Jeobá.

13. 1) Jósʼin bʼetʼale chjota je nganʼio xi kijnajtsa sonʼnde. 2) Jméni xi sʼiaan nga tsínkui kʼoetʼaná.

¹³ Je nganʼio xi kijnajtsa sonʼnde bʼetʼale kjoafaʼaitsjenle chjota. Nichxin xi tiyoaa ndʼaibi nkjín chjota xi kʼoasʼin síkjaʼaitsjen nga tsín machjénle nga skoe̱ xi tʼatsʼe Niná (Mateo 5:3, TNM). ʼNdele nga Niná koasjai, tosa kʼoasʼin síchjén nichxinle kao nganʼiole nga kui básjai je tsojmi xi tjín sonʼnde (1 Juan 2:16). Kʼoa ndʼaibi nʼio tjín je kjoasʼetsaojin. Kʼoa je kjoasʼetsaojin kui xosíkao je chjota nga tokui síkjaʼaitsjenni nga kʼoasʼin jmeni xi símekon (2 Timoteo 3:4). Nga kʼoasʼín, chajinle jme xi ngisa chjíle kʼoa tsín síkjaʼaitsjen nga simiyo je Niná. Jméni xi sʼiaan nga tsínkui nganʼio xi kijnajtsa sonʼnde kʼoetʼaná. Je Pablo kʼoakitso nga je chjotale Cristo tsín koa̱n kui sikjaʼaitsjen nga kʼoasʼin jme xi símekon. Tsa kʼoasʼiaan jme xi kitso Pablo, tjenyatokon kuiyoaa (Romanos 13:11-14).

14. Tojo tso Lucas 21:34, 35, jméni xi si̱kuindalee yaoná.

¹⁴ Kui xi mená nga je nganʼiotsjele Niná katabándiaaná, alikui mená nga kui koandiaaná je nganʼio xi kijnajtsa sonʼnde. Je Jeobá kʼoasʼin síchjén nganʼiotsjele nga nda katamajinná jmeni xi jeme kʼoakoa̱n (1 Corintios 2:12). ^[1] Saʼnda jmeni xi nʼia nga nyaon nyaon kʼoetʼale josʼin tinixálee je Jeobá kʼiatsa tsín si̱kuindaa yaoná (tʼexkiai Lucas 21:34, 35). * Tsakui nichxin tjínkʼa xi kʼoakuitsoná nga to chjotachini maa nga kʼoasʼin makjainná nga nichxin fetʼa jetiyoaa ndʼaibi (2 Pedro 3:3-7). Tonga tsín kʼoaiʼndee nga kui sikinroajen tokoán. Nga̱ ñaki tiʼyañá je choa̱ xi tjín nga toje tíjnachrian kjoafetʼa. Tsa mená nga je nganʼiotsjele Niná koandiaaná, alikui koa̱n si̱chaa kjoajtín xi satíoná nga xki̱ xomana.

15. Jókoan je Pedro, Santiago kao Juan, kʼoa jókoaan tsanda ñá tsa tsín si̱kuindaa yaoná.

 ¹⁵ Nga chjotajée maa ñʼai maná nga tjenyatokon biyoaa. Je Jesús bení nga chjotajée maa kʼoa nga sakʼoa saténgiaa. Tosi̱kjaʼaitsjenla jme xi koan kʼianga tojeme nikʼien je Jesús. Ninga chjotatsje koan je Jesús bení nga tjínnele sijéle nganʼio je Jeobá nga kixi koa̱n. Kʼianga kikʼétsʼoa je Jesús kʼoakitsole je Pedro, Santiago kao Juan nga tsín katafayofe. Tonga alikui koanjinle nga nʼio machjén nga koatiokon. Kʼoa nga nʼio kijtale, tsakjayofe. Je Jesús kʼoati kijtale tonga alikui tsakajnafe, tosa kui xi kisʼin nga tsakʼétsʼoale Nʼaile. Tjínnele kʼoati kisʼin tsakai je pastrole (Marcos 14:32-41).

16. Tojo tso Lucas 21:36, jméni xi kitso Jesús nga sʼiaan kʼianga tjenyatokon kuiyoaa.

¹⁶ Jméni xi koasenkaoná nga tjenyatokon kuiyoaa kʼoa nga tiyondaa nga kjoaʼaí je kjoaxkónle Jeobá. Machjénní nga ñaki katamame kjoaixiná nga kui kʼoasʼiaan xi ndatjín. Tonga alikui tokui xi machjén. Jngo jao nichxin tongini nga toje ni̱kʼien je Jesús, kʼoakitsole je chjotale nga tosi tonda katasíjéle Jeobá nga katabinyakao (tʼexkiai Lucas 21:36). * Kʼianga tjenyatokon kuiyoaa nichxin xi totífikjetʼa kʼoati tjínnele kʼoétsʼoalee ngantsjai je Jeobá (1 Pedro 4:7).

17. Jméni xi sʼiaan nga kuiyondalee jmeni xi jenroachrian.

¹⁷ Je Jesús i kitsole je chjotale: “Je ʼndíle chjota kjoaʼaí kui ora kʼia nga tsín tjínjinno” (Mateo 24:44). Kuinga machjénsíni nga kuiyondaa ngantsjai. Alikui koa̱n nga kuila koanngíntjenngiaa jmeni xi tjín sonʼnde ninga kʼoatso je Na̱i nga kui xi tsjoa kʼoee tokoán. Tonga ñá ʼyañá nga tsín kʼoatjín. Ya Biblia, je Jeobá kao Jesús kʼoatsoná jmeni xi sʼiaan kʼianga tjenyatokon kuiyoaa. Kuinga kuenta sʼiansíñá jmeni xi tso je Biblia kʼoa josʼin tíbitjoson. Tosi tonda si̱miyoaa je Jeobá kʼoa kui títjon si̱kʼéjnaa je Chjotaxále. Tsa kʼoasʼiaan, tiyondañá nga kjoaʼaí kjoafetʼa (Apocalipsis 22:20). Tokʼoasʼin nga so̱koná kjoabijnachon.