CILONGESA 16
“Ndolome Yobe Asanguka”
‘Yesu walekele Matha ngwendi: “Ndolome yobe asanguka.”’ —IWANO 11:23.
MWASO 151 Akasana
BILI MUNO MU CILONGESA a
1. Mukwenje umo wamwesele bati lilabelelo lyendi lya kusanguka kwa batsi?
MUKWENJE wa lizina lya Matthew wakele na kubinja manene, co bapandele kumutabula bisimbu byabingi. Mwakele na myaka 7, ikeye na baka-naanga yendi bakele na kukengela hamo JW Broadcasting®. Kumamaneselelo ei progiramu, bakele na kumwesa mutukatambwila babushoko bwetu baje bakasanguka ku batsi. b Munima ya ije progiramu, Matthew washwenene bisemi bendi na kubakwatelela ku maboko, co wendekele ngwendi: “Nana, tate, ngwetu munamono? Nameme nga njitsa, njikasanguka? Mwasa kunjibandamena, byuma byoshe bikakala lika mwamubwa.” Acisinganyekeni lika mubalizibilile baje bisemi mubamwene ngwabo munabo ali na lilabelelo lya kukanyama lya kusanguka kwa batsi.
2-3. Mwafwa bika kunapu kwa seho kuli yetu kusinganyekesesa ha lilabelelo lya kusanguka kwa batsi?
2 Tubaboshe tunapande kusinganyekesesa biyendeka Mbimbiliya ha lilabelelo lya kusanguka kwa batsi. (Iwano 5:28, 29) Mwafwa bika? Mwafwa byuma binasa kutenguluka. Twasa kubinja mushongo uje unasa kututwala ku kutsa nambe kutsisa munu itwazema. (Kwambu 9:11; Jems 4:13, 14) Lilabelelo lya kusanguka kwa batsi lyasa kutukwasa tukolese mu byeseko bya cifweci. (1 Tesa 4:13) Bisoneka bimwesa ngwabyo Tatetu wa mwilu watuzema, co lalo atuzibuka mwamubwa. (Luka 12:7) Yehova atuzibuka mwamubwa, mukemwo asa kutusangula na bifwa bije bene bitwakele nabyo na kutukwasa twanuke byuma bituzibuka. Yehova watuzema, co ashaka ngwendi tuyoye myaka yoshe. Nameme nga tutsa, akatusangula!
3 Muno mu cilongesa, tusimutwiya ha byuma bitulingisa tukulahele ngwetu batsi bakasanguka. Kutundaho, tusimutwiya ha ñanda imo ya mu Mbimbiliya ije ikanyamesa likulahelo, ije ili na majwi haje hanemana cilongesa cetu. Awa majwi ngwawo: “Ndolome yobe asanguka.” (Iwano 11:23) Kutundaho lalo, tusimutwiya mutwasa kukanyamesela lilabelelo lyetu ha ñanda ya kusanguka kwa batsi.
MWAFWA BIKA TWAKULAHELA NGWETU BATSI BAKASANGUKA
4. Bika bitunapande kuzibuka simbu kanda tukulahele byuma bimo? Endekeni cakumwenako.
4 Twasa kukulahela byanatukulahesa munu nga owo natukulahesa ali na lishungu na nzili ya kulinga byuma byanatukulahesa. Cakumwenako, twendeke ngwetu njibo yeni inabihya mwafwa ya kankumba. Kabusamba keni umo eja kuli yeni na kumileka ngwendi, ‘Njimikwasa kutunga ei njibo yeni.’ Amoneka ngwe ali na kwendeka busunga, co mwakulahela ngweni ali na lishungu lya kushaka kumikwasa kuitungulula. Nga wapwa muka-kutunga, co lalo ali na bikwata bya kutungisa, mwasa kukulahela ngweni asa kumitungila njibo yeni. Ngeci, mwasa kumukulahela. Batico byuma byanatukulahesa Njambi bya kusanguka kwa batsi? Kuma ali na nzili na lishungu lya kushulisilila byuma byanatukulahesa ndi?
5-6. Mwafwa bika twakulahela ngwetu Yehova nashungwiya kusangula baje banatsi?
5 Kuma Yehova ali na lishungu lya kusangula batsi ndi? Eyo. Wahwimininine baka-kusoneka Mbimbiliya babangi basoneke bya lilabelelo lya kusanguka kwa batsi. (Isaya 26:19; Hozi 13:14; Kujo 20:11-13) Yehova akashulisilila byuma byanakulahesa. (Yosh 23:14) Yehova nashungwiya kusangula banu baje banatsi. Bika bitulingisa twendeke ngoco?
6 Tucisimutwiyeni ha byuma byendekele Yombi. Yombi wakulahelele ngwendi nameme nga atsa, Yehova nashungwiya kukamumona oku ayoya lalo. (Yombi 14:14, 15) Mukemwo mwali na kulizibila Yehova na hali bangamba bendi boshe baje banatsi. Ali na kushungwiya kubamona bayoya lalo oku banabwahelela, co lalo oku banalikangula. Batico banu babangi-bangi baje banatsi oku kanda bacizibuke Yehova na kulilongesa byendi? Nabo nakulahesa kukabasangula. (Bili 24:15) Ashaka ngwendi bapwe babusamba bendi, co lalo bayoye myaka yoshe hano hasi. (Iwano 3:16) Cilibene, Yehova ali na lishungu lya kusangula batsi.
7-8. Bika bitulingisa tukulahele ngwetu Yehova ali na nzili ya kusangula batsi?
7 Kuma Yehova ali na nzili ya kusangula batsi ndi? Ali nayo. Wapwa “Muka-nzili Yoshe.” (Kujo 1:8) Ngeci, ali na nzili ya kuhyana bitozi bendi boshe, kwambateselela na kutsa. (1 Kori 15:26) Kuzibuka ngoco kutukanyamesa na kutuzembeleka. Tusimutwiyeni ha byuma byaliwanene nabyo Ndokazi Emma Arnold. Ndokazi Arnold na baka-naanga yendi baliwanene na byuma bije byesekele likulahelo lyabo mukwakele Nzita ya Kaye Yamucibali. Ou ndokazi mwatsisile banu bazema mu bilombo bya bafunge bya baka-Nazi, watakamesele munendi wa mumbanda ha kwendeka ngwendi: “Ngwe baje banatsi kubasa kuyoya lalo, ngwe butsi buli na nzili manene kutubakana Njambi. Indi bati?” Kukwesi cuma cili na nzili kutubakana Yehova. Njambi uje watangele banu ali na nzili ya kusangula baje banatsi.
8 Cuma cikwabo citulingisa tukulahele ngwetu Njambi asa kusangula batsi, cinapu cashu cakala naco ca kwanuka byuma. Ngongonosi na ngongonosi akaisana ha lizina lyayo. (Isaya 40:26) Co asa kwanuka boshe baje banatsi. (Yombi 14:13; Luka 20:37, 38) Yehova azibuka nameme byuma byabindondo ha banu baje bakasangula, kwambateselela mubafwililile, bibaliwanene nabyo mu kuyoya na cashu cabo ca kwanuka.
9. Bika bimilingisa mukulahele ngweni Yehova akasangula batsi kulutwe?
9 Cilibene, twakulahela ngwetu Yehova akasangula batsi kulutwe, mwafwa ali na nzili na lishungu lya kulinga ngoco. Byuma muka bikwabo bitulingisa tukulahele ngoco? Twakulahela ngoco mwafwa Yehova wasangulaho laja batsi. Mu simbu ibakele na kusoneka Mbimbiliya, Yehova wanene Yesu na bangamba bendi bamo nzili ya kusangula batsi. Tusimutwiyeniko ha cimo ca bikomokeso bya Yesu bya kusangula batsi, cije cituwana ku mukanda wa Iwano capita 11.
YESU ATSISA KABUSAMBA KENDI YAZEMA
10. Bika byalingiwile ku Bethani Yesu mwakele na kwambulwila musambwa lya Jodani, co walingile bika? (Iwano 11:1-3)
10 Tandeni Iwano 11:1-3. Acisinganyekeni byalingiwile mu Bethani ku mamaneselelo a 32 C.E. Omu mwimbo mwakele babusamba ba Yesu bazemene manene. Aba bapwile Lazalo na bandokazi bendi babali, Maliya na Matha. (Luka 10:38-42) Lazalo wakele na kubinja, co babushoko bwendi balishoshomwenene. Ngeci, batumine muzimbu kuli Yesu uje wakele musambwa lya Jodani, bungenzi buje bwasele kwambata matangwa abali kutunda mu Bethani. (Iwano 10:40) Calubinda, Lazalo watsile simbu kanda muzimbu wete kuli Yesu. Nameme Yesu wazibukile ngwendi kabusamba kendi natsi, walyangwilile kukala bene kuje kwakele, co munima ya matangwa atatu waile ku Bethani. Yesu mwaketele ku Bethani, te kuneti matangwa awana kutunda hatsililile Lazalo. Yesu wayongwele kulinga cuma cimo cije cikwasa babusamba bendi na kushangazala Njambi.—Iwano 11:4, 6, 11, 17.
11. Ou muzimbu utolongesa bika ha kupwa babusamba bababwa kuli bakwetu?
11 Ou muzimbu utukwasa kumona mutwasa kupwila babusamba bababwa. Maliya na Matha mubatumine muzimbu kuli Yesu, kubamulombele ngwabo aije ku Bethani. Bamulekele lika ngwabo kabusamba kendi wakele na kubinja. (Iwano 11:3) Lazalo mwatsile, Yesu wasele kumusangula nameme wakele kulako. Oloni Yesu waile ku Bethani mangana akakale hamo na babusamba bendi, Maliya na Matha. Kuma muli na kabusamba keni uje asa kumikwasa nameme kumwamulombele bukwasi ndi? Nga mukemwo, co mwasa kukulahela kabusamba wa cifwoco nameme mu “simbu ya tuyando.” (Visi 17:17) Netu tunapande kupwa babusamba bababwa ku bakwetu ngwe mwalingilile Yesu. Tutwaleleleniho kusimutwiya bya muzimbu wa Lazalo mangana tumone byalingiwile.
12. Yesu wakulahesele bika Matha, co mwafwa bika Matha wapandele kumukulahela? (Iwano 11:23-26)
12 Tandeni Iwano 11:23-26. Matha mwazibile ngwendi Yesu ali muyehi na kweta ku Bethani, wazambwilile kuli ikeye na kwendeka ngwendi: “Mwata, ngwe kuunakele kuno, ndolome yange ngwe katsile.” (Iwano 11:21) Yesu wasele kukangwisa Lazalo. Oloni washakele kulinga cuma cimo ca kulitila. Wakulahesele Matha ngwendi: “Ndolome yobe asanguka.” Co lalo wakanyamesele likulahelo lya Matha ha kumuleka ngwendi: “Yange kusanguka na kuyoya.” Cilibene, Njambi nana Yesu nzili ya kusangula batsi. Ha kulibanga, Yesu wasangwile mwanike wa mumbanda umo uje watsile, co lalo wasangwile mukwenje umo ha litangwa bene lyatsile. (Luka 7:11-15; 8:49-55) Oloni kuma Yesu wasele kusangula munu uje watsile ha matangwa awana, co lalo mubila wendi oku unashangumuka kubola ndi?
“LAZALO, TUHUKOMWO!”
Yesu wazibilile mema ku mbunge babusamba bendi baje bakele mu busiwa (Taleni paragirafu 13-14)
13. Kwesekesa na mukanda wa Iwano 11:32-35, Yesu walizibile bati mwamwene Maliya na Matha balila? (Taleni na cikupulo.)
13 Tandeni Iwano 11:32-35. Lingeni ngwe mumona byuma byateleko. Maliya, ndokazi ya Lazalo mukwabo, waile na kushesha Yesu. Nendi wendekele majwi a kulifwa endekele ndokazi yendi. Wendekele ngwendi: “Mwata, ngwe kuunakele kuno, ndolome yange ngwe katsile.” Ikeye hamolika na bakwabo boshe bakele na kuliziba busiwa. Yesu mwabamwene oku balila, nendi washangumukile kuziba manene busiwa. Mwafwa ya kuzibila ngozi babusamba bendi, nendi walilile. Yesu azibisisa mubakalizibila banu nga banatsisa munu ibazema. Co ashaka kumanesa byuma bili na kubanenela busiwa.
14. Mwalizibilile Yesu mwamwene Maliya alila kutulongesa bika hali Yehova?
14 Mwalizibilile Yesu mwamwene Maliya oku alila, kumwesa mwakalizibila Njambi uje wakala manene na mema ku mbunge. Mwafwa bika twendeka ngoco? Ngwe mutunamwena mu cilongesa cinahu, Yesu akatembwinina mwakalizibila Ishe nomu mwakamwena byuma. (Iwano 12:45) Kuzibuka ngwetu Yesu wazibilile mema ku mbunge babusamba bendi baje bakele mu busiwa, kutulingisa tukulahele ngwetu Yehova akalizibi manene kubabala ku mbunge mwakatumono tulila mwafwa ya kupokoka bimbunge. (Myaso 56:8) Oku kutulingisa tushake kushwenya manene kuli Njambi uje wakala manene na mema ku mbunge.
Yesu wamwesele ngwendi ali na nzili ya kusangula batsi (Taleni paragirafu 15-16)
15. Bika byalingiwile ku mbumbo mubatulikile Lazalo, bije bibanendeka ku mukanda wa Iwano 11:41-44 (Taleni na cikupulo.)
15 Tandeni Iwano 11:41-44. Yesu mwetele ku mbumbo mubatsindile Lazalo, walekele banu ngwendi bashwenyese limanya lije lyakele ku mbumbo. Oloni Matha wabyanene na kwendeka ngwendi ha simbu oyo, mubila wa Lazalo wakele na kunika. Oloni Yesu wamukumbulwile ngwendi: “Kuma kunjakulekele ngwange nga utaba umona bumpau bwa Njambi ndi?” (Iwano 11:39, 40) Yesu wandwile mesho endi na kulombela oku mbunga imutolilila. Washakele ngwendi byuma bilingiwa, byane bumpau kuli Yehova. Kutundaho, Yesu watambekele ngwendi: “Lazalo, tuhukomwo!” Ngeci Lazalo watuhukile mu mbumbo oku enda. Yesu walingile byuma bije byamonekele ngwe kubyasa kulingiwa.
16. Biñanda bili ku mukanda wa Iwano capita 11, bikanyamesa bati lilabelelo lyetu lya kusanguka kwa batsi?
16 Byuma bibanendeka ku mukanda wa Iwano capita 11, bikanyamesa lilabelelo lyetu lya kusanguka kwa batsi. Mu ngila muka? Anukeni ngweni Yesu wakulahesele Matha ngwendi: “Ndolome yobe asanguka.” (Iwano 11:23) Ngeci lika mwa Ishe, Yesu nendi ali na lishungu na nzili ya kushulisilila eci cikulaheso. Mwalilile, wamwesele ngwendi ashaka bene kusangula baje banatsi na kumanesa busiwa bukaija mwafwa ya kutsa. Kusanguka kwa Lazalo kwamwesele ngwabo Yesu ali na nzili ya kusangula batsi. Co lalo acisinganyekeni byuma byendekele Yesu kuli Matha. Wamulekele ngwendi: “Kuma kunjakulekele ngwange nga utaba umona bumpau bwa Njambi ndi?” (Iwano 11:40) Tuli na bukaleho bwa kushula buje bumwesa ngwabwo Yehova akashulisilila cikulaheso ca kusangula batsi. Bika bitunapande kulinga mangana tukanyamese lilabelelo lyetu lya kusanguka kwa batsi?
BIKA BYASA KUTUKWASA TUKANYAMESE LILABELELO LYETU LYA KUSANGUKA KWA BATSI?
17. Bika bitunapande kwanuka omwo tutanda mizimbu ya mu Mbimbiliya ya banu baje basangukile ku batsi?
17 Tandeni na kusinganyekesesa ha bikomokeso bya kusangula batsi bije byalingiwile kunima. Mu Mbimbiliya banendekamo bya banu ba kupwa 8 baje babasangwile ku batsi. c Mulinga bwino nga mutanda ei mizimbu mu kushula. Omwo mutanda mizimbu yabo, anukeni ngweni aba banu bapwile banu ngeci mwetu. Bapwile banalume, banakazi na banike. Nangukeni byuma bimwasa kulilongesa kuli bakebo. Nga mutanda ei mizimbu, mulimwena ngweni Yehova ali na nzili ya kusangula batsi, co lalo ashaka kulinga ngoco. Singanyekeseseni lalo ha kusanguka kwa Yesu kuje kunapu kwa kulitila. Yesu mwasangukile, banu babangi bamumwene, co kuzibuka ngoco kukanyamesa lilabelelo lyetu lya kusanguka kwa batsi.—1 Kori 15:3-6, 20-22.
18. Mwasa kupangesa bati myaso yetu ije yendeka bya lilabelelo lya kusanguka kwa batsi? (Taleni majwi a kwinikila.)
18 Tolilileni, kwimba na kusinganyekesesa ha “myaso ya ku sipilitu” ije yendeka bya lilabelelo lya kusanguka kwa batsi. d (Efeso 5:19) Ei myaso ikakanyamesa lilabelelo lyetu lya kusanguka kwa batsi. Itolilileni, liziliseniyo, co lalo mwasa kusimutwiya ha majwi alimo ha simbu ya kulemesa kwa naanga. Singanyekeseseni manene ha myaso ei mangana mwase kuyanuka simbu yoshe. Nga muliwana na ceseko cije caka buyoye bweni mu bushonde, nambe nga mutsisa munu imwazema, sipilitu ya Yehova imikwasa mwanuke myaso ije yasa kumizembeleka na kumyana nzili mangana mukolese.
19. Byuma muka bitunabandamena kukalikuwa batsi mubakasanguka? (Taleni cipalo ca “ Bihula Muka Mukabehula?”)
19 Lingeni ngwe muli mu kaye kakaha. Yehova natwana cashu ca kulimona oku tuli mu kaye kakaha. Ndokazi umo ngwendi: “Njikakala na simbu yaingi ya kutumama hasi na kulimona ngwe njili mu kaye kakaha. Kukapu lika ngwe njili na kuziba na lwengo lwalubwa lwa binemo byabibwa bije bikamena mu paradaisi.” Acisinganyekeni lika mumukalizibila mumukamona banalume na banakazi ba kulongwa babanendeka mu Mbimbiliya. Iya imunabandamena kukalimona nendi? Bihula muka mukamwihula? Acisinganyekeni lalo mumukalizibila mumukamona babushoko bweni baje bakasanguka ku batsi. Singanyekeni ha majwi akulibanga amukabaleka na kubwahelela kumukaliziba mumukababumbateya.
20. Bika bitunapande kulinga?
20 Twakandelela manene kuli Yehova ha kutwana lilabelelo lya kusanguka kwa batsi. Twakulahela ngwetu eci cikulaheso cikalishulisilila mwafwa Yehova ali na nzili, co lalo nashungwiya kukashulisilila byuma byanakulahesa. Tutwaleleleniho kukanyamesa lilabelelo lya seho lituli nalyo lya kusanguka kwa batsi. Nga tulinga ngoco, co tushwenya manene kuli Njambi yetu uje natukulahesa ngwendi, ‘Babushoko bweni bakasanguka.’
MWASO 147 Njambi Natukulahesa Kuyoya kwa Myaka Yoshe
a Nga munatsisa munu imwazema, co lilabelelo lya kusanguka kwa batsi lyasa kumizembeleka manene. Mwasa kulumbunwina bati bakweni byuma bimilingisa mukulahele eci cikulaheso? Lilabelelo lya kusanguka kwa batsi lyasa kukanyamesa bati likulahelo lyeni? Cino cilongesa banacibwahesela kutukwasa tukanyamese likulahelo lyetu kwitila mu lilabelelo lya kusanguka kwa batsi.
b Ou mwaso uli na mutwe wendeka ngwawo Twabandemena Paradaisi unakele mu broadcasting ya November 2016.
c Taleni cipalo ca “Litaba za Zuho ze 8 Zebulezwi Mwa Bibele” mu Kaposhi ka Kukengela ka Silozi ka August 1, 2015, liputa 4.
d Taleni myaso inatako mu libulu lya myaso lya “Imbileni Yehova mu Kubwahelela”: “Lingeni Ngwe Muli mu Kaye Kakaha” (Mwaso 139), “Taleni Mesho Eni ha Fweto” (Mwaso 144) na “Akasana” (Mwaso 151). Taleni na myaso ya kulitila ije ili ha jw.org ya kufwa ngwe “Twabandamena Paradaisi,” “Kaye Kakaha Katunabandamena” na “Mutahe Mubone.”
