1. Bika bitushaka ngwetu babushoko bwetu balinge?

NDOKAZI Pauline * wendekele ngwendi: “Kutunda lika hanjalilongeselele busunga njashakele ngwange njikakale na babushoko bwange mu Paladaisi. Maneneni njashakele ngwange munalume wange Wayne na munange bapangele Yehova.” Muli na babushoko baje kubesi kupangela Yehova ndi? Nga muli nabo, co neni mukalizibi ngwe Pauline. Co mushaka ngweni bapangele Yehova.

2. Bihula muka bitusimutwiya muno mu cilongesa?

² Kutwasa kusindiya babushoko bwetu batambule muzimbu waubwa. Oloni twasa kubashongangeya batambule muzimbu wa mu Mbimbiliya. (2 Tima 3:14, 15) Mwafwa bika tunapande kwambulwila babushoko bwetu? Mwafwa bika tunapande kubazibila mema ku mbunge? Bika bitunapande kulinga mangana tukwase babushoko bwetu bazeme Yehova? Co bandolome na bandokazi ba mu cikungulukilo cetu basa kutukwasa bati?

3. Kwesekesa na 2 Petulu 3:9, mwafwa bika tunapande kwambulwila babushoko bwetu?

³ Yehova ololo anyongesa kano kaye. Oloni “baje ba bimbunge byabibwa bya kushaka kuyoya myaka yoshe” bakebo lika bakoboka. (Vili 13:48, NWT) Tukapangesa simbu na nzili yetu mu kwambulwila banu baje kutuzibuka. Kuma kutwapandele  kwambulwila babushoko bwetu mangana nabo bapangele Yehova ndi? Yehova Tate yetu wa cizemo ‘kashaka umo akanyonge, oloni ashaka ngwendi boshe batenguluke na kutunda ku bubi bwabo.’​—Tandeni 2 Petulu 3:9.

4. Ngila muka yaibi itunasa kwambulwilamo babushoko bwetu?

⁴ Zibukeni ngweni kuli ngila yaibwa nei yaibi ya kwambulwilamo muzimbu waubwa. Nga twambulwila munu kutuzibuka tukendeka nendi mu kasingimiko. Oloni nga twambulwila kabushoko ketu hamo kutwesi kwendeka nendi mu kasingimiko.

5. Bika bitunapande kwanuka simbu kanda twambulwile babushoko bwetu?

⁵ Bwingi bwetu tukalibeye mutukanuka mutwambulwililemo babushoko bwetu ha kulibanga. Kapositolo Paulu wanangwile baka-Kilistu ngwendi: ‘Endekesi yeni inapande kupwa yaibwa simbu yoshe, ya mbwase ije izibisa kubwaha, co zibukeni mumunapande kwambulwila mwamubwa kuli banu boshe.’ (Kolo 4:5, 6) Tunapande kwanuka eci cinangulo omwo twambulwila babushoko bwetu. Nga kutulingi ngoco, twasa kubalubalesa, co kubatolilila bitubambulwila.

6-7. Bika byasa kutundamo nga kumuzibila mema ku mbunge munu imwalyambata nendi uje keti Mukaleho? Endekeni cakumwenako.

⁶ Bazibileni mema ku mbunge. Pauline itunabanga kwendeka wendekele ngwendi: “Ha kulibanga njakele na kusimutwiya lika bya Njambi na munalume wange. Kunjakele na kusimutwiya nendi byuma byeka.” Munalume wa Pauline kazibukile byabingi hali Njambi, co kakele na kuzibisisa byuma byakele na kwendeka Pauline. Munalume wa Pauline wamwene ngwendi Pauline wakele lika mbunge ku bulombelo bwendi. Wasinganyekele ngwendi  munakazi wendi walikwatasanene na kacibunga kakabi, co kamungumwine.

⁷ Pauline wendekele ngwendi simbu yaingi wakele na kuwaniwa manene na bandolome na bandokazi, maneneni ku mangwezi na ku mamaneselelo a calumingo. Wakele nabo ku biwano, mu lihya na ku bilika. Pauline wendekele lalo ngwendi: “Bisimbu bimo, Wayne mwakele na kwiluka ku njubo kakele na kuwanako munu, co wakele na kuziba buli.” Ha bisimbu byabingi Wayne washakele kukala hamo na munakazi wendi na munendi. Wayne kazibukile banu balikwatasanene nabo munakazi wendi. Co lalo wamwene ngwendi babusamba ba Pauline bakebo ba seho kuli Pauline kutubakana ikeye. Wayne walekele Pauline ngwendi atsiya bulo. Bika byapandele kulinga Pauline mangana azibile munalume wendi mema ku mbunge?

8. Kwesekesa na 1 Petulu 3:1, 2, bika byasa kubizibisa babushoko bwetu kubwaha?

⁸ Kaleni na bilinga byabibwa. Bilinga byetu bizibisa babushoko bwetu kubwaha kutubakana byuma bitwendeka. (Tandeni 1 Petulu 3:1, 2.) Mu kwita kwa simbu, Pauline wanangukile seho yawa majwi. Pauline wendekele ngwendi: “Njazibukile ngwange Wayne watuzemene, co kashakele kutsiya bulo. Majwi endekele a kutsiya bulo anjilisingile njimone ngwange njinapande kupangesa byuma byanendeka Yehova ha bulo. Kunjapandele lika kwambulwila munalume wange, oloni njapandele kumumwesa bilinga byabibwa.” Pauline kasindiiye lalo munalume wendi kusimutwiya biñanda bya mu Mbimbiliya. Oloni wakele na kusimutwiya nendi biñanda byeka. Wayne wanangukile ngwendi munakazi wendi napu munu wamubwa, co lalo munabo ali na kasingimiko.  (Visi 31:18, 27, 28) Wayne wamwene binangulo bya mu Mbimbiliya mubyakwaselelemo naanga yendi. Ngeci, washangumukile kusinganyeka ha biñanda bya mu Mbimbiliya, co washakele kulilongesabyo.​—1 Koli 7:12-14, 16.

9. Mwafwa bika tunapande kutwalelelaho kukwasa babushoko bwetu?

⁹ Twaleleleniho kukwasa babushoko bweni. Yehova natumwesa mwanja waubwa. Yehova wakele na kwana bangamba bendi simbu ya kutolilila ku muzimbu waubwa mangana bakawane mwonyo. (Njele 44:4) Kapositolo Paulu walekele Timateo ngwendi atwaleleleho kukwasa bakwabo. Mwafwa bika? Mwafwa nga alinga ngoco, co alyobola ikeye babenya na kwobola baje bamutolilila. (1 Tima 4:16) Twazema babushoko bwetu, co tushaka ngwetu bazibuke busunga bwa mu Mbimbiliya. Bilinga bya Pauline byakwasele munalume wendi. Ha simbu ino, ali na kupangela Yehova hamo lika na munalume wendi. Boshe banapu bapainiya, co munalume wendi Wayne napu mukulunu mu cikungulukilo.

10. Bika bitunapande kukela na mbunge ya kubandamena?

¹⁰ Kaleni na mbunge ya kubandamena. Nga tutengulula buyoye bwetu na kushangumuka kukabengeya mashiko a Njambi, babushoko bwetu kubatuzibisisa. Mwafwa bika? Mwafwa tunalikele kulikwatasana nabo mu bilika bya bulombelo na kulikobelesa mu bupolitiki. Ngeci, bamo basa kutulubalela. (Mateo 10:35, 36) Oloni keti tusinganyeke ngwetu kubasa kulilongesa bya Njambi. Nga kutubambulwila, co kunapu ngwe twabasompo ngwetu kubakawana mwonyo wa myaka yoshe. Yehova katwanene moko ya kusompa banu, oloni nayana kuli munendi Yesu. (Yowa 5:22) Nga tukala na mbunge ya kubandamena, co babushoko bwetu basa kutambula muzimbu waubwa.—Taleni cipalo ca “ Pangeseni Webusaiti Yetu mu Kulongesa.”

11-13. Bika bitulilongesa kuli Alice mwayoyelelemo na bisemi bendi?

¹¹ Endekeni mwamubwa, oloni keti bamitengulule. (Visi 15:2) Tusimutwiyeni hali Alice. Alice wakele kulako na bisemi bendi. Co wakalilongesele busunga. Bisemi bendi kubakulahelele ngwabo Njambi kwakala, co lalo bapwile baka-bupolitiki. Alice wamwene ngwendi wapandele kubaleka byuma byabibwa bije byalilongesele. Alice wendekele ngwendi: “Nga ukotokela kuleka babushoko bwobe byuma biunakulahela, co banasa kulubala manene.” Alice wasonekelele bisemi bendi mikanda. Wasonekelemo biñanda bya mu Mbimbiliya bije byamwene ngwendi bibazibisa kubwaha, maneneni bije binendeka ha cizemo. (1 Koli 13:1-13) Wabakandelelele ha kumulela mwamubwa, co wabatuminine bwana. Alice mwakele na kuya na kumona bisemi bendi, wakele na kukwasa baina bipangi bya ha njubo. Bisemi bendi balubalele omwo wabalekele lwa kulibanga byuma byakulahelele.

¹² Alice mwelukile ku bisemi bendi watwaleleleleho kutanda Mbimbiliya ha litangwa na litangwa. Wendekele ngwendi: “Banana bamwene ngwabo Mbimbiliya yapwa ya seho manene kuli yange.” Baishe bashakele kulilongesa Mbimbiliya mangana bazibuke byuma binatengulula munabo. Co lalo bashakele bawane tupenga mu Mbimbiliya. Alice wendekele ngwendi: “Njabanene Mbimbiliya, co kushongo njasonekeleko majwi amo.” Bika byatundilemo? Baishe ya Alice kubawanene tupenga mu Mbimbiliya, oloni byuma bibatandele byabetele ku mbunge.

¹³ Nga babushoko bwetu batulwisa tunapande kwendeka nabo mwamubwa, oloni keti batutengulule. (1 Koli 4:12b) Alice wakolesele  mubamulwisile baina. Wendekele ngwendi: “Mubanjimbwitikile, banana bendekele ngwabo nji mwana wamubi.” Bika byalingile Alice? Wendekele ngwendi: “Kunjalikelele kubaleka bya bulombelo bwange. Oloni njabalekele mu kasingimiko ngwange njalyangwila kupwa Mukaleho wa Yehova, co kunjasa kulikela. Njalekele banana ngwange njabazema manene. Tubaboshe twalilile, co njabatelekelele byakulya byabibwa. Kutundoho bene, banana bashangumukile kumona ngwabo Mbimbiliya inanjikwasa njipwe munu wamubwa.”

14. Mwafwa bika kutwapandele kwecelela babushoko bwetu batwonowese kupangela Yehova?

¹⁴ Kunasa kwita simbu yailaha asina babushoko bwetu bazibisisa ngwabo kupangela Yehova kwapwa kwa seho kuli yetu. Cakumwenako, bisemi ba Alice bashakele ngwabo Alice ashulisilile cilengo cibamwakelele. Oloni wabyanene, co walingile bupainiya. Ngeci, baina balilile lalo. Oloni Alice wakolesele. Alice ngwendi: “Nga utabesa baka-naanga yobe bakwonowese kulinga cuma cimo, co bakwonowesa lalo kulinga byuma bikwabo. Oloni nga ukolesa na kubamwesa ngozi, co bamo bakutolilila.” Ha simbu ino, bisemi ba Alice boshe banapu bapainiya, co lalo baishe bakulunu mu cikungulukilo.

15. Kwesekesa na Mateo 5:14-16 na 1 Petulu 2:12, bilinga byabibwa bya bandolome na bandokazi byasa kukwasa bati babushoko bwetu?

¹⁵ Yehova ali na kukokela banu mu cikungulukilo cendi kwitila mu bilinga byabibwa bya bandolome na bandokazi. (Tandeni Mateo 5:14-16; 1 Petulu 2:12.) Nga muka-limbo lyeni keti Mukaleho, kuma azibuka bandolome  na bandokazi beni ndi? Pauline itunabanga kwendeka walanyele bandolome na bandokazi ku njubo yendi mangana munalume wendi Wayne alizibuke nabo. Wayne acikanuka ndolome uje wamukwasele azibuke mubafwa Bakaleho. Wendekele ngwendi: “Uje ndolome walombele litangwa ku bipangi, co wezile mangana twakuyongwele hamo bweho bwa mbola ha TV. Co njamwene ngwange wazema na byuma byeka keti bulombelo bwendi lika.”

16. Bika bitunapande kulanyena babushoko bwetu ku biwano?

¹⁶ Ngila yaibwa ya kukwaselamo babushoko bwetu inapu kubalanya ku biwano. (1 Koli 14:24, 25) Wayne bamulanyele ku Canukiso. Eyi ikeyo simbu ya kulibanga kuya ku biwano byetu. Yapwile simbu yaibwa, mwafwa te nalembuka laja ku bipangi. Co lalo Canukiso kucesi kwambata simbu yailaha. Wayne wendekele ngwendi: “Kunjazibisisile ñanda itwatolililile, oloni kunjikebala cizemo cibanjimwesele. Banjimenekele na nzanzu, co njamwene ngwange bapwile banu bababwa.” Ndolome umo na munakazi wendi bakwasele Pauline. Balingile ngoco omwo bakele na kutumama na munendi nga bali ku biwano na kuya nendi mu lihya. Wayne washakele kulilongesa Mbimbiliya, co Pauline walombele uje ndolome mangana alilongese na munalume wendi.

17. Bika kutwapandele kulyana mulonga yetu babenya? Co mwafwa bika tunapande kutwalelelaho kukwasa babushoko bwetu?

¹⁷ Tushaka ngwetu babushoko bwetu boshe bapangele Yehova. Nameme tubakwasa bati, hamo keti boshe basa kwija mu busunga. Nga kubalilongesa busunga, co keti tulizibe kukala na mulonga. Kutwasa kusindiya munu akulahele byuma bitwakulahela. Babushoko bwetu mubamona ngwabo kupangela Yehova kunatulingisa tupwe ba kubwahelela, co nabo basa kushangumuka kuzema busunga. Bakeni mu malombelo eni, bambulwileni mu ngila yaibwa, co twaleleleniho kubakwasa. (Vili 20:20) Zibukeni ngweni Yehova amibezikisa omwo mukwasa babushoko bweni. Nga babushoko bweni bamitolilila, co bakoboka.