Ir al contenido

Ir al índice

Basenkaoná nga nitiʼndaa xíngiaa

Basenkaoná nga nitiʼndaa xíngiaa

“ʼNDALI, a tokʼoandani”.

Tsakui nichxin jenkjín kʼa kʼoaʼmilai je chjota nga nitiʼndai kʼoa tsakui nichxin chjoai ntsja kʼoa tsa saʼnda ndoakjáije̱. Ningalani bʼantjaiya je kostumbre xi tjín nga jngó jngó ʼnde, tonga xi tsín bʼantjaiya kuinga nitiʼndaa je xíngiaa. Tsa tsín nitiʼndaa xíngiaa kʼoa tsa tsín nokjoaa nga nitiʼndaná tsínjin bakoá kjoaxkóntokon.

Tonga alikui tongatsʼi chjota nga choa ñʼai male nga xínkjín sítiʼnda. Tjínkʼa xi tsokjón kʼoa tsa tsín tjíojngo kon kʼoa kuinga ñʼai manile nga sítiʼnda xi ngikʼa. Kʼoa tjínkʼa xi ñʼai male nga sítiʼnda je xi kjaʼaísʼin tsen yaole, xi xin ʼndele kʼoa tsa je xi tjínle kʼoa xi tsínle tao̱n. Tonga ninga toʼndali kʼuínlee xíngiaa nʼio ndasʼin kuinyakao.

Chjónangilee yaoná jebi: “Jósʼin bichómani nga nitiʼndaa xíngiaa. Jótso je Biblia tʼatsʼe nga nitiʼndaa xíngiaa”.

SI̱TIʼNDAA “NGATSʼI CHJOTA”

“Niná tongóson fikao ngatsʼi” (Hech. 10:34). Kui jebi xi kitso je pastro Pedro kʼianga kiskoeya je Cornelio, jngo chjota xi tsín judío xi títjon jaʼasʼenjin je jtín xi tsʼe chjotale Cristo. Nga koanskanni, kʼoati kitso nga je Niná mele “nga kjuicho síkʼantjaiya kjoafaʼaitsjenle ngatsʼi” (2 Ped. 3:9). Tsakui nichxin kʼoakuixoán nga je testo jebi je bakinle je chjota xi tosʼa tjíokotʼaya je Énle Niná. Tonga je Pedro i kitsole je chjotale Cristo: “Jchaxkón ngatsʼi chjota, tsjoacha katamao ngatsʼi ndsʼee” (1 Ped. 2:17TNM). Tojosʼin tiʼyaa, nʼio ndatjín nga nitiʼndaa ngatsʼi chjota ninga kjaʼaísʼin tsen yaole kʼoa ninga xin ʼndele. Kʼianga kʼoanʼia kʼoasʼin bakoñá nga tjínná kjoaxkóntokon kao kjoatsjoacha.

Je pastro Pablo i kitsole je chjotale Cristo: “Kʼoasʼin chjoétjao xíngio, josʼin nga Cristo kiskoétjaoná” (Rom. 15:7). Je Pablo ndasʼin kisikʼaxki̱ je ndsʼee xi kisinʼio kon. Nichxin xi tiyoaa ndʼaibi, je Na̱i nʼio tibʼetʼale je naxinandále Niná kuinga nʼio machjénsíni nga kʼoainganʼiolee je ndsʼee (Col. 4:11; Apoc. 12:12, 17).

Je Biblia tsoya nga ngisa nʼio tjínle kjoandosin nga nitiʼndaa xíngiaa tikʼoajinni nga tochjoéyaa. Kataʼyala kʼaa choa̱.

KJOANDA XI TJENKAO NGA NITIʼNDAA XÍNGIAA

Kʼianga kjesa sʼejinle ʼndí je María, je Jeobá jngo ánkje kisikasén xi kichokjákao. I kitsole: “ʼNdali ji xi kjaínga tondali. Je Nainá tíjnakaoli”. Je María tokʼoakoanle kʼoa tsín koanjinle ánni nga jngo ánkje kichosíxatʼasíni. Kʼoa je ánkje i kitsole: “María, ali jkonjin, jekoansjaili kjoanda ngixko̱n Niná”. Kʼoakitsosale nga kui xi mele Jeobá nga je na̱le koa̱n je Mesías. Nda kisʼe kon je María, kʼoa kʼoakitso nga sitjoson jmeni xi mele Niná, i kitso: “I̱ tijnabi an, chjoónchoʼndale Niná nía. Kʼoa katamana jo tso énli” (Luc. 1:26-38).

Jngoo kjoanda tsakʼaile ánkje jebi kʼianga kisikʼatoya jmeni xi kitsole Jeobá. Je xi títjon kisʼin nga kichokonle je María kuinga kisitiʼnda kʼoa tsín kʼoasʼin kisikjaʼaitsjen nga nangi tíjna kʼianga jngo chjotasonʼnde tsakjákao. Jmé xi bakóyaná choa̱ jebi. Kuinga si̱tiʼndaa xíngiaa kʼoa si̱nʼioá kon. Koaan kuisenkoaa je ndsʼee ninga tochoa én chja̱koaa kʼoa nga kʼoakatasatío kon nga chjí ʼyatokoán.

Je Pablo nʼio nkjín ndsʼee tsabexkon ya jtín xi kisʼejna ya Asia Menor kao Europa. Je karta xi kisikasén kisikʼaxki je jaʼaínle xi kjoatiʼnda kisikasénle. Kʼoa jebi yaa faʼaitʼa ya kapítulo 16 xi tsʼe Romanos. Tobʼelañá, kʼianga kisikʼaxki̱ je Febe “je tichjaa” kitso Pablo, kʼoa kʼoakitsole je ndsʼee nga nda katakjoeya “josʼin nga bakin[le] xi chjotale Cristo” kʼoa nga katabinyakao jmeni xi koa̱nchjénle. Kʼoa i kitsosa: “Titiʼndao je Priscila kʼoa kao Aquila je xʼinle [...]. Ali toʼanjin tsjoale kjoanda, tonga kʼoati ngatsʼi chjota xi li judíojin xi chjotale Cristo”. Kʼoati kisikasénle kjoatiʼnda je chjotale Cristo ninga je xi tochoa ʼyaa xi tʼatsʼe. Tobʼelañá, nʼio nda nchja̱ni xi tʼatsʼe Epéneto kʼoa síkʼaxki je Trifena kao Trifosa je yánchjín xi chjotale Cristo koan xi nʼio nda kisixále Niná. Tojosʼin tiʼyaa, je Pablo kisikasénle kjoatiʼnda je ndsʼe̱ kao ndichja (Rom. 16:1-16).

Si̱kjaʼaitsjenla jokji tsjoa kisatio kon je chjotale Cristo kʼianga kinrʼoé nga kjoatiʼnda kisikasénle Pablo. Ngisajin tjao koanle kʼoa kao xi ngikʼa ndsʼee. Xi ijngosani, nʼiojin kitsjoanganʼiole kʼoa kuijin xi tsakinyakao nga nʼio kisationi je kjoamakjainle. Kʼianga ñaki mandosin kjoaixiná je xíngiaa kʼoa nga ñaki kʼoatjín tokoán nga nitiʼndaa nʼio binyakao nga ngisasa mamiyoaa kʼoa jtín sʼin biyoaa.

Kʼianga kitjojenni barco je Pablo ya ndaindáchikon xi Puteoli ʼmi, yaa Roma ki kʼoa je ndsʼee xi ya tsʼe kichokʼá yandiaa. Kʼianga tsabe Pablo je ndsʼee “kitsjoale kjoanda Niná” kʼoa koannʼio kon (Hech. 28:13-15). Tsakui nichxin sakʼoa to ndsaa si̱kjaan kʼoa tsa to kuijnokoaa je xíngiaa, ninga tokʼoasʼiaan sinʼio kon je xi ngikʼa kʼoa kuinyakao je xi ba tjío kon.

TONGINI KUIYONDAA JOSʼIAAN

Kataʼyala je choa̱le Santiago. Tsakatekjáya kʼale je chjotale Cristo xi kui kʼoatjíosʼín jmeni xi chon sonʼnde (Santiago 4:4). I kitsole:

“An nía Santiago, xi choʼndale Niná kao Nainá Jesucristo, tikjino xi tejao ntje̱le Israel, xi kʼoasʼin tjíotsaoba. Sitiʼndano” (Sant. 1:1). Kʼianga kʼoakitso tsakinyakaojin je ndsʼee nga kisitjoson je kjoafaʼaitsjen xi kitsjoale. Kʼoasʼin tsakakóni Santiago nga tsín ngʼa tíjnale je xi ngikʼa. Kʼianga títjonkjoanla nitiʼndaa xíngiaa kui xi kuinyakaoná nga koa̱n kʼoéndajiaan ninga je kjoa xi nʼio ai tjío.

Ninga to ʼndali kʼuínlee xíngiaa, tsjoánganʼiole kʼiatsa ñaki ni̱ma̱ná kjuinroajinni nga kʼoakuixoán kʼoa kʼoasʼin bakoñá nga tsjoachaa xíngiaa ninga tsín ʼya xi skoe̱ nga tinitiʼndaa (Mat. 22:39). Jngo tichjaa xi Irlanda tsʼe, ñandia nga kʼia kicho nga to jetífitsʼia je kjoajtín. Kʼianga jaʼasʼen, jngo ndsʼee xi tsakijnokao kʼoa i kitsole: “Ndali, jótonda nga kjoaʼai”. Je tichjaa alikui jokitso, totsakʼejnaa.

Kʼianga koanskanni, je tichjaa kʼoakitsole je ndsʼee jebi nga jngo kjoa xi ñʼai tjín tjíofaʼatojin kao je familiale. I kitso je tichjaa: “Ba tjín tokoan kʼoa tome tsín kinroa kjoajtín nga kʼia. Alikui nda tjínjinna jmeni xi kisakoya nga kʼia tonga xi faʼaitsjenna kuinga kinitiʼndanái. Nda kisʼe tokoan, Niná xi katʼéchjíli”.

Je ndsʼee alikui tsabe tsa kʼoasikji tsakasenkao je tichjaa ninga tokisitiʼnda. Itso: “Kʼianga kʼoakitsona tichjaa nga nʼio tsakasenkao ninga tokisitiʼnda, nda kisʼe tokoan”.

Je rey Salomón itso xi kiski: “Tikʼatjenngindái je nioxtilali, kʼoa koa̱nsjai ijngokʼanili nga koa̱nskanni” (Ecl. 11:1). Kʼiatsa si̱tiʼndaa je xi ngikʼa, ngisaa xi ndsʼee mani, nʼio tsjoánganʼioná ngatsʼiaa. Kuinga si̱tiʼndañá ngantsjai je xíngiaa.