Je rebista The Watch Tower xi tsʼe 1 sá enero nó 1918 itso kjoachjonangi jaʼaitʼa: “Jméni xi choyalee nga nó 1918”. Nga kʼia tojo kje fetʼajin je Kjoajchántse xi títjon ya Europa. Jmeni xi koan nga tosʼa tífitsʼia nó jebi, kʼoasʼin koantsen nga jendasʼin koatio ngatsʼi chjota kao je Chjota xi kotʼaya Biblia.

Kʼianga 8 sá enero nó 1918, je presidente xi tsʼe Estados Unidos, xi Woodrow Wilson tsakʼin, jngo kjoanokjoaya kitsjoa ngixko̱n chjotaxá ya Estados Unidos, kʼoa 14 koya tjínni xi kinchja̱ni kʼianga koa̱n sʼe “je kjoanyʼán”. Kʼoakitso jméni xi tjínnele sʼin nga ndasʼin koatio kao xi kjaʼaí naxinandá, nga koa̱nchoaya je ki̱cha̱ kjoajchán kʼoa nga “jtín sʼin koatio je naxinandá” ánni nga nda koationi ngatsʼi. Je xi 14 koya kinokjoani kuinga kisʼenda je xi Sociedad de Naciones tsakʼin kʼoa nga kisʼendajin je xi Tratado de Versalles sʼin tsaʼyale. Nga kui jebi kisʼendajin alikui tikjoajchán kisʼeni.

Jngo nó tongini, je Chjota xi kotʼaya Biblia nʼio ñʼai koanle. * Tonga jmeni xi koan kʼianga kisʼejna je kjoajtín xi xki̱ nó sʼejnale je Watch Tower Bible and Tract Society kui tsakakó nga kʼoati kjoanyʼán kiskoyale.

Je kjoajtín jebi kʼiaa kisʼejna nga 5 sá enero nó 1918. Nga tísʼejna kjoajtín jebi, nkjín mani je xi ya Betel kinikitjoni xi koanmele nga je koanentsja naxinandále Niná. Jngo ndsʼee xi Richard Barber tsakʼin, xi superintendente viajante koan, jé tsakʼéjna kjoabʼetsʼoa nga kitsʼia je kjoajtín jebi. Kui kinokjoani josʼin koanxá jngo nó tongini, kʼoa xijekoan, kʼiaa kichjoejin ʼyani xi koandiaale je naxinandále Niná. Je ndsʼee Barber kʼoakitso nga je katatjoéjin je ndsʼee Joseph Rutherford kʼoa ngi jaonsa ndsʼee. Kʼoa je abogado xi ya kijtakao je xi tsakatiochjoa ñato chjota kiskoejin, kʼoa yaa tjíojin kʼa xi ya Betel kinikitjoni. Tonga kisichaa kʼianga ngisa nkjín koanni xi je ndsʼee Rutherford kiskoejin kʼoa kao xi ngi jaon ndsʼee.

Nkjín je ndsʼee xi kʼoakitso nga kui je kjoajtíntse jebi xi ngisa koanchikontʼain. Tonga tochoatsee nga tsjoa kisatio kon.

Je Chjota xi kotʼaya Biblia jenkjín sá nga tjíosíkʼabíson je libro The Finished Mystery (El misterio terminado). Je chjota xi ndʼé tjío ni̱ma̱le nda kisasenle jmeni xi tsoya libro jebi.

Je Edward Crist, xi superintendente viajante koan, xi Canadá tsʼe, tsakʼéyanajmí tʼatsʼe jngo chjota kao chjoónle xi tsakʼéxkia je libro jebi kʼoa xi to aon xomana jaʼato nga kiskotʼaya je Énle Niná. Je ndsʼee jebi i kitso: “Jemakjainle tʼatsʼe Niná kʼoa nʼio ndasʼin tjíokotʼaya”.

Jngo chjota xi tsakʼéxkia libro jebi tokjoan kitsoyale je miyole jmeni xi koanjinle. Jmeni xi tso libro jebi nʼio tsakasenkao, kʼoa itso: “Kʼianga ya tsoʼba ya Tercera Avenida, toxijña tjín xi kiskason  sonxjana, ladrillola kixinña. Tonga kuini je libro El misterio terminado. Tsakʼaña kʼoa tsakʼexkiaña ngayeje. [...] Xijekoanni, kʼiaa kisʼejinna nga jngoni chjota xi predicador sʼin ʼyale [...] xi tsakasén libro jebi kʼianga nʼio jtile. [...] Kʼianga kʼoakisʼin chjota jebi, alikui jao tjínna nga nʼio nkjín chjota tsakájinkon je Énle Niná. [...] Xi totʼatsʼe nga kʼoakisʼin, ndʼaibi ʼyañá xi tʼatsʼe Niná”.

Ali tsa tojejin chjota jebi xi tsín nda kisasenle je libro. Ya Canadá, je chjotaxá tsakatéchjoale je libro jebi kʼianga 12 sá febrero nó 1918 nga̱ kʼoasʼin kisikjaʼaitsjen nga kontra tíjnale jmeni xi tjíosʼín. Kʼoa tochoatsee jaʼato kʼianga kʼoati tsakʼéchjoa je chjotaxá xi Estados Unidos tsʼe. Je chjotale gobierno kikásjai ya Betel kʼoa kao ya oficina xi tjío ya Nueva York, Pensilvania kao ya California jmeni xi koa̱n koangini je ndsʼee xi bándiaale je naxinandále Niná. Kʼianga 14 sá marzo nó 1918, je Departamento de Justicia de Estados Unidos likui tikitsjoaʼndeni nga tsʼabíson je libro. Kʼoakitso nga je libro jebi tjíobʼéchjoale jmeni xi tjíosʼín.

Kʼianga 7 sá mayo nó 1918, je Departamento de Justicia kitjoʼndele nga sikatíonʼio je ndsʼee Giovanni DeCecca, George Fisher, Alexander Macmillan, Robert Martin, Frederick Robison, Joseph Rutherford, William van Amburgh kao Clayton Woodworth. Kui jée kisʼene nga tjíofaʼatone je kjoatéxoma, nga toxá sʼínni nga tsín sítjosonle je chjotaxá, nga tsín kixi tjíofitʼale je chjotaxá kʼoa nga tsín tsjoánganʼiole je chjotakjoajchánle Estados Unidos. Nga ki ngixko̱n chjotaxá je ndsʼee, kʼiaa nga 3 sá junio nó 1918, kʼoa kʼoasʼin koantsen nga tsín tindái koationi. Ánni.

Jngo xi xángʼa tjínle ya Estados Unidos kʼoakitso nga je kjoatéxoma xi kitjo nga kui nichxin, kui xi tsakinyakao je chjotaxá nga tsín kontra koatiole je chjota. Kʼianga 16 sá mayo nó 1918, je chjotaxá xi bʼasje je kjoatéxoma alikui kitsjoaʼnde nga jngo kjoatéxoma kuitjo xi kuinyakao je chjota xi kui kaníbason je én xi kixi, xi nda tjío kon, kʼoa xi tjen ndiaale jmeni xi tso. Kʼoa kui nʼio tsakjáoyani je libro El misterio terminado. Je xo̱n xi kjiole je chjotaxá ya Estados Unidos, itso: “Xi tojngola koya xi nʼio xkón síkatío je chjotaxá kui je libro El misterio terminado”. Kʼoa itsosa: “Je kjoafaʼaitsjen xi tsjoále je sondadoná kuinga tsín timakjainnile nga ndatjín jmeni xi tinʼia [...] kʼoa tsín tisítjosonni jmeni xi ʼmile”.

Kʼianga 20 sá junio nó 1918, je jues kʼoakitso nga kʼoatjín jmeni xi kisʼene je ndsʼee xi jin mani. Nga koannyaonni, je jues i kitso: “Je én xi tjíokaníbason je chjota xi jée tjíosʼene [...] ngisaa nʼio xkón síkatíoná tikʼoajinni je sondado alemán”. Kʼoa i kitsosa: “Tjínnele tse kjoañʼai kʼoaile”. Jao xomana koanskanni, je ndsʼee xi jin mani yaa kichani ndoyá ya Atlanta (Georgia), kʼoa tjínnele te nó kʼoa tsa kan nó koatioʼya ndoyá.

Nga kui nichxin nʼio ñʼai koanle je Chjota xi kotʼaya Biblia nga̱ nʼio tsakatiochjoa je chjota. Je FBI (Oficina Federal de Investigación) nʼio tsakásjaiya jmeni xi kisʼin je ndsʼee. Je chjota jebi kʼoakitso nga tsín koajñále je ndsʼee nga kuitsoyason.

Je xi ngʼajko̱ tíjnale je oficina xi tsʼe correo ya Orlando (Florida) itso xi kiskile je FBI tʼatsʼe Chjota xi kotʼaya Biblia: “Xki̱ ndʼia xki̱ ndʼia tjíoma, ngisaa kʼianga jemanjio. [...] Kui xi mele nga tosi tonda kuitsoyason”.

Jngo sondado xi tsʼe Departamento de Guerra jé kiskile FBI nga tsakájinkon jmeni xi tísʼín je ndsʼee Frederick Franz, xi ya tsakʼejnajinle Cuerpo Gobernante nga koanskanni. Je sondado jebi kʼoakitso nga je ndsʼee Franz nʼio tsakjajin nga nkjín jmi kisatena je libro El misterio terminado.

Je Charles Fekel, xi kʼoati ya Cuerpo Gobernante tsakʼejnajinle, kʼoati nʼio kitjenngike je chjota. Je chjotaxá kitsoaa xi totʼatsʼe nga kui libro El misterio terminado kisikʼabíson. Jngo sá nga ya tsakʼejnaʼya ndoyá ya Baltimore (Maryland), kʼoa “xi Austria tsʼe xi jtikená” sʼin tsakʼaijaʼaínle. Kʼianga kao kjoanʼiojin kitsoyale je chjota xi kisijtsoʼa, kui kisikjaʼaitsjen jmeni xi tso 1 Corintios 9:16, jñani i̱ kitso je Pablo: “Ma̱xónia tsa tsín kuinchjaya je énnda xi tʼatsʼe Cristo”. *

Je Chjota xi kotʼaya je Biblia tosi tonda kao kjoatsjoa kitsoyason je Énle Niná. Tonga kʼoati kisijé nga ndái katanikatío je ndsʼee xi ndoyá tjíoʼya ya Atlanta. Je tichjaa Anna Gardner itso: “Alikui jyó tsakiyuijin, kʼianga ndoyá kichani je ndsʼee, xki̱ niʼya tsangínjin kʼianga kinijáijin firma. Nkjín jmi chjota kitsjoanajin je firmale. Kʼoatsakʼinlaijin nga ñaki chjotale Cristo ma je ndsʼee xi ndoyá tjíoʼya kʼoa nga tsín kixi jme xi kjimatʼain”.

Kʼianga kui nichxin, nkjín kjoajtíntse kisatio xi tsakinyakao je ndsʼee nga taja kisatio je kjoamakjainle. Tojo kitso je rebista jebi xi kao én inglés, nga kui nó tsʼato 40 kjoajtíntse kisatio. I kitso rebista jebi: “Nʼio nda tso je én xi tífaʼai nga tjíosatío je kjoajtíntse. Ngasʼa kʼiaa nga tífetʼa cha̱nndoá kʼoa tsa kʼiaje̱ nga tífitsʼia je cha̱nnyʼán satío, tonga ndʼaibi tjíosatío je kjoajtíntse tokʼiani”.

Je chjota xi ndʼé tjío ni̱ma̱le tosi tonda nda kinrʼoé je Énle Niná. Ya Cleveland (Ohio) jngo kjoajtíntse kisʼejna xi jngo jmi kao jao sientola koanni xi kicho kʼoa 42 koanni xi kisʼenngindá. Jngo ti xi kʼia kisʼenngindá kʼoakitso nga “nʼio tsjoá kjoanda nga tsabe xi tʼatsʼe Niná kʼoa nga je tísíxále”, saʼnda kʼoakitso nga kjoasoa sikatíojin je chjota xi jengisa tjínle nó.

Kʼianga jetífikjetʼa nó 1918, je Chjota xi kotʼaya Biblia alikui koanjinle jmeni xi koa̱n. Tsakaténaa choa je ndʼia xi kjio ya Brooklyn kʼoa yaa tsakatío je oficinale ya Pittsburgh (Pensilvania). Nga kʼia ndoyá tjíoʼya je ndsʼee xi tsakándiaale je naxinandále Niná. Kʼoa nga kui nichxin kʼoasʼin kisʼendajin nga 4 sá enero nó 1919 sʼe̱jna je kjoajtín xi sʼejna nga xki̱ nó. Jméni xi koan.

Je ndsʼee tosi tonda kitsoyason. Ñaki kʼoatsakatío kon nga ndasʼin kuichomani ngayeje kʼoa je testo xi kiskoejin xi tsʼe nó 1919 kui Isaías 54:17, jñani tso: “Nijngojin ki̱cha̱ xi kjuinroaneli xi kuinje̱le”. Jmeni xi koan nga jekoanni tsakinyakao je ndsʼee nga koantajasa je kjoamakjainle kʼoa kitsjoanganʼiole tʼatsʼe je xá xi kisʼin.