Muzibuka Ndi?
Majwi abasonekele ha limanya analitombola bati na Mbimbiliya?
MU MIZIYAMU ibatumbula ngwabo Bible Lands mu nganda ya Jerusalem, mwakala limanya habanasoneka majwi amo. Awa majwi bawasonekele mukati ka mwaka wa 700 na 600 B.C.E. Eli limanya baliwanene mu linzenzengoma mubakele na kutsinda banu, kuyehi na nganda ya Hebelone mu lifuti lya Isalele. Aha ha limanya banasonekaho ngwabo: “Hagaf muna Hagav bamusinge kuli Yahweh Sabaot.” Awa majwi analitombola bati na Mbimbiliya? Amwesa ngwawo banu ba kusañulu bazibukile lizina lya Njambi lya Yehova lije libakasoneka mu masona awana a Cihebelu aje emanena YHWH. Co bakele na kulipangesa mu kuyoya kwabo kwa litangwa na litangwa. Muje mu manzenzengoma banawanamo majwi akwabo abasonekele banu baje bakele na kuliwanenamo na kulishwekamo. Bakele na kusoneka lizina lya Njambi na mazina a banu ha bibumbe.
Dr. Rachel Nabulsi wa ku University of Georgia wendekele ngwendi: “Lizina lya YHWH likelyo libanasoneka lwalwingi haje ha bibumbe. Tulilongesako byuma bimo. . . . Bisoneka na awa majwi abanasoneka ha limanya bimwesa ngwabyo Njambi wa lizina YHWH wapwile wa seho kuli Baisalele na Bayunda.” Mu Mbimbiliya lizina lya Njambi liwaniwa lwalwingi. Eli lizina lyatunda ha masona awana a Cihebelu aje emanena YHWH. Cisholoka ngwe banu mubakele na kuliluka mazina, bakele na kupangesa na lizina lya Njambi.
Majwi a “Yahweh Sabaot,” abanasoneka ha limanya alumbununa “Yehova wa bibunga.” Obu bunapu bukaleho bumwesa ngwabo banu ba kusañulu bakele na kupangesa lizina lya Njambi na kumutumbula ngwabo, “Yehova wa bibunga.” Ngeci Mbimbiliya yapangesa majwi a “Yehova wa bibunga” ha mitambela ya kutubakana 250 mu Bisoneka bya Cihebelu, maneneni ku mukanda wa Isaya, Njelemiya na Zakaliya. Kunapande kulinga ngoco mwafwa banu bakele na kupangesa awa majwi.