Ir al contenido

Ir al índice

KJOAʼMIYA XI CHOTʼAYA 44

A jé Niná sixále ʼndíxtino nga jekoa̱njchínga

A jé Niná sixále ʼndíxtino nga jekoa̱njchínga

“Kʼoa Jesús kjimajchákao kjoankjíntakon, kjimajchínga, tísʼesale kjoanda xi tʼatsʼe Niná, kʼoa xi tʼatsʼe chjota” (LUC. 2:52).

KJOAJNDA 134 Je xti jngoo kjoatjao xi tsʼe Niná

XI TÍNCHJA̱NI *

1. Jméni xi ngisa ndatjín nga sʼian.

JMENI xi sʼín je xi xijchá ma bʼakaotʼale je ʼndíxtile ninga kʼianga jemajchínga. Tsa tsín nda skoéjin jmeni xi sʼin, kjoa batiojin je ʼndíxtile. Tonga tsa nda skoéjin jmeni xi sʼin tsjoa sa̱tío kon je ʼndíxtile. Tonga je ʼndíxti kʼoati machjén nga nda skoéjin jmeni xi sʼin. Je xi ngisa ndatjín nga sʼiaan kuinga je Jeobá si̱xálee (Sal. 73:28).

2. Tojo tso Biblia, jméni xi kisʼin je José kao María kʼoa kao Jesús.

2 Je xi xijchále koanni Jesús i̱ Sonʼnde kui xi koanmele nga je Jeobá sixále ngatsʼi ʼndíxtile. Jmeni xi kisʼin kao kui tsakakóni nga kui ngisa kitsjoale kjoandosin nga je Jeobá kisixále (Luc. 2:40, 41, 52). Nga nda kiskoejin jmeni xi kisʼin je Jesús kui xi tsakasenkao nga kitjosonle jmeni xi mele je Jeobá (Mat. 4:1-10). Nda chjota koan, kixi koan kʼoa nʼiojin koan, ngatsʼijin je xi xijchá ma nga mele nga kʼoasʼin je ʼndíxtile.

3. Jméni xi chótʼayajiaan i̱ kjoaʼmiya jebi.

3 I̱ kjoaʼmiya jebi kui chótʼayajiaan jebi: Jméni xi kisʼin je Jeobá xi tʼatsʼe Jesús nga kje tsinjin i̱ Sonʼnde. Jméni xi bakóyale je xi xijchá ma jmeni xi kisʼin je José kao María. Kʼoa jméni xi bakóyale je xi sʼa xti jmeni xi kisʼin je Jesús.

CHOA̱ XI BʼÉJNANÁ JEOBÁ

4. Jméni xi nʼio tjínle kjoandosin kisʼin je Jeobá xi tʼatsʼe Jesús nga kjesa tsinjin i̱ Sonʼnde.

4 Je Jeobá nda kiskoejin je xi xijchále koan Jesús i̱ Sonʼnde (Mat. 1:18-23; Luc. 1:26-38). Jmeni xi tso Biblia tʼatsʼe María tsoyaná nga nʼio tsjoake koan je Jeobá kʼoa kao Énle (Luc. 1:46-55). Kʼoa nga kisitjoson je José jmeni xi kitsole je Jeobá tsakakó nga tsjoake kʼoa nga mele nga tsjoa kʼoe kon (Mat. 1:24).

5, 6. Jmé kjoa xi kitsjoaʼnde je Jeobá nga jaʼatojin je ʼNdíle.

5 Je Jeobá ali tsa chjotanyinájin kiskoejin xi xijchále koanni Jesús i̱ Sonʼnde. Jmeni xi kitsjoatʼa je José kao María kʼianga jekitsin je Jesús yaa ʼyañá nga ma̱ kisijchá yaole (Luc. 2:24). Nga chjineyá koan je José, tsakui nichxin tiya ndʼiale kisixáni ya Nazaret. Alikuijin nʼio tse tao̱n kisʼele kʼoa alikuijin nʼio nkjín tsojmi kisʼele, tsakui nichxin ñato kʼoa tsa nkjínsa koan je xtile (Mat. 13:55, 56).

6 Je Jeobá kisikuindaa je ʼNdíle, tonga kʼoati kitsjoaʼnde kʼianga ñʼai tjín kjoa jaʼatojin (Mat. 2:13-15). Tobʼelañá, tjínkʼa je xi xínkjín koanni je Jesús xi tsín koankjainle tʼatsʼe. Alikuijin nda kisʼe kon nga tjínkʼa xínkjín xi tsín koankjainle tsakai nga je xi Mesías ma (Mar. 3:21; Juan 7:5). Tsakui nichxin kʼia kʼien je José nga sʼasa xti je Jesús kʼoa kjoabajin tsakʼejnajin. Kʼoa nga je xi majchínga jejin kisixángajaole je José (Mar. 6:3). Nga jeki nó koaanle kisikuinda je xtindsʼe̱. Kʼoa nʼiojin kisixá nga tsakajngiʼa, kʼoa kʼoajinti tsabe joma nga nʼio nixá.

Jon xi xijchá mao, takoyalao je ʼndíxtino nga kui katafitjenngi jmeni xi tso Biblia kʼianga kjoa kjoaʼatojin (Chótsenlai párrafo 7) *

7. 1) Jméni xi koa̱n sikjaʼaitsjenjin xi jetjínle xti. 2) Tojo tso Proverbios 2:1-6, jméni xi tjínnele kuitsoyale je ʼndíxtile je xi xijchá ma.

7 Jon xi jechixaon, tsa meno nga xti sʼe̱no, tikjaʼaitsjenjion jebi: “A nangitokon maa, a tsjoachañá je Jeobá kao Énle, kʼoa a ñá tíkjoejinná je Jeobá nga koa̱n si̱jchá jngo ʼndí” (Sal. 127:3, 4). Kʼoa tsa jetjínná ʼndíxti, a ʼmiyalee ʼndíxtiná jokji chjíle nga nixá (Ecl. 3:12, 13). A nikuindañá je ʼndíxtiná nga tsín kjoa katatsaojin kʼoa nga tsínkui je che̱n xi batíobasen je Na̱i katatsaoya (Prov. 22:3). Ninga tsín kʼoakoa̱nná nga toñá si̱kuinda ʼndeʼndee, tonga koaan kʼuínyalee jmeni xi koa̱n sʼin kʼianga kjoa kjoaʼatojin. Kʼuínyalee nga kui katafitjenngi je kjoafaʼaitsjen xi tsjoá Biblia (tʼexkiai Proverbios 2:1-6). * Tobʼelañá, kʼiatsa jngo xíngiaa xi sikjinle je naxinandále Niná, ya Biblia chʼa̱ngiñá nga kʼuínyalee je ʼndíxtiná ánni nga nʼio chjínile nga kixi mangíntʼalee je Niná (Sal. 31:23). Kʼiatsa jngo xíngiaa kuiyá, koakolee jmeni xi tso Biblia xi kuinyakao nga chókjoajinle kʼoa nga nda sa̱tío kon (2 Cor. 1:3, 4; 2 Tim. 3:16).

CHOA̱ XI TSAKATÍO JOSÉ KAO MARÍA

8. Jósʼin kisitjoson je José kao María jmeni xi tso Deuteronomio 6:6, 7.

8 Je José kao María tsakasenkao je Jesús nga nda tsakʼejna ngixko̱n Niná, nga̱ kisitjoson jmeni xi tsole je Jeobá je xi xijchá ma (tʼexkiai Deuteronomio 6:6, 7). * Je José kao María tsjoake koan je Jeobá, kʼoa xi ngisa kitsjoale kjoandosin kuinga kitsoyale je xtile nga kʼoati tsjoake katama je Niná.

9. Jméni xi nʼio chjíle kisʼin je José kao María.

9 Je José kao María ntsjaintsjai kiskotʼaya je Énle Niná kao ngatsʼi xtile. Ntsjaintsjai ki nga xki̱ xomana ya yo̱ngo̱ xi tíjna ya Nazaret, kʼoa ntsjaintsjai ki nga xki̱ nó ya Jerusalén nga kisʼejna je sʼuí Paxko (Luc. 2:41; 4:16). Kʼianga ki ya Jerusalén je José kao María tsakui nichxin kʼia kitsoyale je Jesús kao xtindsʼe̱ xi ngikʼa jokisʼin naxinandále Jeobá ngasʼa. Tsakui nichxin kʼoati jaʼato ya ʼnde jñani síkʼaxki̱ Biblia. Ningalani ngisa ñʼai koanle je José kao María kʼianga jekoannkjínya xtile, tojo kui kisikʼéjna títjon ngantsjai xi tʼatsʼe Jeobá. Nga kʼoakisʼin nʼio nda kichomani, nga̱ ndasʼin tsakatio ngixko̱n Niná ngatsʼi.

10. Jméni xi bakóyale je xi xijchá ma jokisʼin je José kao María.

10 Jméni xi bakóyale je xi xijchá ma jokisʼin je José kao María. Kao kui jmeni xi bixón kao jmeni xi nʼiao koakonilao je ʼndíxtino nga tsjoacha kjoaixio je Jeobá. Je xi nʼiosa ndatjín nga sʼiaon kuinga kuinyakao nga tsjoake katama je Jeobá. Je xi nʼio chjíle xi koa̱n kʼuínyalao kuinga koa̱nle skótʼaya Énle Niná, nga kʼoetsʼoa, nga koai kjoajtín kʼoa nga kuitjotsoyason (1 Tim. 6:6). Kʼoati machjén nga kuijnyíʼao (1 Tim. 5:8). Je xi koasenkao je ʼndíxtino nga kuinje̱ngile yaole nga kjoaʼaínikje jmeni xi chon sonʼnde kʼoa nga koatio nga jeʼndenaxó koa̱n sonʼnde, kui nga nda koatio ngixko̱n Jeobá, ali tsakuijin nga kui sʼe̱le je tsojmi xi tjín sonʼnde (Ezeq. 7:19; 1 Tim. 4:8). *

Tsjoa maná nga je xi xijchá ma kui kʼoasʼín jmeni xi koasenkao je familiale nga nda koatio ngixko̱n Niná (Chótsenlai párrafo 11) *

11. 1) Jósʼin kuinyakao jmeni xi tso 1 Timoteo 6:17-19 je xi xijchá ma nga nda skoéjin jmeni xi sʼin. 2) Jméni xi koa̱n kʼoéndajion nga sʼiaon kao ʼndíxtino, kʼoa jmé kjoanichikontʼain xi sʼe̱no tsa kʼoasʼiaon (chótsenlai je recuadro “ Jméni xi koa̱n sʼiaon”).

11 Tsjoa satío tokoán kʼianga nʼio nkjín xijchá xi binyakao je familiale nga nda batio ngixko̱n Niná. Kui xi ngisa tsjoále kjoandosin ngatsʼi kʼoa alikui sícha je kjoajtín, fi kjoajtíntse kʼoa bitjotsoyason. Tjínkʼa je xijchá kao ʼndíxtile xi ya fitsjoánganʼio jñani tosakʼoa ʼmiyason. Tjínkʼa xi ya fikotsen Betel kʼoa xi ya síxá nga sʼenda ndʼia xi kʼoasʼin machjén nga ʼyaxkón Niná. Nga kʼoasʼín, nʼio tsjoa satío kon ningalani tao̱n síkjeya kʼoa ningalani ñʼai ma sakʼoale (tʼexkiai 1 Timoteo 6:17-19). * Je ʼndíxti xi kʼoasʼin ʼmiyale nga sʼa ʼndí kjoan alikui chajinle nga jemajchínga kʼoa tsjoa satío kon nga kʼoasʼin bakóyale je xijchále (Prov. 10:22). *

CHOA̱ XI TSAKʼÉJNA JE JESÚS

12. Jméni xi kisʼin je Jesús kʼianga jekoanjchínga.

12 Je Jeobá nda kjoéjin ngantsjai jmeni xi sʼín, kʼoa kʼoati nda kiskoejin jmeni xi kisʼin je José kao María. Nga jekoanjchínga je Jesús chaan toje kiskoejin jmeni xi kisʼin (Gál. 6:5). Joni tsa ñá, kʼoati kisʼele kjoandái nga koan kiskoejin tojmeni xi mele kisʼin, tonga xi ngisa chjí tsabekon kuinga nda kʼoéjna ngixko̱n Jeobá (Juan 8:29). Je choa̱ xi tsakʼéjna je Jesús nʼio nda kuinyakao je xi sʼa xti nichxin xi tiyoaa ndʼaibi.

Jon xi sʼa xtio, titjosonlao je xijcháno (Chótsenlai párrafo 13) *

13. Jméni xi nʼio tjínle kjoandosin xi kisʼin je Jesús kʼianga jekiskason nóle.

13 Kʼianga jekiskason nóle, je Jesús tojo tsakʼaʼénle je xijchále. Kisitjosonle ngantsjai kʼoa alikʼia kʼoasʼin kisikjaʼaitsjen nga ngisa male je tikʼoajinni je José kao María, kʼoa tosi tonda kisitjosonle jmeni xi kitsole (Luc. 2:51). Nga je Jesús xi ngisa majchínga koanjinle nga ngisa tse xá kjinele. Tsakʼénejinle yaole nga koanle je xá xi kisʼin je José nga tsakajngi tao̱n, kʼoa kʼoasʼin tsakasenkaoni je na̱le kao xtindsʼe̱.

14. Jómani ʼyaa nga nʼio nda kiskotʼaya Énle Niná je Jesús.

14 Tsakui nichxin je José kao María tsakʼéyanajmíle jokoan kʼianga kitsin kʼoa jmeni xi kitso ánkje xi tʼatsʼe (Luc. 2:8-19, 25-38). Alikui tokoanjngoni kon jmeni xi tsakʼinyale. Jesoaa kiskotʼayajin je Énle Niná. Jómani ʼyaa nga nʼio nda kiskotʼaya je Énle Niná. Kʼianga tosʼa choa nóle je Jesús, je chjota xi tsoya Énle Niná ya Jerusalén tokoanxkónle nga nʼio tse xi majinle kʼoa “josʼin nga kinchja̱” (Luc. 2:46, 47). Nga tokʼia 12 nóle, je Jesús alikui jao kisʼe kon nga je Jeobá xi Nʼaile mani (Luc. 2:42, 43, 49).

15. Jósʼin tsakakó Jesús nga ñaki kʼoatsakʼé kon nga kʼoasʼin josʼin mele Jeobá.

15 Kʼianga jekoanjinle Jesús jme xá kisikasénni Jeobá i̱ Sonʼnde kisitjosonle (Juan 6:38). Koanjinle nga nʼio nkjín chjota koa̱njtike kʼoa alikuijin nda kisʼe kon nga kʼoakoa̱ntʼain, tonga kisitjosonle je Jeobá. Kʼianga kisʼenngindá nga nó 29, kui ngisa kitsjoale kjoandosin nga kʼoakisʼin josʼin mele Jeobá (Heb. 10:5-7). Tojo kʼoakisʼe kon nga je Jeobá sitjosonle ninga kʼia nga tífaʼá kjoañʼai ya tʼayá (Juan 19:30).

16. Jméni xi bakóyale je xi sʼa xti jmeni xi kisʼin je Jesús.

16 Titjosonlai je xijcháli. Joni José kao María kʼoati chjotajée ma je xijcháli. Tonga je Jeobá jé tjíobánele xá nga sikuindali, nga kuitsoyali kʼoa koandiaali. Ndasʼin kuijnai tsa kuinóʼyalai jmeni xi kuitsoli kʼoa tsa jchaxkuín (Efes. 6:1-4).

17. Tojo tso Josué 24:15 jméni xi tjínnele jesoa skoéjin je xi sʼa xti.

17 Chjoéjin ʼyáni je xi si̱xálai. Tjínnele jisoa kataʼyai ʼyáni je Jeobá, jméni xi mele nga sʼiain kʼoa jmé xi sʼiain nga kuitjosonli (Rom. 12:2). Kui xi koasenkaoli nga je Jeobá si̱xálai nga̱ kui xi ngisa nʼio chjíle (tʼexkiai Josué 24:15; * Ecl. 12:1). Tsa ntsjaintsjai kʼoéxkiai kʼoa chótʼayai je Biblia, ngisaa tsjoacha koai̱n je Jeobá kʼoa ngisaa nʼio sʼe̱jna je kjoamakjainli.

18. Jméni xi tjínnele sʼin je xi sʼa xti, kʼoa jósʼin kuichomani tsa kʼoasʼin.

18 Kui ngisa tʼailai kjoandosin nga je Jeobá si̱xálai. Je chjota xi tsín je Jeobá síxále kʼoatso nga tsjoa sʼe̱ tokuin kʼiatsa to yaoli kʼuínni. Tonga ʼyañá nga tse kjoa batiojin je xi tokui fitjenngi je tsojmi xi tjín sonʼnde (1 Tim. 6:9, 10). Tonga tsa kuinóʼyai jmeni xi tso je Jeobá kʼoa tsakui si̱kʼéjna títjuin jmeni xi mele, nda kuijnai kʼoa chjinee koai̱n (Jos. 1:8).

NGA JNGÓ JNGOÑÁ XI KUIXÓNÑÁ JMENI XI MENÁ SʼIAAN

19. Jméni xi tjínnele sikjaʼaitsjen je xi xijchá ma.

19 Jon xi xijchá mao, tinyakao je ʼndíxtino jokji kʼoakoa̱nno nga je Jeobá sixále. Je tinʼiotʼao yaono, kʼoa jé koasenkaono nga nda chjoéjion jmeni xi sʼiaon (Prov. 3:5, 6). Tikjaʼaitsjaon nga kui ngisa kuenta sʼín je ʼndíxtino jmeni xi nʼiao tikʼoajinni jmeni xi bixón. Kuinga machjénni nga kui kʼoasʼiaon jmeni xi kuinyakao nga nda koatio ngixko̱n Jeobá.

20. Jmé kjoanichikontʼain xi sʼe̱le je xti kʼiatsa je Jeobá sixále.

20 Jon xi sʼa xtio, je xijcháno koaan kuinyakaono nga nda chjoéjion jmeni xi sʼiaon. Jon xi kuixonño tsa meno nga nda kuiyo ngixko̱n Niná. Kʼoati tʼiaon jokisʼin je Jesús kʼoa je Jeobá tixálao. Tsa kʼoasʼiaon, tsee xá sʼe̱no nga si̱xálao je Jeobá kʼoa nʼio tsjoa sa̱tío tokon (1 Tim. 4:16). Kʼoa nichxin xi sʼa nroa nʼio ndasʼin kuiyo.

KJOAJNDA 133 Je Jeobá si̱xálee kʼianga sʼa xtiaa

^ párr. 5 Je xi xijchá ma kui xi mele nga je ʼndíxtile tsjoa sa̱tío kon kʼoa nga je Jeobá sixále kʼianga jekoa̱njchínga. Jméni xi tjínnele sʼin nga kuinyakao je ʼndíxtile nga je Jeobá sixále. Kʼoa jméni je xi tjínnele sʼin je xi sʼa xti nga tsjoa sa̱tío kon. Kui chótʼayajiaan i̱ kjoaʼmiya jebi.

^ párr. 7 Proverbios 2:1-6: “ʼNdítá, kʼiatsa chʼa̱ʼénnái kʼoa si̱tjosuin je kjoatéxomana 2 nga kao xo̱ñui kuinóʼyani je kjoachjine, kʼoa nga kao ni̱ma̱li si̱metokonni je kjoamajintokon, 3 kʼiatsa nʼio si̱jái je kjoankjíntokon kʼoa nʼio si̱jái je kjoamajintokon, 4 kʼiatsa tosi tonda kjoásjai joni tsa tao̱nchxoa kʼoa tosi tonda kjoásjai joni tsa tao̱nchjí xi tjíoʼma, 5 koa̱njinli josʼin tíjna nga nokjonchá je Jeobá kʼoa sʼeeli kjoankjíntokonle Niná. 6 Nga̱ jé Jeobá xi male tsjoá kjoachjine; yaa tsʼoa bitjoni je kjoankjíntokon kao kjoamajintokon”.

^ párr. 8 Deuteronomio 6:6, 7: “Je én xi kʼoasʼin tibʼenele ndʼaibi tjínneli ya kʼoéjnajin ni̱ma̱li, 7 kʼoa tjínneli nga ngotjo ngosa kʼoakʼuínnilai je xtili kʼoa nga kui cho̱bayaño kʼianga tijnai niʼyali, kʼianga ndiaa titomjeyai, kʼianga sójnai kʼoa kʼianga kuisótjain”.

^ párr. 11 1 Timoteo 6:17-19: “Je chjotanyiná xi tjín sonʼnde, tʼenelai. Ali ngʼatakonjin ma. Ali sínʼiotʼatakonjin je kjoanyinábe xi tsín kʼoatjín. Katasínʼiotʼakon Niná xi tíjnakon, xi kjaínga tse tsjoáná ngayije tsojmi, jméni nga sʼe̱síniná kjoatsjoa. 18 Je chjotanyinábe kjoanda katasʼín, nʼio tse kjoanda katasʼele, katasítjaocha xi yo̱ma̱, ngasin nganda katatsjoá. 19 Kʼoasʼin katabʼéxkó xi titʼatsʼeni joni tsa xi kasʼentje tʼatsʼe nichxin xi kjoaʼaí, jméni nga skoésíni kjoabijnachon xi ngantsjai”.

^ párr. 11 Chótsenlai je recuadro “No hubiera podido pedir mejores padres”, xi jaʼaitʼa ¡Despertad! xi tsʼe octubre de 2011, página 20, kʼoa kao artículo “Una carta especial a sus padres”, xi jaʼaitʼa ¡Despertad! xi tsʼe 8 de marzo de 1999, página 25.

^ párr. 17 Josué 24:15: “Tonga tsa tsín meno nga Jeobá si̱xálao, chjoéjion ndʼaibi ʼyáni xi si̱xálao, a je niná xi tsabexkón je chjotajchíngano ya xingoa Xo̱ngá ján, axo je ninále chjota amorreo xi tsʼe nangi jñani tiyo ndʼaibi. Tonga an kʼoa kao yaniʼyana jé Jeobá si̱xálaijin”.

^ párr. 70 XI TÍNCHJA̱NI SÉN XI FAʼAITʼA: Tojo kisʼin je María nga tsakasenkao je Jesús nga tsjoake koan je Jeobá saʼnda nga sʼa ʼndí kji, je xi na̱ ma kʼoati koa̱n kʼoasʼin kuinyakao je ʼndíxtile.

^ párr. 72 XI TÍNCHJA̱NI SÉN XI FAʼAITʼA: Tojo kisʼin je José nga ntsjaintsjai kikao je María kao xtile ya yo̱ngo̱, je xi xijchá ma nʼio tsjoále kjoandosin nga fikao familiale ya kjoajtín.

^ párr. 74 XI TÍNCHJA̱NI SÉN XI FAʼAITʼA: Tojo kisʼin je Jesús, nga koanle je xá xi kisʼin je José, je xti kʼoati ndatjín nga koa̱nle je xá xi sʼín je nʼaile.