1. Tunasa kwihula bati Yehova ngwe mwalingile Mwene Ndabiti?

TUBABOSHE twashaka kuyoya mu kwoloka. Wahi washaka kukala na bishoti. Oloni bisimbu bimo, tukakala na bishoti. Ngeci, bangamba ba Yehova bamo banasa kwihula Yehova ngwe mwalingile Mwene Ndabiti. Wehwile ngwendi: ‘Bisimbu bingahi njinapande kukala na bishoti? Bisimbu bingahi mbunge yange ikashula na busiwa mutanya na butsiki?’—Myaso 13:2.

2. Bika bitusimutwiya muno mu cilongesa?

² Bisimbu bimo, tubaboshe tukakala na bishoti, oloni kuli byuma bimo bitwasa kulinga mangana tutepulule ku bishoti byetu. Muno mu cilongesa, tusimutwiya tahi ha byuma byasa kutulingisa tukale na bishoti. Co tusimutwiya ha byuma 6 bitunapande kulinga mangana tusimpe omwo tuliwana na bukalu.

3. Bukalu muka butukaliwana nabwo, co byuma muka bije kutwasa kulinga?

³ Kuli byuma byabingi byasa kutulingisa tukale na bishoti, co bimo kutwasa kubyonowesa bikaleko. Cakumwenako, kutwasa kwonowesa ndando ya byakulya na bizalo nambe ndando ya kufwetela binjubo kulonda. Co lalo, kutwasa kwakela banu batukapanga nabo nambe batukakobela nabo sikola bisimbu bya kutushongangeya tulinge byuma byabibi. Kutundaho, kutwasa kwecelesa banu ba mu citingitingi cetu kulinga  byuma byabibi. Tuli na kuliwana nobu bukalu mwafwa banu batuli na kuyoya nabo kubesi kupangesa binangulo bya mu Mbimbiliya. Satana uje wapwa njambi wa kano kaye azibuka ngwendi “bishoti bya kano kaye” byasa kwonowesa banu bamo kutwalelelaho kupangela Yehova. (Mateo 13:22, NWT; 1 Yowa 5:19) Ngeci, kutukomoka kumona bukalu bunashulu muno mu kaye buje buli na kulingisa banu bakale manene na bishoti.

4. Byuma muka bitunasa kulishoshomwena?

⁴ Bisimbu bimo mutukaliwana na bukalu, tukalishoshomwena manene. Cakumwenako, tunasa kulishoshomwena ngwetu kutuwana bimbongo bya kupwamo bya kulanda byuma bitutonda. Nambe hamo tunasa kulishoshomwena ngwetu tubinja na kwonowa kuya ku bipangi, co hamo basa kututundisa bipangi. Tunasa lalo kulishoshomwena ngwetu, kutupu ba kulongwa nga bakwetu batushongangeya kupokola mashiko a Njambi. Co lalo, Satana ololo alingisa banu bendi balwise banu ba Njambi. Ngeci, tunasa kulishoshomwena ngwetu kutukasa kukolesa mubakatulwisa. Kuma kulishoshomwena ha byuma ebi kunabihya ndi?

5. Yesu walumbunwine bika mwendekele ngwendi: “Kesi mulishoshomwene”?

⁵ Tuzibuka ngwetu Yesu walekele baka-kumukabangeya ngwendi: “Kesi mulishoshomwene.” (Mateo 6:25) Kuma Yesu walumbunwine ngwendi kutwapandele kulishoshomwena ndi? Embwe. Anukeni ngweni bangamba ba Yehova bamo ba kusañulu nabo balishoshomwenene, oloni Yehova kabayengwile. * (1 Vimye 19:4; Myaso 6:3) Yesu ali na kutuzembeleka. Kashaka ngwendi tulishoshomwene manene ha byuma bitutonda mu kuyoya na kwonowa kwaka busamba bwetu na Yehova mu mutamba wa kulibanga. Co bika bitunapande kulinga nga tuli na bishoti?—Kengeni cipalo ca “ Bimunapande Kulinga.”

6. Kwesekesa na mukanda wa Filipu 4:6, 7, bika byasa kutukwasa tujeneke kushota manene mbunge?

⁶ (1) Lombeleni simbu yoshe. Baka-Kilistu baje bali mu bukalu basa kusimpa nga balombela kuli Yehova kutundilila kwisi ya mbunge. (1 Petu 5:7) Nga balinga ngoco, co bakala mu “kwoloka kwa Njambi kuje munu naumo wahi asa kuzibisisa.” (Tandeni Filipu 4:6, 7.) Yehova apangesa sipilitu yendi ya kujela mangana abakwase kukala mu kwoloka.—Ngala 5:22.

7. Bika bitunapande kulinga omwo tulombela kuli Njambi?

⁷ Omwo mulombela kuli Yehova, mulekeni mwoshe mumuli na kulizibila. Tumbuleni byuma bimutonda na kumuleka bukalu bweni. Nga bukalu bweni bwasa kuhwa, co mulombeni amyane mana na nzili ya kubumanesa. Nga kumwasa kumanesa bukalu bweni, co lombeni Yehova amyane nzili mangana mukolese. Nga mutumbula byuma bimutonda mu lilombelo, co mumona mwamubwa Yehova mwakumbulwila lilombelo lyeni. Nga Yehova kakumbulula bwasi lilombelo lyeni, keti mulikele kulombela. Yehova washaka ngwendi mutumbule byuma bimutonda omwo mulombela, co lalo mutwaleleleho kulombela.—Luka 11:8-10.

8. Byuma muka bikwabo bitunapande kulinga omwo tulombela?

⁸ Omwo tuleka Yehova bukalu bwetu, tunapande lalo kukandelela ku byuma  byabibwa byanatulingila. Kwapwa kwa seho kusinganyekesesa ha byuma byabibwa byanatulingila Yehova nameme tuli mu bukalu bwakama. Nga bisimbu bimo kumikaluwila kulumbununa mwamubwa bukalu bweni nomu mumuli na kulizibila, co anukeni ngweni Yehova asa kukumbulula lilombelo lyeni nameme nga mumuleka lika ngweni, ‘Njikwase.’—2 Mizi 18:31; Loma 8:26.

9. Bika bitunapande kulinga nga tunalishoshomwena?

⁹ (2) Kulaheleni Yehova. Mu simbu yayoyele kapolofweto Isaya, Bayunda balishoshomwenene ngwabo Basilya babalwisa. Bayunda kubashakele ngwabo Basilya babahyane, co balombele bukwasi kuli Baka-Ingito. (Isaya 30:1, 2) Yehova wabanangwile ngwendi kukulahela Baka-Ingito kubakobelesa mu bukalu. (Isaya 30:7, 12, 13) Wapangesele kapolofweto Isaya aleke banu byuma byasele kubakwasa bakolese. Yehova wendekele ngwendi: ‘Mukala na nzili nga musimpa na kunjikulahela.’—Isaya 30:15b.

10. Byeseko muka bitunasa kuliwana nabyo?

¹⁰ Twasa kumwesa bati ngwetu twakulahela Yehova? Tusimutwiyeniko ha byakumwenako bimo. Mwasa kulinga bati nga muwana cipangi cije cimiwanesa bimbongo byabingi, oloni cimyonowesa kupangela mwamubwa Yehova, nambe nga munu umo imukapanga nendi uje kapwile Mukaleho ashaka alyambate neni? Bati co nga kabushoko keni amileka ngwendi nga mutwalelelaho kupangela Yehova, co bushoko bweni buhwa? Nga muliwana na byeseko bya cifwa eci, kunasa kumikaluwila kwangula mwamubwa bya kulinga, oloni Yehova amikwasa muzibuke bya kulinga mu ceseko na ceseko. (Mateo 6:33; 10:37; 1 Koli 7:39) Ngeci, lihuleni ngweni, ‘Kuma njikulahela Yehova na kupangesa binangulo byendi ndi?’

11. Biñanda muka bya mu Mbimbiliya bitunasa kutanda bije bitukwasa tupwe ba kusimpa omwo batulwisa?

¹¹ (3) Lilongeseniko bimo kuli baje bakulahelele Yehova na baje kubamukulahelele. Mu Mbimbiliya muli biñanda byabingi bije bimwesa seho ya kusimpa na kukulahela Yehova. Omwo mutanda ebi biñanda, nangukeni byuma byakwasele bangamba ba Yehova basimpe mubabalwisile. Cakumwenako, tupositolo kubazibile lyoba omwo nkuta yakama ya Bayunda yabashikile ngwayo becele kwambulula. Oloni basimpile na kwendeka ngwabo: “Tunapande kwononoka Njambi kesi banu.” (Vili 5:29) Nameme munima ya kubapupa, kubazibile lyoba. Mwafwa bika? Mwafwa bazibukile ngwabo Yehova wakele na kubakwasa, co byuma bibalingile byamuzibisile kubwaha. Ngeci, batwaleleleho kwambulula muzimbu waubwa. (Vili 5:40-42) Ndongesi Setefano nendi wasimpile ha litangwa libamutsiile, co “cihanga cendi casholokele ngwe ca kangelo.” (Vili 6:12-15) Mwafwa bika? Mwafwa wazibukile ngwendi byuma byalingile byazibisile Yehova kubwaha.

12. Kwesekesa na mukanda wa 1 Petulu 3:14 na 4:14, mwafwa bika tunapande kubwahelela nga batulwisa?

¹² Tupositolo balimwenenene ngwabo Yehova wakele hamo nabo mwafwa wabanene nzili ya kulinga bikomokeso. (Vili 5:12-16; 6:8) Oloni yetu katwanene nzili ya kulinga bikomokeso. Nameme ngoco, Yehova natukulahesa ngwendi nga tukolesa omwo batulwisa mwafwa ya kulinga byabibwa, co tumuzibisa kubwaha. Co lalo, sipilitu yendi ikala hamo netu. (Tandeni 1 Petulu 3:14; 4:14.) Ngeci, kutwapandele kulishoshomwena ngwetu kutukasa kukolesa mubakatulwisa kulutwe. Oloni tunapande kukulahela ngwetu Yehova akatukwasa na kutwobola.  Netu tunapande kukulahela majwi a Yesu ngwe mubalingile tupositolo. Wakulahesele ngwendi: “Njikamyana majwi na mana ngeci, bitozi beni kubakasa kumibayesa nambe kubyana bimukendeka.” Watushongangeyeye ngwendi: “Koleseni, co mukamena myonyo yeni.” (Luka 21:12-19) Anukeni ngweni Yehova akanuka nameme byuma byabindondo hali bangamba bendi ba kulongwa baje banatsi, co akabasangula.

13. Kulilongesa bya banu baje bonowele kupwa ba kusimpa mwafwa ya kujeneka kukulahela Yehova kutukwasa bati?

¹³ Twasa lalo kulilongesako bimo ku banu baje bonowele kupwa ba kusimpa mwafwa ya kujeneka kukulahela Yehova. Kulilongesa bya aba banu, kutukwasa tujeneke kulinga byuma byabibi bibalingile. Cakumwenako, Mwene Asa mwashangumukile kuyula, wakulahelele Yehova omwo maswalale babangi bezile na kumulwisa. Co Yehova wamukwasele abahyane. (2 Mizi 14:9-12) Oloni omwo maswalale babandondo ba Mwene Mbasha wa mu Isalele bezile na kumulwisa, Asa kakulahelele Yehova ngwe mwalingile ha kulibanga. Wafwetele maswalale ba Basilya mangana bakumukwase. (2 Mizi 16:1-3) Co lalo, omwo wabinjile mushongo uje wamutwalele ku kutsa, Asa kakulahelele Yehova.—2 Mizi 16:12.

14. Bika bitulilongesa ku byuma byabibi byalingile Asa?

¹⁴ Ha kulibanga, Asa wakulahelele Yehova omwo waliwanene na bukalu. Oloni mu kwita kwa simbu, wecelele kumukulahela, co kamulombele bukwasi omwo waliwanene na bukalu. Hamo Asa mwalombele Basilya ngwendi bamukwase kulwisa maswalale ba Mbasha, wasinganyekele ngwendi biyongola byendi byapwile byabibwa. Oloni Baisalele kubakele mu kwoloka ha simbu yailaha. Yehova watumine kapolofweto akaleke Asa ngwendi: ‘Omwo wakulahelele Mwene wa Silya kutubakana kukulahela Yehova Njambi yobe, mukemwo maswalale ba mwene wa ku Silya banatewe.’ (2 Mizi 16:7) Tunapande kunyanyama mangana keti tulikulahele yetu babenya, oloni tukulahele Yehova mangana atutwamenene kupangesa Lijwi lyendi omwo twangula bya kulinga. Nameme nga tunapande kwangula bya kulinga mu bwasi-bwasi, anga tunapande kusimpa na kukulahela Yehova, co atukwasa twangule mwamubwa.

15. Bika bitunapande kulinga omwo tutanda Mbimbiliya?

¹⁵ (4) Kwateni mavesi amo mu mutwe. Nga muwana mavesi aje amwesa seho ya kusimpa na kukulahela Yehova, co akwateni mumutwe. Kutanda awa mavesi mu kutambekela nambe kuwasonekako hamo haje hamwasa kuwamona kushwa kumo, kumikwasa muwanuke. Yehova washikile Yoshwa ngwendi atande libulu lya mashiko ha litangwa na litangwa na kusinganyekesesaho mangana angule mwamubwa bya kulinga. Byuma byatandele byamukwasele ajeneke kuziba lyoba, oloni asimpe omwo atwamenena banu ba Njambi. (Yosh 1:8, 9) Biñanda byabingi bya mu Lijwi lya Njambi byasa kumikwasa musimpe omwo muliwana na byuma bije byasa kumijujwisa.—Myaso 27:1-3; Visi 3:25, 26.

16. Yehova akapangesa bati bandolome na bandokazi betu batukwase kusimpa na kumukulahela?

¹⁶ (5) Likwatasaneni na banu ba Njambi. Yehova akapangesa bandolome na bandokazi betu batukwase kusimpa na kumukulahela. Mutukayi ku biwano, tukawana bukwasi ku biñanda bitukazibi ha butenda na bikumbululo bya bandolome na bandokazi betu. Co lalo mutukasimutwiya nabo tukalitakamesa  umo na mukwabo. (Heve 10:24, 25) Kutundaho, nga tuleka kabusamba ketu itwakulahela bukalu bwetu, co atutakamesa. ‘Majwi amabwa’ atuleka kabusamba ketu, asa kutukwasa tutepulule ku bishoti byetu.—Visi 12:25.

17. Kwesekesa na mukanda wa Vahevelu 6:19, lilabelelo lyasa kutukwasa bati tukolese omwo tuliwana na bukalu?

¹⁷ (6) Twaleleleniho kukala na lilabelelo. Lilabelelo lyapwa ngwe ‘ñobo ya myonyo yetu,’ co litukwasa tukolese omwo tuliwana na bukalu nambe bishoti. (Tandeni Vahevelu 6:19.) Singanyekeseseni ha byuma byanakulahesa kukatulingila Yehova kulutwe. Ha simbu eyi naumo wahi akakala na bishoti. (Isaya 65:17) Lingeni ngwe muli mu kaye kakaha muje kumukakala byuma byabibi. (Mika 4:4) Mwasa kukanyamesa likulahelo lyeni nga mulekako bakweni byuma bikalingiwa mu kaye kakaha. Pangeni na nzili cipangi ca kwambulula na kupwisa banu bandongesi. Nga mulinga ngoco, co mutwalelelaho kukala na lilabelelo kweta na kushongo.—Heve 6:11.

18. Byuma muka bituliwana nabyo muno mu matangwa a kukotoka, co twasa kubihyana bati?

¹⁸ Tuli na kuyoya mu matangwa a kukotoka, ngeci tuliwana na bukalu bwabwingi buje bwasa kutulingisa tukale na bishoti. Cisoneka ca mwaka wa 2021 cinamwesa ngwaco nga tukulahela Yehova, co tukolesa na kusimpa omwo tuliwana na bukalu. Ngeci, muno mu mwaka wa 2021, tumweseni mu byuma bitulinga ngwetu twakulahela Yehova uje wendekele ngwendi: ‘Mukala na nzili nga musimpa na kunjikulahela.’—Isaya 30:15.