Ir al contenido

Ir al índice

Alikui kʼoaiʼndee nga kuinjenyʼán je kjoatsjoachaná

Alikui kʼoaiʼndee nga kuinjenyʼán je kjoatsjoachaná

“Kʼia nga koa̱nnkjínya kjoatsʼen, [kuinjenyʼán] je kjoatjaochale nkjín chjota” (MATEO 24:12).

KJOAJNDA 23, 24

1, 2. 1) Kʼiáni kitjoson títjon jmeni xi tso Mateo 24:12. 2) Jótso je libro xi tsʼe Hechos tʼatsʼe chjotale Cristo xi tsakakó kjoatsjoacha (chótsenlai sén xi faʼaitʼa ibi).

KʼIANGA tsakʼejna je Jesús i̱ Sonʼnde, tongini kʼoakitso jmeni xi koa̱n kʼianga jekuichokjetʼa jmeni xi chon sonʼnde. Tobʼelañá, kʼoakitso nga nkjín chjota xi kuinjenyʼán je kjoatsjoachale (Mateo 24:3, 12; chótsenlai je rekuadro “Jósʼin tsoyanile”). Jmeni xi kitso je Jesús kʼiaa kitjoson títjon xi kao chjota judío kʼianga siglo 1. Je chjota jebi kʼoakitso nga naxinandále Niná ma, tonga kitsjoaʼnde nga kinjenyʼán je kjoatsjoacha xi kisʼele.

2 Tonga alikui tongatsʼi je chjotale Cristo xi kʼoakisʼin. Tjínkʼa xi ñaki kao kjoatsjoa “kinchja̱ya tʼatsʼe Jesús” kʼoa tsakakó nga tsjoake koan je Niná, je ndsʼe̱ xi ngóson sʼin koankjainle kʼoa kao xi kjesa bejin je Énle Niná. Je chjotale Cristo jebi nʼio kisʼele kjoatsjoacha xi kao Niná (Hechos 2:44-47; 5:42). Tonga tjínkʼa xi kitsjoaʼnde nga kinjenyʼán je kjoatsjoachale. Jósʼin ʼyañá.

3. Jméni xokisikao kʼa je chjotale Cristo nga tsín tikisʼenile kjoatsjoacha.

3 Je chjotale Cristo xi tsakatio ya Éfeso, kʼoakitsole je Jesús nga jekinjenyʼán kjoatsjoacha xi kisʼele nga títjon (Apocalipsis 2:4). Tsakui nichxin kui kitjenngi kjoafaʼaitsjen xi kisʼele je chjota xi tsakatio nga kui nichxin, xi to yaole kini (Efesios 2:2, 3). Nʼio kisʼe kjoanyiná ya naxinandá Éfeso, kʼoa je chjota xi ya tsʼe nʼio koanndosinle nga nda tsakatio kʼoa nga nʼio kisʼele tsojmi. Xi ijngosani, nʼio nkjín xi kjoajndí kitjenngi kʼoa tsín tsabexkón je kjoatéxomale Niná. Ngisaa kitsjoale kjoandosin nga tsakʼétsaojin tikʼoajinni nga tsjoake koan Niná kao chjota.

4. 1) Ánni nga tínjenyʼánni je kjoatsjoacha nichxin xi tiyoaa ndʼaibi. 2) Jméni xi chótʼayajiaan.

4 Jmeni xi kitso je Jesús tíbitjoson nichxin xi tiyoaa ndʼaibi. Je chjota alikui titsjoakeni Niná. ʼNdele nga je Niná koasjai nga kʼoendajin je kjoa xi tjín, miyón mani chjota xi je síjéle nganʼio jtín xi tjín i̱ Sonʼnde. Kui xosíkao nga tsín titsjoake mani je Niná. Kʼoati koa̱n ninga je choʼndale Jeobá, tojo koan je chjotale Cristo xi tsakatio ya Éfeso. Kuinga kui chótʼayajinñá jósʼiaan nga nʼio tsjoacha koaan je Jeobá, jmeni xi tsoya je Biblia kʼoa kao je ndsʼee.

KJOATSJOACHA XI TJÍNNÁ KAO JEOBÁ

5. Ánni nga tjínnenile tsjoacha koaan je Niná.

5 ʼYáni xi ngisa tsjoacha koaan. Je Jesús i kitso: “Tsjoacha katamai Jeobá Nináli kao ngayeje ni̱ma̱li, kao ngayeje kjoabijnachonli kʼoa kao ngayeje kjoafaʼaitsjenli. Jébi kjoatéxoma xi ngisa ngʼa tíjna kʼoa xi tíjnatítjon” (Mateo 22:37, 38TNM). Je kjoatsjoacha xi tjínná kao Jeobá kui xosíkaoná nga nitjosoán je kjoatéxomale, nga kaná je kjoa xi bitjatojiaan kʼoa nga jticha maa xi chʼaotjín (tʼexkiai Salmo 97:10). * Tonga je Na̱i kao sonʼndele básjaile josʼin nga tsín titsjoacha katamañá Niná.

6. Jósʼin bichómani kʼianga tsín titsjoake mani Niná je chjota.

6 Je chjota kjaʼaísʼin síkjaʼaitsjen tʼatsʼe kjoatsjoacha. ʼNdele nga je Niná tsjoake koa̱n, nʼio nkjín “xi toyaole tsjoake” (2 Timoteo 3:2). Kui ngisa símekon “je kjoachi̱nga̱ xi tjínle yaoná, kao kjoachi̱nga̱ xi tjínle xkoaan, kao kjoangʼatakon” (1 Juan 2:16). Je pastro Pablo kʼoakitso jmeni xi koa̱nná kʼiatsa kui nʼio si̱sinlee jmeni xi toñá nimetokoán. I kitso: “Je xi sísinle kjoale yaoná, tjínle kjoabiya [...]. Nga̱ je xi sísinle kjoale yaoná kontra file Niná” (Romanos 8:6, 7). Je chjota xi ñaki tokui bationi nga tao̱n sʼe̱le kao je xi ñaki to kjoachajngi tsjoake, xijemani alikui tinda satíoni kon (1 Corintios 6:18; 1 Timoteo 6:9, 10).

7. Jmé kjoafaʼaitsjenni xi koa̱nle sikitsón kjoafaʼaitsjenná nichxin xi tiyoaa ndʼaibi.

7 Nʼio nkjín chjota xi tsín makjainle nga tíjna Niná, tjín xi tʼatsʼe evolución makjainle kʼoa kʼoatsole xi kjaʼaí nga tsín tije Niná tsjoake katamani, kʼoa tsa maije̱ nga kʼoasʼin katamakjainle nga tsín Niná. Kʼoatso nga toje xi makjainle tʼatsʼe Niná je chjota xi tsín jme kjoachjine tjínle kʼoa tsa jeje̱ xi tomakjainyejele jmeni xi ʼmile. Xi ijngosani, nʼio nkjín chjota xi ngisa bexkón je chjota científico tikʼoajinni je Jeobá, xi kisinda ngayeje (Romanos 1:25). Tsa kʼoaiʼndee nga kui kjoafaʼaitsjen jebi sʼe̱ná, alikuijin tinda kuiyoñá xi kao Jeobá kʼoa kuinjenyʼánjin je kjoatsjoachaná xi kao je (Hebreos 3:12).

8. 1) Jméni xi koa̱nle sikinroajen kon je choʼndale Jeobá. 2) Jósʼin tsjoánganʼioná Salmo 136.

8 Nga je Na̱i kjinentsja jmeni xi chon sonʼnde, tochale sakʼoa kjuinroajen tokoán (1 Juan 5:19). Tsa sikinroajeen tokoán, kjoaʼajenjin je kjoamakjainná kʼoa kuinjenyʼánjin je kjoatsjoacha xi tjínná kao Niná. Tsakui nichxin kjoa tiyojiaan nga tsínná tao̱n, tsa chʼin tíbʼetʼaná kʼoa tsakuije̱ nga jejchíngaa. Tsa tsín nda sʼe tokoán nga tsín kʼoasʼin bitjosonná jmeni xi nʼia. Kʼoa tsa tsín nda bichómanije̱ jmeni xi bʼendajiaan. Tojme kjoa xi tiyojiaan, alikuikʼia kʼoasʼin si̱kjaʼaitsjeen nga jekitsjionkonná je Jeobá. Si̱kjaʼaitsjenjiaan jmeni xi tso je Salmo 136:23. Itso xi tʼatsʼe Jeobá: “Jaʼaitsjenle xi tʼatsaan kʼianga kjoañʼai tiyojiaan, nga̱ likuikʼia kjoetʼa kjoatsjoachale xi ñaki kjoakixi”. Alikui jao tjínná nga kjuinrʼoéná kʼoa nga koasenkaoná Jeobá kʼianga si̱jélee nganʼio (Salmo 116:1; 136:24-26).

9. Jméni xi tsakasenkao je Pablo nga tosi tonda nʼio tsjoake koan je Niná.

9 Je pastro Pablo kui nʼio kisikjaʼaitsjen josʼin tsakasenkao je Jeobá, kʼoa kui xi kitsjoanganʼiole. Itso xi kiski: “Jé Nainá [Jeobá] xi basenkaona, likui tsakjonnia. Jmé xi koa̱n sikaona chjota” (Hebreos 13:6). Nga je Jeobá kisinʼiotʼa yaole je Pablo kui xi tsakasenkao nga kichokjoajinle je kjoa xi jaʼatojin. Ninga kʼianga kui kjoa xi nʼio ñʼai tjín jaʼatojin, jé Jeobá kisinʼiotʼa yaole. Ninga ndoyá tsakʼejnaʼya, tsakasenkao je ndsʼe̱ nga kui kiskile én xi kisinʼiojin (Efesios 4:1; Filipenses 1:7; Filemón 1). Ninga kjoa jaʼatojin, tosi tonda tsjoake koan je Jeobá kao ngayeje ni̱ma̱le. Jé kisinʼiotʼa yaole je Niná, xi tsjoánganʼioná kʼoa xi basenkaoná kʼianga kjoa bitjatojiaan (2 Corintios 1:3, 4). Jósʼin koa̱n kjuintjenngiaa choa̱le.

Tsjoacha katamaa je Jeobá (Chótsenlai párrafo 10)

10. Jméni xi sʼiaan nga tosi tonda tsjoacha koaan je Jeobá.

10 Je Pablo kʼoakitso jmeni xi koa̱n sʼiaan nga tosi tonda tsjoacha koaan je Niná. I kitso: “Tʼetsʼoao ali nichajinjion ngantsjai”. Kʼoa xijekoan itso xi kiski: “Tʼetsʼoantsjao” (1 Tesalonicenses 5:17; Romanos 12:12). Ánni nga basenkaoniná je kjoabʼetsʼoa nga ngisasa nimiyoaa je Niná. Kuinga je chjakaonajmiá kʼianga bʼetsʼoaa (Salmo 86:3). Kʼianga bʼeyanajmílee je Nʼainá xi tíjna ngʼajmi jotjín tokoán kʼoa jotjín ni̱ma̱ná, ngisaa machriantʼalee (Salmo 65:2). Xi ijngosani, sa tsjoacha sa tsjoachaa maa kʼianga ʼyaa nga nrʼoéná je Niná kʼianga bʼetsʼoalee. ʼYañá nga je “Jeobá chrian tíjnale ngatsʼi xi je básjai” (Salmo 145:18). Tsa ñaki kʼoakʼoé tokoán nga tsjoakená je Jeobá kʼoa tsjoánganʼioná, koasenkaoná nga chókjoajinná je kjoa xi kuitjátojiaan nichxin xi tiyoaa ndʼaibi kao nichxin xi nroa.

TSJOACHA KATAMAA JMENI XI TSOYA JE BIBLIA

11, 12. Jméni xi sʼiaan nga ngisasa tsjoacha koaan jmeni xi tsoya je Biblia.

11 Ñá xi chjotale Cristo maa tsjoachañá je xi kixi tjín. Kʼoa je xi kixi yaa Énle Niná faʼaitʼa. Je Jesús i kitsole je Nʼaile: “Jé énli xi ñaki kjoakixi” (Juan 17:17). Kʼianga tsjoacha koaan jmeni xi tsoya je Biblia, machjén nga jchaa jmeni xi tso (Colosenses 1:10). Tonga tjínsa jmeni xi sʼiaan. Je xi kiski Salmo 119 basenkaoná nga ʼyaa jmésani xi machjén nga sʼiaan (tʼexkiai Salmo 119:97-100). * Machjén nga si̱kjaʼaitsjejiaan jmeni xi tsoya je Biblia nga nyaon nyaon. Tsa si̱kjaʼaitsjeen jósʼin basenkaoná jmeni xi tsoya Biblia, sa tsjoacha sa tsjoachaa koaan.

12 Je xi kiski Salmo 119 kʼoati i̱ kitso: “¡Je Énli nʼio xi male je nijen, tikʼoajinni je ntsjén ya ndsoʼba!” (Salmo 119:103). Je xo̱n xi Énle Niná yʼangini xi bʼasje naxinandále Niná yaa mangóson je tsojmi xi bichiñá xi nʼio nda chine. Kʼianga kui chinee jmeni xi tsjoachaa, ngasin ngandaa chinee. Tikʼoasʼinni, alikui xitso xiská chótʼayá je Énle Niná. Tsa kʼoasʼiaan, nʼio tsjoa sʼe̱ná nga chótʼayá je “én xi ñaki nda tso” xi faʼaitʼa je Énle Niná, kʼoa kjoaʼaítsjenná jmeni xi kʼoéxkiaa, kʼoa kʼoati koa̱n kui si̱chjén nga kuinyakoaa xi kjaʼaí (Eclesiastés 12:10).

13. Jméni xi tsakasenkao je Jeremías nga tsjoake koanni Énle Niná, kʼoa jósʼin kichomani nga kʼoakisʼin.

13 Je profeta Jeremías nʼio tsjoake koan je Énle Niná. Kʼoakitso nga ñaki kichokajin jinni̱ma̱le kʼoa nʼio tsjoa tsakáya kon xi totʼatsʼe Énle Niná, nga je kiskoejin Jeobá nga kuinchja̱ni je jaʼaínle (Jeremías 15:16). Je Jeremías nʼio tsjoake koan jmeni xi tsoya je Énle Niná kʼoa kisikjaʼaitsjenjin jmeni xi tso. Kuinga tsabechjíni kjoanda xi tsakʼaile nga kinchja̱ni je jaʼaínle Jeobá kʼoa nga kitsoyason je Énle Niná. Kʼiatsa tsjoachaa jmeni xi tsoya je Biblia, kʼoajinti nʼio chjí jchaa nga kui kjoanda tjínná nga testigole Jeobá maa kʼoa nga tʼatsʼe Chjotaxále Niná ʼmiyasoán nichxin fetʼa xi tiyoaa ndʼaibi.

Tsjoacha katamaa jmeni xi tsoya je Biblia (Chótsenlai párrafo 14)

14. Jmésani xi machjén nga sʼiaan nga ngisasa tsjoacha koaan jmeni xi tsoya je Biblia.

14 Jmésani xi machjén nga sʼiaan nga ngisasa tsjoacha koaan jmeni xi tsoya je Biblia. Machjén nga ntsjaintsjai kjuian je kjoajtín xi satíoná, nga̱ kao kui tsoyaniná je Jeobá. Jngo koya josʼin tsoyaná Jeobá, kʼiaa nga kui nichjén je Xo̱n xi Bájinkonná nga chotʼayá je Biblia. Tsa mená nga nʼio nda koa̱njinná jmeni xi chótʼayá, tjínnele nga títjonkjoanla nda kʼoéndaa. Tobʼelañá, koaan kʼoéxkiaa ngayeje je testo xi faʼaitʼa rebista. Nichxin xi tiyoaa ndʼaibi, nʼio nkjín ndsʼee xi ya síkatíoya teléfonole kʼoa tsa tabletale je Xo̱n xi Bájinkonná. Rebista jebi nʼio nkjín én faʼaitʼa ya pájina jw.org kao ya aplicación JW Library. Tjínkʼa jñani ngotjo masjaininá je testo. Tonga tojmeni xi nichjén kʼianga chotʼayá je kjoaʼmiya xi faʼaitʼa je rebista, tjínnele nga nda si̱kjaʼaitsjenjiaan jmeni xi tso je testo. Tsa kʼoasʼiaan, sa tsjoacha sa tsjoachaa koaan jmeni xi tsoya je Biblia (tʼexkiai Salmo 1:2). *

TSJOACHA KATAMAA JE NDSʼEE

15, 16. 1) Jmé kjoatéxoma kitsjoa Jesús xi faʼaitʼa ya Juan 13:34, 35. 2) Tsa tsjoachaa je ndsʼee, ánni nga ya nroani nga kʼoati tsjoacha maa je Jeobá kao jmeni xi tsoya je Biblia.

15 Kʼianga tokuisa nitje̱n tsakʼejna je Jesús i̱ Sonʼnde, i kitsole je chjotatjenngile: “Jngo kjoatéxoma chjotse xi tsjoano: Katamatsjoachao xíngio. Josʼin nga an koantsjoake̱no, kʼoasʼin katamatsjoachao xíngio. Kʼuisʼin skoe̱ ngatsʼi nga jon nío chjotana, tsa kʼoasʼin matsjoachao xíngio” (Juan 13:34, 35).

16 Nga tsjoachaa je ndsʼee kʼoati ya nroani nga tsjoachaa je Jeobá. Tsa tsín tsjoachaa je Niná, likuijin josʼin tsjoacha koa̱nñá je ndsʼee. Kʼoa tsa tsín tsjoachaa je ndsʼee, kʼoajinti tsín tsjoacha koaan je Niná. Je pastro Juan itso xi kiski: “Tsa jngo xi kʼoatso: An kjaínga tjaoke̱ Niná, tonga chʼao be ndsʼe̱, ndisoní. Je xi ndsʼe̱ tsabeni xko̱n, kʼoa tsín tjaoke ndsʼe̱, jósʼin koa̱nni nga tjaoke koa̱nni Niná, xi tsín tsa tsabeni xko̱n” (1 Juan 4:20). Xi ijngosani, nga tsjoachaa je Jeobá kao ndsʼee kʼoati ya kjuinroani nga tsjoacha koaan je Biblia. Ánni. Kuinga tsa tsjoachaa jmeni xi tsoya je Biblia, nitjosonñá nga kʼoatso nga tsjoacha koaan je Niná kao je ndsʼee (1 Pedro 1:22; 1 Juan 4:21).

Koakoá nga tsjoachaa je ndsʼee (Chótsenlai párrafo 17)

17. Jósʼin koakoá nga tsjoachaa je ndsʼee.

17 (Tʼexkiai 1 Tesalonicenses 4:9, 10). * Jósʼin koakoá nga tsjoachaa je ndsʼee ya jtín jñani mangián. Tsakui nichxin jngo ndsʼee xi jejchínga machjénle kuisenkoaa nga koai kjoajtín. Kʼoa tsa jngoje̱ tichjaa xi jekʼien xʼinle nganʼio machjénle nga ndʼiale sʼe̱ndaya (Santiago 1:27). Je ndsʼee xi tjíosíkʼajenle kon, xi ba tjíole kʼoa tsa kjaʼaísa kjoa tjínle, machjén nga kuenta sʼiaan, kʼoainganʼiolee kʼoa si̱nʼioá kon (Proverbios 12:25; Colosenses 4:11). Kao kui énná kʼoa kao jonʼia bakoñá nga tsjoachaa je ndsʼee xi ngóson sʼin makjainná (Gálatas 6:10).

18. Jméni xi koasenkaoná nga kʼoéndajiaan je kjoa xi sʼe̱ná kao ndsʼee.

18 Je Biblia kʼoatso nga “je nichxin xi kjoetʼa”, nʼio nkjín chjota xi to yaole koaini kʼoa xi xkaiʼa koa̱n (2 Timoteo 3:1, 2). Ñá xi chjotale Cristo maa, machjén nga sa tsjoacha sa tsjoacha koaan je Jeobá, jmeni xi tsoya je Biblia kʼoa kao je ndsʼee. Nga chjotajée maa, sakʼoajin kjoa sʼe̱na kao je ndsʼee. Tonga nga tjínná kjoatsjoacha, koasenkaoná nga kjitʼanangi kʼoéndajiaan je kjoa xi sʼená (Efesios 4:32; Colosenses 3:14). Alikui kʼoaiʼndee nga kuinjenyʼán je kjoatsjoachaná. Tosa ñaki ni̱ma̱ná katanroajinni nga tsjoacha katamaa je Jeobá, jmeni xi tsoya je Biblia kʼoa kao je ndsʼee.

^ párr. 5 Salmo 97:10: “Jon xi tsjoachao je Jeobá jticha katamao je xi chʼaotjín. Jé tísíkuinda kjoabijnachonle xi kixi tjíofitʼale; tíbʼasjentjai nga tsín jokatasíkao je chjotatsʼen”.

^ párr. 11 Salmo 119:97-100: “¡Nʼio tsjoake̱ je kjoatéxomali! Kui sikjaʼaitsjenjian bʼajnda nichxin. Je kjoatéxomali ngisaa síchjinena tikʼoajinni je chjotakontrana, nga̱ yaa tjen tíjnakaona ngantsjai nichxin. Ngisaa tse kjoachjine tjínna tikʼoajinni ngatsʼi maestrona, nga̱ kui nʼio sikjaʼaitsjenjian je kjoatéxomali. Ngisaa machoyana josʼian tikʼoajinni je chjota xi jejchínga, nga̱ si̱tjosonñá je kjoatéxomali”.

^ párr. 14 Salmo 1:2: “Tosa kui tsjoake je kjoatéxomale Jeobá, kʼoa chéché bʼéxkia nichxin kao nitje̱n”.

^ párr. 17 1 Tesalonicenses 4:9, 10: “Likui machjén nga skino xi tʼatsʼe kjoatjaocha josʼin nga matsjoachao xíngio. Tijonnio jekʼoasʼin kichotʼayao tsʼe Niná josʼin nga matsjoachao xíngio. Kʼoatisʼin tsjoachao ndsʼee jotjín mani xi tjío ya ngakijnda Macedonia. Tonga tibʼetsʼoalaijin, ndsʼe, nga ngisasa tsjoachao xíngio”.