KJOAʼMIYA XI CHOTʼAYA 20
Jmeni xi tso Apocalipsis tʼatsʼe kontrale Niná
“Tsakʼéxkó ya ʼnde xi kʼoaʼmi Armagedón nga én hebreo” (APOC. 16:16).
KJOAJNDA 150 Jé Jeobá kʼoasjentjaili
XI TÍNCHJA̱NI *
1. Tojo tso libro xi tsʼe Apocalipsis, jósíkao Na̱i je choʼndale Niná.
JE LIBRO xi tsʼe Apocalipsis kʼoatso nga jetíbatéxoma Chjotaxále Niná ya ngʼajmi kʼoa nga i̱ Sonʼnde kinikʼatjenjenngi je Na̱i (Apoc. 12:1-9). Kʼianga kʼoakoan alikui tijme kjoa kisʼeni ya ngʼajmi, tonga ñá ngisaa tse kjoa tibitjatojiaan ndʼaibi. Ánni. Kuinga i̱ Sonʼnde tíjna je Na̱i kʼoa jé choʼndale Niná xi ngisa tíbʼetʼale (Apoc. 12:12, 15, 17).
2. Jméni xi koasenkaoná nga taja kuiyolee je Na̱i.
2 Jósʼiaan nga taja kuiyolee je che̱n xi batíobasenná je Na̱i (Apoc. 13:10). Xi koasenkaoná kuinga jchaa jmeni xi koa̱n nichxin xi sʼa nroa. Tobʼelañá, ya libro xi tsʼe Apocalipsis kui nchja̱ni je pastro Juan tʼatsʼe kjoanichikontʼain xi sʼe̱ná nichxin xi sʼa nroa. Jolani nga tjóxin ngatsʼi kontrale Niná. Kataʼyala jmeni xi tso je libro xi tsʼe Apocalipsis xi tʼatsʼe kontrale Niná kʼoa jméni xi koa̱nle.
JÓSʼIN BʼAXKI̱ JE KONTRALE NINÁ YA APOCALIPSIS
3. Jmé choa̱ xi síchjén Apocalipsis.
3 Je versículo xi fitsʼiani libro xi tsʼe Apocalipsis yaa kʼoatso nga to tsoyanile jmeni xi síkʼaxki̱ libro jebi (Apoc. 1:1). Tobʼelañá, choo síngósonkao je kontrale Niná. Síkʼaxki̱ jngo “cho̱ xi jitjomijin ndáchikon” xi ñato mani jko̱ kʼoa te mani nra̱le (Apoc. 13:1). Xijema, ijngo cho̱ bʼaxki̱ “xi jitjomijinni nangi” xi “kinchja̱ joni cho̱toán” kʼoa “lʼí kaníjenni ngʼajmi” (Apoc. 13:11-13). Kʼoati bʼaxki̱ “jngo cho̱ xi ní kji” xi jngo chjoónchajngi tíjnasonle. Nga jan cho̱ jebi jé tsoyanile xi kontra tjíobatiole Jeobá kao Chjotaxále. Kuinga machjénni nga kataʼyaa ʼyáni (Apoc. 17:1, 3).
CHO̱ XI ÑO MANI
Yaa ndáchikon bitjojinni (Dan. 7:1-8, 15-17). Jé tsoyanile chjotaxá xi tse nganʼio tjíosʼele saʼnda tjen nichxinle Daniel xi tjíobʼetʼale naxinandále Niná (Chótsenlai párrafo 4, 7)
4, 5. Jósʼin basenkaoná jmeni xi tso Daniel 7:15-17 nga majinná tʼatsʼe cho̱ xi síkʼaxki̱ Apocalipsis.
4 Nga koa̱njinná ʼyáni xi kontra tjíobatiole Niná, títjonkjoanla kataʼyaa ʼyá xi tsoyanile je cho̱ xi síkʼaxki Apocalipsis. Kʼoa yaa Biblia tsoyaná ʼyá xi tínchja̱ni. Jmeni xi tso je libro xi tsʼe Apocalipsis tjíosa texto xi kʼoati kui tínchja̱ni. Tobʼelañá, je profeta Daniel jngo nijñá tsakʼaile jñani ño cho̱ tsabe xi ya nandá kitjojinni (Dan. 7:1-3). Tikui librole Daniel tsoyaniná nga chjotaxá tsoyanile nga ño cho̱ jebi (tʼexkiai Daniel 7:15-17). * Jmeni xi tso libro xi tsʼe Daniel yaa ʼyañá nga kʼoati chjotaxá tsoyanile je cho̱ xi síkʼaxki̱ Apocalipsis.
5 Kataʼyala kʼa je choa̱ xi síkʼaxki Apocalipsis. Kui Biblia kuitsoyaná josʼin tsoyanile. Kui títjon chótʼayajiaan tʼatsʼe cho̱ xi síkʼaxki̱. Kui jchaa jósʼin tsoyanile kʼoa jmé xi koa̱ntʼain cho̱ jebi. Xijekoa̱n, kui chotʼayajiaan jméni xi bakóyaná.
ʼYALE JE KONTRALE NINÁ
CHO̱ XI ÑATO MANI JKO̱
Yaa ndáchikon bitjojinni, ñato ma jko̱, te ma nra̱le kʼoa te ma coronale (Apoc. 13:1-4). Jé tsoyanile chjotaxá xi tjíobánentsja chjota jokji tífaʼa nichxin. Je xi ñato jko ñato chjotaxá tsoyanile xi tse nganʼio tjíosʼele xi tjíobʼetʼale naxinandále Niná (Chótsenlai párrafo 6-8)
6. ʼYá xi tsoyanile je cho̱ xi ñato mani jko̱ xi bʼaxki̱ ya Apocalipsis 13:1-4.
6 ʼYá xi tsoyanile je cho̱ xi ñato mani jko̱ (tʼexkiai Apocalipsis 13:1-4). * Je Biblia kʼoatso nga jo xaʼindo kji cho̱ jebi, je ndso̱ko̱ jo tsʼe oso kjoan, kʼoa je tsʼoa jo tsʼoa xa kji, kʼoa te mani nra̱le. Ya Apocalipsis tojngoo cho̱ síkʼaxki̱ xi kʼoakji jokjoan nga ño cho̱ xi síkʼaxki ya capítulo 7 xi tsʼe Daniel. Je cho̱ jebi ali tsa tojngojin gobierno tínchja̱ni. Xi ijngosani, ya Apocalipsis kʼoatso nga je kjinentsja “ngayije ntje̱, kao ngayije naxinandá, kao ngayije én, kao ngayije ʼnde”. Kui xi tsonile nga ngisa tse nganʼio tjínle tikʼoajinni je gobierno xi jngo naxinandá batéxomale (Apoc. 13:7). Kuinga je cho̱ jebi jé tsoyanile ngatsʼi gobierno xi tjíobánentsja chjota jokji tífaʼato nó (Ecl. 8:9). *
7. Jmé xi tsoyanile je xi ñato jko̱ je cho̱.
7 Jmé xi tsoyanile je xi ñato jko̱ je cho̱. Yaa tsoya choaná ya Apocalipsis capítulo 17 tʼatsʼe cho̱ xi síkʼaxki̱ ya capítulo 13. Ya Apocalipsis 17:10 itso: “Kʼoati ñato mani chjotatítjon. Aon mani xi kitsaongi. Jngo tíjna, je xi ngijngo kje faʼaijin. Kʼia nga kjoaʼaí, tjínnele nga tochoa nichxin kʼoéjna”. Je chjotaxá xi je Na̱i tísíchjén, ñato mani xi ya mangóson je jko̱ cho̱ nga̱ tsee nganʼio tjíosʼele. Je chjotaxá jebi tsee nganʼio tjíosʼele nga tjíobatéxoma kʼoa bʼetʼale naxinandále Niná. Kʼianga tsakʼejna je pastro Juan aon chjotaxá jebi xi jetsakatéxoma kʼoa xi tsín tijme nganʼio tjínnile nga kʼia: je Egipto, Asiria, Babilonia, Medopersia kao Grecia. Jé Roma xi majaonni xi kʼia tíbatéxoma nga kisakole sén je pastro Juan. ʼYá chjotaxá tínchja̱ni je xi mañatoni jko̱.
8. ʼYá xi tínchja̱ni je xi mañatoni jko̱ je cho̱.
8 Tojosʼin jchaa, jmeni xi tso je én xi tongini kinokjoa xi faʼaitʼa ya libro xi tsʼe Daniel kui xi koasenkaoná nga jchaa ʼyá xi tsoyanile je xi mañatoni jko̱ cho̱. ʼYáni xi nʼio tse nganʼio tjínle ndʼaibi xi tíbatéxoma nga “nichxinle Nainá” (Apoc. 1:10). Je xi nʼio tse nganʼio tjínle ndʼaibi nga tjíobatéxoma jéní Reino Unido kao Estados Unidos kʼoa tojngoo tjíosʼín yaole. Jé tínchja̱ni je xi mañatoni jko̱ je cho̱ xi síkʼaxki̱ ya Apocalipsis 13:1-4.
JNGO CHO̱ XI JAO MANI NRA̱LE XI JO TSʼE BARRÉ KJOAN
Yaa nangi bitjojinni kʼoa jo “cho̱toán” tso nga nchja̱. “Lʼí kaníjenni ngʼajmi”, kʼoa nga “énndiso” nchja̱ “kjoaxkón” bʼéjna (Apoc. 13:11-15; 16:13; 19:20). Je cho̱ xi jao mani nra̱le kʼoa xi énndiso nchja̱ jé tsoyanile Reino Unido kao Estados Unidos nga̱ “bʼanachale je xi tjío sonʼnde” kʼoa kʼoatsole nga “katasínda xkóson” xi tsʼe cho̱ xi ñato ma jko̱ kʼoa xi te ma nra̱le (Chótsenlai párrafo 9)
9. ʼYá xi tsoyanile je cho̱ xi jao mani nra̱le “xi kʼoakjoan tsʼe barré kjoan”.
9 Yaa capítulo 13 xi tsʼe Apocalipsis tsoyaná josʼín je xi mañatoni jko̱ je cho̱, xi tsonile, je Estados Unidos kao Reino Unido. Ijngo cho̱ síngósonkao kʼoa itso: “Tjínle jao nra̱ xi kʼoakjoan tsʼe barré kjoan, tonga kinchja̱ joni cho̱toán”. Cho̱ jebi “tse kjoaxkón xi sʼín, saʼnda lʼí kaníjenni ngʼajmi sonʼnde ngixko̱n chjota” (Apoc. 13:11-15). Kʼoa ya capítulo 16 kao 19 xi tsʼe Apocalipsis “je xi énndiso kinchja̱ya” tsole (Apoc. 16:13; 19:20). Kʼoati me kitso je Daniel kʼianga kui kinchja̱ni jmeni xi sʼin je Reino Unido kao Estados Unidos, kʼoakitso nga nʼio tse jmeni xi sikjeson (Dan. 8:19, 23, 24, nota). Kʼoa kʼoakjoán koan nga kisʼejna je Kjoajchántse xi majaoni. Kʼiaa jetʼa kjoajchán kʼianga jao bomba kisʼetsao. Bomba jebi jé tsakʼénda chjota científico xi Estados Unidos tsʼe kao xi Gran Bretaña tsʼe. Kʼoa nga kʼoakisʼin je Estados Unidos kao Reino Unido kʼoasʼin kitjosonni je én xi tso nga “lʼí kaníjenni ngʼajmi sonʼnde”.
CHO̱ XI NÍ KJI
Jngo chjoónchajngi tíjnasonle cho̱ jebi, je Babilonia xi nʼioje. Je cho̱ jebi jé tsoyanile chjotaxá xi mani jin (Apoc. 17:3-6, 8, 11). Nga títjon, jé chjoónchajngi bánentsja je cho̱, tonga xijemani jé cho̱ jebi síkʼien je chjoón. Je chjoónchajngi jé tsoyanile ngatsʼi religión ndiso. Ndʼaibi je cho̱ jebi jé tsoyanile Organización de las Naciones Unidas, xi kjoa política fajin jngo tjíjtsa Sonʼnde (Chótsenlai párrafo 10, 14-17)
10. Jmé xi tsoyanile je “xkóson xi tsʼe cho̱be” (Apocalipsis 13:14, 15; 17:3, 8, 11).
10 Chótʼayajinla tʼatsʼe cho̱ xi ijngo síkʼaxki̱ Apocalipsis xi kʼoati me kji jokji cho̱ xi ñato mani jko̱, tonga cho̱ jebi ní kji. Ya Apocalipsis “xkóson xi tsʼe cho̱be” tsole kʼoa kʼoatso nga je tsoyanile “xi majinni” rey * (tʼexkiai Apocalipsis 13:14, 15; * 17:3, 8, 11 *). Je libro xi tsʼe Apocalipsis kʼoatso nga tsʼatsen rey jebi, xijekoanni kichangi kʼoa xi koanskanni titsʼatsen ijngokʼangáni. Kʼoakjoán koan je Organización de las Naciones Unidas, xi fajin kjoa política jngo tjíjtsa Sonʼnde. Nga sʼa tsʼatsen jtín jebi Sociedad de Naciones tsakʼin kʼoa kichangi kʼianga kisʼejna Kjoajchántse xi majaoni. Kʼoa nga jeki nichxin titsʼatsengáni tojosʼin ʼyaa ndʼaibi.
11. Jméni xi sʼin je chjotaxá kʼoa ánni nga tsín kuinókjonnilee.
11 Chjotaxá jebi jé ska̱nibason én nga kontra koatiole chjota je Jeobá kao naxinandále. Joxi kui xi tsonile nga kʼoexkóya “chjotatítjon xi tsʼe ngakijnda sonʼnde” nga sʼe̱jna Armagedón, kjoajchánle Niná xi batéxomale ngayeje (Apoc. 16:13, 14, 16). Tonga alikui koa̱n kuinókjoaan. Jé Jeobá Nináná kʼoasjentjainá nga̱ jé Chjotaxále bʼainganʼiolee (Ezeq. 38:21-23).
12. Jmé xi koa̱nle ngatsʼi cho̱ xi bʼaxki̱ ya Apocalipsis.
12 Jmé xi koa̱nle ngatsʼi cho̱ xi bʼaxki̱ ya Apocalipsis. Ya Apocalipsis 19:20 itso: “Je cho̱be tsakʼejnanʼio, kao je xi énndiso kinchja̱ya, xi kjoaxkón kisʼin ngixko̱n cho̱be. Kʼoasʼin tsakʼanachale je xi kiskoé choa̱le cho̱be, xi tsabexkón xkósonle. Kinikʼatsaojin nga tjíokon nga jao ya jngo jnrólʼí xi títi kao azufre”. Kʼianga sʼasa tjíobatéxoma je chjotaxá xi kontra koatiole Niná tondiaa nikjeson.
13. Jméni xi ñʼai maná xi chjotale Cristo maa xi totʼatsʼe chjotaxá.
13 Xi bakóyaná. Xi chjotale Cristo maa tjínnele nga kixi kjuintʼalee Niná kao Chjotaxále (Juan 18:36). Alikui koa̱n nga ya kʼoainganʼiolee kʼoa nga ya kuinójiaan yaoná kjoa política. Tonga sakʼoajin nʼio ñʼai koa̱nná nga̱ je chjotaxá kui xi mele nga ya kʼoainganʼiolee kao jmeni xi kuixoán kʼoa kao jmeni xi sʼiaan. Je xi ya tsjonjin yaole kui choa̱le cho̱ sʼetʼale (Apoc. 13:16, 17). Kʼoa je xi kʼoasʼin sʼechoa̱ alikui tinda bationi ngixko̱n Niná kʼoa tsín tikoa̱n koationi ngantsjai nichxin (Apoc. 14:9, 10; 20:4). Kuinga nʼio tjínnile kjoandosin nga tsín ya kʼoainganʼiolee je chjotaxá ninga nʼio kʼoenená nga kʼoasʼiaan.
JOMATʼAIN JE CHJOÓNCHAJNGI
14. Jméni xi tsabe je pastro Juan xi tokoanxkónle (Apocalipsis 17:3-5).
14 Je pastro Juan kʼoatso nga tokoanxkónle jmesani xi tsabe. Kui tsabe nga jngo chjoón tíjnasonle jngo cho̱ jebi (Apoc. 17:1, 2, 6). “Chjoónchajngi xi nʼio skále” sʼin ʼyale chjoón jebi kʼoa “Babilonia xi nʼio je” ʼmile. Je chjoónchajngi jebi jé síchajngikao ngatsʼi chjotaxá xi tjín Sonʼnde (tʼexkiai Apocalipsis 17:3-5). *
15, 16. Jméni je xi “Babilonia xi nʼio je” ʼmile, kʼoa jósʼin ʼyañá.
15 Jméni je xi “Babilonia xi nʼio je” ʼmile. Chjoón jebi ali tsa jejin tsoyanile je chjota político, nga̱ ya Apocalipsis kʼoatso nga je síchajngikao je chjotatítjonle chjota político (Apoc. 18:9). Nga ya tíjnasonle je cho̱ kui xi tsonile nga je mele koanentsja. Kʼoati tsín je tsoyanile negosioyʼai xi nʼio xkaiʼale tao̱n, nga̱ skan nchja̱ni Apocalipsis tʼatsʼe “je xi sʼín kjoama̱ jasonʼnde” (Apoc. 18:11, 15, 16).
16 Sakʼoa totjín xi tsoyanile nga kui én xi kjoachajngi tso síkʼaxki̱ ya Biblia. Kui nchja̱ sakʼoani tsa ʼyani xi kʼoatso nga Niná síxále tonga tsa xkósonni bexkón kʼoa tsa josasʼin tsjonjin yaole jme xi chon sonʼnde (1 Crón. 5:25; Sant. 4:4). Tonga kʼianga kui síkʼaxki̱ Biblia jngo chjota xi kixi fitʼale Niná tsje sʼin síkʼaxki̱ kʼoa tsakuije̱ nga kje ʼya xi bajnakaojin (2 Cor. 11:2; Apoc. 14:4). Nichxin kjoatse ya naxinandá Babilonia nʼio kisʼe religión ndiso. Je xi “Babilonia xi nʼio je” ʼmile jé tsoyanile ngatsʼi xi tsínni kʼoasʼin bexkón Niná josʼin mele. Jé tínchja̱ni ngatsʼi religión ndiso xi tjín i̱ Sonʼnde (Apoc. 17:5, 18; chótʼai je artículo xi faʼaitʼa ya jw.org jñani “¿Qué es Babilonia la Grande?” tso).
17. Jméni xi koa̱nle je Babilonia xi nʼioje.
17 Jméni xi koa̱nle je Babilonia xi nʼioje. Ya Apocalipsis 17:16, 17 itso: “Je nra̱ xi te mani xi kaʼyai kao cho̱be, jébi xi majtike chjoónchajngibe. Kjoaʼale ngayije, kʼoa sikájnajti, kʼoa ski̱ne je yaole, kʼoa koakajin lʼí. Niná kʼoasʼin kitsjoale chjotabe ni̱ma̱ xi kʼoasʼin sitjosonle josʼin mele Niná”. Jé Jeobá xosʼin nga je cho̱ xi ní kji, xi tsonile, je Naciones Unidas kʼoetʼale ngatsʼi religión ndiso kʼoa tondiaa sikjeson (Apoc. 18:21-24).
18. Jméni xi sʼiaan nga tsín ya kuinójiaan yaoná jme xi sʼín je Babilonia xi nʼioje.
18 Xi bakóyaná. Nʼio tjínle kjoandosin nga kʼoasʼin jchaxkoán Niná josʼin mele nga̱ kui xi sasénle Niná nga tsje sʼin jchaxkoán (Sant. 1:27). Alikui kui si̱siaan je énndiso xi bakóya je Babilonia xi nʼioje, alikui kui chʼa̱sjee je sʼuí xi bʼasje, nga̱ totsjoáʼndele chjota josʼín nga tsín titsje fikaoni yaole, nga kjoabʼenda sʼín. Kʼoa tosi tonda i̱ kʼuínlee je chjota: “Titjojinlao”. Tsa tsín tiya koatiojinni religión ndiso alikui ya kʼoakaotʼale je jéele Babilonia xi nʼioje (Apoc. 18:4).
KJOAÑʼAI XI KʼOAILE JE NA̱I
CHO̱TOÁN XI NʼIO JE, XI NÍ KJI
Jé Na̱i tsjoále kjoatéxoma je cho̱ xi ñato ma jko̱ (Apoc. 12:3, 9, 13; 13:4; 20:2, 10). Je Na̱i, xi kontra tíjnale Jeobá, jngo jmi nó kʼoéjnaʼyanʼio. Xijekoa̱n yaa si̱kʼatjenjin “ya jnrólʼí kao azufre” (Chótsenlai párrafo 19-20)
19. ʼYáni je “cho̱toán xi nʼio je, xi ní kji”.
19 Ya libro xi tsʼe Apocalipsis kʼoati jngo “cho̱toán xi nʼio je, xi ní kji” síkʼaxki̱ (Apoc. 12:3). Cho̱toán jebi kján kao Jesús kʼoa kao ánkje (Apoc. 12:7-9). Xi ijngosani, bʼetʼale je naxinandále Niná kʼoa tsjoále nganʼio je chjota político (Apoc. 12:17; 13:4). ʼYáni cho̱toán jebi. Jé “ye̱ jchínga xi kʼoatsakʼin je na̱i kao Satanás” (Apoc. 12:9; 20:2). Jé kjinentsja ngatsʼi xi ngikʼa xi kʼoati kontra tjíole Jeobá.
20. Jméni xi koa̱ntʼain cho̱toán.
20 Jméni xi koa̱ntʼain cho̱toán jebi. Ya Apocalipsis 20:1-3 kʼoatso nga jngo ánkje sikʼatje̱nya je Na̱i ya jngo ni̱tja̱n xi tixʼa̱jinsén kʼoa yaa kʼoéjnaʼyanʼio. Je Na̱i jngo jmi nó nga kʼoasʼin kʼoéjnaʼyanʼio kʼoa tsín tiʼya xi kʼoanachanile saʼnda nga kjoetʼa xi jngo jmi nó. Xijekoa̱n, je Na̱i kao sénnichxin xi chʼaokjoan yaa si̱kʼatsaojin je “jnrólʼí kao azufre”. Jebi kui xi tsonile nga tondiaa si̱kjeson (Apoc. 20:10). Nʼiojin ndasʼin kuiyoaa kʼianga jetsín je Na̱i kao sénnichxin xi chʼaokjoan.
21. Ánni tsjoa báyani tokoán jme xi kachotʼayajiaan.
21 Tsjoa satío tokoán kʼianga ʼyaa josʼin tsoyanile jme xi tínchja̱ni je libro xi tsʼe Apocalipsis. Kaʼyañá ʼyáni xi kontra tjíole Niná kʼoa jokoa̱ntʼain. Kuinga “jó tondale je xi bʼéxkia, kʼoa je xi nrʼoé [...] én xi tjíotʼabi” (Apoc. 1:3). Jmé kjoanda xi sʼe̱le je xi kixi tjíofitʼale Niná kʼianga jeni̱kjeson ngatsʼi xi kontra tjíole Niná. Kui tʼatsʼe jebi chótʼayajiaan ya kjoaʼmiya xi ijngo.
KJOAJNDA 23 Jetíbatéxoma Jeobá
^ Je libro xi tsʼe Apocalipsis choo síngósonkao je kontrale Niná kʼoa je libro xi tsʼe Daniel basenkaoná nga majinná ʼyá xi tsoyanile nga jngó jngó cho̱ jebi. I̱ kjoaʼmiya jebi kui chótʼayajiaan jósʼin mangóson kʼa jmeni xi tso libro xi tsʼe Daniel kao jmeni xi tso libro xi tsʼe Apocalipsis. Ánni nga jchasíñá ʼyáni xi kontrale ma je Niná kʼoa kʼoati jchaa jméni xi koa̱nle nichxin xi sʼa nroa.
^ Daniel 7:15-17: “An Daniel, nʼio kisikjáojian nga̱ kitsokjonle je sén xi kisakona. 16 Yaa kikonle jngo xi ya séjna kʼoa kui kiskonangile jókjoánsʼin tsoyanile ngayeje jebi. Kʼoa kʼoakitsona josʼin tsoyanile: 17 Nga ño cho̱toán jebi ño chjotaxá tsoyanile xi i̱ Sonʼnde kuitjoni”.
^ Apocalipsis 13:1-4: “An tsakasenjnajian yason tsomí xi tsʼe ndáchikon. Kʼoa tsaʼbejngoa cho̱ xi jitjomijin ndáchikon, xi tjínle ñato jko̱ kao te nra̱, kʼoa yason nra̱le te korona, kʼoa yajon jko̱ tjítʼa jaʼaín xi nchjaʼaon. 2 Je cho̱ xi tsaʼbe kʼoakji xaʼindo kji, kʼoa je ndso̱ko̱ joni tsʼe oso, kʼoa je tsʼoa joni tsʼoa xa. Je cho̱toánbe kitsjoale cho̱be je nganʼiole, kao je yáxilele, kao tse kjoatéxoma. 3 Tsaʼbejngoa jko̱ josʼin nga kitsinʼaon saʼnda nga kʼen, kʼoa ya jña kitsinʼaon koanndani. Jo nga tokoanxkónle ngatsʼi sonʼnde xi tʼatsʼe cho̱be. 4 Kʼoa ngatsʼi tsabexkón je cho̱toánbe xi kʼoasʼin kitsjoale kjoatéxomale je cho̱ xijngo. Kʼoa tsabexkón je cho̱, kitso: ʼyá xi tikʼoakjinile cho̱bi, kʼoa ʼyá xi koa̱n skankao”.
^ Nga te mani nra̱ xi tjínle je cho̱ xi ñato mani jko̱, jé tínchja̱ni ngatsʼi chjotaxá. Kʼianga número 10 bʼaxki̱ ya Biblia me tongantsjai nga kui tsoyanile ngakjijngo tsa jmeni.
^ Je cho̱ jebi alikui mangóson jokji cho̱ xi títjon nga̱ tsín jme xi tíkjá nra̱le (Apoc. 13:1). Kuinga tsín jme xi tíkjáni nra̱le nga̱ yaa bitjotʼanile je xi ñato rey kʼoa jé tsjoále kjoatéxoma (chótʼai je artículo xi faʼaitʼa ya jw.org jñani “¿Qué es la bestia de color escarlata del capítulo 17 de Apocalipsis?” tso).
^ Apocalipsis 13:14, 15: “Bʼanachale je xi tjío sonʼnde kao je kjoaxkón xi kitsʼaiʼndele nga kisʼin ngixko̱n cho̱be. Bʼéne je xi tjío sonʼnde nga katasínda xkóson xi kʼoakjinile cho̱ xi kitsinʼaonni ki̱cha̱, tonga tsakʼejnakon. 15 Kʼoa kitsʼaiʼndele nga sikʼéjnakon je xkóson xi tsʼe cho̱be, jméni nga je xkósonle cho̱be kuinchjasíni. Tsa jngo xi tsín skoe̱xkón je xkóson xi tsʼe cho̱be, nikʼenni”.
^ Apocalipsis 17:3, 8, 11: “Kʼoa kikaona ya ʼndetʼaxintʼa nga tíjnakaona je Espíritu Santo. Tsaʼbejngoa chjoón xi tíjnason jngo cho̱ xi ní kji, xi kitsejon jaʼaín xi nchjaʼaon, kʼoa ñato ma jko̱, kʼoa te nra̱ tjínle. 8 Je cho̱ xi kaʼyai tsakʼejna, kʼoa likui titíjnani. Yaa kjuinroamini ndi̱tja̱n jña nga tixʼa̱jinsén, kʼoa koai cha. Je xi tjío sonʼnde xi jaʼaínle likui tjíotʼa ya xo̱n xi tsʼe kjoabijnachon saʼnda nga kisʼenda sonʼnde, koa̱nxkónle kʼia nga skoe̱ cho̱be xi tsakʼejna, kʼoa likui titíjnani, kʼoa kjoaʼaíngáni. 11 Kʼoa je cho̱ xi tsakʼejna, kʼoa likui titíjnani, jé xi majinni. Kʼoati tsʼe xi ñato mani, kʼoati koai cha”.
^ Apocalipsis 17:3-5: “Kʼoa kikaona ya ʼndetʼaxintʼa nga tíjnakaona je Espíritu Santo. Tsaʼbejngoa chjoón xi tíjnason jngo cho̱ xi ní kji, xi kitsejon jaʼaín xi nchjaʼaon, kʼoa ñato ma jko̱, kʼoa te nra̱ tjínle. 4 Je chjoónbe yʼakjá ñajño xi jko kji kao xi ní kji. Koanndajonni kao taonsine, kao la̱jao̱ xi naská kjoan kao tofangi xi chxoa kjoan. Kjia ntsja jngo cho̱tsín xi taonsine, tjíkitseni kjoana̱i, kao kjoajndí xi tsʼe kjoachajngile. 5 Ya tjen tjítʼa jngo jaʼaín, jngo kjoaʼma: Babilonia xi nʼio je, xi na̱le chjotachajngi kao kjoana̱i xi tsʼe sonʼnde”.
