LIKULAHELO lyakala na nzili. Cakumwenako, Satana ashaka kutsiya busamba bwetu na Yehova, oloni likulahelo litukwasa ‘tuzime mikili ya tuhya ya uje muka-bubi.’ (Efeso 6:16) Nga tuli na likulahelo twasa kuhyana bukalu buje bunapu bwakama ngwe malundu. Yesu walekele bandongesi bendi ngwendi: “Nga kukulahela kweni kunapu kwakama ngwe kanona ka mbuto ya musalata, mwasa kwendeka ku munkinda ngweni, ‘tunda kuno ya kuje.’ Co ukaya.” (Mateo 17:20) Tunamono ngwetu likulahelo litukwasa tukale na busamba bwa kukanyama na Yehova. Ngeci, tusimutwiyeni ha bihula ebi: Likulahelo lyapwa lika? Kuzema busunga kutukwasa bati tukale na likulahelo? Twasa kukanyamesa bati likulahelo lyetu? Co iya itunapande kukulahela?​—Loma 4:3.

Kukala na likulahelo kukulumbununa lika kukulahela biyendeka Mbimbiliya, mwafwa ‘na bandemone banakulahela ngwabo Njambi kwali, co bakajaja.’ (Yako 2:19) Kuma likulahelo lyapwa cuma mukoni?

Mbimbiliya inalumbununa likulahelo mu bingila bibali. Ya kulibanga, “likulahelo lyapwa kubandamena na mbunge imo byuma bije bituli na kulabelela.” (Heve 11:1a, NWT) Nga muli na likulahelo, co mutaba ngweni byoshe byanendeka Yehova binapu bya busunga, co lalo bikalishulisilila. Yehova walekele Baisalele ngwendi: “Nga mwasa kupokola cikumiiyo cange cinjalikumiiye ngwange kukale mutanya neci cinjalikumiiye ngwange kukale butsiki, ngeci mwonowese mutanya na butsiki kukalako ha simbu yabyo, co cikumiiyo cinjalikumiiye na ngamba yange Ndabiti casa kupokoka.” (Njele 33:20, 21, NWT) Iya walishoshomwenaho laja ngwendi litangwa kuliki, co kukukala mutanya na butsiki? Nga mwakulahela ngweni butsiki na mutanya kubyasa kwonwa kukalako, kuma kumwapandele kukulahela manene uje wakele mashiko aje akendesa lifuti na litangwa ndi? Munapande kumukulahela manene.​—Isaya 55:10, 11; Mateo 5:18.

Ya mu cibali, likulahelo “lyapwa bukaleho bumwesa mwamubwa byuma bije kanda tumone.” (Heve 11:1b, NWT) Bika bitukwasa tukulahele byuma bije kutwasa kumona? Tusimutwiyeni ha cakumwenako eci. Mwanike amihula ngwendi: ‘Muzibuka bati ngweni mpunzi kuyakala?’ Nameme kanda mumoneho mpunzi, oloni mumumwesa bukaleho. Obu bukaleho bunapu kuhwima na kupekumuka nambe kuninganga kwa byuma. Nga mwanike alimwena bukaleho, co akulahela ngwendi kwakala byuma bije kasa kumona. Mu ngila imo lika, likulahelo lyemana ha bukaleho bwa kushula.​—Loma 1:20.

Tunendeka ngwetu likulahelo lyemana ha bukaleho bwa kushula. Ngeci, nga munu ashaka kukala na likulahelo napande kukala na mana a kuzibuka busunga. (1 Tima 2:4) Oloni kukala lika na mana kukwapwilemo. Kapositolo Paulu wasonekele ngwendi: “Munu akasholola likulahelo na mbunge yendi.” (Loma 10:10, NWT) Munu kapandele kuzibuka lika busunga, oloni napande kubuzema. Nga alinga ngoco, co akala na likulahelo  lije limushongangeya ayoye mu ngila ije izibisa Njambi kubwaha. (Yako 2:20) Munu uje kazemene busunga asa kubyana bukaleho bwa kushula, mwafwa kashaka kuseza byuma byanakulahela. Co lalo ashaka kulinga byuma muje munai mbunge yendi. (2 Petu 3:3, 4; Yunda 18) Banu ba kusañulu balimwenenene bikomoweso, oloni keti boshe bakulahelele. (Kula 14:11; Yowa 12:37) Sipilitu ya kujela ikeyo ikwasa banu bakale na likulahelo. Oloni ikwasa lika baje bazema busunga.​—Ngala 5:22; 2 Tesa 2:10, 11.

Mwene Ndabiti wakele na likulahelo lya kukanyama. (Heve 11:32, 33) Oloni keti boshe mu naanga yendi bakele na likulahelo lya kukanyama. Cakumwenako, Ndabiti mwalyanene kulwa na Ngolyata, yayendi Elyabe wamutenukilile. Oku kwamwesele ngwabo Elyabe kakele na likulahelo. (1 Samwe 17:26-28) Kutwesi kusemuka na likulahelo nambe kulitambula ku bisemi betu embwe. Ndabiti wakele na likulahelo mwafwa walikutile busamba na Yehova.

Ku Myaso 27 banendekako byuma byakwasele Ndabiti akale na likulahelo lya kukanyama. (Vs 1) Wasinganyekesesele ha byuma byaliwanene nabyo nomu mwamukwaselele Yehova ha simbu ibamulwisile bitozi bendi. (Vs 2, 3) Wazemene Mbalaka ya Yehova. (Vs 4) Wakele na kulemesa Njambi ku Mbalaka hamo lika na bakwabo baka-kukulahela. (Vs 6) Walombelele kuli Yehova kutundilila kwisi ya mbunge yendi. (Vs 7, 8) Washakele lalo ngwendi Njambi amulongese ngila yendi. (Vs 11) Wamwene ngwendi kukala na likulahelo kwapwa kwa seho. Ngeci, wehwile ngwendi ngwe kunjesi na likulahelo ngwe njili kuli?​—Vs 13.

Nga mukala na bifwa na biyongola bibanendeka ku Myaso 27, co mukala na likulahelo ngwe lya Ndabiti. Likulahelo lyemana ha mana a busunga. Ngeci, lilongeseni Lijwi lya Njambi na kutanda mabulu etu mangana mwime bushuka bwa ku sipilitu. (Myaso 1:2, 3) Singanyekeseseni ha byuma bimutanda. Kulinga ngoco kumikwasa muzeme manene Yehova. Nga cizemo ceni cama, co likulahelo lyeni limishongangeya muye ku biwano kushwa kumo na kwambulwila bakweni. (Heve 10:23-25) Mumwesa likulahelo nga mutwalelelaho “kulombela na kujeneka kuzeya.” (Luka 18:1-8) Ngeci, “lombeleni simbu yoshe” kuli Yehova, co kulaheleni ngweni “ikeye ali na kumilela.” (1 Tesa 5:17; 1 Petu 5:7) Likulahelo limikwasa mulinge byuma byabibwa, co oku kukanyamesa likulahelo lyeni.​—Yako 2:22.

Ku mangwezi simbu kanda atse, Yesu walekele bandongesi bendi ngwendi: “Kulaheleni kuli Njambi, co kulaheleni kuli yange lalo.” (Yowa 14:1) Kutwapandele kukulahela lika Yehova, oloni tunapande kukulahela na Yesu. Twasa kumwesa  bati ngwetu twakulahela Yesu? Tusimutwiyeni ha bingila bitatu.

Ya kulibanga, moneni ndando ya kupatula kupwa bwana bwanamyana Njambi ha kapandi. Kapositolo Paulu wendekele ngwendi: “Njili na kuyoya ha kukulahela kuli Muna Njambi, uje wanjizemene, co walyanene ikeye babenya omwo yange.” (Ngala 2:20) Nga mukulahela Yesu, co mutaba ngweni ndando ya kupatula imikwasa. Mutaba ngweni bubi bweni banabukonekela. Co mukala na lilabelelo lya kukatambula mwonyo wa myaka yoshe, mwafwa muzibuka ngweni Njambi wamizema. (Loma 8:32, 38, 39; Efeso 1:7) Nga mutaba ngweni ndando ya kupatula imikwasa, co kumulizibi kukala na mulonga.—2 Tesa 2:16, 17.

Ya mu cibali, lombeleni kuli Yehova kwitila mu lizina lya Yesu. Ndando ya kupatula itukwasa tulombele kuli Yehova oku twendeka mu kuzituka. Ngeci batutetele na kutuzibila manene ngozi mangana itukwase ha simbu inapande. (Heve 4:15, 16; 10:19-22) Kulombela kutukwasa tubyane kulinga byuma byabibi.​—Luka 22:40.

Ya mu citatu, ononokeni kuli Yesu. Kapositolo Yowano wasonekele ngwendi: “Woshe akulahela kuli Mwana ali na mwonyo wa myaka yoshe, woshe [kononoka] Mwana kakala na mwonyo, oloni bukalu bwa Njambi bukala hali ikeye.” (Yowa 3:36) Yowano namwesa kuliseza kuli mukati ka kukulahela kuli Yesu na kujeneka kumwononoka. Mumwesa ngweni mwakulahela Yesu nga mumwononoka. Mwasa kumwononoka bati? Mulinga ngoco, nga mukabangeya “lishiko lya Kilistu,” lije linambateselela byuma byoshe byalongesele nebi byashikile. (Ngala 6:2) Mwononoka lalo Yesu nga mukabangeya byamileka kwitila muli ‘ndungo wa kulongwa na kunyanyama.’ (Mateo 24:45) Kwononoka Yesu kumikwasa muhyane bukalu bwakama.​—Luka 6:47, 48.

Munalume umo watambekele kuli Yesu ngwendi: “Yange njinakulahela, oloni kesi manene. Njikwaseko ngeci njikulahele manene.” (Mako 9:24) Uje munalume wakele na likulahelo, oloni wanangukile ngwendi likulahelo lyendi lyapandele kupwa lya kukanyama. Ngeci mwa uje munalume, netu twasa kuliwana na byuma bije bitonda tukale na likulahelo lya kukanyama. Tubaboshe tunapande kukanyamesa likulahelo lyetu hano bene. Ngwe mutunamwena, tukanyamesa likulahelo lyetu nga tutanda Mbimbiliya na kusinganyekesesa. Oku kutukwasa tuzeme manene Yehova. Nga tukunguluka hamo na bandolome betu na kwambulula na kulombelo simbu yoshe, co tukanyamesa likulahelo lyetu. Kutundaho lalo, nga tukanyamesa likulahelo lyetu, co tukatambula cikandelela cakama. Lijwi lya Njambi ngwalyo: ‘Basamba bange, koleseni mu kukulahela kweni kwa kujela mangana mukale mu cizemo ca Njambi.’​—Yunda 20, 21.