Baisalele babashikile ngwabo bane cabulikumi a ku byuma bibakele na kuwana ha mwaka mangana bakundwiye bulombelo bwa busunga. Njambi wabalekele ngwendi: “Mukangununa cabulikumi ku byoshe bije mukateja mu mahya eni ha mwaka na mwaka.—Kwituluka mu Mashiko 14:22.

 Lishiko lya kwana cabulikumi lyapwile limo lya Mashiko a Mosesa aje anene Njambi ku Baisalele ba kusañulu. Baka-Kilistu kubesi mwisi ya Lishiko lya Mosesa, ngeci kubatondeka kwana cabulikumi. (Kolose 2:13, 14) Oloni muka-Kilistu na muka-Kilistu napande kulambula “ngwe muje mwanayongwela mu mbunge yendi, keti kwana na bimbunge bibali nambe mu kulisindiya, mwafwa Njambi wazema uje ana na kubwahelela.”—2 Kolinte 9:7, NWT.

•  Biyendeka Mbimbiliya ha Kwana Cabulikumi—“Testamenti ya Laja”

•  Biyendeka Mbimbiliya ha Kwana Cabulikumi—“Testamenti Yaiha”

 Cabulikumi banacendeka lwalwingi mu mutamba wa Mbimbiliya ubakasana babangi ngwabo Testamenti ya Laja. Kakakangi banacendeka kutalesa ku byuma byalingiwile munima ya kwana Lishiko (Lishiko lya Mosesa) ku Baisalele kwitila muli Mosesa. Oloni ha bisimbu bimo habanacendeka kutalesa ku byuma byalingiwile simbu kanda Njambi ane Baisalele Lishiko.

Simbu Kanda Njambi Ane Baisalele Lishiko

 Abilama (Abilahama) ikeye munu wa kulibanga ibanendeka mu Mbimbiliya ngwabo wanene cabulikumi. (Kushangumuka 14:18-20; Bahebelu 7:4) Cisholoka ngwe Abilama wanene cabulikumi lumolika kuli mwene wa Salema uje wapwile lalo kapilistu. Mu Mbimbiliya kukwesi bukaleho bumwesa ngwabo Abilahama nambe bana bendi banene lalo cabulikumi.

 Munu wamucibali ibanendeka mu Mbimbiliya ngwabo wanene cabulikumi wapwile Yakomba mutekulya Abilahama. Walikumiiye ngwendi nga Njambi amubezikisa, co akamwana “cabulikumi ku byuma byoshe” byakamwana. (Kushangumuka 28:20-22) Baka-kulilongesa Mbimbiliya bamo ngwabo cisholoka ngwe Yakomba wanene cabulikumi ca mulambu wa bimuna. Nameme Yakomba walikumiiye na kwana eci cabulikumi, oloni kendekele ngwendi na bana bendi bapandele kwana eci cabulikumi.

Mu Lishiko lya Mosesa

 Baisalele ba kusañulu babashikile ngwabo bane cabulikumi mangana citwale lutwe bipangi bya mu bulombelo bwabo.

•   Cabulikumi cakwasele Balebi na tupilistu baje bakele na kupanga simbu yoshe bipangi bya mu bulombelo, co lalo kubakele na libu lya kulima. (Kulava 18:20, 21) Balebi baje kubapwile tupilistu bakele na kutambula cabulikumi ku banu, co kutundaho bakele na kulambula cabulikumi kutunda ha cabulikumi cibanabana na kwana tupilistu.—Kulava 18:26-29.

•   Cisholoka ngwe kwatondekele kwana cabulikumi lubali mu mwaka, cije cakwasele Balebi na baje kubapwile Balebi. (Kwituluka mu Mashiko 14:22, 23) Binaanga mu Isalele bakele na kwana eci cabulikumi, maneneni ha simbu ya bilika bya kulitila, co ha myaka imo bakele na kwana eci cabulikumi ku tuhutu mangana bawane bya kulishuka nabyo.—Kwituluka mu Mashiko 14:28, 29; 26:12.

 Cabulikumi bakele na kucitanda bati? Baisalele bakele na kwaka kumukulo cabulikumi ku byuma bibakele na kuteja ha mwaka na mwaka. (Valevi 27:30) Baje bashakele kwana cabulikumi mu bimboko bapandele kubwezelelaho 20 pesenti ya cije cabulikumi. (Valevi 27:31) Co lalo babashikile ngwabo bane ‘cabulikumi ca bingombe nambe bimanga.’—Valevi 27:32.

 Baisalele bakele na kwambata cimuna woshe wa bu 10 uje atunda mu mulaka na kumwana kupwa cabulikumi. Lishiko lyamwesele ngwalyo kubapandele kwilula aba bimuna nambe kubengisa na beka nambe kubalandesa na kutwala bimbongo. (Valevi 27:32, 33) Oloni cabulikumi cibanene lwamucibali cije cibakele na kupangesa ha bilika basele kucilandesa na kutwala bimbongo. Oku kwakwasele Baisalele baje bakele na kwenda bungenzi bwabulaha mangana baye ku bilika.—Kwituluka mu Mashiko 14:25, 26.

 Baisalele bakele na kwana tangwa lika cabulikumi? Baisalele bakele na kwana cabulikumi mwaka na mwaka. (Kwituluka mu Mashiko 14:22) Oloni kubakele na kulinga ngoco mu mwaka wa bu 7. Ou mwaka wapwile mwaka wa sabata nambe ngwetu mwaka wa kuhwima, co Baisalele kubakele na kulima bimbuto. (Valevi 25:4, 5) Ngeci, kubakele na kwana cabulikumi ha simbu ya kuteja mu mwaka wa sabata. Mukati ka myaka 7, mu mwaka wamucitatu nou wa bu 6, Baisalele bakele na kwana cabulikumi camucibali ku tuhutu na ku Balebi.—Kwituluka mu Mashiko 14:28, 29.

 Kashitiko muka kabakele na kwana baje kubakele na kwana cabulikumi? Lishiko lya Mosesa kulyamwesele kashitiko kabapandele kwana munu onowa kwana cabulikumi. Baisalele bapandele kwana cabulikumi mwafwa ya kushaka kuzibisa Njambi kubwaha. Bapandele kulitabela ku mesho a Njambi ngwabo banana cabulikumi na kumulomba ngwabo ababezikise mwafwa ya kulinga ngoco. (Kwituluka mu Mashiko 26:12-15) Njambi wamwene ngwendi kujeneka kumwana cabulikumi kwapwile kumwibila.—Malakiya 3:8, 9.

 Kuma kwana cabulikumi capwile citele cakama ndi? Embwe. Njambi wakulahesele Baisalele ngwendi nga bamwana cabulikumi, abana bibezikiso byabingi, co kubakajena cuma na cimo cahi. (Malakiya 3:10) Oloni bakele na kuliwana na bukalu mwafwa ya kujeneka kwana cabulikumi. Njambi wecelele kubabezikisa, co kubakele na kuwana bukwasi bwa tupilistu na Balebi baje bakele na kwecela bipangi byabo na kuya na kutonda byakulishuka nabyo mwafwa ya kujeneka kubana cabulikumi.—Nehemiya 13:10; Malakiya 3:7.

 Ha simbu yayoyele Yesu hano hasi, banu ba Njambi bacipandele kwana Njambi cabulikumi. Oloni eli lishiko lyahwile munima ya kutsa kwa Yesu.

Mu simbu ya Yesu

 Mutamba wa Mbimbiliya ubakasana ngwabo Testamenti Yaiha umwesa ngwawo Baisalele batwaleleleleho kwana cabulikumi na mu simbu yayoyele Yesu hano hasi. Yesu watabele ngwendi kwapandele kwana cabulikumi, oloni wapayele bantwama ba bulombelo baje bakele lika mbunge ku kwana cabulikumi na ‘kwombwanesa byuma bya seho bya mu Lishiko. Ebi byuma binapu kwakula mu kusungama, kutetela na kulongwa.’—Mateo 23:23.

Munima ya kutsa kwa Yesu

 Munima ya kutsa kwa Yesu, banu ba Njambi kubapandele kwana cabulikumi. Kutsa kwa Yesu kwamanesele Lishiko lya Mosesa, kwambateselela na ‘lishiko lya kwambata byabulikumi ku banu.’—Bahebelu 7:5, 18; Efeso 2:13-15; Kolose 2:13, 14.