KʼIAA kitsian nga te sá diciembre nó 1936 ya naxinandá Wichita (Kansas, Estados Unidos). An ʼndítjoan kʼoa jan mani xtindsʼe. Je xijchána nʼio nda kisixále Jeobá. William tsakʼin je pana kʼoa Jean tsakʼin je mana. Je pana chjotajchínga sʼin tsakʼejna kʼoa kui xá kisʼele xi coordinador ʼmi ndʼaibi. Je majchána Emma Wagner tsakʼin kʼoa jé kitsoyale Biblia je mana. Je majchána nʼio nkjín chjota kitsoyale Biblia. Jngo xi Gertrude Steele ʼmi kitsoyale xi misionera sʼin kisixá ya Puerto Rico. * Nʼio nkjín chjota xi nda choa̱ tsakatíona.

Ñandia kʼianga xoto nga jekoanxon tsangínkʼinyasuinjin kao pana. Nga kʼia sʼa aon nóna. Kui tibʼailaijin chjota je Xo̱n xi Bájinkonná kao rebista Consolación je xi ¡Despertad! ʼmi ndʼaibi. Je naxinandánajin yaa kijin Kjoajchántse xi majaoni kisʼejna. Tonga je pana alikui ya tsakjajin. Nga tiʼmiyasuinjin, jngo chjinexki kichokonnajin kʼoa chʼi̱. Kʼoakitso nga tsokjón je pana kʼoa nga tojme xi bʼangini yaole nga tsín fi kjoajchán. Ñaki kicho koʼa je pana kʼoa kitsole: “Ánni nga tsín bʼeninái, a nokjonní”. Nʼio kitsokjoan, tonga je pana tosi tonda kitsjoale rebista je chjota xi tjíokotsen. Nʼio tsjoa kisʼe tokoan nga tsín kitsokjon je pana. Xijekoan, jngo sondado jaʼa kʼoa je chjinexki tsakʼésonxále  kʼoa kitsole: “A tsí jme xi ni̱koai chjota xokji”. Je sondado tsabee nga chʼi̱ chjota jebi kʼoa kitsole: “Tʼin niʼyali”. Xijekoan, ki nga jao. Nʼio tsjoale kjoanda je Jeobá nga kitsjoale kjoanʼiojin pana. Je pana, jao ʼnde kisʼele jñani tsakʼéjonle chjota kʼoa je chjinexki xokitso yaa bichókʼéjon.

Kʼianga jin nóna, je xijchána tsakaténaa niʼyanajin kao jñani bʼéjon kʼoa jngo niʼya xi ma xin ʼnde mangínkoaa tsakʼénda. Kʼoa yaa tsangínjin jñani ngisa machjén xi tsoyason, ya naxinandá Colorado, chrian naxinandá Grand Junction. Je xijchána precursor sʼin kisixá kʼoa tsojmi tsakʼéntje kaoni kao cho̱. Je Jeobá kisichikontʼain je xá xi kisʼin kʼoa jngo jtín kisʼejna ʼnde jebi. Kʼiaa nga 20 sá junio nó 1948 kisʼe̱nngindá. Jé pana kiskanisʼenngindána ya jña faʼa xo̱ngá ya nindo kʼoa kʼoati nkjín xi kʼia kisʼenngindá. Jolani je Billie Nichols kao chjoónle. Nga koanskanni superintendente xi tsʼe circuito koan kʼoa kʼoati kui xá kisʼin je tile kao chjoónle.

Je familiana kao an nʼio nkjín miyo kisʼenajin xi nʼio nda kisixále Jeobá. Tobʼelañá, nʼio miyo kichobaijin je familia Steele. Je Don kao Earlene, je Dave kao Julia, kʼoa kao je Si kao Martha. Nʼio tsjoacha koainjin nga tʼatsʼe Biblia chobanajmínijin. Nʼio tsakasenkaona je choa̱ xi tsakatío, tsakasenkaona nga tsaʼbe nga je xi tsjoa bʼé tokoán kuinga kui títjon nikʼéjnaa xi tʼatsʼe Niná.

Kʼianga 19 nóna, jngo miyonajin xi Bud Hasty ʼmi kʼoakitsona nga precursor sʼin koanngínnixáijin jngo ʼnde xi tíjna ya Estados Unidos kʼoa kiña. Kʼoa je superintendente xi tsʼe circuito kʼoakitsonajin nga ya koanngínjin ya Ruston (Luisiana). ʼNde jebi nkjín testigole Jeobá tjín xi jekisikatío xále Niná. Je superintendente kʼoakitsonajin nga kʼoéjnaijin kjoajtín nga xki̱ xomana ninga tsín ʼya xi kuicho. Kuinga jngo ʼnde tsakijnyinijin jña tsakʼejnaijin kjoajtín. Nga títjon tojin nga joaijin bʼejnaijin kjoajtín. Kʼoakji an tsjoa kjoanokjoaya kʼoa kʼoakji je xi ijngo tsjoá. Jngo xi tsjoá kjoanokjoaya kʼoa jngo xi tsjoá énle. Kʼoa kʼianga kui machjén nga tjín xi kjoaʼachoya ya kjoajtín, jin bitjaijin nga joaijin ninga tsín ʼya xi tjín xi tjíokotsennajin. Chan kicho jngo tichjaa xi jejchínga. Kʼoa xijekoan, kicho kʼa je xi tjíokotʼaya Biblia kao xi ngikʼa ndsʼee xi tsín tibichóni tsakai. Tochoatse jaʼato nga jngo jtín kisʼejna.

Ñandia je Bud kao an je kichjakaonajmíjin jngo chjota xi ya tíjnajin je relijión xi Iglesia de Cristo ʼmi. Nkjín koya xi kiskonanginajin kʼoa kisikʼaxki kʼa testo xi tsín ʼbe. Chʼao koanna kʼoa kui kisikjaʼaitsjen nga ngisa tsjoale kjoandosin jme xi makjainna. Jngo xomana nga nyaon nyaon kiskotʼaya nga maxon jme xi kiskonangi chjota jebi kʼoa ñaki manjiokaona. Nga kʼoakisʼian nʼio koanmiyosa je Jeobá kʼoa ñaki koanmena nga ska̱jin ijngoa chjota xi relijión tjínle.

Nga koanskanni, je superintendente xi tsʼe circuito kʼoakitsona nga ya kjuía ya naxinandá El Dorado ya Arkansas jñani tíjna jngo jtín xi nganʼio machjénle. Kʼianga ya tsakatejna, nʼio nkjín kʼa kia ya naxinandá Colorado ya oficina jñani maxkó je sondado. Ñandia nga ñatjen tsangínjin kao precursor xi ngikʼa tonga jngo kjoaxkón kisokonajin ya Texas. Ñaki koanxkoaa je karrona. Jngo ndsʼee kinokjoalaijin kʼoa yaa kikaonajin niʼyale kʼoa xijekoan kikaonajin kjoajtín. Ya kjoajtín kʼoakitso nga jngo kjoaxkón kisokonajin kʼoa je ndsʼee kitsjoanajin tao̱n. Kʼoa je ndsʼee xi kikaonajin niʼyale 25 dólar tsakʼa je karrona nga tsakaténa.

Kisokonajin je xi kikaonajin ya Wichita. Yaa tsʼe je ndsʼee McCartney, xi precursor sʼin tísíxá kʼoa xi nʼio miyole koanni je familiana. Jao mani xtile, xi Frank kʼoa Francis ʼmi. Xtingʼion nga jao. Tojo miyona mani saʼnda ndʼaibi. Jngo karrojchá kijnale, tsakaténana kʼoa 25 dólar tsakʼana.  Kʼoakjoántjín chjíle jotjín tsakʼaina karro xi totjíxkoa̱ nga tsakatena. Kʼiaa tsaʼbe títjoan nga kitsjoana je Jeobá jme xi machjénna nga̱ kui títjon kisikʼéjna je xále. Je ndsʼee McCartney jngo tichjaa tsakakóna xi Bethel Crane ʼmi. Je male Bethel, Ruth tsakʼin kʼoa ñaki kao kjoatsjoa kisixále Niná ya Wellington (Kansas). Je Ruth tojo precursora sʼin kisixá ninga jetsʼato 90 nóle. Je Bethel kao an kʼiaa chixainjin nó 1958 nga kjesa bichójin jngo nó nga tsaʼyaijin xíngijin. Nga jechixainjin precursor sʼin tsangínnixáijin ya El Dorado.

Koanmenajin nga kui tsangíntjenngijin je choa̱ xi tsakatíonajin je testigole Jeobá xi ʼyaxkuinjin saʼnda nga sʼa ʼndí tisoyuijin. Kuinga kʼoatsakixónnijin nga si̱tjosuinjin tojme xá xi tsjoánajin je naxinandále Niná. Títjon precursor especial koainjin kʼoa yaa kinikasénnajin ya Walnut Ridge (Arkansas). Kʼoa kʼianga nó 1962 kʼoatsakʼinnajin nga ya koanngínjin Skuela xi tsʼe Galaad jña nichjine misionero, je skuela xi mani 37. Nʼio tsjoa kisatio tokuinjin nga kʼoati kʼia ki je ndsʼee Don Steele skuela jebi. Nga jejetʼa skuela jebi yaa kinikasénnajin ya naxinandá Nairobi ya Kenia. Ba koannajin nga kinikʼéjnaijin Nueva York tonga nʼio tsjoa kisatio tokuinjin nga kichuijin ya aeropuerto kʼianga tsaʼyaijin nga tjíokoyanajin je ndsʼee.

Ngotjo koantsjoachanijin jochon Kenia kʼoa nga tsakʼinyasuinjin. Je chjota xi títjon tsakʼinyalaijin Biblia jéní Chris kao Mary Kanaiya. Ndʼaibi tojo nʼio ndasʼin tjíosíxále Niná nga jao. Nga jekicho jngo nó nga kichuijin ya Kenia, yaa kinikasénnajin ya Kampala, je naxinandá xi nchja̱ni Uganda. Jin títjon kichuijin, nisaʼyajin misionero bichó. Nʼio tsjoa kisatio tokuinjin nga̱ nʼio nkjín chjota tjín xi mele nga skótʼaya je Biblia. Nʼio nkjín xi testigole Jeobá koan. Tonga nga jejan nó basen tiyuijin ya África, tsangín ijngokʼanijin ya Estados Unidos nga̱ je chjoónna ʼndí kisʼele. Ngisa ba koannajin nga kinikʼéjnaijin África tikʼoajinni jokji ba koannajin nga kinikʼéjnaijin  Nueva York. Nʼio tsjoacha koainjin chjota xi ya tsʼe África kʼoa kui xi koanmenajin nga koanngín ijngokʼaijin kʼiani.

Yaa tsangínkiyuijin jngo naxinandá xi tíjna ya Colorado, jñani tjío je xijchána. Xijekoan kitsin je tsotiʼndínajin xi Kimberly ʼmi. Kʼoa xijekoanni 17 sá kʼiaa kitsin Stephany. Nʼio tsakʼailaijin kjoandosin nga xijchá koainjin. Kuinga kichʼasjenijin nganʼio nga tsakʼinyalaijin tʼatsʼe Niná je ʼndíxtinajin. Menajin nga kʼoati nda choa̱ tsakʼejnalaijin jokinikaonajin jin. ʼYaníjin nga nʼio nda binyakao je ʼndíxti kʼianga nda choa̱ satíole. Tonga kʼoati ʼyaijin nga tsínkui xi tsonile nga ñaki je Jeobá sixále. Je tindsʼe kao tsotindichja alikui Jeobá kisixále. Tonga koyale nga skénngi ijngokʼa je choa̱ xi kisationajin nga sʼa ʼndí kjoainjin.

Nʼio tsjoa kisatio tokuinjin kʼianga kinijcháijin ʼndíxtinajin, kʼoa nga tjín xi kinʼiaijin kʼoakinʼiaijin ngatsʼijin. Yaa tsakiyuijin chrian naxinandá Aspen ya Colorado. Kʼoa ya ʼnde jebi tjín jñani ma niskájiaan je nyʼán kʼoa ngatsʼijin koannajin kiniskáijin. Sakʼoaa kui mangínniskáijin ngatsʼijin kʼoa kʼiaa nga nda chjakaonajmíjin je ʼndíxtinajin. Kʼoati tsjoacha koainjin nga to ndʼianajño biyoʼyaijin kʼoa nga chjakaonajmíjin je ʼndíxtinajin jña bʼetsaijin lʼí. Kʼianga sʼa ʼndísa kjoan itsonajin: “Jmé xi sʼiainjin nga koa̱njchíngaijin. ʼYá xi kuixankoaijin”. Tsakʼenelaijin yaonajin nga tsakʼinyalaijin nga tsjoake katama Jeobá. Kʼoatsakʼinlaijin ngantsjai nga to xále Jeobá katasʼín kʼoa nga toje katabixankao je xi kʼoatisʼin mele sixá joni tsa je. Kʼoati tsakʼinlaijin nga tsín sʼa nʼio xti katabixan. I ʼmilaijin ngantsjai: “Ngisaa nda nga tojon tiyo saʼnda nga kuichono 23 nó”.

Kui choa̱le xijchánajin kichjenngijin kʼoa tsakʼenelaijin yaonajin nga tsangínntsjaijin kjoajtín kʼoa nga tsangínkʼinyasuinjin ngatsʼijin. Kʼoasʼin tsakʼendajinjin nga ya tsakationi niʼyanajin je ndsʼee xi to xále Niná tjíosʼín. Kʼoati kjitʼa kichobanajmínijin jokji tsjoa kisʼe tokuinjin kʼianga misionero sʼin kinixáijin. Koanmenajin nga koanngínjin ngatsʼijin ya África. Je xtiyánchjínnajin kʼoati koanmele nga ya koai.

Ntsjaintsjai kichotʼayajtínjin ngatsʼijin. Tsakʼinyalaijin jokuitso je ʼndíxtinajin tsa ʼya xi tjín xi skónangile ya ndʼiaskuela. Nʼio tsjoake koan nga kʼoakinʼiaijin kʼoa ngisaa koannʼiojin kon. Tonga kʼianga kjimajchínga sakʼoaa likui koanmele nga kichotʼayaijin. Ñandia chan kichobena kʼoa kʼoakixinle nga tsín chótʼayaijin kʼoa nga tosa tokatafi ya kuartole. Ñaki tokʼoakoanle, kiskiʼndá kʼoa kʼoakitso nga mele skótʼaya. Kʼiaa tsaʼyaijin nga tibinyakaonijin nga tjíobechjí jme xi tsoya je Jeobá. Nga jeki nichxin nʼio tsjoake koan nga kichotʼayajtínjin. Kʼianga chotʼayajtínjin kʼoatsonajin jme xi síkjaʼaitsjen kʼoa jotjío kon. Sakʼoaa kʼoatsonajin nga tsín sasén kʼale jmeni xi tsoya Biblia. Sakʼoaa likui nda kisatio tokuinjin nga kʼoakitso, tonga tsakasenkaonajin nga tsaʼyaijin  josʼin síkjaʼaitsjen. Nga jechjakaonajmíjin makjainnile jme xi tso je Jeobá.

Ngotjo kini nichxin nga kinijchíngaijin ʼndíxtinajin. Nga je naxinandále Jeobá tsakasenkaonajin kʼoa tsakándiaanajin tsakʼinyalaijin ʼndíxtinajin jokji tjen kicho nganʼionajin nga tsjoake katama je Jeobá. Nʼio tsjoa koannajin nga precursora koan nga jejetʼale secundaria kʼoa nga kui kiskotʼaya xi tsakinyakao nga koan tsakajngiʼa yaole. Yaa kisíxále Jeobá ya Cleveland (Tennessee) kao jao tichjaa, nga̱ yaa jñani ngisa machjén xi tsoyason. Nʼio kinikjóaijin tonga kʼoati tsjoa kisatio tokuinjin nga xále Jeobá tjíosʼín. Je Bethel kao an ijngokʼa precursor tikoanngánijin. Xijekoan, kui xá tsakʼainajin nga ya koanngínngajaolaijin je superintendente xi tsʼe circuito jñani tsín kʼoakoanle nga ki kʼoa tsakʼainganʼioníjin ya kjoajtíntse.

Kʼianga kjesa fijin je xtiyánchjínnajin ya Tennessee, yaa ki ya Londres (Inglaterra) kʼoa kikotseen Betel. Je Stephany jngo ti xi ya Betel tísíxá tsabexkon xi Paul Norton ʼmi. Nga kʼia, sʼa 19 nóle je Stephany. Kʼoa nga ijngokʼa ki ya Inglaterra je xtiyánchjínnajin, je Kimberly jngo ti xi ya síxákao je Paul ya Betel tsabexkon, Brian Llewellyn ʼmi. Kʼianga jekichole 23 nó je Stephany kʼiaa chixankao je Paul. Kʼoa nga koanni jngo nó, je Kimberly jé chixankao Brian, kʼiaa 25 nóle. Nga jao kʼiaa chixan nga jejele 23 nó. Nʼio tsjoa kisatio tokuinjin nga nda sʼín je xi chixankao nga jao.

Je xtinajin kʼoatso nga je choa̱ xi tsakʼejnalaijin kʼoa kao je choa̱le majchále kao pajchále tjíobinyakao nga kui títjon je xále Niná tjíosíkatío ninga kʼianga ñʼai male tao̱n (Mateo 6:33). Nga sá abril nó 1998, je Paul kao Stephany yaa ki Skuela xi tsʼe Galaad jña nichjine misionero, je skuela xi mani 105. Xijekoan yaa kinikasén ya Malaui, ya África. Nga tikʼiani, je Brian kao Kimberly yaa kinokjoale Betel xi tíjna ya Londres nga ya sixá. Kʼoa nga jejaʼato nichxin yaa kinikasén ya Betel xi tíjna ya Malaui. Nʼio tsjoa kisatio tokuinjin nga nda tjíosíxále Niná je ʼndíxtinajin.

Kʼianga sá enero nó 2001, kʼiaa kinchja̱na teléfono je ndsʼee Marais, je xi kasikʼaxki̱ná nga sʼa kafitsʼiani jme xi tibʼeyanajmía. Je ndsʼee Marais jé kjinele je Departamento xi tsʼe Servicios de Traducción. Kʼoakitsona nga je ndsʼee xi ya síxákao jngo curso tjíobʼénda xi kuinyakao je ndsʼee xi tjíosíkʼatoya nga ngisa nda koa̱njinle josʼin tíjna je én inglés. Ninga 64 nóna kʼoakitso nga an jngoa xi kʼuínyana ánni nga koa̱n xínyasínile je ndsʼee. Tsakʼetsʼoalaijin Jeobá kʼoa je chjoónna kisijéle kjoafaʼaitsjen je male kʼoa an kʼoati kisijéle kjoafaʼaitsjen je mana. Ninga jejchínga nga jao kʼoa tsín koa̱n si̱kuindaijin tsa koanngínjin, kʼoakitsonajin nga koanngínjin. Kuinga kinchjasíña ya Patterson kʼoa kʼoakixinle ndsʼee nga koanngínjin.

Je mana kʼiaa kisʼejinle nga cáncer tjínle. Kʼoatsakʼinlaijin nga tosa kuiyuijin kʼoa kuinyakoaijin je tsotindichja xi Linda ʼmi nga si̱kuindaijin. Tonga je mana alikui koanjyole kʼoa i kitsonajin: “Ngisajin chʼao sʼe̱ tokoan tsa tsín koanngión”. Kʼoa je Linda kʼoati kitso. Kuinga tsangínsínijin ya Patterson jñani satío skuela. Je chjoónna kao an nʼio tsakʼailaijin kjoanda je mana kao Linda nga kʼoakisʼin. Kʼoati tsakʼailaijin kjoanda je ndsʼee xi ya chrian tsʼe nga tsakinyakao. Nga koannyaonni kʼianga kichuijin ya Patterson, je Linda kinchjanajin teléfono kʼoa kʼoakitsonajin nga jekʼien je mana. Tsa jelani mana kʼoajin kitsonajin nga kuila kuenta sʼiainjin je xá xi tinʼiaijin, kuinga tosa tsakiyosínijin ya curso.

Nʼio tsjoa kisatio tokuinjin nga kʼoatsakʼinnajin kʼianga ya Betel xi tíjna Malaui títjon koanngínkʼaijin  curso, ya jñani tjío je ʼndíxtinajin. Nʼio tsjoa koannajin nga ya tsakiyuijin ngatsʼijin. Xijekoan, yaa tsangínkʼaijin curso ya Zimbabue kʼoa xijekoan yaa Zambia tsangínjin. Kʼianga jejan nó basen nga tibʼaijin curso, kʼoatsakʼinnajin nga ya koanngín ijngokʼaijin ya Malaui. Kui kichjijin je kjoa xi jaʼatojin je ndsʼee xi ya tsʼe kʼianga kitjenngike chjota nga tsín kjoa polítika kitsjonjin yaole. *

Nga nó 2005 kʼiaa kinroanijin kʼoa nʼio ba tikoanngáninajin. Yaa tsangín ijngokʼanijin niʼyanajin ya Basalt (Colorado). Je chjoónna kao an tojo precursor sʼin kinixáijin. Kʼianga nó 2006, je Brian kao Kimberly yaa kichokatio ya xingoa niʼyanajin nga̱ jao ʼndíxti kisʼele, Mackenzie kao Elizabeth. Je Paul kao Stephany tojo yaa tjío ya Malaui, je Paul yaa tíjnajinle Comité xi tsʼe Sucursal. Jeme 80 nóna kʼoa nʼio tsjoa sʼe tokoan nga ʼbe je ndsʼee xi ngisa xti nga je kʼoatjíosʼín je xá xi sʼian tsakai. Tibʼenelaijin yaonajin nga tichjenngijin je choa̱ xi nʼio nda tsakatíonajin je ndsʼee ánni nga kuinyakaosíni ʼndíxtinajin kao ʼndíxtindainajin. Kuinga nʼio tsjoa tjíoni tokuinjin.