Ir al contenido

Ir al índice

KJOAʼMIYA XI CHOTʼAYA 39

Kʼianga tsín tije Jeobá síxánile jngo xíngiaa

Kʼianga tsín tije Jeobá síxánile jngo xíngiaa

“Kjitʼa aon tsakʼé kon” (SAL. 78:40).

KJOAJNDA 102 Kuinyakoaa je xi tsínle nganʼio

XI TÍNCHJA̱NI *

1. Kʼianga jngo chjota bichonsjejin jinnaxinandále Niná, jósatío kon je xi xínkjín mani.

KʼIANGA jngo chjota bichonsjejin ya jinjtín, nʼio ba satío kon je xi xínkjín mani. Jngo tichjaa xi Hilda ʼmi * itso: “Kixi kitʼale Jeobá je xʼinna saʼnda nga kʼien, kʼoa 41 nó tsakiyokoaijin xíngijin, kʼoasʼin kisikjaʼaitsjen nga tokuisa xi nʼio tse kjoaba síkʼéjnajinná. Tonga ngisaa nʼio ba kisʼe tokoan kʼianga kitjojin naxinandále Niná je tina, kʼoa nga kisikʼéjna je chjoónle kao ʼndíxtile”.

Je Jeobá majinle jokji kjoaba tjenkao kʼianga tsín tije síxánile jngo xíngiaa (Chótsenlai párrafo 2, 3) *

2, 3. Tojo tso Salmo 78:40, 41, jósʼe kon Jeobá kʼianga tsín tije síxánile choʼndale.

2 Si̱kjaʼaitsjenla jokji aon koanle Jeobá nga nʼio nkjín ánkje xi yátsʼi̱n tsakinyále, nga̱ yaa familiale tjíojin tsakai (Jud. 6). Je Jeobá nʼio tsjoake koan je chjota israelita, a fiya jkoaa jokji ba koanle Jeobá kʼianga xíjin koan chjota jebi kʼoa nga nʼio nkjín kʼa nga tsín tikisitjosonnile (tʼexkiai Salmo 78:40, 41). * Kʼoati ba sʼe kon je Jeobá kʼianga jngo xíngi bichonsjejin naxinandále. Majinle josʼe tokuin kʼoa kʼoasʼin koakonili kjoamatokon nga sinʼiojinli kʼoa tsjoánganʼioli.

3 I̱ kjoaʼmiya jebi kui jchaa jméni xi sʼiaan nga koasenkaoná Jeobá kʼianga jngo xíngiaa bichonsjejin naxinandále. Kʼoati jchaa jósʼin kuinyakoaa je ndsʼee xi tjío ya jinjtín xi kui kjoa jebi tjíofaʼatojin. Tonga kuila títjon kataʼyaa jméni xi tsín ndatjín nga kui si̱kjaʼaitsjeen.

ALI JIJIN FANAI JÉE YAOLI

4. Jósʼe kon je xi xijchá ma kʼianga tsín tije Jeobá síxánile je xtile.

4 Kʼianga jngo ti kʼoa tsa jngo tsoti xi tsín tije Jeobá síxánile, je xi xijchá ma kui síkjaʼaitsjen jósʼin koan tsakinyakao tsakai. Kʼianga jetsakinchosjejin naxinandále Niná je tile ndsʼee xi Luke ʼmi, i kitso: “Kʼoasʼin kisikjaʼaitsjen nga an kisʼena jée, kʼoa saʼnda chʼao kitsona nijñá. Sakʼoa kiskiʼnda kʼoa nʼio aon kisʼe tokoan”. Jngo tichjaa xi Elizabeth ʼmi, xi kʼoati kui kjoa tsakʼejnajin, ñaki tokui kisikjaʼaitsjen ʼndeʼnde nga tsín koanle nda tsakándiaale je tile. Itso: “Alikuijin nda kixinyale Énle Niná nga sʼa kisijchínga je ʼndítina”.

5. ʼYáni xi tjínle jée kʼianga tsín tije Jeobá síxánile jngo chjota.

5 Kuenta sʼiaan nga je Jeobá títsjoáná kjoandái nga jngó jngoá nga ñá chjoéjiaan jmeni xi sʼiaan. Nga jngó jngóñá xi kuixónñá tsa mená si̱tjosonlee je Jeobá kʼoa tsa mai. Tjín xti xi tsín nda choa̱ tsakatíole je xijchále nga sʼa koanjchínga tonga jé Jeobá tjíosíxále kʼoa kixi tjíofitʼale. Tjínkʼa je xijchá xi nʼio tsakʼénele yaole nga kitsoyale Énle Niná je ʼndíxtile, tonga kʼianga jekoanjchínga xti jebi, alikui tije Jeobá kisixánile. Jebi kui bakóyaná nga jngó jngóñá xi kuixónñá tsa je Jeobá si̱xálee kʼoa tsa mai (Jos. 24:15). Xi xijchá mao, ali jonjin fanao jée yaono kʼiatsa tsín tije Jeobá sixánile je ʼndíxtino.

6. Jósʼe kon je xti kʼiatsa je xi nʼai kʼoa tsa je xi na̱ tsín tije Jeobá sixánile.

6 Sakʼoa je xi nʼai kʼoa tsa je xi na̱ xi síkʼéjna je Jeobá kʼoa tjínkʼa xi saʼnda tsjionkon je familiale (Sal. 27:10). Alikui nda satío kon je ʼndíxti nga kʼoasʼín je xijchále, nga̱ jéni xi nda choa̱ koatiole tsakai. Je Esther kʼoatso jokisʼe kon nga tsakichonsjejin naxinandále Niná je nʼaile. Itso: “Me tokjitʼa kiskiʼnda nga̱ tsín tsa tobijbijin kisikʼéjna Énle Niná je nʼaina, ñaki kʼoatsakʼé kon nga tsín timenile nga je Jeobá sixále. Nʼio tsjoake̱ je nʼaina, kʼianga tsakichonsjejin naxinandále Niná kui kisikjaʼaitsjen ʼndeʼnde jósʼin tíjnani kʼoa nʼio kitsokjoan”.

7. Jósʼe kon je Jeobá tʼatsʼe xti xi tsakichonsjejin naxinandále Niná je xijchále.

7 Kʼiatsa je nʼaili kʼoa tsa je na̱li xi tsakichonsjejin naxinandále Niná, kʼoati ba satío tokuinjin tsanda jinjin. Kʼoa je Jeobá kʼoati be jotjío tokon. Je Jeobá tsjoakeno kʼoa tsjoa sʼe kon nga tosi tonda kixi timangíntʼalao, kʼoa kʼoati satío tokuinjin tsanda jinjin, nga̱ ndsʼee mañá ngatsʼiaa. Kʼoati kuenta tʼiaon nga tsín jon tjínno jée jmeni xi sʼín je xijcháno. Tojosʼin jekaʼyaa, je Jeobá tsjoáná kjoandái nga ñá xi kuixónñá tsa mená nga je si̱xálee. Kʼoa je choʼndale Niná xi jekitsjoatʼale yaole kʼoa xi jekisʼenngindá, tsen tsen tsjoále kuenta Niná nga jngó jngó (Gál. 6:5).

8. Jméni xi koa̱n sʼin je ndsʼee jokji tse skóya nga kjoaʼaíjin ijngokʼani naxinandále Niná je xínkjín (kʼoati chótsenlai je recuadro “ Je Jeobá mele nga si̱chriantʼa ijngokʼalai”).

8 Kʼiatsa jngo xíngi kuichonsjejin naxinandále Niná, kuijin xi meli nga sichriantʼa ijngokʼanile je Jeobá. Jméni xi koa̱n sʼiain. Tosi tonda nʼio katasʼejna kjoamakjainli. Kʼiatsa kʼoasʼiain, nʼio nda choa̱ kʼoéjnalai je xíngi xi ngikʼa kʼoa kao xi tsakichonsjejin. Kʼoati koasenkaoli nga chókjoajinli je kjoaba xi tijnajin. Kataʼyala kʼa jmeni xi koa̱n sʼiain nga nʼio sʼejna kjoamakjainli.

JÓSʼIAIN NGA NʼIO SʼE̱JNA KJOAMAKJAINLI

9. Jmé xi koasenkaoli nga nʼio sʼe̱jna kjoamakjainli (kʼoati chótsenlai je recuadro “ Texto xi koasenkaoli tsa jngo xíngi jekisikʼéjna Jeobá”).

9 Tʼenelai yaoli nga nʼio sʼe̱jna kjoamakjainli. Nʼio tjínle kjoandosin nga tosi tonda je Jeobá si̱miyui kʼoa kao je familiali. Jméni xi koa̱n sʼiain. Je xi koasenkaoli nga nʼio sʼe̱jna kjoamakjainli kuinga kjitʼa kʼoéxkiai je Énle Niná kʼoa si̱kjaʼaitsjenjin jmeni xi tso. Kʼoati nʼio koasenkaoli nga kʼuín kjoajtín. Kataʼyala choa̱le Joanna. Je nʼaile kao tsoti ndichja alikui tije Jeobá síxánile. Itso: “Nda sʼe tokoan kʼianga kui bʼexkia je choa̱ xi faʼaitʼa Biblia, jolani tʼatsʼe Abigaíl, Ester, Job, José kao Jesús. Kʼianga kui bʼexkia tsjoánganʼiona kʼoa nda sʼe tokoan. Kʼoati nʼio tsjoánganʼiona je canción xi faʼaitʼa ya JW Broadcasting”.

10. Tojo tso Salmo 32:6-8, jméni xi sʼiaan kʼiatsa nʼio nikjáojiaan.

10 Tʼeyanajmílai je Jeobá jmeni xi makjáojinli. Kʼianga ba sʼe tokuin tʼetsʼoalai Jeobá. Kʼoatʼinlai nga katabasenkaoli nga kʼoasʼin si̱kjaʼaitsjain josʼin síkjaʼaitsjen je tʼatsʼe kjoa xi tibitjatojin. Tijélai kjoachjine kʼoa kʼoatʼinlai nga katatsoyali jme xi koa̱n sʼiain (tʼexkiai Salmo 32:6-8). * Tsakui nichxin tsín kuitso tokuin nga kʼoéyanajmílai je Jeobá jokjoantjín tokuin, tonga je nʼio nda majinle. Nʼio tsjoakeli kʼoa kui xi mele nga kʼoéyanajmílai jotjín tokuin (Éx. 34:6; Sal. 62:7, 8).

11. Tojo tso Hebreos 12:11, ánni nga kjoatsjoacha bakóni Jeobá kʼianga batekjáyaná (kʼoati chótsenlai je recuadro “ Kjoatsjoacha bakó Jeobá nga bichonsjejin jinnaxinandále je xi bajngijée”).

11 Kʼoainganʼioá josʼin bʼéndajin je xi chjotajchínga sʼin tjío. Kjoatsjoacha bakóná ngatsʼiaa je Jeobá kʼianga bichonsjejin jinnaxinandále je xi bajngijée. Kʼoati kʼoasʼin sakónile kjoatsjoacha je xi bajngijée (tʼexkiai Hebreos 12:11). * Tsakui nichxin tjínkʼa xi kʼoakuitso nga tsín nda tsakʼéndajin je xi chjotajchínga sʼin tjío nga tsakʼaonsjejin jinnaxinandále Niná je xi tsakajngijée. Tonga chjota jebi alikuijin kui kʼoakuitso jñani tsín nda kisʼin je xi tsakichonsjejin naxinandále Niná. Alikuikjoan ñá ʼyaa jokjoantjínni kjoa. Tosa ñaki kʼoakʼoé tokoán nga kui kitjenngi jotso kjoatéxomale Jeobá je xi chjotajchínga sʼin tjío xi tsakʼéndajin kjoa, nga̱ tʼatsʼe Jeobá nga kui kjoa tsakʼéndajin (2 Crón. 19:6).

12. Jósʼin tjíobinyakao kʼa kʼianga fitjenngi je kjoafaʼaitsjen xi tsjoáná Jeobá josʼiaan nga ʼya xi bichonsjejin naxinandále Niná.

12 Kʼiatsa kʼoakʼoé tokoán nga ndasʼin tsakʼéndajin je xi chjotajchínga sʼin tjío kʼianga tsakʼaonsjejin naxinandále Niná je xíngiaa, tiñá kuinyakaoñá nga sichriantʼa ijngokʼanile Jeobá. Je Elizabeth, xi jenása kabʼaxki̱ ya párrafo 4, itso: “Jejchínga je tinajin nga tsakichonsjejin naxinandále Niná, kʼoa nʼio ñʼai koannajin nga tsín tije kinimiyonijin. Tonga kʼianga jaʼaijin ijngokʼani jinnaxinandále Niná, kʼoakitso nga bakinle tsakichonsjejin. Kʼoa nga koanskanni kʼoakitso nga nʼio tse jmeni xi koanchoyale. Nga kʼoakitso, chjí tsaʼbe josʼin batekjáyaná je Jeobá”. Kʼoa je Mark, je xʼinle tichjaa, itso: “Nga jeki nó, je tinajin kʼoakitsonajin nga kʼoati kuinga jaʼaijin ijngokʼani naxinandále Niná nga kʼoakinʼiaijin jme xi tjínnenajin sʼiainjin. Nʼio tsjoale kjoanda je Jeobá nga tsakasenkaona nga kisitjosoan kjoatéxomale”.

13. Jméni xi koasenkaoli kʼiatsa ba tjín tokuin.

13 Je chja̱kaonajmí miyoli xi koa̱njinle jotjín tokuin. Timiyui je ndsʼee xi jetjínle kjoafaʼaitsjen xi koasenkaoli nga nda sʼe̱ tokuin (Prov. 12:25; 17:17). Je Joanna, xi sa jekabʼaxki̱ ya párrafo 9, itso: “Toʼan tijna koanna, xi tsakasenkaona kuinga je tsakjakaonajmía miyona xi nʼiotʼa”. Jósʼiain kʼiatsa kui kʼoakuitsoli jngo ndsʼee jmeni xi tsín nda kʼoe tokuin.

14. Ánni machjénsíni nga tosi tonda katakaná josʼín xíngiaa kʼoa si̱chatʼalee.

14 Tsejta katamai kao ndsʼee. Alikui koa̱n kʼoasʼin si̱kjaʼaitsjeen nga kui kʼoakuitsoná ngatsʼi jmeni xi sa̱sénná (Sant. 3:2). Nga chjotajée maa ngatsʼiaa, sakʼoajin tsín be xíngiaa jmeni xi kuitsoná kʼoa tsakui kʼoakuitsonáje̱ jmeni xi sikiʼaonná. Kuenta sʼiaan jmeni xi kitso je pastro Pablo, nga kitso: “Tikjaínlao xíngio, tichatʼa ngaʼi̱ngajánlao xíngio, tsa jngo xi fajéetʼain xínkjín” (Col. 3:13). Jngo tichjaa xi xínkjín tsakichonsjejin naxinandále Niná, itso: “Jé Jeobá basenkaona nga sichatʼale je ndsʼee xi koanmele tsakinyakaona, tonga nga chjotajée maa ngatsʼiaa, tosani tokisikiʼaonna jmeni xi kitsona”. Kuila kataʼyaa ndʼaibi jméni xi koa̱n sʼiaan ngatsʼiaa xi tiyoaa jinjtín nga kuinyakoaa je ndsʼee xi xínkjín tsakichonsjejin naxinandále Niná.

KOAAN TSJOÁNGANʼIO NGATSʼI JE NDSʼEE XI TJÍO YA JINJTÍN

15. Jósʼin kuinyakoaa je ndsʼee xi chriansʼa tsakichonsjejin naxinandále Niná je xínkjín.

15 Nda si̱koaa kʼoa ngasin nganda chja̱kaonajmiá je ndsʼee xi xínkjín tsakichonsjejin naxinandále Niná. Jngo tichjaa xi Míriam ʼmi, kʼoatso nga soa koanle nga ki kjoajtín kʼianga jetsakichonsjejin naxinandále Niná je ndsʼe̱. Itso: “Kuinga soa koannina nga tsín ʼbe jme xi kuitso xi ngikʼa. Tonga kʼoati tjío je miyona xi nʼio nda chjota xi kʼoati ba kisatio kon, kʼoa tsín chʼaosʼin kisikʼaxki̱ je ndsʼe. Kui xi tsakasenkaona nga tsín kʼoasʼin kisikjaʼaitsjen nga toʼan tijna”. Ijngo tichjaa xi i̱ tso: “Kʼianga tsakichonsjejin je tinajin, jaʼaikonnajin je ndsʼee xi kisinʼiojinnajin. Tjínkʼa xi kʼoakitsonajin nga tsín be jokuitsonajin. Kʼoati kiskiʼndá tsanda je kʼoa tjínkʼa xi xo̱n kiskinajin. Nʼio tsakasenkaona josʼin kitsjoanganʼiona”.

16. Jméni xi sʼiaan ngatsʼiaa xi tiyoaa ya jinjtín nga kʼoainganʼiolee je ndsʼee xi xínkjín tsakichonsjejin naxinandále Niná.

16 Tosi tonda kʼoainganʼiolee je ndsʼee xi xínkjín tsakichonsjejin naxinandále Niná. Nga kui kjoa tjíojin ngisaa timachjénngáni nga koakolee kjoatsjoacha kʼoa nga si̱nʼiojiaan (Heb. 10:24, 25). Tjínkʼa ndsʼee xi xínkjín tsakichonsjejin naxinandále Niná xi kʼoatso nga tjín ndsʼee xi tsín tinchja̱nile. Kʼoasíkao joni tsa je xi tsakichonsjejin naxinandále Niná. Alikui mená nga kʼoakatasatío kon je ndsʼee. Je xi nʼaile kʼoa tsa na̱le tsakichonsjejin naxinandále Niná machjén nga kʼoainganʼiolee, kʼoa kʼoakʼuínlee nga nda tjíosʼín nga tosi tonda je Jeobá tjíosíxále. Je xʼinle tichjaa xi María ʼmi tsakichonsjejin naxinandále Niná kʼoa kʼoati kisikʼéjna je familiale. Je tichjaa kʼoatso josʼin tsakʼainganʼiole. Itso: “Tjínkʼa ndsʼee xi jaʼaisíxatʼanajin ya ndʼiana. Tsakʼéndaa je tsojmi xi bichiñá kʼoa kʼoati tsakasenkaona nga kichotʼayaijin kao ʼndíxtina. Koanjinle jotjín tokoan kʼoa saʼnda kiskiʼndákaona. Kʼoati kisitoánntjaina kʼianga tjínkʼa xi chʼaosʼin kisikʼaxki̱na. Nʼio kitsjoanganʼiona nga kʼoakisʼin” (Rom. 12:13, 15).

Ngatsʼiaa xi tiyoaa ya jinjtín koaan kuinyakoaa je ndsʼee xi xínkjín tsakichonsjejin naxinandále Niná (Chótsenlai párrafo 17) *

17. Jmé xi koa̱n sʼin je xi chjotajchínga sʼin tjío nga tsjoánganʼiole je xi ba tjío kon.

17 Xi chjotajchínga sʼin tiyo tʼainganʼiolao je ndsʼee xi xínkjín tsakichonsjejin naxinandále Niná. Jon xi ngisa kjineno kuinyakao je ndsʼee xi tsín tije Jeobá síxánile xínkjín (1 Tes. 5:14). Koaan kʼia chja̱kaonajmío kʼianga kjesa fitsʼiajin je kjoajtín kʼoa kʼianga jekafetʼa. Tangínchonlao ya ndʼiale kʼoa tʼetsʼoantjao. Kʼoati koa̱n ñatjen kʼuínyason kʼoa tsa kuinókjoalaoje̱ nga chotʼayajtíon ya yaniʼyano. Je xi chjotajchínga sʼin tjío tjínnele koakole kjoamatokon kao kjoatsjoacha kʼoa nga sikuinda je choʼndale Jeobá xi kjoaba faʼatojin (1 Tes. 2:7, 8).

ALI NIKINROAJENJIN TOKUIN, TOSI TONDA JE JEOBÁ TINʼIOTʼAI

18. Tojo tso 2 Pedro 3:9, jmé xi mele Jeobá nga katasʼín je xi tsín tije síxánile.

18 Je Jeobá “kaile nga jngo xi cha̱. Tomele nga kjuicho síkʼantjaiya kjoafaʼaitsjenle ngatsʼi” (tʼexkiai 2 Pedro 3:9). * Ningalani ai jée kabajngi jngo chjota, je Niná tojo chjí bekon kjoabijnachonle. Kuenta sʼiaan nga je Jeobá kao kjoabijnachonle ʼNdíle tsakʼéchjíntjaininá nga jngó jngoá. Nga nʼio tsjoakená je Niná, basenkao je chjota xi jekisikjinle nga katasíchriantʼa ijngokʼanile. Kʼoa kui xi mele je Jeobá nga kʼoakatasʼín xi jekisikjinle, tojosʼin bakóyaná je choa̱ xi kisikʼéjna je Jesús tʼatsʼe ti xi ki (Luc. 15:11-32). Nʼio nkjín xi jekisikjinle Jeobá tsakai, tonga tjíosíchriantʼa ijngokʼanile kʼoa kao kjoatsjoa chjoéyaa ngatsʼiaa ya jinjtín. Je Elizabeth, xi jenása kanikʼaxkiaa, nʼio tsjoa kisʼe kon kʼianga je Jeobá kisixá ijngokʼanile je tile. Itso: “Nʼio tsjoale kjoanda je xi kitsjoanganʼiona nga tsín kisikʼajenle tokoan”.

19. Ánni nga koa̱n tosi tonda si̱nʼiotʼasíñá je Jeobá.

19 Koaan si̱nʼiotʼaa ngantsjai je Jeobá. Alikuikʼia nga kui kʼoakuitsoná nga kui kʼoasʼiaan jmeni xi sikiʼaonná. Je Jeobá jngoo Nʼai xi nʼio tsjoake kʼoa xi bema̱ ngatsʼi xi je bexkón kʼoa xi tsjoake. Alikuikʼia tsjiónkonná je Jeobá kʼianga ñʼai tjín kjoa kuitjátojiaan (Heb. 13:5, 6). Je Mark, xi sa jekabʼaxki̱ ya párrafo 12, itso: “Je Jeobá alikuikʼia kitsjionkonnajin. Basenkaoná ngantsjai je Jeobá kʼianga ñʼai tjín kjoa bitjatojiaan”. Je Niná tosi tonda tsjoáná “je nganʼio xi nʼio tse” (2 Cor. 4:7). Koaan tosi tonda kixi kjuintʼalee je Jeobá kʼoa tsín si̱kʼajenlee tokoán ninga jngo xíngiaa xi tsín tije síxánile.

KJOAJNDA 44 Nga ñaki nʼio bʼetsʼoaa

^ párr. 5 Nʼio ba sʼe tokoán kʼianga tsín tije Jeobá síxánile jngo xíngiaa. I̱ kjoaʼmiya jebi kui chótʼayajiaan josʼe kon Niná nga kʼoama. Kʼoati jchaa jmé xi koa̱n sʼin je ndsʼee xi xínkjín bichonsjejin naxinandále Niná nga tsín nʼio sikjáo kʼoa nga nʼio sa̱tío kjoamakjainle. Kʼoati jchaa jmeni xi koa̱n sʼin je ndsʼee xi tjío ya jinjtín kʼianga sinʼiojin kʼoa nga kuinyakao je ndsʼee.

^ párr. 1 Alikui tsa ñaki kʼoaʼmi kʼa chjota xi bʼaxki̱ i̱bi.

^ párr. 2 Salmo 78:40, 41: “Kjitʼa kisixínjinkao ya ʼndekixí. Kjitʼa aon tsakʼé kon ya ʼndekixí. 41 Kjitʼa kiskotʼayakao je Niná kʼoa ba tsakʼé kon je xi Tsje tíjna ya Israel”.

^ párr. 10 Salmo 32:6-8: “Kuinga kʼoetsʼoanili je xi kixi fitʼali nga choa̱lesa nga koasjaili. Nga kʼoasʼin, ninga jtséndá alikui kuichotjenngile nandá. Ji nikʼéjnaʼmanái; si̱kuindanái nga tsín kjoaʼaon koatejnajian. Ñaki kao kjoatsjoa si̱kʼéjnandáinái. Sichoyale, kʼoa xínyale jokji ndiaa xi kʼuínyai. Kʼoa kʼianga tsjoale kjoafaʼaitsjen skotsenle”.

^ párr. 11 Hebreos 12:11: “Kjoakixiní, kʼia nga sʼe kjoañʼai, nijmejin kjoañʼai xi tsjoá kjoatsjoa, tokjoaba xi tsjoá, tonga skanni tsjoále kjoakixi xi nyʼán tjín je xi tínikinyákixi”.

^ párr. 18 2 Pedro 3:9: “Je Nainá likui sitseya xi kisisʼengi, josʼin síkjaʼaitsjen kʼa nga matseyale, tonga tjínle kjoatsejta xi tʼatsaan. Kaile nga jngo xi cha̱. Tomele nga kjuicho síkʼantjaiya kjoafaʼaitsjenle ngatsʼi”.

^ párr. 83 XI TÍNCHJA̱NI SÉN XI FAʼAITʼA: Kʼianga jngo ndsʼee síkʼéjna je Jeobá kʼoa síkʼéjna je familiale tsee kjoañʼai faʼá je chjoónle kao ʼndíxtile.

^ párr. 85 XI TÍNCHJA̱NI SÉN XI FAʼAITʼA: Jao xi chjotajchínga sʼin tjío bichósíxatʼa je tichjaa kao xtiʼndíle nga sínʼiojin.