KJOAʼMIYA XI CHOTʼAYA 37
Alikui kjoájñálee nga ʼmiyasoán
“Kʼianga tanjio tʼentjai ntje̱li, kʼoa ali síkjáyajin ndsai saʼnda nga koa̱nxon” (ECL. 11:6).
KJOAJNDA 68 Chjójndía na̱xi̱n xi tsʼe Énle Niná
XI TÍNCHJA̱NI *
1, 2. Tojo tso Eclesiastés 11:6, jmé xi koasenkaoná nga tsín kjoájñálee nga ʼmiyasoán.
TJÍN ʼnde jñani nda nrʼoé Énle Niná je chjota, tonga kʼoati tjín ʼnde jñani tsín sasénle nga tʼatsʼe Niná chjakaonajmíñá kʼoa tsa Biblia sa̱kóyale. Ni sa̱sénle chjota kʼoa ni mai, je Jeobá kui xi mele nga tosi tonda kʼuínyasoán saʼnda nga kʼoakuitsoná nga tsín tikʼoasʼianñá.
2 Kʼianga kuicho nichxin xi tíjnachoa̱le Jeobá, alikui tikʼuínyasonñá kʼoa kʼiaa kjoaʼaí kjoafetʼa (Mat. 24:14, 36). Tojo tso Eclesiastés 11:6 * (tʼexkiai), jmé xi koasenkaoná nga tsín kjoájñálee nga ʼmiyasoán saʼnda nga kʼoakuitso Jeobá nga tsín tikʼoasʼianñá.
3. Jméni xi chótʼayajiaan i̱ kjoaʼmiya jebi.
3 Je kjoaʼmiya xi jaʼato ño koya tjínni xi tsaʼyaa jósʼiaan nga ngisa nda kʼuínyaa Énle Niná (Mat. 4:19). I̱ kjoaʼmiya jebi jan koya tjínni xi jchaa xi koasenkaoná nga tosi tonda kʼuínyasoán ninga kjoa kuitjátojiaan. Jchañá ánni nga nʼio chjínile nga kui títjon si̱kʼéjnaa xále Niná, nga tsejta koaan kʼoa nga nʼio sʼe̱jna je kjoamakjainná.
KUI NGISA KʼOAILEE KJOANDOSIN XÁLE NINÁ
4. Ánni nga nʼio kʼoainilee kjoandosin je xá xi tíbánená Jeobá.
4 Je Jesús tongini kʼoakitso jmeni xi koa̱n nga to jetífikjetʼa nichxin kʼoa jokoa̱nkjoan je chjota. Kʼoati kitso nga kui kʼoechjoale je chjotatjenngile nga ñʼai koa̱nle kuitsoyason. Kuinga kʼoakitsonile nga tjínnele tjenyatokon Mat. 24:42). Nichxin xi tiyoaa ndʼaibi, kʼoati chon jokoanchon nichxinle Noé, kʼoa kui xokisikao je chjota nga tsín kinrʼoéni Énle Niná (Mat. 24:37-39; 2 Ped. 2:5). Kuinga nʼio machjénsíni nga kʼoailee kjoandosin je xá xi tíbánená Jeobá.
koatio (5. Tojo tso Hechos 1:6-8, jñá ʼnda tjen sa̱kóyason je Énle Niná.
5 Nichxin xi tiyoaa ndʼaibi, nʼio tjínle kjoandosin nga tosi tonda kʼuínyaa je Énle Niná (Juan 14:12). Je Jesús kʼoakitso nga nkjín ʼnde sa̱kóyason kʼoa nga tosi tonda kʼoakoa̱n kʼianga jekuiyá (Juan 21:15-17). Kʼianga jekʼien Jesús tjínkʼa je chjotatjenngile xi jti̱ tsakʼasjengindá ijngokʼa. Kʼianga jejaʼáyanile tsakasenkao je chjotatjenngile nga nkjín jti̱ tsakʼasjengindá. Kʼiaa kʼoakitsole nga nʼio tjínle kjoandosin nga sa̱kóyale chjota je Énle Niná. Kʼianga to jetífini ya ngʼajmi, je Jesús kʼoakitsole je chjotatjenngile nga nʼiosa nkjín ʼnde sa̱kóyason (tʼexkiai Hechos 1:6-8). * Nga jejaʼato nó, jngo sén tsakakóle je pastro Juan nga kʼoakitsole jokoa̱n kʼianga jetíjna “nichxinle Nainá”. * Je Juan tsabe nga je ánkje tjíobándiaa nga tíʼmiyason je Énle Niná “ngayije nangi, kao ngayije ntje̱, kao ngayije én, kao ngayije naxinandá” (Apoc. 1:10; 14:6). Je Jeobá kui xi mele nga tosi tonda kʼuínyasoán saʼnda nga kʼoakuitso nga tsín tikʼoasʼianñá.
6. Jméni xi sʼiaan nga ngisa kʼoailee kjoandosin nga kʼuínyasoán.
6 Xi koasenkaoná nga ngisa kʼoailee Mat. 24:45-47). Xkoa̱ya tjío chjota xi totʼatsʼe kjoa política, xi totʼatsʼe religión, kʼoa xi totʼatsʼe tsa tjínle kʼoa tsa tsínle tao̱n. Tonga je choʼndale Niná xi tsʼato jin millón mani, xi tjío jngo tjíjtsa Sonʼnde jtín sʼin tjío. Tobʼelañá, kʼianga bixine 19 sá abril nó 2019, ngatsʼiaa xi testigole Jeobá maa jngo tjíjtsa Sonʼnde, tsaʼyañá je video xi kui kinchja̱ni texto xi maxkia nga nyaon nyaon. Nga kui nichxin 20,919,041 chjota koanña nga kisikjaʼaitsjenya je Kjoabiyale Cristo. Nʼio tsjoa sʼe tokoán nga tíbitjoson jmeni xi tongini kitso Jesús kʼoa nga kao xkoaan tiʼyañá jmeni xi kjima ndʼaibi. Nga kui nikjaʼaitsjeen ngisaa bʼailee kjoandosin kʼianga ʼmiyasoán.
kjoandosin nga kʼuínyasoán kʼiaa nga si̱kjaʼaitsjeen josʼin tíbasenkaoná Jeobá. Tobʼelañá, nʼio nkjín koya jmeni xi títsjoáná. Nkjín xo̱n xi Énle Niná yʼangini bitjo, kʼoa xi toya Internet satíotʼa, grabación kao video kʼoa kao xi faʼaitʼa ya JW Broadcasting. Je página xi tíjnaná ya Internet tsʼato 1,000 én faʼaitʼa (7. Jósʼin basenkaoná je choa̱le Jesús kʼianga ngisa bʼailee kjoandosin nga ʼmiyasoán.
7 Je xi kʼoati koasenkaoná kʼianga ngisa kʼoailee kjoandosin nga kʼuínyasoán kʼiaa nga chjénngiaa je choa̱le Jesús (Juan 18:37). Likui jme xi tsakʼéchjoale kʼianga kitsoyason, alikui kiskaya je che̱n xi tsakájnale Na̱i kʼianga kitsjoatʼale jmeni xi tjín sonʼnde kʼoa ni kʼiajinla nga rey koanmele kisikao je chjota (Mat. 4:8, 9; Juan 6:15). Alikui kui kisimekon je kjoanyiná xi tjín sonʼnde kʼoa ni kuijinla kitsokjonle ninga chjota kitjenngike (Luc. 9:58; Juan 8:59). Tojo kitso Pablo, tosi tonda kʼuínyasoán kʼoa chjénngiaa je choa̱le Jesús kʼianga chótʼayakao je kjoamakjainná (Heb. 12:3).
TSEJTA KATAMAA
8. Ánni nga nʼio tjínnile kjoandosin nga tsejta koaan nichxin xi tiyoaa ndʼaibi.
8 Machjén nga tsejta koaan saʼnda nga sʼe̱ndajin tsa jme kjoa tibitjatojiaan, kʼoa tsakuije̱ nga kuitjoson jmeni xi jekjoatse tichoyalee. Je profeta Habacuc kui xi koanmele nga kitjoxin je kjoatsʼen xi kisʼe ya Judá (Hab. 1:2). Je chjotatjenngile Jesús kʼoasʼin kisikjaʼaitsjen nga kʼia koatexoma je Chjotaxále Niná nichxin nga tsakatio, kʼoa nga je kʼoasjentjai nga naxinandá Roma kjinentsja (Luc. 19:11). Kʼoa ñá kui tichoyalee je nichxin kʼianga koatexoma Chjotaxále Niná nga kjoaʼaxin je kjoatsʼen xi tjín kʼoa nga ʼndenaxó sikao Sonʼnde (2 Ped. 3:13). Tjínnele tsejta koaan kʼoa chóyalee je nichxin xi tíjnachoa̱le Jeobá. Kataʼyala josʼin basenkaoná Jeobá nga tsejta maa.
9. Jmé choa̱ xi bakó nga tsejta je Jeobá.
9 Jé Jeobá xi nʼio nda choa̱ bʼéjnaná nga tsejta. Je Jeobá kitsjoale nichxin Noé kʼianga tsakʼénda arca kʼoa kʼianga kitsoyason (1 Ped. 3:20; 2 Ped. 2:5). Kinrʼoéle je Abrahán ninga nkjín kʼa kiskonangile ánni nga sikjesonni je naxinandá Sodoma kao Gomorra (Gén. 18:20-33). Siento nó nga tsejta koan Jeobá kao naxinandá Israel (Neh. 9:30, 31). Je Jeobá kʼoati tsejta kjima ndʼaibi, nga títsjoáʼndele je chjota nga kʼoakjimanile jéele kʼoa nga miyole katama (Juan 6:44; 1 Tim. 2:3, 4; 2 Ped. 3:9). Nga tsejta Jeobá kʼoati machjén nga tsejta koaan tsanda ñá nga tosi tonda kʼuínyasoán Énle Niná kʼoa nga kʼuínyalee Biblia je chjota. Kataʼyalasa josʼin bakóyaná Jeobá nga tjínnele tsejta koaan.
10. Jmé xi bakóyaná josʼín je chjota xi tsojmintje bántje tojo tso Santiago 5:7, 8.
Santiago 5:7, 8). * Je chjota xi tsojmintje bántje tsejta ma. Kʼoa kui xi bakóyaná nga kʼoati tsejta koaan. Tjín je tsojmintje xi ngotjo majcháni, kʼoa tjín je xi bʼachxinle, ngisaa je xi to bale. Ya naxinandá Israel, je tsojmintje xi kisʼentje jaon sá koanjcháni. Je chjota israelita kʼiaa tsakʼéntje je tsojmintje kʼianga bʼa títjon je jtsí nga tjen basen sá octubre, kʼoa kʼiaa tsakʼéxkó kʼianga tokʼoatjínsa bʼa je jtsí kʼianga tjen basen sá abril (Mar. 4:28). Chjine koaan tsa chjénngilee josʼín jngo chjota xi tsojmintje bʼéntje kʼianga tsejta ma. Tsakui nichxin tsín choa ñʼai koa̱nná nga kʼoasʼiaan.
10 (Tʼexkiai11. Jósʼin basenkaoná nga tsejta maa kʼianga ʼmiyasoán.
11 Nga chjotajée maa, kui xi mená nga ndi̱to̱n kataʼyaa josʼin bichómani jmeni xi nʼia. Jngo chjota xi mele nga koa̱njchá je tsojmintje xi kabʼéntje, tjínnele sikʼayale nichxin. Tobʼelañá, machjén nga kuinyaxó je nangi nga kʼoentje, nga sixángile kʼoa nga kʼoejtenngile nandá. Kʼoati ma kʼianga jngo chjota ʼmiyalee Énle Niná. Tjínnele nga si̱kʼayalee nichxin nga kuitjoxinle je kjoafaʼaitsjen xi tsín kixi tíjna kʼoa nga kuichokajin ni̱ma̱le je Énle Niná. Tsa tsejta maa, alikui si̱kinroajeen tokoán kʼiatsa tsín kjuinrʼoéná je chjota nga kʼuínyasoán. Tonga kʼoati machjén nga tsejta koaan kʼianga nrʼoéná chjota, nga̱ nichxin machjénle nga nʼio sʼe̱jna kjoamakjainle. Saʼnda je chjotatjenngile Jesús alikui ndi̱to̱n koanjinle jmeni xi kitsoyale (Juan 14:9). Ninga ñá ʼmiyalee Énle Niná chjota, jé Niná basenkao nga sʼele kjoamakjain (1 Cor. 3:6).
12. Jósʼin bakoá nga tsejta maa kʼianga ʼmiyalee je xi xíngiaa mani.
12 Tsakui nichxin ngisa ñʼai koa̱nná nga tsejta koaan kʼianga kʼuínyalee Énle Niná je xi xíngiaa mani. Ya Eclesiastés 3:1, 7 kʼoatso nga “tsen tjínle nichxin tojmeni [...]. Nichxin nga jyó biyoaa kʼoa nichxin nga nokjoaa”. Tjínkʼa xíngiaa xi kotʼaya Énle Niná kʼianga be nga nda mangínkoaa yaoná, tonga kʼoati machjén nga chja̱kaonajmíñá xi tʼatsʼe Jeobá (1 Ped. 3:1, 2). Ningalani kao kjoatsjoa ʼmiyasoán kʼoa bakoyaa je Énle Niná, kʼoati machjén nga tsejta koaan kʼianga kʼuínyalee je xi xíngiaa mani kʼoa toʼya chjotani.
13, 14. ʼYá tsʼe choa̱ xi koa̱n chjénngiaa nga tsejta koan.
13 Nʼio nda choa̱ batíoná je choʼndale Niná nga bakó kjoatsejta, jolani xi tsakatio nichxin kjoatse kao xi tjío ndʼaibi. Je Habacuc kui xi koanmele nga tsín tikjoatsʼen sʼe̱ni, tonga i kitso: “Tosi tonda ya koatejna jñani tisikuinda” (Hab. 2:1). Je pastro Pablo kʼoakitso nga kui xi koanmele nga jekuicho nichxin nga “sikjetʼa” xále Niná kʼoa tjoéle je kjoanda xi kʼoaile. Ninga kʼoalani, tsejta koan kʼoa tosi tonda kitsoya je Énle Niná (Hech. 20:24).
14 Kataʼyala choa̱le jngo ndsʼee kao chjoónle xi Skuela xi tsʼe Galaad ki. Yaa kinikasén jñani tsín nanda tjín testigole Jeobá, kʼoa me tongatsʼi chjota xi ya tsʼe nga tsín makjainle tʼatsʼe Cristo. Tochoaa chjota kitsaojin xi koanndosinle Énle Niná. Kʼoa je ndsʼee xi ñatjen ki Skuela xi tsʼe Galaad xi xin naxinandá kinikasén kisikasénʼénle nga nʼio tsjoa tjío kon nga nkjín chjota tjíobinyakao nga tjíofisʼenngindá. Ninga tochoa chjota koanndosinle Énle Niná, je ndsʼee kao chjoónle tsejta koan kʼoa tosi tonda kitsoyason. Nga jejin nó jaʼato, nʼio tsjoa kisatio kon kʼianga chaan testigole Jeobá koan jngo chjota xi kitsoyale Biblia. Je choʼndale Niná xi tsakatio nichxin kjoatse alikui kisitsʼe kʼoa tsín tsakájñále nga kitsoyason, kʼoa kisichikontʼain je Jeobá nga tsejta koan. Kʼoati tjíosʼín je choʼndale Niná nichxin xi tiyoaa ndʼaibi, kʼoa kʼoati tísíchikontʼain je Jeobá. Kuinga machjénsíni nga chjénngilee je xi tsejta koan kʼoa xi kisʼele kjoamakjain (Heb. 6:10-12).
NʼIO KATASʼEJNA KJOAMAKJAINNÁ
15. Ánni nga nʼio sʼe̱jnani kjoamakjainná kʼianga tosi tonda kʼuínyasoán.
15 Nga ʼyaa nga ñaki kʼoatjín jmeni xi tso je Énle Niná, kui xi mená nga nʼio nkjín chjota katasʼejinle. Makjainná jmeni xi tongini tso je Énle Niná (Sal. 119:42; Is. 40:8). Tiʼyañá josʼin tíbitjoson kʼa ndʼaibi je én xi tongini kinokjoa. Kʼoati tiʼyaa josʼin tjíobinyakao chjota nga tjíofitjenngi jmeni xi tso Biblia. Kui jebi xi bakóná nga machjén kʼianga sʼe̱jinle ngatsʼi chjota jmeni xi tso Énle Niná.
16. 1) Tojo tso Salmo 46:1-3, jósʼin basenkaoná kʼianga ʼmiyasoán nga makjainná xi tʼatsʼe Jeobá. 2) Jósʼin basenkaoná nga makjainná xi tʼatsʼe Jesús.
16 Makjainná xi tʼatsʼe Jeobá, nga̱ tʼatsʼe tínroani jmeni xi ʼmiyasoán, kʼoa makjainná xi tʼatsʼe Jesús, xi Rey sʼin tíjnale je Chjotaxále Niná (Juan 14:1). Tojmeni xi koa̱n, jé Jeobá tsjoánganʼioná kʼoa koasenkaoná (tʼexkiai Salmo ). 46:1-3 * Kʼoati tjínjngo tokoán nga ya tjen ngʼajmi tíbándiaanile Jesús nga tíʼmiyason, nga̱ jé Jeobá kitsjoale xá nga kʼoasʼin (Mat. 28:18-20).
17. Jngo choa̱ tʼejnai xi bakó ánni machjénsíni nga tosi tonda kʼuínyasoán.
17 Nga tjínná kjoamakjain ʼyañá nga sichikontʼainná Jeobá jokji bʼenelee yaoná nga ʼmiyasoán. Ninga tsínkjoan ʼyaa josʼin sichikontʼainná (Ecl. 11:6). Tobʼelañá, kʼianga nyaon nyaon jmi chjota faʼa jñani satío je xi xinyáya xo̱n xi Énle Niná yʼangini. Jósʼin tíbichómani nga kʼoasʼin tíʼmiyason. Tobʼelañá, je xo̱n Xá xi nʼia tʼatsʼe Niná xi tsʼe sá noviembre nó 2014, kui kinchja̱ni tʼatsʼe jngo tsoti xi skuelangʼa tsoʼba, xi tʼatsʼe testigole Jeobá kiski. Alikui ya kicho ya Ndʼia jña chotʼayá, tonga ya chrian ndʼiaskuelale tsabee je ndsʼee xi ya nyaʼnda je xi xinyáya xo̱n xi Énle Niná yʼangini. Kʼoasʼin tsabeni jmeni xi kiski tʼatsʼe testigole Jeobá. Nga jeki nichxin kisʼenngindá, kʼoa ndʼaibi precursora regular sʼin tísíxá. Nga kʼoama, kui xi basenkaoná nga tosi tonda ʼmiyasonñá kʼoa kui xi bakó nga nkjínsa chjota tjín xi mele kjuinrʼoé je Énle Niná.
ALIKUI KJOÁJÑÁLEE NGA KʼUÍNYASOÁN
18. Ánni tjínjngoni tokoán nga kʼia tsín tikʼuínyasonñá kʼianga kuichoka nichxin xi tíjnachoa̱le Jeobá.
18 Jé Jeobá xi ngisa nda be kʼiáni nga tsín tikʼuínyasonñá. Si̱kjaʼaitsjenla jmeni xi koan nga nichxinle Noé, je Jeobá kʼiakjoán jaʼaikao Jtsínʼio kʼianga kicho choa̱le. Jngo siento kao kanla nó tongini kʼoakitso kʼiáni kjoaʼaíkao Jtsínʼio. Kʼoa xijekoan, kʼoakitsole je Noé nga jngo arca katabʼénda. Ñachanla kʼoa tsa ñachante nó nga kisixá ʼndeʼnde je Noé. Ningalani tsín tsakʼaʼén je chjota jmeni xi kitsole, tosi tonda tsakájinkon saʼnda nga kʼoakitsole Jeobá nga jekichoka choa̱le nga sikʼasʼen cho̱ ya arca. Kʼianga jekichoka choa̱le, je Jeobá tsakʼéchjoa je xo̱ntjoale arca (Gén. 6:3; 7:1, 2, 16).
19. Jmé kjoanda xi so̱koná tsa tsín kjoájñálee nga ʼmiyasoán.
19 Jeme kuicho nichxin nga kʼoakuitso Jeobá nga tsín tikʼuínyasonñá je Énle. Kjoaʼaxin jmeni xi chonle sonʼnde je Na̱i kʼoa ʼndenaxó sikao. Tonga nga kjesa kʼoamajin, chjénngiaa je choa̱le Noé, Habacuc kao je choʼndale Niná xi kixi tjíofitʼale nga tsín tjíobájñále nga tjíotsoyason. Kui ngisa kʼoailee kjoandosin nga kʼuínyasoán, tsejta katamaa, kʼoa katamakjainná xi tʼatsʼe Jeobá kao jmeni xi tongini tso.
KJOAJNDA 75 “I tijna, an tikasénnái”
^ párr. 5 Je kjoaʼmiya xi jaʼato kui tsaʼyaa jmeni xi tjínnele sʼin xi sʼa tjíokotʼaya Biblia nga kuitsoyason tojo kitso je Jesús. I̱ kjoaʼmiya jebi jan koya tjínni xi chótʼayajiaan xi kuinyakaoná ngatsʼiaa, ni jekjoatse ʼmiyaa Énle Niná kʼoa ni sʼa choatsená, nga tsín kjoájñálee nga ʼmiyasoán saʼnda nga kʼoakuitso Jeobá nga sʼe̱kjoanle.
^ párr. 2 Eclesiastés 11:6: “Kʼianga tanjio tʼentjai ntje̱li, kʼoa ali síkjáyajin ndsai saʼnda nga koa̱nxon; nga̱ likui ʼyai jñánile xi koa̱nntje, a kui jebi axo kui xi ijngo, axo nda koa̱n nga jao”.
^ párr. 5 Hechos 1:6-8: “Kʼia nga tjíoxkó, kitsinangile: Señor, a kʼoéndaya ngijngokʼalai chjota Israel je kjoatéxoma kui nichxinbi. 7 Jesús kʼoakitsole: Likui jon bʼakaono nga jchao kʼiani axo jo chonni. Je Nʼainá toje tojngo tsakʼéjnale yaole kjoatéxoma. 8 Tonga tjoéno nganʼio kʼia nga je Espíritu Santo kjoaʼaíno. Jon koa̱on testigona i̱ Jerusalén, kao ngakijnda nangi Judea, kao ya Samaria, kao jña saʼnda nga fetʼa sonʼnde”.
^ párr. 5 Je “nichxinle Nainá” kʼiaa kitsʼiani nga nó 1914 kʼianga tsakatéxoma Jesús ya ngʼajmi, kʼoa kʼiaa kjoetʼa nga jekjoetʼa xi jngo jmi nó koatexoma.
^ párr. 10 Santiago 5:7, 8: “Kui kjoabi ʼndíndsʼe, chóyakaokjoao jo saʼnda nga kjoaʼaí Nainá. Koeni je xi síxájin nangi koyale tsojmintje xi nʼio chjíle, xi tsjoále nangibe. Koyakaokjoale jo saʼnda nga kjoaʼaíle jtsítjon kao jtsí xi skan tibʼangáni. 8 Kʼoatisʼin jon chóyakaokjoao. Tinʼiojion ni̱ma̱no, nga jenroachrian nichxin nga kjoaʼaí Nainá”.
^ párr. 16 Salmo 46:1-3: “Jé Niná xi basenkaoná kʼoa tsjoáná nganʼio, kʼoa tíjnandantsjai nga basenkaoná kʼianga kjoaba tiyojiaan. 2 Kuinga tsín kuijkónsíñá ninga kʼoantjaiya jokoa̱nchon sonʼnde, ninga ya ndáchikon jtsaongindá je nindo, 3 ninga kjoane kʼoa ninga tjómingʼa je nandále, kʼoa ninga sitinya je nindo jokji nʼio koakjanle je nandá”.