Mateu 5:1-48
5 Miꞌi hawyi miitꞌin sem teꞌeruwaꞌatunug Iesui kape. Miꞌi hawyi tehaꞌat iꞌatuewowi hawyi ipotꞌam naꞌyn yityꞌok kape hawyi taꞌapyk itote yityꞌok apypeke. Miꞌi tote ipotmuꞌeria teꞌeruwaꞌatunug iꞌapy pueri wo.
2 Miꞌi hawyi Iesui haꞌawynug iꞌatumuꞌe hap.
3 Mio tã toꞌe -Uhekatuwyria uwe uwe Tupana pe toꞌe -Uruto iꞌatuhakyꞌeꞌi rakaria wo pote urutukupteꞌen katupono yt uruikuap i ti En urumikyꞌesat oktan iꞌatuꞌe. Mio tã e haria ti uimipoity wo teꞌeropyhuꞌat. Iwepiit rakaria sese teꞌeropyhuꞌat.
4 Miꞌi hawyi Iesui toꞌe i -Uiwyriaꞌin e uwe uwe tuwak topyꞌa pe iraniaꞌin satek pote hoꞌopot turan miꞌi haria pe ti Tupana toꞌe -Uito aru worohoꞌomowepiit aru ehatek turan e.
5 Miꞌi hawyi Iesui toꞌe i -Pyno eiperia ti taꞌi paa e haria eweikupteꞌen pote ti aru putꞌok e Tupana miium ehepiat aipoityro hap.
6 Miꞌi hawyi toꞌe i -Pyno uwe uwe ipotpap Tupana mikyꞌesat nug hap ete tesyꞌat wywo teꞌytui wywo miꞌi haria ti aru meiũran Tupana mimowepiit wo tukupteꞌen.
7 Miꞌi hawyi poꞌog Iesui henoi -Iꞌewyte uwe uwe ihakyꞌeꞌi rakaria piat hegyiꞌat rakaria pe ti aru Tupana egyiꞌat hap tuut iꞌatuewowi.
8 Miꞌi hawyi toꞌe i -Pyno uwe uwe toineꞌen ipyꞌa hãpyk kahato miꞌiria wyti tupana kapiat akasa haria wo tukupteꞌen.
9 Miꞌi hawyi poꞌog Iesui henoi itotiaria pe -Pyno uwe uwe ipotpap woꞌowese hap wywo yn miꞌiria ti Tupana iꞌatueropat kahato aikotã tomepytꞌin sese eropat hap ewy.
10 Miꞌi hawyi Iesui toꞌe i -Pyno uwe uwe hoꞌopot kahato tepiat niatpo hap Tupana mikyꞌesat nug turan miꞌi haria pe ti aru tutum toieineꞌen hap.
11 Iꞌewyte karãpe ehepe teꞌerehay mikyryꞌi kat iꞌatuꞌe kat iꞌatuꞌe ehepe karãpe eweiwat uhepiat pote. Miꞌi tã pote ti aru uimipoityro wo eweikupteꞌen.
12 Maꞌato miꞌi pykai waku eiweipiit eiwehum yn naꞌyn katupono Tupana kai iwato kahato imiium ehepiatnuat atipy pe. Katupono saꞌawyꞌi wuaria Tupana ehay moherep haria ti eiꞌewyte hoꞌopot haria tukupteꞌen.
Iesui Mohey Haria Ukyt Ariãty Ewywuaria Teꞌeropyhuꞌat
13 Pyno eiperia wyti ukyt ewy eweikupteꞌen miitꞌin muꞌe hamo maꞌato ukyt yt hẽꞌẽ rakat i pote yt kat hamo i waku. Maꞌato waku mipun wo toineꞌen hawyi miitꞌin miꞌakit akit wo topyhuꞌat.
14 Eiperia wyti ariãty ewy miitꞌin me muap Tupana kapiat moherep hamo. Miꞌi pote mekewat tawa yityꞌok totiat minug heremo pya kahato.
15 Katupono ti yt uwe i ariãty hapyke hawyi ipag yrysakag ywytꞌokpy pe neꞌi. Maꞌato heiam sese pe. Wãtym mote miitꞌin topag ariãty ywaiti heiam sese pe yn waku aiũpe getap moẽtyhot hamo. Miꞌi hawyi yne raꞌyn getap wiaria waku puo iꞌatuewyry e.
16 Pyno ti aikotã ariãty hẽtyhot kahato hap ewy eipe uimohey haria miitꞌin puꞌap Tupana kapiat moẽtyhot hamo eweikupteꞌen e. Atikyꞌesat yne eiminug wakuap koꞌi heremo wuatꞌi akasa hamo iꞌewyte Aiꞌywot Tupana atipy piat motypot hamuat atikyꞌesat e Iesui temiitꞌin me yityꞌok tote.
Iesui Tupana Ehay Nug Hanuat Toineꞌen
17 Uiwyriaꞌin yt eiwanetup teiꞌo ariot mesuwat yi kape Tupana ehay Muisei mimoherep moma hamuat hap kape e. Iꞌewyte yt eiwanetup teiꞌo ariot mesuwat yi kape mekewat saꞌawyꞌi wuaria Tupana ehay enoi haria miwan moma hamuat hap kape maꞌato kat iꞌatuꞌe kat iꞌatuꞌe taꞌatumoherep uhetiat hap koꞌi moherep hotꞌok hamuaria uiwyriaꞌin e.
18 Pywo pe ti areꞌe mesuwat yi aat waty waikiru koꞌi ikahuro pykai ti aru Tupana ehay moherep haria nimuaria miwan koꞌi tukupteꞌen ne. Yt tuweityk hin i raꞌyn e. Pywo pe ti itig hap iwan hit koꞌi Tupana ehay miwan etiat Muisei miwan Tupana ehay moherep haria miwan topyhuꞌat aru wuatꞌi eꞌat pe. Yt karãpe i aru Tupana ehay miwan miat ikahuro e. Pyno ti yt uwe i ipyhyp kuap Tupana e hap koꞌi -Atunug aru e hap koꞌi taꞌi Tupana tunug kuap yne yne toꞌe hap ewywuat e.
19 Miꞌi tupono waku watunug yne kahato Tupana piat ainapin hap koꞌi miwan miat e. Maꞌato uwe uwe mekewat Tupana mikyꞌesat miwan miat yt inug neran i ainapin hap koꞌi haype toꞌe iraniaꞌin me -Tupana piat ainapin hap koꞌi miwan miat koꞌi ewy e hat ti aru yt uwe mimotypotno i raꞌyn topyhuꞌat atipy pe e. Maꞌato uwe uwe Tupana mikyꞌesat ewy inug iꞌe hap miwan miat ewywuat miꞌi hat henoi kahato iraniaꞌin me -Taꞌi waku watunug yne torannia ainapin Tupana piat hap koꞌi miwan miat e hat wyti aru Tupana etama atipy piat pe poꞌog topyhuꞌat Tupana mimotypotno e Iesui.
20 Pyno mesup areꞌe ehepe -Pyno poꞌog waku eiwepytyk heg kahato Tupana mikyꞌesat nug hap ete. Mekewat woꞌonapin haria Wariseuria koꞌi mienoi koꞌi kai pote yn ti aru eiwehytꞌok kuap aikope Tupana toineꞌen morekuatno hap tote.
Iesui Aikotã Yt Naku I Hap Tuwẽtem Iꞌatupyꞌa Piat
21 Uiwyriaꞌin nimuat aheꞌaseꞌi ainapin haria ti Tupana ehay moherep haria hãpyk kahato aimuꞌe. -Yt etiꞌauka teiꞌo miit iꞌatuꞌe maꞌato etiꞌauka miit pote waku surara po pe ereineꞌen ekuap hamo e.
22 Uimohey haria koitywy poꞌog worohoꞌonapin miꞌi hap ete e. Uwe uwe ipyꞌahak aat kaꞌap wẽtup ok miit ete miꞌi hat wyti toineꞌen morekuaria pyꞌasetpe iminug saꞌag enoi hamo iꞌapiheg hamo. Iꞌewyte uwe uwe toꞌe wẽtup ok pe -Yt kan hamo i en e yt iweꞌeg hin i rakat en e. Miꞌi hat pe wyti toto aria wato kape e Iesui temiitꞌin me.
23 Miꞌi hawyi poꞌog toꞌe iꞌatuepe -Karãpe ewetum neran Tupana motypot hap eimiium mekewat yparakai tote turan hotꞌokꞌe ehepe wẽtup ok eiwy ipyꞌahak ehetiat hap pote
24 waku etoiat porapꞌi eimiium wuat mekewat yparakai ywytpe hawyi waku meremo ereto woꞌowese hap nug iwywuat hamo hawyi waku eraꞌaipok eimiium ium Tupana piat hamo.
25 Miꞌi hawyi Iesui toꞌe i yityꞌok totiaria pe -Uiwyriaꞌin e karãpe wẽtup ok ekuasa hawyi ereto morekuat kape pywo sio yt kuap hamo pote muap upi waku etunug naꞌyn ipyꞌahak takat ewyꞌok wo i raꞌyn e maꞌato yt etimowese i yian mete pote yt naku i aru topyhuꞌat eete e katupono ewanikap aru eium morekuat pe yt naku i nug hat en moherep hamo. Yt naku i en e morekuat pote epag aru suraraꞌin akag po pe raꞌyn epyhik woꞌopyhik hawiat wuatꞌi eꞌat pe hamo e.
26 Miꞌi hawyi woꞌopyhik hawe ereineꞌen motꞌi itote katupono eporenotem hap saꞌup niatpo mipuẽti pote. Ereineꞌen aru woꞌopyhik hawe eporenotem saꞌup puẽti yne hap kape e Iesui temiitꞌin me yityꞌok tote.
27 -Uipotmuꞌeria eweikuap taꞌyn apo saꞌawyꞌi wuat mienoi ainapin hap -Yt erepehik teiꞌo wẽtup ok eharyꞌi ete.
28 Maꞌato Uito wẽtup te ahenoi ehepe -Uwe tehaꞌat haryporia kape ikyꞌesat hap wywo tuwanetup hawe pote yt naku i kahato rakatno toineꞌen Tupana wanetup hawe e. Katupono tutunug naꞌyn topyꞌa pe.
29 Miꞌi tupono etunug yt naku i hap eha sese wo pote waku etihep eha hawyi waku etipun pya ekai katupono poꞌog waku etihep kokawiat eha wywo yn ereke kuap atipy pe. Maꞌato torannia eha wywo pote ti ereto kuap aria kape e.
30 Iꞌewyte epo kokawiat wo etunug yt naku i hap miꞌi pote waku etitek epo kokawiat miꞌi hawyi waku etipun pya ekai katupono waku kokawiat ipo rakat wo yn ereineꞌen pote ereke kuap aikope Tupana toineꞌen hap tote maꞌato torannia epo wywo ereto kuap aria wato kape aikope miitꞌin hoꞌopot kahato hap kape.
Miitꞌin Woꞌokyiꞌat Hap Etiat
31 Miꞌi hawyi poꞌog Iesui toꞌe wy taꞌapypueri haria pe -Pyno mehinꞌin saꞌawyꞌi ti mio tã iꞌatuꞌe nagnia -Etoiat teran eharyꞌi eꞌaito pote waku etunug iwan morekuat kape hawyi waku eiwoꞌoꞌatoiat iꞌatuꞌe saꞌawyꞌi.
32 Maꞌato Uito mio tã are -Sio wẽtup ok ihainia heharyꞌi toto raꞌyn wẽtup haryporia kape iwywo waire waireꞌe hamo. Mio tã etunug hawyi ereineꞌen aikotã typyꞌok iharyꞌi rakatno toineꞌen Tupana wanetup hawe. Miꞌi tã etunug mote yt naku i etunug Tupana wanetup hawe. Iꞌewyte haryporia wẽtup ok wywo heꞌaito wo wen maꞌato toto raꞌyn wẽtup ok ihainia kape waire waireꞌe hamo. Miꞌi yt naku i tutunug Tupana wanetup hawe katupono miꞌi tã tutunug hawyi aikotã typy heꞌaito wo toineꞌen Tupana wanetup hawe.
Etunug Wyti Aru Eꞌe Hap Ewy
33 Watikuap taꞌyn aikotã saꞌawyꞌi nagnia ainapin kahato -Waku etunug yne atunug aru Tupana set upiat uiꞌe hap koꞌi e hap.
34 Pyno yt naku i atunug aru aikotã atipy piat ewy yt eweiꞌe teiꞌo katupono toineꞌen Tupana toꞌamyap tote atipy pe.
35 Iꞌewyte atunug aru uiꞌe hap mesuwat mytyyp set upi yt eweiꞌe kuap i katupono mesuwat mytyyp wyti Tupana py aat hap toineꞌen. Iꞌewyte yt eweipehik kuap i tawa Ierusarẽi set upi eiꞌe hap atunug aru eiꞌe hap katupono wyti Ierusarẽi Tupana etawa sese pote.
36 Yt naku i eweiꞌe yt atunug uiꞌe hap pote aru waku uiꞌasap ikytsig toineꞌen e yt pote iꞌewyte hun toineꞌen e. Maꞌato yt uwe i miꞌi nug kuap.
37 Pyno waku atunug aru eweiꞌe hawyi waku pywo pe eweiꞌe. Maꞌato yt ewetunug neran i kat koꞌi kat koꞌi eiꞌe hap pote -Atunug aru yt eweiꞌe i. Waku pywuat sehay yn tuwẽtem eiwẽ pyi are. Maꞌato yt pywo piat i eweiꞌe pote sehay saꞌag upiat myhuꞌat haria wo eweipyhuꞌat e Iesui topotmuꞌeria pe toꞌapypueri haria pe.
Waku Iraniaꞌin Powyro Haria Wo Ereineꞌen
38 Taꞌi eweikuap kahato ti aikotã saꞌawyꞌi nagnia ainapin hap koꞌi. Mio tã iꞌatuꞌe miwan me -Karãpe wẽtup ok eha apok eꞌahyk hawe miꞌi pote waku erepyk eweihoꞌopok eha apok saꞌup mo e. Iꞌewyte karãpe wẽtup ok eiãi pik eiꞌahyk hawe miꞌi pote iꞌewyte waku eiwepyk ewehãipik miꞌi hat iꞌatuꞌe saꞌawyꞌi nagnia ahepe ainapin hap e.
39 Maꞌato Uito areꞌe karãpe wẽtup ok tunug saꞌag ehetiat turan o yt eweꞌapyk teiꞌo are. Iꞌewyte karãpe wẽtup ok ewapetek pote o waku kokai uiporan kai uiꞌahyk mehin waku eweiꞌe.
40 Uito ti worohoꞌonapin yt iraniaꞌin ewy hin i raꞌyn e maꞌato mio tã are e -karãpe ehewanikap eipohari teran ehesokpe ete miꞌi pote yt eipyꞌahak teiꞌo ehewanikap ete. Ehesokpe toikyꞌesat pote waku ewetum ehekamisa toikyꞌesat pote waku ewetum. Maꞌato waku poꞌog ewetum imikyꞌesat kai toihep ehekamisa hawyi iꞌewyte waku esiara ewetum.
41 Iꞌewyte karãpe surara toꞌe ehepe -Etioto ro uhekareꞌen meremo pya wẽtup miu iãꞌãg tote hap tote myꞌahaktu pote waku mehin waku poꞌog atioto typy iãꞌãg hap kape eweiꞌe.
42 -Karãpe wẽtup ok hẽtup ehekareꞌen koꞌi miꞌi pote waku ewetum imikyꞌesat ewy Iꞌewyte karãpe wẽtup ok tipuru ehekat pote waku eweipuru tope e.
Waku Ehewanikaptia Kyꞌe Haria Wo Ereineꞌen
43 Miꞌi hawyi Iesui toꞌe i itotiaria pe -Pyno eweikuap wyti saꞌawyꞌi wuaria ainapin hap koꞌi -Waku ti aiwyriaꞌin sese yn watiꞌatukyꞌe iꞌatuꞌe hap maꞌato waku ahewanikaptia ete ipyꞌahak takaria wo watoineꞌen iꞌatuꞌe e.
44 Maꞌato Uito ti areꞌe ehepe Mio tã are -Eweiꞌatukyꞌe ro ehewanikaptia are. Waku ahatyꞌi hatyꞌi haria upi wahẽtup Tupana kape
45 Miꞌi tã ewetunug mote aru Aiꞌywot atipy piat saꞌyruꞌin sakiꞌytꞌin no eweipyhuꞌat e. Katupono ti miꞌi ti yt nakuaria i ẽtyhot hap iꞌewyte wakuaria kape iꞌewyte toipoꞌoro iꞌaman yt nakuaria i kape iꞌatumikoi moehãite hamo. Taꞌi toiꞌatukyꞌe kahato toꞌoꞌewy ewy wakuaria iꞌewyte yt nakuaria i.
46 Maꞌato mesuwarotiaria eikyꞌe haria yn eweiꞌatukyꞌe pote ti aru yt kat i eipoityro hap Tupana kaipyi. Katupono ti miitꞌin kaipywiat saꞌup sat haria tikyꞌe taꞌatukyꞌe haria yn. Maꞌato ti aikyꞌe haria yn watiꞌatupowyro pote yt aiꞌywot atipy piat yt ewy hin i watoineꞌen. Iꞌewyte aiwese uhetiat iwese rakaria kape yn pote yt kat i haꞌup watipuẽti aru aiꞌywot atipypiat kaipyi.
47 Iꞌewyte ti waku watuwẽpowat wuatꞌi miitꞌin kape yt naku i watuwẽpowat aiwyriaꞌin sese kape yn katupono mesuwarotiaria yt kat kuap i haria tiꞌatukyꞌe ti taꞌatupyꞌasetpe haria yn. Maꞌato miꞌi haria ewywuaria neꞌi watunug pote yt watuwẽpowat i iraniaꞌin kape.
48 Pyno waku eweipyhuꞌat hãpyk kahato rakaria wo aikotã Eiꞌywot atipy piat waku kahato rakat ewy ewetunug etopotmuꞌeria yityꞌok tote.
