Jeová mîîkîrî yairon Paapa. Tamîꞌnawîron konekatîpon. (Apocalipse 4:11) Abrãao, Moisés moropai Jesus Paapa pe nîrî awanîꞌpî. (Gênesis 24:27; Êxodo 15:1,2; João 20:17) Mararî pemonkonyamîꞌ Paapa pe pra Jeová wanî, tîîse tamîꞌnawîron Paapa ponkon pemonkonyamîꞌ Paapa pe wanî. — Salmo 47:2.

 Paapa Maimuya taꞌpî man, Jeová mîrîrî Paapa ese. Mîîkîrîya neken seeniꞌ ese yenkama. (Êxodo 3:15; Salmo 83:13) Seeniꞌ ese ipîꞌ hebraico maimu winîpai. Taa yuꞌse mîrîrî wanî “Îꞌ rî pe mîîkîrî ena eꞌpainon”. Inîꞌ panpî esenupaꞌkoikonya taa, Paapa ese “Jeová” Hebraico pe wanî “Mîîkîrîya îꞌ kuꞌpî manniꞌ aweꞌkupî”. Mîîkîrî eseꞌya yenpo tamîꞌnawîron konekaꞌpîiya moropai îꞌ yuꞌse awanî manniꞌ konekaiya nîrî. Paapa Maimuya Jeová eseꞌ yenupa pra man neken. Iteseru yenupaiya: saꞌnamato. — Êxodo 34:5-7; Lucas 6:35; 1 João 4:8.

 Karaiwa pe Jeová eseꞌ wanî. Mîrîrî eseꞌ iipîꞌpî hebraico maimu winîpai, יהוה (YHWH). Seeniꞌ imenukasaꞌkon wanî Tetragrama pe. Epuꞌtî anîꞌya pra man oꞌnon yeꞌka pe seeniꞌ eseꞌ esaꞌtî hebraico pe. Tîîse, pemonkonyamîꞌya “Jeová” ese yenkama karaiwa pe pena patapai, moropai îꞌ pensa Paapa Maimu imenukaꞌpî karaiwa pe, Paapa eseꞌ “Jeová” yenkamaꞌpî toꞌya. *

Îꞌ waniꞌ awanîꞌ yeꞌnen Paapa eseꞌ esaꞌtî epuꞌtî pra tiaronkon wanî penaron Hebraico maimu ya?

 Penaron hebraico maimu imenukapîtîꞌpî vogais tonpra, consoantes neken yenkamapîtîꞌpî toꞌya. Tîîse, anîꞌya hebraico maimu epuꞌtîꞌpî, Paapa eseꞌ esaꞌtî epuꞌtîꞌpîiya. Tîîse, Paapa Maimu imenuka tîpo hebraico maimu ya, yairî pra tiaronkon judeuyamîꞌ esenumenkapîtîꞌpî. Toꞌ esenumenkapîtîꞌpî yairî pra wanî Paapa eseꞌ esaꞌtîtoꞌpe. Îꞌ pensa Paapa eseꞌ eporîpîtîꞌpî toꞌya tîmaimu ya, mîrîrî moꞌtanîpîtîꞌpî toꞌya “Yepotorî” pe moropai “Paapa” pe. Mîrîrî tîpo tiaronkonya mîrîrî konekaꞌpî nîrî moropai Paapa eseꞌ epuꞌtî pra toꞌ wanîꞌpî. *

 Tiaronkon esenumenka Paapa eseꞌ esaꞌtî “Iavé” moropai “Javé” pe. Tiaronkon esenumenka tanne tiaron pe. Tiwin imenukasaꞌ grego pe, eposa wanîꞌpî Mar Morto ta. Levitico kaareta pe wanîꞌpî. Moroni Paapa eseꞌ imenukasa wanîꞌpî Iao. Tiaronkon grego imenukaꞌpîsakon, inkamoroya esaꞌtî nîrî Iae, Iabé e Iaoué. Tîîse oꞌnon yeꞌka pe Paapa eseꞌ esaꞌtî hebraico pe epuꞌtî pra anîꞌ wanîꞌpî. *

Îꞌ seruye yenupa toꞌya Paapa eseꞌ pîꞌ tîmaimu ya?

 Yairî pra: Paapa eseꞌ yenkama eꞌpai pra toꞌ wanîꞌpî tîmaimu ya. Epuꞌtî pra anîꞌ wanîꞌpî yenen oꞌnon yeꞌka pe penaron hebraico maimu ya eseꞌ esaꞌtî.

 Yairî: Toꞌ esenumenka yuꞌse Paapa wanî mîîkîrî eseꞌ esaꞌtî mîrîrî panpe rîꞌ, tamîꞌnawîron maimukon ya. Tîîse Paapa Maimuya taꞌpî penaron Paapa poitîrîkon eseurîmapîtîꞌpî tiaron maimukon ya moropai pemonkonyamîꞌ eseꞌ saꞌtîpîtîꞌpî toꞌya tiaron pe.

 Esenumenkatî Josué eseꞌ pîꞌ, esaꞌ pe awanîꞌpî pena Israel po. Penaron Paapa poitîrîtokonya Josué eseꞌ esaꞌtîpîtîꞌpî hebraico maimu ya Yeoshúa pe. Tîîse grego maimu pîꞌ eseurîmakoikon Josué eseꞌ esaꞌtîpîtîꞌpî Iesoús pe. Mîrîrîya yenpo Paapa poitîrîkonya îꞌ wanî yairî konekapîtîꞌpî. Pemonkonyamîꞌ eseꞌ yenkamapîtîꞌpî toꞌya oꞌnon yeꞌka pe epuꞌtîꞌpî toꞌya. — Atos 7:45; Hebreus 4:8.

 Mîrîrî eꞌkupî nîrî Paapa eseꞌ yarakkîrî. Epuꞌtî yuꞌse tuꞌkankon man oꞌnon yeꞌka pe Paapa eseꞌ esaꞌtî yairî pe. Tîîse îꞌ wanî ipîkku pe inîꞌ panpî? Seeniꞌ eseꞌ wanî tamîꞌnawîron eseꞌkon yentai, mîrîrî yeꞌnen yenkama eꞌpai uurînîkon wanî oꞌnon yeꞌka pe Paapa Maimuya yenkama manniꞌ panpe.