Eyo. Nameme Mbimbiliya kuyapwile libulu lya sayansi, oloni yalitombola na biñanda bya sayansi. Tusimutwiyeniko ha byakumwenako bimo bije bimwesa ngwabyo biñanda bya sayansi byalitombola na Mbimbiliiya. Co lalo tusimutwiyako biñanda bimo bije bimwesa muinalitombwela sayansi na Mbimbiliya nameme banu babangi kubabikulahelelele ha simbu ibakele na kusoneka Mbimbiliya.

•   Kuli halyashangumukilile kukalako lilu na kaye. (Kushangumuka 1:1) Bwingi bwa biñanda bya kusañulu bibakulahela banu bimwesa ngwabyo lilu na kaye byalizilile. Bambambilone bakulahelele ngwabo binjambi basemene lilu na kaye batundile mu tulunga-ndonga babali. Bamoco ngwabo lilu na kaye byatunda mu liyaki lyakama.

•   Kuli mashiko ali na kwendesa lilu na kaye keti tumponya embwe. (Yombi 38:33; Njelemiya 33:25) Banu bamo bakulahela ngwabo binjambi bapwa bikenya, co ngwabo kubesi na nzili ya kuhyana obo binjambi.

•   Lifuti-libu lyakala mu bukambwila. (Yombi 26:7) Banu babangi kusañulu bakulahelele ngwabo kaye kapwa ka bupalapanzi, co kakala ha cuma cimo cakama nambe ha kasitu umo wa kufwa ngwe mpakasha nambe mbati.

•   Mema akakakumukila mwilu kutunda mu tulunga ndonga na mu mashali akewo lalo akanyoko kupwa nyonzi, lime nambe mbundu na kushulisa bindonga. (Yombi 36:27, 28; Muka-kwambulula 1:7; Isaya 55:10; Amose 9:6) Bagriki ba kusañulu bakulahelele ngwabo mema a mu bindonga akatundu mu tulunga-ndonga ba kwisi, co banu babangi bakulahelele bene obyo biñanda kweta na mu myaka ya ma 1700.

•   Minkinda iliko ano matangwa yazimininine mu kalunga ndonga. (Myaso 104:6, 8) Oloni banu bamo bakulahelele ngwabo tulunga bakebo bamungile minkinda.

•   Kupwa ba kujela ku mubila kukakwasa banu balikangule. Lishiko lyanene Njambi Baisalele lyamwesele ngwalyo munu wapandele kutana munima ya kukwata cibimbi. Co lalo munu uje wabinjile mushongo ushambukila bapandele kumwaka kwa likalyendi. Lishiko lyamwesele lalo ngwalyo banu bapandele kushitika bitunda mwimo. (Valevi 11:28; 13:1-5; Kwituluka mu Mashiko 23:13) Bumbanda bumo bwa kusaka bimbandu bubakele na kupangesa baka-kusaka ba baka-Ingito bwapwile bwa kukumbasana bya kutunda mwimo na byuma bikwabo.

 Embwe. Biñanda bili mu Mbimbiliya bimwesa ngwabyo inendeka busunga ha biñanda bya sayansi. Tusimutwiyeniko ha byuma bimo bibakendeka banu ngwabo Mbimbiliya yalimbenje:

 Bamo ngwabo: Mbimbiliya yendeka ngwayo lilu na kaye babitangele ha matangwa 6 a maola 24.

 Busunga: Kwesekesa nebi biyendeka Mbimbiliya, Njambi watangele lilu na kaye ha simbu yailaha. (Kushangumuka 1:1) Matangwa a kutanga byuma abanendeka ku mukanda wa Kushangumuka 1 kuwamwesa ngwawo byuma babitangele mu matangwa a maola 24 embwe. Litangwa na litangwa lyemanenene simbu yailaha. Co lalo simbu yoshe ibatangele lilu na kaye banaitumbula ngwabo litangwa limo.—Kushangumuka 2:4, NWT.

 Bamo ngwabo: Mbimbiliya imwesa ngwayo Njambi watangele bimena simbu kanda atange litangwa lije likakwasa bimena bime.—Kushangumuka 1:11, 16.

 Busunga: Mbimbiliya imwesa ngwayo Njambi watangele tahi litangwa simbu kanda atange bimena. Litangwa lyapwa limo lya bingongonosi bije byapwa mutamba wa lilu. (Kushangumuka 1:1) Ceke ca litangwa catwililile hasi ha “litangwa” lya kulibanga nambe ngwetu mu simbu ya kulibanga ya kutanga byuma. Co ha “litangwa” lya mu citatu lya kutanga byuma, cije ceke casele kutwila hasi na kulingisa bimena bime. (Kushangumuka 1:3-5, 12, 13) Kwetile simbu asina litangwa lishangumuke kumoneka hano hasi.—Kushangumuka 1:16.

 Bamo ngwabo: Mbimbiliya yendeka ngwayo litangwa likazenguluka lifuti-libu.

 Busunga: Mukanda wa Muka-kwambulula 1:5 ngwawo: “Litangwa lituhuka, co lalo lilahuka, lizambwila bwasi-bwasi ku mutambela walyo kuje kulikatuhukila.” Awa majwi amwesa lika mubakamwena banu litangwa hano hasi. Tukazibi banu mubakendeka ngwabo litangwa lyatuhuka nambe ngwabo litangwa lyalahuka. Nameme ngoco, bazibuka ngwabo lifuti-libu likelyo likazenguluka litangwa.

 Bamo ngwabo: Mbimbiliya yendeka ngwayo lifuti-libu lyapwa lya bupalapanzi.

 Busunga: Mbimbiliya muinendeka ngwayo “ku mamaneselelo a hasi” kuilumbununa ngwayo lifuti-libu lyapwa lya bupalapanzi, oloni ilumbununa myela ya kulyala. (Vilinga 1:8) Mu ngila imo lalo, endekesi ya kwendeka ngwabo “mu bimbango biwana bya hano hasi” ilumbununa kaye koshe.—Isaya 11:12; Luka 13:29.