Je Biblia bakóyaa nga je Jacob kao familiale yaa Canaán tjío tsakai, tonga nga jejaʼato nichxin nga je chjota madianita kikao José ya Egipto, je Jacob kao familiale yaa naxinandá Egipto kikatio. Yaa Gosén kichokatio, jngo ʼnde xi kisʼejna ya jñani tíjna xo̱ngá Nilo (Gén. 47:1, 6). Je Biblia kʼoatso nga nʼio koannkjínya je chjota israelita kʼoa nga tse nganʼio kisʼele. Kuinga kitsokjonni je chjota egipcio kʼoa choʼnda kisikao (Éx. 1:7-14).

Nichxin xi tiyoaa ndʼaibi, tjínkʼa chjota xi tʼatsʼe Biblia kotʼayason xi kʼoatso nga to cuento, nga tsín kʼoakoan kjoaixi. Tonga tjín choa̱ xi tsoya nga choʼnda koan ya naxinandá Egipto je chjota xi ya kinroani ntje̱le Sem. *

Tobʼelañá, je chjota arqueólogo kjimasjaile ʼnde ya Egipto jñani chjota tsakatio nichxin kjoatse. Je chjota xi tʼatsʼe Biblia kotʼayason, xi John Bimson ʼmi, kʼoatso nga ya ʼnde jebi kjimasjaile jmeni xi bakó nga 20 koanni kʼoa tsa tsʼato koannije̱ ʼnde jñani tsakatio chjota xi ya ntje̱le Sem jaʼaini. Xi ijngosani, je chjota xi kui kotʼayason tʼatsʼe naxinandá Egipto, xi James Hoffmeier ʼmi itso: “Nga nó 1800 saʼnda tjen nó 1540 tongini nga nó 1, nkjín chjota xi én semítica nchja̱ kichokatio ya naxinandá Egipto xi ya ʼnde xi tíjna Asia jaʼaini (ʼnde jñani tsakatio je Jacob kao familiale)”. Kʼoa itsosa: “Nga tikuini nichxin kʼoati kʼia tsakatio je Abrahán, Isaac kao Jacob kʼoa mangóson kao jmeni xi tso Génesis”.

Ya ʼnde xi tíjna Egipto kʼoati kjimasjai jngo papiro xi kʼia saʼnda kijnani tjen nó 2000 saʼnda tjen nó 1600 tongini nga nó 1. Ya papiro jebi faʼaitʼa jaʼaínle chjota xi choʼnda koan ya ʼnde jebi. Tsʼato 40 jaʼaín faʼaitʼa xi tsʼe chjota xi ya kinroani ntje̱le Sem. Chjota jebi tsojmi tsakʼénda, kiskonya kʼoa choʼnda koan. Je chjota xi saje kanikʼaxkiaa xi Hoffmeier ʼmi itso: “Nga tsʼato 40 koanni je chjota jebi xi ya Tebaida tsakatio [ʼnde xi tíjna ya Egipto], ngisajin nkjín koanni xi tsakatio ngakjijnda Egipto, ngisaa ya ʼnde xi tíjna xo̱ngá Nilo”.

Je chjota arqueólogo xi David Rohl ʼmi kʼoatso nga tjínkʼa je jaʼaín xi “ya Biblia kitjoénile” xi faʼaitʼa papiro xi koansjai. Tobʼelañá, me kʼoati ʼmi je jaʼaín xi faʼaitʼa joni Isacar, Aser kao Sifrá (Éx. 1:3, 4, 15). Je chjota jebi itsosa: “Kui jebi xi bakó nga choʼnda koan je chjota israelita ya Egipto”.

Je chjotachjine xi John Bimson ʼmi itso: “Tíʼyale nga kʼoatjín jmeni xi tso je Biblia nga choʼnda koan je chjota israelita ya Egipto kʼoa josʼin kitjoni”.