1-2. Kwesekesa na mu mukanda wa Mateo 5:11, tunapande kulinga bika omwo tuliwana na byeseko?

YESU wakulahesele baka-kumukabangeya ngwendi bakapwa ba kubwahelela. Oloni wabalekele lalo ngwendi baliwana na byeseko. (Mateo 10:22, 23; Luka 6:20-23) Twabwahelela omwo tunapu bandongesi ba Kilistu. Oloni twasa kuliziba bati nga tusinganyeka ngwetu baka-naanga yetu basa kutwonowesa kupangela Yehova, baka-fulumende batulwisa nambe ngwetu banu batukapanga nabo nambe baje batukakobela nabo sikola batushongangeya kulinga byuma byabibi? Tunasa kulishoshomwena.

² Banu babangi bakasinganyeka ngwabo munu kasa kupwa wa kubwahelela mwafwa ya kumuyandesa. Oloni Lijwi lya Njambi litushongangeya tulinge ngoco. Cakumwenako ndongesi Yakomba wasonekele ngwendi omwo tuliwana na byeseko kutwapandele kuzeya oloni tunapande kubwahelela. (Yako 1:2, 12) Co lalo, Yesu wendekele ngwendi tunapande kubwahelela omwo batuyandesa. (Tandeni Mateo 5:11.) Bika bitukwasa tutwaleleleho kubwahelela omwo tuliwana na byeseko? Twasa kulilongesa byabingi ku majwi asonekele Yakomba mu mukanda wasonekelele baka-Kilistu ba kulibanga. Tucisimutwiyeni tahi ha bukalu bubaliwanene nabwo aba baka-Kilistu.

3. Byuma muka byalingiwile omwo Yakomba wapwile ndongesi ya Yesu?

³ Yakomba ndolome ya Yesu wapwile ndongesi yendi. Co munima ya simbu yaindondo baka-Kilistu ba mu Yelusalema bashangumukile kubayandesa. (Vili 1:14; 5:17, 18) Mubatsiile ndongesi Setefano baka-Kilistu babangi balyunukwile, co “bashandokelele mu mafuti a Yundeya na Samaliya.” Bamo baketele  ku mitambela ya kulako ya kufwa ngwe Sepulasi na Antyoke. (Vili 7:58–8:1; 11:19) Aba bandongesi baliwanene na bukalu bwabwingi. Oloni batwaleleleho kwambulula muzimbu waubwa ku mitambela kubatewelele, co bashimbikile bikungulukilo byabingi. (1 Petu 1:1) Aba baka-Kilistu ba kulibanga baliwanene na bukalu bukwabo lalo.

4. Bukalu muka bukwabo bubaliwanene nabwo baka-Kilistu ba kulibanga?

⁴ Baka-Kilistu ba kulibanga baliwanene na byeseko bya kuliseza-seza. Cakumwenako mu mwaka wa 50 C.E., Mwene wa Baloma wa lizina lya Kalaundyase washikile ngwendi Bayunda boshe batunde mu Loma. Ngeci, Bayunda baje bapwile baka-Kilistu basezele binjubo byabo na kujalukila ku mitambela yeka. (Vili 18:1-3) Mu 61 C.E., kapositolo Paulu wasonekele ngwendi bakwabo baka-Kilistu babashawile mutanya mwelu ku mesho a banu, kubaka mu kamenga na kubebila bitenga byabo. (Heve 10:32-34) Baliwanene lalo na bukalu buje bubakele na kuliwana nabwo bakwabo bwa kufwa ngwe buhutu na mishongo.—Loma 15:26; Fili 2:25-27.

5. Bihula muka bitukumbulula?

⁵ Yakomba mwasonekele mukanda wendi simbu kanda mwaka wa 62 C.E. wete, wazibukile mwamubwa byeseko bibakele na kuliwana nabyo bandolome na bandokazi bendi. Yehova wahwimininine Yakomba asokele baje baka-Kilistu binangulo bije byabakwasele batwaleleleho kupwa ba kubwahelela mubaliwanene na byeseko. Tusimutwiyeniko byuma bimo byasonekele Yakomba na kukumbulula bihula binatako. Yakomba walumbunwine kubwahelela kwa cifwa muka? Byuma muka byasa kwonowesa muka-Kilistu apwe wa kubwahelela. Co mana, likulahelo na kusimpa bitukwasa bati tutwaleleleho kupwa ba kubwahelela nameme tuliwana na byeseko?

6. Kwesekesa na mukanda wa Luka 6:22, 23 mwafwa bika muka-Kilistu napande kubwahelela omwo aliwana na byeseko?

⁶ Banu babangi bakasinganyeka ngwabo basa kupwa ba kubwahelela nga bapwa ba kulikangula, bakala na bimbongo byabingi na kulizibasana mwamubwa na baka-naanga yabo. Oloni kubwahelela kuje kwasonekele Yakomba kwapwa bushuka bwa sipilitu ya kujela ya Njambi. Ngeci twasa kupwa ba kubwahelela nameme tuliwana na bukalu mu kuyoya. (Ngala 5:22) Muka-Kilistu apwa wa kubwahelela nga alinga byuma bije bizibisa Yehova kubwaha na kukabangeya mwanja wa Yesu. (Tandeni Luka 6:22, 23; Kolo 1:10, 11) Kubwahelela kwa baka-Kilistu kunapu ngwe mulangi wa mu ndeya uje ukatwalelela kushukuma nambe kwite lihunzi nambe kunyoke nyonzi. Ngeci twasa kutwalelelaho kupwa ba kubwahelelela nameme tubinje nambe tukale na bimbongo byabindondo. Co lalo twasa kutwalelelaho kupwa ba kubwahelela nga baka-naanga yetu nambe banu beka batulwisa nambe kutushendumuna. Kutulwisa kutulingisa tubwahelele manene. Byeseko bituli na kuliwana nabyo bimwesa ngwabyo twapwa bandongesi ba Kilistu ba busunga. (Mateo 10:22; 24:9; Yowa 15:20) Mukemwo Yakomba wasonekele ngwendi: ‘Babusamba bange bwaheleleni omwo byeseko byabingi bili na kwija kuli yeni.’—Yako 1:2.

7-8. Mwafwa bika likulahelo lyetu likakanyama omwo tuliwana na byeseko?

⁷ Yakomba wendelele cuma cikwabo cije cikalingisa baka-Kilistu batwaleleleho kukolesa omwo baliwana na byeseko. Wendekele ngwendi: “Likulahelo lyeni lije libaneseka limilingisa mukolese.” (Yako 1:3) Byesko binapu ngwe manungu a tuhya aje abakapangesa mu kufula bimoko bya mukwale. Nga moko ya mukwale yashaluka manene, co baitundisa muje mu tuhya na kuinwisa, co ikanyama. Mu ngila imo lika, nga tukolesa omwo tuliwana na byeseko, co likulahelo lyetu likanyama. Mukemwo Yakomba wasonekele ngwendi: ‘Kukolesa kweni kumyetese na kushongo kujeneka kwonwa mangana mupwe ba mutunu na kujela mu byuma byoshe.’ (Yako 1:4) Tubwahelela na kutwalelelaho kukolesa omwo tulimwena ngwetu byeseko bituli na kuliwana nabyo bili na kukanyamesa likulahelo lyetu.

⁸ Yakomba wasonekele lalo byuma bije binasa kutwonowesa kupwa ba kubwahelela. Byuma muka bene obyo, co twasa kubihyana bati?

9. Mana atukwasa bati?

⁹ Bukalu: Kujeneka kuzibuka bitunapande kulinga. Omwo tuliwana na byeseko tunapande kulomba Yehova atukwase kwangula byuma bije bimuzibisa kubwaha na bije bikwasa bandolome na bandokazi betu na kutukwasa tutwaleleleho  kupwa ba kulongwa. (Njele 10:23) Mana atukwasa tuzibuke bya kulinga nebi bitunapande kwendeka nga banu batulwisa. Oloni nga kutuzibuka bya kulinga, twasa kuzeya, co lalo kutupu ba kubwahelela.

10. Byuma muka biunendeka mukanda wa Yakomba 1:5, bije bitunapande kulinga mangana tukale na mana?

¹⁰ Byakulinga: Lombeni Yehova amyane mana. Nga tushaka ngwetu tupwe ba kubwahelela omwo tuliwana na byeseko, co tunapande kulomba Yehova atwane mana mangana twangule mwamubwa bya kulinga. (Tandeni Yakomba 1:5.) Byuma muka bitunapande kulinga nga tuliziba ngwetu Yehova kesi na kukumbulula bwasi malombelo etu? Yakomba wendekele ngwendi tunapande kutwalelelaho ‘kulombela.’ Yehova kalubala omwo tutwalelelaho kumulomba mana. Katwana kashitiko embwe. Nga tulomba Tate yetu wa mwilu, co atwana mana mangana tukolese omwo tuliwana na byeseko. (Myaso 25:12, 13) Ali na kumona byeseko bituli na kuliwana nabyo, co akatuzibila ngozi. Ngeci atukwasa. Kuzibuka ngoco kutulingisa tubwahelele. Yehova akatwana bati mana?

11. Byuma muka bikwabo bitunapande kulinga mangana tukale na mana?

¹¹ Yehova akapangesa lijwi lyendi mu kutwana mana. (Visi 2:6) Tunapande kulilongesa Lijwi lya Njambi na mabulu aje anakundama ku Mbimbiliya mangana tukale na mana a kutunda kuli Njambi. Oloni kuli byuma bikwabo bitunapande kulinga. Tunapande kupangesa bitulilongesa mu Lijwi lya Njambi. Yakomba wasonekele ngwendi: ‘Kesi mupwe baka-kuziba Lijwi lyendi lika oloni pweni baka-kulipangesa.’ (Yako 1:22) Nga tupangesa binangulo bya mu Lijwi lya Njambi tukala mu kwoloka na bakwetu, tubazibisisa na kubazibila ngozi. (Yako 3:17) Ebi bifwa bitukwasa tukolese omwo tuliwana na byeseko na kutwalelelaho kupwa ba kubwahelela.

12. Mwafwa bika kunapu kwa seho kuzibuka Lijwi lya Njambi?

 ¹² Lijwi lya Njambi lyapwa ngwe ciponi mwafwa likatukwasa kuzibuka bitunapande kulinga nomwo mwakubilingila. (Yako 1:23-25) Cakumwenako, mutulilongesa Lijwi lya Njambi, tunasa kunanguka ngwetu tukalubala manene. Yehova atukwasa tulilongese kukwata mbunge nga bakwetu batulubalesa nambe nga tuliwana na bukalu buje butuzibisa kubabala ku mbunge. Kukwata mbunge kutukwasa tujeneke kulinga byuma byabibi omwo tuliwana na bukalu. Co lalo kutukwasa tusinganyeke mwamubwa na kwangula mwamubwa bya kulinga. (Yako 3:13) Ngeci kunapu kwa seho manene kulilongesa Lijwi lya Njambi.

13. Mwafwa bika tunapande kulilongesa bya banu bamo babanasoneka mu Mbimbiliya?

¹³ Simbu imo tukananguka ngwetu twalingi byuma byabibi munima ya kubilinga. Oloni eyi keti ngila yaibwa ya kulilongeselamo. Ngila yaibwa ya kukelamo na mana inapu kulilongesa ku byuma bibanaliwana nabyo bakwetu. Mukemwo Yakomba natushongangeya ngwendi tulilongeseko byuma bimo ku banu babanendeka mu Mbimbiliya ba kufwa ngwe Abilahama, Lahabe, Yombi na Elinja. (Yako 2:21-26; 5:10, 11, 17, 18) Aba bangamba ba Yehova ba kulongwa bakolesele mubaliwanene na byeseko bije byasele kubonowesa kupwa ba kubwahelela. Myanja yabo imwesa ngwayo netu Yehova asa kutukwasa tukolese.

14-15. Mwafwa bika tunapande kulingako bimo mangana twecele kuuwasana?

¹⁴ Bukalu: Kuuwasana. Simbu imo tunasa kuuwasana nga kutuzibisisa ñanda imo ya mu Mbimbiliya. Co lalo nga Yehova kakumbulwile malombelo etu ngwe mutunashakelele, tunasa kusinganyeka ngwetu hamo Yehova kesi kukumbulula malombelo. Nga kutulingiko bimo mangana twecele kuuwasa, co likulahelo lyetu lizeya na busamba bwetu na Yehova bwasa kutsa. (Yako 1:7, 8) Co lalo kutwasa kukala na lilabelelo.

¹⁵ Kapositolo Paulu wesekesele lilabelelo ku ñobo. (Heve 6:19) Ñobo ikakwasa bwato bujeneke kungumuka nambe kulindundula ha mamanya. Ñobo yasa lika kupanga nga lilyenge libanaikutisa kulyabatukile. Kuuwasa kwasa kuzeyesa likulahelo lyetu ngwe ñalawe muinasa kubiisila lilyenge lya ñobo. Nga munu uje ali na kuuwasa bamulwisa, nasa kusinganyeka ngwendi Yehova kakashulisilila bikulaheso byendi. Nga likulahelo lyetu lizeya, co kutukala na lilabelelo. Yakomba wendekele ngwendi muka-kuuwasana wapwa ngwe “linkimba lya mu mema a kalunga lije lipekumukila kwoshe kuje kuliya lihunzi.” (Yako 1:6) Munu wa cifwa eci kasa kupwa wa kubwahelela.

16. Bika bitunapande kulinga nga tuli na kuuwasa?

¹⁶ Byakulinga: Lingeniko bimo mangana mwecele kuuwasana, co kanyameseni likulahelo lyeni. Anguleni byakulinga. Banu ba mu simbu yayoyele kapolofweto Elinja bakele na kupangela Yehova oku bapangela binjambi beka. Elinja wabalekele ngwendi: “Simbu ikajo mukalyangwila ou imunapande kupangela? Nga Shukulu Kalunga ikeye Njambi, co mulemeseni. Oloni nga Mbale ikeye Njambi, co mulemeseni.” (1 Vimye 18:21) Netu tunapande kwangula kupangela lika Yehova. Tunapande kutondesesa mangana tuzibuke ngwetu Yehova ikeye Njambi wa busunga, Mbimbiliya yapwa Lijwi lyendi, co Bakaleho ba Yehova bapwa banu bendi. (1 Tesa 5:21) Nga tulinga ngoco, twecela kuuwasana, co tukanyamesa likulahelo lyetu. Nga kuli byuma bimo bije kutuzibisisa mwamubwa, co twasa kwihula bakulunu batukwase. Nga tushaka ngwetu tutwaleleleho kupangela Yehova mu kubwahelela, tunapande kukanyamesa likulahelo lyetu.

17. Byuma muka byasa kulingiwa nga tuzeya?

¹⁷ Bukalu: Kuzeya. Lijwi lya Njambi ngwalyo: “Nga uzeya ha simbu ya bukalu, co nzili yobe  ipwa yaindondo.” (Visi 24:10) Nga tuzeya, co kutwasa kupwa ba kubwahelela.

18. Kukolesa kulumbununa bika?

¹⁸ Byakulinga: Kulaheleni Yehova mangana amikwase kupwa ba kusimpa na kukolesa. Kusimpa kutukwasa tukolese omwo tuliwana na byeseko. (Yako 5:11) Lijwi lyapangesele Yakomba lya kukolesa, linasa kulumbununa munu uje nemana homa hamo kwa kujeneka kushwenya. Cakumwenako, Liswalale wa kusimpa asa kwimana homa hamo nameme bitozi bendi bamujujwisa.

19. Bika bitulilongesa kuli kapositolo Paulu?

¹⁹ Kapositolo Paulu natumwesa mwanja waubwa wa kusimpa na kukolesa. Ha bisimbu bimo wakele na kuzeya. Oloni wakolosele mwafwa wakulahelele Yehova mangana amwane nzili. (2 Koli 12:8-10; Fili 4:13) Netu twasa kukolesa na kusimpa nga tulomba Yehova ngwetu atukwase.—Yako 4:10.

20-21. Tunapande kukulahela bika?

²⁰ Tuzibuka ngwetu byeseko bituli na kuliwana nabyo kubyapwile kashitiko ka kutunda kuli Yehova. Yakomba wendekele ngwendi: ‘Nga munu ali mu byeseko, co kapandele kwendeka ngwendi byeseko ebi bili na kutunda kuli Njambi mwafwa Njambi kucitaba kumweseka na bubi, co kesi kweseka munu na umo wahi.’ (Yako 1:13) Kukulahela ngwetu awa majwi anapu a busunga kutulingisa tushwenye manene kuli Tate yetu wa mwilu uje watuzema.—Yako 4:8.

²¹ Yehova “kesi kutenguluka.” (Yako 1:17) Wakwasele baka-Kilistu ba kulibanga mubaliwanene na byeseko, co netu atukwasa. Lombeni Yehova amikwase kukala na mana na likulahelo na kupwa ba kusimpa. Akumbulula malombelo eni. Kulaheleni ngweni Yehova amikwasa mutwaleleleho kupwa ba kubwahelela omwo muliwana na byeseko.