KJOAʼMIYA XI CHOTʼAYA 11
Jméni xi machjén nga sʼiain nga koa̱n kʼuínsʼenngindái
“Jmé xi bʼéchjoana nga kjuísʼe̱nngindá” (HECH. 8:36, TNM).
KJOAJNDA 50 Bʼetsʼoale nga titsjoatʼale yaona
XI TÍNCHJA̱NI a
1, 2. Kʼiatsa kje tijnandajin nga kʼuínsʼenngindái, ánni nga tsín si̱kinroájenni tokuin (chótsenlai sén xi faʼaitʼa ya portada).
NDA tinʼiai tsa kʼoasʼin tibʼendajin nga meli kʼuínsʼenngindái. Koaan kʼuínsʼenngindái tsa jetijnandai kʼoa tsa jekʼoatso je xi chjotajchínga sʼin tjío nga jekoa̱n kʼuínsʼenngindái. Tsjoa sʼe̱ tokuin nga je Jeobá si̱xálai.
2 Ali nikinroajenjin tokuin tsa kʼoakʼuínli nga kje koa̱n kʼuínsʼenngindájin kʼoa tsa kʼoasʼin nikjaʼaitsjain nga kje kʼoakoa̱njinli. Ni sʼa xti kʼoa ni jetjínli nó, tosi tonda chótʼayai Énle Niná ánni nga koa̱n kʼuínsʼenngindáni.
“JMÉ XI BʼÉCHJOANA NGA KJUÍSʼE̱NNGINDÁ”
3. Jmé xi kitso je chjota etíope xi xángʼa tjínle kʼoa jmé xi síkjaʼaitsjenjinná jebi (Hechos 8:36, 38).
3 (Tʼexkiai Hechos 8:36, 38). b Jngo chjota etíope xi xángʼa tjínle i kitsole Felipe: “Jmé xi bʼéchjoana nga kjuísʼe̱nngindá”. Chjota jebi koanmele nga koaisʼenngindá, tonga a jetíjnanda nga koaisʼenngindá.
4. Jmé xi kisʼin chjota etíope nga mesale skoe̱ xi tʼatsʼe Niná.
4 Je chjota etíope yaa Jerusalén jaʼaini nga kikʼétsʼoale Niná (Hech. 8:27). Chjota jebi kui religiónle chjota judío koankjainle. Kʼianga tsakʼéxkia je Escrituras Hebreas tsabe xi tʼatsʼe Jeobá, tonga koanmesale tsabe. Kʼianga kiskajin je Felipe kui rollo xi tsʼe Isaías tíbʼéxkia chjota jebi (Hech. 8:28). Jmeni xi tso je rollo xi tíbʼéxkia ali tsa choajin ñʼai tíjna nga majinná. Kuinga kui tsakʼéxkiani nga mesale skoe̱ jokjoantjínni xi tʼatsʼe Niná.
5. Jmé xi kisʼin je chjota etíope nga jetsabe choa xi tʼatsʼe Niná.
5 Chjota jebi xángʼa kisʼele, yaa kisixákao Candace, xi reyna sʼin tsakʼejnale chjota etíope. Jé kisʼenentsja ngayeje kjoanyinále chjoón jebi (Hech. 8:27). Ningalani tse xá kisʼele, tsakʼasjeʼaa nichxin nga je Jeobá tsakʼétsʼoale. Tosi tonda koanmesale tsabe xi tʼatsʼe Niná, kuinga ya kini yo̱ngo̱ xi tíjna Jerusalén nga ya kikʼétsʼoale je Jeobá. Nga kui xi koanmele chjota jebi nga je Jeobá tsabexkón ki ninga tse kjoama̱ kisʼengile.
6, 7. Jméni xi kisʼin je chjota etíope nga ngisasa tsjoake koan Jeobá.
6 Je Felipe kitsoyale chjota etíope jmeni xi kje bejin, jolani nga je Jesús je Mesías (Hech. 8:34, 35). Chjota jebi tsjoa kisʼe kon nga koanjinle jme xi kisʼin Jesús xi tʼatsʼe. Alikui totsakʼéjngo kon nga jemakjainle xi tʼatsʼe Niná. Nga ngisa tsjoake koan je Jeobá kao Jesús koanmele kisʼenngindá nga̱ kui xi koanmele nga chjotatjenngile Cristo koa̱n. Nga tsabe Felipe nga jetíjnanda chjota jebi kiskanisʼenngindá.
7 Je choa̱le chjota etíope koasenkaoli nga kuijnandai nga koa̱n kʼuínsʼenngindái. Koaan kʼoati sí jokitso chjota jebi: “Jmé xi bʼéchjoana nga kjuísʼe̱nngindá”. Je xi fisani kui jchaa jméni xi koa̱n sʼiain nga chjénngilai je chjota etíope. Machjén nga tosi tonda chótʼayai, nga kʼoasʼiain jmeni xi kjimajinli, kʼoa nga tosi tonda tsjoacha koai̱n Jeobá.
TOSI TONDA KATAʼYASAI XI TʼATSʼE NINÁ
8. Tojo tso Juan 17:3, jméni xi machjén nga sʼiaan.
8 (Tʼexkiai Juan 17:3). c Nkjín chjota binyakao texto jebi nga mamele kotʼaya je Biblia. A kʼoati kui tsakasenkaoli tsanda ji. Kʼoati binyakaoná nga tosi tonda mamená chotʼayá. Tosi tonda chótʼayá xi tʼatsʼe Jeobá jokji koai nichxin (Ecl. 3:11). Kʼoa nga kuiyoaa ngantsjai nichxin tosi tonda jchaa xi tʼatsʼe kʼoa ngisaa koa̱nchriantʼalee (Sal. 73:28).
9. Jmésani xi machjén nga sʼiaan nga jeʼyaa xi choa ñʼai tíjna xi bakóya Biblia.
9 Nga tokʼia chotʼayá Biblia kui títjon ʼyaa xi choa ñʼai tíjna xi tʼatsʼe Niná. Kʼianga kiskile pastro Pablo je chjotale Cristo xi chjota hebreo, kʼoakitso nga kʼoasʼin bʼetsʼiakaoñá nga makjainná xi tʼatsʼe Niná. Je Pablo chjí tsabekon jmeni xi majinná nga tosʼa ʼyaa je Énle Niná kʼoa yaa kisingósonkao je ndáchiki xi ʼbi xtiʼndí kʼianga sʼa majchínga (Heb. 5:12; 6:1). Je Pablo kʼoati kitsole je chjotale Cristo nga tosi tonda katabásjaiya jmeni xi ñʼai tjín xi tʼatsʼe Niná. Kʼoa ji, a kʼoatjín tokuin nga tosi tondasa jchai xi tʼatsʼe Niná. A meli nga sa nʼio sa nʼio sʼe̱jna kjoamakjainli kʼoa nga jchasai xi tʼatsʼe Niná kao jme xi tjínndajinle.
10. Ánni nga ñʼai ma kʼanile nga kotʼaya.
10 Tjínkʼa xi ñʼai male kʼianga kotʼaya. Kʼoa ji, a tsakʼinyali ya ndʼiaskuela josʼin sʼexkia kʼoa josʼin chotʼayá. A tsjoacha koain nga kʼoakinʼiai. Axo ñʼai koanli nga kichotʼayai kʼoa nga tsakʼexkiai. Ali tsa tojijin xi ñʼai mali. Tonga jé Jeobá koasenkaoli nga̱ jé xi ngisa nda male bakóya.
11. Ánni nga jeni Jeobá xi ngisa nda male bakóyaná.
11 Jé Jeobá xi ngisa nda male bakóya (Is. 30:20, 21). Nga bakóyaná bakóná kjoatsejta, ndʼé, majinle jñani ñʼai maná kʼoa kui kuenta sʼín jñani nda nʼia (Sal. 130:3). Alikui kui kʼoatsoná nga kui kʼoasʼiaan jmeni xi tsín kʼoakoa̱nná. Si̱kjaʼaitsjenjiaan nga je tsakʼénda xokoajkoaa (Sal. 139:14). Kʼoatisʼin kisindaná nga mená jchasaa xi tʼatsʼe. Kʼoa kui xi mele nga tosi tonda kataʼyaa xi tʼatsʼe tokʼia saʼndani kʼoa nga tsjoa sa̱tío tokoán nga kʼoasʼiaan. Kuinga machjénni nga kataʼyasaa ndʼaibi jokjoantjínni xi tʼatsʼe Niná (1 Ped. 2:2). Jmé xi koasenkaoná nga kʼoasʼiaan. Machjén nga kʼoasʼin kʼoéndajiaan nga ntsjaintsjai kʼoéxkiaa kʼoa chótʼayá je Biblia (Jos. 1:8). Jé Jeobá koasenkaoli nga tsjoacha koai̱n nga kʼoéxkiai kʼoa nga koa̱nsali xi tʼatsʼe.
12. Ánni machjénni nga chótʼayajiaan xi tʼatsʼe Jesús kʼoa josʼin kitsoyason.
12 Chʼa̱sjeʼai nichxin nga tikjaʼaitsjenjin xi tʼatsʼe Jesús, jmeni xi kisʼin kʼoa josʼin kitsoyason. Ninga ñʼai chon nichxin xi tiyoaa ndʼaibi, tsa mená nga je Jeobá si̱xálee machjén nga je Jesús chjénngilee (1 Ped. 2:21). Je Jesús kʼoakitsole chjotatjenngile jme kjoa xi kjoaʼatojin kʼianga Niná sixále (Luc. 14:27, 28). Koanjinle nga kʼoati kixi koaitʼale Niná je chjotatjenngile tojo kisʼin je (Juan 16:33). Chótʼayajin xi tʼatsʼe Jesús kʼoa je chjénngilai nga nyaon nyaon.
13. Jméni xi machjén nga tosi tonda si̱jélai je Niná, kʼoa ánni.
13 Kui xá chotʼayañá nga mená jchasaa xi tʼatsʼe Jeobá, nga tsjoacha koaan kʼoa nga koa̱nkjainná xi tʼatsʼe, ali tsa tokuijin nga jchaa jmeni xi bakóya je Biblia (1 Cor. 8:1-3). Tosi tonda chótʼayai xi tʼatsʼe Jeobá kʼoa kʼoatʼinlai nga katabasenkaoli nga sʼe̱li kjoamakjain (Luc. 17:5). Jé koasenkaoli nga sʼe̱li kjoamakjain. Kʼianga jchasai xi tʼatsʼe nʼio sʼe̱jna kjoamakjainli kʼoa kui kʼoasʼiain jmeni xi sasénle (Sant. 2:26).
TITJOSUIN JME XI KJIMAJINLI
14. Tojo kitso pastro Pedro, jókji chjíle nga kʼoanʼia jmeni xi majinná nga chotʼayá je Biblia (kʼoati chótsenlai sén xi faʼaitʼa).
14 Je pastro Pedro kʼoakitso jokji chjíle nga nitjosoán jmeni xi majinná nga chotʼayá je Énle Niná. Kui choa̱le Noé kisichjén nga kʼoakitso xi tʼatsʼe jebi. Je Jeobá kʼoakitsole je Noé nga Jtsínʼio kjoaʼaíkao nga sikjeson je chjotatsʼen xi tjín nga kui nichxin, tonga je Noé alikui totsakʼéjngo kon jmeni xi kitsole je Niná. Tjín xi kisʼin nga kitjontjaile yaole je kʼoa kao familiale. Je Pedro i kitso: “Nga tísʼenda je arca”. Nga kʼoakitso kui kinchja̱ni jmeni xi kisʼin Noé nga kjesa faʼaijin Jtsínʼio (1 Ped. 3:20, TNM). Je Noé kao familiale kisitjoson jmeni xi kitsole Jeobá kʼoa jngo arca kisinda xi nʼioje kji (Heb. 11:7). Jmeni xi kisʼin je Noé kui kisingósonkao Pedro jonʼia kʼianga mangínsʼenngindá. I kitso: “Je nandá kui tsoyanile nga mangínsʼenngindá, je xi kʼoati tíbʼasjentjaino ndʼaibi” (1 Ped. 3:21, TNM). Jme xi tinʼiai nga tibijnandai nga meli kʼuínsʼenngindái yaa mangóson jokisʼin je Noé kao familiale kʼianga tsakʼénda je arca. Jméni xi machjén nga sʼiain kʼianga koa̱n kʼuínsʼenngindái.
15. Jósʼin tíjna nga kʼoama kjoaixininá je jéená.
15 Jngo koya xi machjén nga sʼiaan kuinga kʼoakoa̱nniná jéená (Hech. 2:37, 38). Kʼianga kʼoama kjoaixininá jéená nindayañá yaoná. A jetsín tikʼoanʼiani jmeni xi tsín sasénle Jeobá, jolani je kjoachajngi, nga na̱jno̱ chjeen kʼoa nga chʼao tso én nokjoaa (1 Cor. 6:9, 10; 2 Cor. 7:1; Efes. 4:29). Kʼiatsa kje nikʼéjnajin jebi, tosi tonda tindayai yaoli. Kʼiatsa jme kjoafaʼaitsjen machjénli chja̱kaonajmí je xi tsoyali Biblia, kʼoa tsa je xi chjotajchínga sʼin tjío ya jinjtín. Kʼiatsa sʼa choa nóli kʼoa tsa ya tijnakoai xijcháli tijélai kjoafaʼaitsjen xi koasenkaoli nga si̱kʼéjnai xi ñʼai mali ánni nga koa̱n kʼuínsʼenngindáni.
16. Jósʼin tíjna nga kui xále Niná kʼoanʼia ʼndeʼndee.
16 Kʼoati machjén nga kui xále Niná kʼoasʼian ʼndeʼndai, jolani nga kʼuín kjoajtín kʼoa nga kʼoai comentarioli (Heb. 10:24, 25). Kʼoa nga jekoa̱n kʼuínyasuin kao je jtín ntsjaintsjai tʼinyasuin. Tsa kʼoasʼiain tsjoa sʼe̱ tokuin (2 Tim. 4:5). Tsa sʼa xti kʼoa sʼa ya tijnakoai xijcháli tikjaʼaitsjenjin jebi: “A tojé xijchána kʼoatsontsjaina nga kjuía kjoajtín kʼoa nga kjuíxinyasoan, axo ni̱ma̱na nroajinni nga kʼoasʼian”. Kʼiatsa tsín toxá kʼoaʼminili nga kʼoasʼiain, kuijin xi tsonile nga jekjimakjainli xi tʼatsʼe Jeobá, nga tsjoachai kʼoa nga bʼailai kjoanda. Kʼiatsa xále Niná sʼian ʼndeʼndai kʼoasʼin tibakoni nga tiʼyaxkuín, jngoyale nga tjín xi tibʼaikjoatjaolai je Jeobá (Heb. 13:15; 2 Ped. 3:11). Sasénle nga ni̱ma̱ná nroajinni jme xi bʼaikjoatjaolee kʼoa nga tsín tosʼenená nga kʼoanʼia (tingósonkoai 2 Corintios 9:7). Tsjoa sʼe tokoán nga kʼoakji nixálee Niná jokji tjen kʼoamaná.
NGISASA TSJOACHA KATAMAI JE JEOBÁ
17, 18. Jmé xi tjínnele sʼiain nga koa̱n kʼuínsʼenngindái, kʼoa ánni (Proverbios 3:3-6).
17 Tjín jmeni xi ñʼai koa̱nli nga kʼuínsʼenngindái. Tsakui nichxin tjínkʼa xi skoe̱sinli kʼoa tsa saʼnda koaitjenngikeli nga Énle Niná tichotʼayai (2 Tim. 3:12). Kʼoa tsakuije̱ nga ñʼai mali nikʼéjnai xi chʼaotjín kʼoa tsa sakʼoa kui kʼoanʼia ijngokʼai. Kʼoa tsakuije̱ nga kʼoasʼin nikjaʼaitsjain nga tsín kuichotjenngi nga kʼuínsʼenngindái kʼoa kui xi ba bʼé tokuin. Jmé xi koasenkaoli nga tsín si̱kʼajenlai tokuin. Je xi koasenkaoli kuinga tsjoacha koai̱n Jeobá.
18 Je xi nʼio chjíle kuinga tsjoacha kjimai Jeobá (tʼexkiai Proverbios 3:3-6). d Kʼianga tsjoachaa je Jeobá kui xi basenkaoná nga chókjoajinná nga kjoa bitjatojiaan. Je Biblia kʼoatso nga je Jeobá bakóle xi ñaki kjoatsjoacha je choʼndale xi kixi fitʼale. Jebi kui xi tsonile nga tsín tsjionkon je choʼndale kʼoa tsjoake ngantsjai nichxin (Sal. 100:5). Kʼoa ji koaan chjénngilai Niná nga̱ kʼoasʼin kisindaná nga koa̱n chjénngilee jokjoan (Gén. 1:26). Jósʼin koakoni nga tsjoachai Niná.
19. Jméni xi sʼiain nga kʼoailai kjoanda je Jeobá (Gálatas 2:20).
19 Je xi machjén nga sʼiain kuinga kʼoailai kjoanda Niná (1 Tes. 5:18). Nyaon nyaon tikjaʼaitsjenjin jebi: “Jósʼin kabakóna Jeobá ndʼaibi nga tsjoakena”. Xijekoa̱n, tʼetsʼoalai Jeobá nga tʼailai kjoanda jme xi kasʼín xi tʼatsi nga kui nichxin. Kuenta tʼiain nga kui kʼoasʼínni Jeobá nga tsjoakeli tojo kitso je pastro Pablo (tʼexkiai Gálatas 2:20). e Tikjaʼaitsjenjin jebi: “A kʼoati bakole Niná nga tsjoake̱”. Nga tsjoachai Niná koasenkaoli nga tsínkui xi chʼaotjín kʼoasʼiain, chókjoajinli kjoa xi kuitjátojin kʼoa tosi tonda kui xále Niná sʼiain. Kʼoasʼin koakoni nga nyaon nyaon nga tsjoachai je Jeobá.
20. Jósʼin tíjna nga bʼaitʼalee yaoná je Jeobá, kʼoa ánni nga nʼio chjínile nga kʼoanʼia.
20 Kʼianga sa tsjoacha sa tsjoacha koai̱n je Jeobá koa̱nmeli kʼoaitʼalai yaoli. Kʼianga bʼaitʼalee yaoná Jeobá kui xi tsonile nga bʼetsʼoalee kʼianga kʼoaʼmilee nga toje si̱xálee. Kʼoa nga jebʼaitʼalee yaoná, kui kjoanda sʼená nga jetsʼe tsoná tokʼia saʼndani. Kʼianga bʼaitʼalee yaoná Niná, kʼoaʼmilee nga je si̱xálee tokʼiani ninga nda tiyoaa kʼoa ninga kjoa kuitjátojiaan. To ñandia nga bʼaitʼalee yaoná je Jeobá. Kʼianga bʼaitʼalee yaoná je Niná ali tokjoaskájin tjenkao. Je xi ngisasa chjíle xi nʼia kuinga bʼaitʼalee yaoná je Jeobá (Sal. 50:14). Je Na̱i kui xi koa̱nmele nga tsín titsjoacha koa̱nni je Jeobá kʼoa nga tsín tijé si̱xánilai. Tonga ali bʼaiʼndejin nga je Na̱i bʼanachali (Job 27:5). Nga tsjoachai Jeobá kui xi koasenkaoli nga kuitjosonli jmeni xi kʼuínlai nga kʼoaitʼalai yaoli kʼoa nga sa miyo sa miyoli koa̱n.
21. Ánni kʼoabixónñá nga tokʼia fitsʼiani nga nixálee Niná kʼianga mangínsʼenngindá.
21 Kʼianga jekʼoaitʼalai yaoli je Jeobá, kʼoatʼinlai xi chjotajchínga sʼin tjío nga meli kʼuínsʼenngindái. Kuenta tʼiain nga tsín toya fetʼa kʼianga mangínsʼenngindá, tosaa kʼia fitsʼiani nga je Jeobá nixálee. Tosi tonda tsjoacha katamai je Jeobá nga nyaon nyaon. Kui xi koasenkaoli nga koa̱n kʼuínsʼenngindái. Nichxin nga kʼuínsʼenngindái nʼio tjínle kjoandosin, tonga tokʼia fitsʼiani nga je Niná si̱xálai. Tosi tonda tsjoacha katamai je Jeobá kao je Jesús.
KJOAJNDA 135 Je Jeobá itsoli: “Chjine katamai, ʼndítá”
a Kʼiatsa ʼya xi mele koaisʼenngindá machjénní nga ñaki ni̱ma̱le kjuinroajinni nga kʼoasʼin. Tonga kʼoati machjén nga tjínsa xi sʼin. Je choa̱le chjota etíope koasenkao je xi sʼa tjíokotʼaya Biblia nga skoe̱ jmeni xi koa̱n sʼin nga koa̱n koaisʼenngindá.
b Hechos 8:36, 38 (TNM): “Nga tjíofi nga tjenya yandiaa, kicho ya jña nyajnró nandá, kʼoa je chjota xi xángʼa tjínle kitso: Koeni, tjín nandá i̱bi; jmé xi bʼéchjoana nga kjuísʼe̱nngindá. 38 Kʼoa kʼoakitso nga katabasenjna je carreta, kʼoa Felipe kao chjota xi xángʼa tjínle kijin ya nandá. Kʼoa je Felipe kiskanisʼenngindá”.
c Juan 17:3: “Jé xi kjoabijnachon ngantsjai, nga kʼoasʼin skoe̱li xi tojngo ji Niná xi ñaki kjoakixi, kʼoa skoe̱ Jesucristo je xi kinikasáin”.
d Proverbios 3:3-6: “Alikui katatsjionkonli je xi ñaki kjoatsjoacha kao je kjoakixi. Ya tʼetʼanʼiotʼai ngiyásin; ya chjítʼai je ni̱ma̱li. 4 Tsa kʼoasʼiain, ya ngixko̱n Niná kao ngixko̱n chjota ndasʼin kuijnai kʼoa kʼoasʼin jchali nga tjínli kjoachjine. 5 Tin’iot’ai Jeobá kao ngayeje ni̱ma̱li, kʼoa ali tokuijin ’mini josʼin machoyali. 6 Je kuenta tʼiain tojmeni xi sʼiain, kʼoa jé sikixiya je ndiaali”.
e Gálatas 2:20 (TNM): “Joxi yaa kʼoati kʼientʼakoa yá je Cristo. Alikui tiʼanña xi tijnakoan, totʼatsʼe Cristo nga tijnakoan. Kʼoa kʼoasʼin fikoa yaona ndʼaibi nga makjainna tʼatsʼe ʼNdíle Niná, xi tsjoake koanna kʼoa xi kitsjoa kjoabijnachonle xi totʼatsʼan”.
f XI TÍNCHJA̱NI SÉN XI FAʼAITʼA: Jngo tichjaa xi sʼa xti kʼoatítsole Jeobá nga tsjoále kjoanda tʼatsʼe ngayeje xi títsjoále.