1. Byuma muka bibali na kulinga banu bije bimwesa ngwabyo kubalizemene manene?

MBIMBILIYA yapolofwetele ngwayo mu matangwa a kukotoka, banu “kubakazeme babushoko bwabo.” (2 Tima 3:1, 3, NWT) Obu bupolofweto buli na kulishulisilila ano matangwa. Cakumwenako, malo amangi anatsi, co munalume na munakazi baje banalikondola bakalilubalela. Co lalo, bana babo bakalizibi ngwe banabayengula. Mu binaanga bimo, nameme bakala hamo, oloni kubesi kukala na likwatasano. Muka-kunangula baje bali na bukalu mu binaanga umo wendekele ngwendi: “bisemi na bana babo kubesi kuwana simbu ya kusimutwiya, munu na munu nazezama ha kompyuta, ha tabuleti, ha foni nambe kweha bweho bwa ha likina. Nameme bakala hamo, oloni kubalizibuka mwamubwa.”

2-3. (a) Kwesekesa na mukanda wa Loma 12:10, beya batunapande kuzema manene? (b) Bika bitusimutwiya muno mu cilongesa?

² Kutushaka kutembwinina banu ba mu kaye baje kubalizemene. (Loma 12:2) Oloni tunapande kuzema manene baka-naanga yetu hamo lika na bandolome na bandokazi betu. (Tandeni Loma 12:10.) Co tunapande kuzema bandolome na bandokazi betu ngwe mutwazemena baka-naanga yetu baje batwalizilila manene nabo. Nga tumwesa cizemo ca cifwa eci, co tubaboshe tupangela Yehova mu kubwahelela.—Mika 2:12.

³ Tusimutwiyeniko ha banu bamo babanendeka mu Mbimbiliya mangana tumone mutwasa kumwesela eci cizemo.

4. Mukanda wa Myaso 103:8 unendeka bika ha cizemo ca Yehova?

⁴ Mbimbiliya inatuleke bifwa byabibwa byakala nabyo Yehova. Cakumwenako, inatuleke ngwayo “Njambi wapwa cizemo.”  (1 Yowa 4:8) Kuzibuka ngwetu Yehova watuzema manene, kutulingisa tulikute busamba nendi. Mbimbiliya inendeka lalo ngwayo Yehova “washula na cizemo.” (Tandeni Myaso 103:8.) Awa majwi amwesa ngwawo Yehova watuzema manene.

5. Yehova akamwesa bati ngwendi wakala na mema ku mbunge, co twasa kumutembwinina bati?

⁵ Mukanda wa Myaso 103:8 unendeka lalo ngwawo Yehova wakala na mema ku mbunge, co eci cifwa naco cikatulingisa tushwenye kuyehi nendi. (Kutu 34:6) Yehova akatuzibila mema ku mbunge mutukasebuka, co akatukonekela. (Myaso 51:1) Lijwi lya mema ku mbunge liinapangesa Mbimbiliya kulilumbununa lika kukonekela bakwetu. Lilumbununa lalo kuzibila ngozi munu uje ali mu bukalu na kumukwasa. Yehova natuleke ngwendi ngozi yakala nayo itubakana ngozi yakala nayo cisemi wa munakazi kuli munendi, co washaka manene kutukwasa. (Isaya 49:15) Mutukakala mu bukalu, Yehova akatukwasa mwafwa akatuzibila mema ku mbunge. (Myaso 37:39; 1 Koli 10:13) Tumwesa ngwetu tuli na kuzibila bandolome na bandokazi betu mema ku mbunge nga tubakonekela na kujeneka kukala na likitikiti ku mbunge. (Efeso 4:32) Oloni ngila ya seho itwasa kumweselamo ngozi, inapu kukwasa bandolome na bandokazi betu nga bali mu bukalu. Nga tuzibila bakwetu mema ku mbunge, co tutembwinina Yehova uje wakala manene na cizemo.—Efeso 5:1.

6. Yonatana na Ndabiti bamwesele bati ngwabo balizemene umo na mukwabo?

⁶ Mu Mbimbiliya muli biñanda bya banu ba kujeneka kulumbunuka baje balizemene manene. Tusimutwiyeni hali Yonatana na Ndabiti. Mbimbiliya ngwayo: ‘Yonatana na Ndabiti bapwile babusamba, co Yonatana wazemene manene Ndabiti ngwe mwalizema ikeye babenya.’ (1 Samwe 18:1) Yehova wangwile Ndabiti mangana enge Saulu ha litanda lya bumwene. Ngeci, Saulu wazibilile Ndabiti cipululu, co washakele kumutsiya. Oloni  munendi Yonatana kalikwatasanene na ishe omwo washakele kutsiya Ndabiti. Yonatana na Ndabiti balikumiye ngwabo batwalelelaho kupwa babusamba na kulikwasa umo na mukwabo.—1 Samwe 20:42.

7. Bika byasele kwonowesa Yonatana na Ndabiti bapwe babusamba?

⁷ Kuli byuma byabingi byasele kwonowesa Yonatana na Ndabiti kupwa babusamba, nameme ngoco, balizemene manene. Cakumwenako, Yonatana na Ndabiti balisezele na myaka ya kweta ku 30. Yonatana wasele kusinganyeka ngwendi kasa kulikuta busamba na mwanike uje wa kulinga nebi byazibuka byahi. Oloni Yonatana kamwene Ndabiti mu ngila eyi, wamusingimikile manene.

8. Bika byalingisile Yonatana apwe kabusamba wamubwa wa Ndabiti?

⁸ Yonatana wasele kuzibila Ndabiti cipululu. Ha kupwa muna Mwene Saulu, Yonatana wasele kukakateya ngwendi enge ishe ha litanda. (1 Samwe 20:31) Oloni Yonatana wapwile wa kulikehesa, co lalo wapwile wa kulongwa kuli Yehova. Ngeci wakwasele Ndabiti uje yangwile Yehova mangana apwe mwene. Wapwile wa kulongwa kuli Ndabiti, nameme kulinga ngoco kwalubalesele Saulu.—1 Samwe 20:32-34.

9. Tuzibuka bati ngwetu Yonatana kazibilile Ndabiti cipululu?

⁹ Yonatana wazemene manene Ndabiti, ngeci kamuzibilile cipululu. Yonatana wapwile wa kusimpa, co walwile binzita byabingi. Co lalo wakele na kupangesa buta bwa lusipa mu butongwe. Yonatana na ishe Saulu batsimanene ngwabo, “ku lumbisi bahyanene bingonga, co ku nzili bahyanene bindumba.” (2 Samwe 1:22, 23) Ngeci Yonatana wasele kulishasha mwafwa ya byuma bya kulitila byalingile. Oloni Yonatana walikehesele, co kazibilile Ndabiti cipululu. Co lalo wazemene bifwa byabibwa bya Ndabiti bya kufwa ngwe kusimpa na kukulahela Yehova. Cakumwenako, Yonatana washangumukile kuzema manene Ndabiti mwatsiile Ngolyata. Twasa kumwesa bati ngwetu twazema bandolome na bandokazi betu ngwe mwalingile Yonatana?

10. Kulizema manene umo na mukwabo na bimbunge byetu byoshe kulumbununa bika?

¹⁰ Mbimbiliya ngwayo, ‘lizemeni manene umo na mukwabo na bimbunge byeni byoshe.’ (1 Petu 1:22) Yehova natumwesa mwanja waubwa manene. Watuzema manene. Co nga tutwalelelaho kupwa ba kulongwa, atwalelelaho kutuzema. (Loma 8:38, 39) Lijwi lya Cingiliki libananungulula ngwabo “manene” lilumbununa kulifwita. Simbu imo, kunasa kutukaluwila kumwesa cizemo ku bandolome na bandokazi betu. Nga bakwetu batulubalesa, co tunapande kubamwesa cizemo na kwecelela tupenga twabo mangana sipilitu ya kujela itukwase kukala mu kwoloka na kulikwatasana. (Efeso 4:1-3) Nga tushaka kukala mu kwoloka na bandolome na bandokazi betu, co kutwapandele kwaka mbunge ku tupenga twabo. Tunapande kweseka mutwasela mwoshe kumona bandolome na bandokazi betu ngwe mwakabamwena Yehova.—1 Samwe 16:7; Myaso 130:3.

11. Mwafwa bika kunasa kukaluwa kuzema manene bakwetu simbu imo?

¹¹ Simbu imo, kunasa kutukaluwila kumwesa cizemo ku bandolome na bandokazi betu maneneni nga tuzibuka tupenga twabo. Baka-Kilistu bamo ba kulibanga baliwanene nobu bukalu. Cakumwenako, Yondiya na Sintike bapangele mwamubwa na Paulu mu cipangi ca ‘kwambulula muzimbu waubwa.’  Oloni kuli byuma bimo byabalingisile balipyakane. Co Paulu wabashongangeyeye ngwendi ‘balizibasane ha kupwa bandokazi muli Mwene.’—Fili 4:2, 3.

12. Bika bitukwasa tuzeme manene bandolome na bandokazi betu?

¹² Bika bitukwasa tuzeme manene bandolome na bandokazi betu? Nga tuzibuka mwamubwa bandolome na bandokazi betu, co kutupwila kwakwasi kubazibisisa na kubazema. Twasa kulikuta busamba na bandolome na bandokazi betu nameme bapwa bakulunu kuli yetu, banike kuli yetu nambe ba cisemwa ceka. Anukeni ngweni Yonatana na Ndabiti balisezele na myaka ya kweta ku 30, oloni bapwile babusamba. Kuma kuli ndolome nambe ndokazi wa mu cikungulukilo ceni uje wapwa mukulunu nambe mwanike kuli yeni imusinganyeka ngweni asa kupwa kabusamba keni ndi? Nga mulinga ngoco, co mumwesa ngweni ‘mwazema babusamba beni baka-kukulahela.’—1 Petu 2:17.

13. Mwafwa bika kutwapandele kuliziba kukala na mulonga nga tulizilila manene na bandolome bamo mu cikungulukilo?

¹³ Kuma kuzema manene bandolome na bandokazi betu kulumbununa ngwabo boshe mu cikungulukilo bapwa babusamba betu bakama ndi? Embwe. Kutwasa kulinga ngoco. Kutwapandele kuliziba kukala na mulonga nga tulizilila manene na bandolome bamo baje bashaka byuma bitwashaka na kujeneka kulizilila na bakwabo. Yesu watumbwile tupositolo bendi boshe ngwendi ‘babusamba,’ oloni Yowano ikeye wapwile kabusamba kendi wakama. (Yowa 13:23; 15:15; 20:2) Nameme ngoco, Yesu kalingile mwamubwa Yowano kutubakana bakwabo boshe. Cakumwenako Yowano na ndolome yendi Yakomba mubalombele Yesu ngwabo abane bitwamo bya bulemu mu Bumwene bwa Njambi, Yesu wabakumbulwile ngwendi: “Nzili ya kwangula uje akatumbama ku liboko lyange lya cilyo nambe lya cimoshwe kunjesi nayo.” (Mako 10:35-40) Netu kutwapandele kulinga  mwamubwa babusamba betu bakama kutubakana banu boshe. (Yako 2:3, 4) Nga tulinga ngoco, co kutwasa kunena likwatasano mu cikungulukilo.—Yunda 17-19.

14. Kwesekesa na mukanda wa Filipu 2:3, bika bitukwasa tujenjuke sipilitu ya kulihyana?

¹⁴ Nga tulizema manene umo na mukwabo, co mu cikungulukilo kumukala sipilitu ya kulihyana. Anukeni ngweni Yonatana kazibilile Ndabiti cipululu nambe kushaka ngwendi ikeye apwe mwene. Tubaboshe twasa kumutembwinina. Keti muzibile bandolome beni cipululu mwafwa ya cashu cabo, oloni “simbu yoshe yongoleni bakweni ngwe banapu bababwa kumihyana yeni.” (Tandeni Filipu 2:3.) Anukeni ngweni umo na umo wetu asa kulingako cuma cimo cije cikwasa cikungulukilo. Nga tupwa ba kulikehesa, co twasa kunanguka bifwa byabibwa bya bandolome na bandokazi betu na kubatembwinina.—1 Koli 12:21-25.

15. Bika bimulilongesa ku byuma byaliwanene nabyo ndokazi Tanya na naanga yendi?

¹⁵ Mutukaliwana na bukalu, Yehova akatuzembeleka na kutukwasa kupangesa bandolome na bandokazi betu baje batuzema manene. Tusimutwiyeni byuma byalingiwile ku naanga imo mubakele ku Ciwano ca Mafuti ca mu 2019 ca mutwe wa “Cizemo Kucesi Kuhwa” cije calingiwilile mu America. Tanya uje ali na bana batatu wendekele byuma byalingiwile mubakele na kutunda ku ciwano lya sapalalo ngwendi: “Mutwakele na kwiluka ku hotela kutwatulilile, munyau umo wasebukile mu ngila, co wezile na kundundula munyau wetu. Naumo wahi wabulumukile, oloni twalijakamenene manene, co twatundile mu munyau na kwimana mu tapalo. Munu umo  uje wakele musambwa lya tapalo watusanene ngwendi tukakobele mu munyau wendi mangana twoboke. Ou munu wapwile ndolome yetu itwakele nendi ku ciwano. Co keti ikeye lika wemanene. Bandolome na bandokazi batanu ba ku Sweden batwakele nabo ku ciwano nabo bemanene. Aba bandokazi batubumbateyeye na munange wa munakazi, co twalizibile mwamubwa. Njabalekele ngwange basa kuya, tukala mwamubwa. Oloni bakebo kubatusezele. Bakele netu kweta noho habezilile bandotolo, co batukwasele tuwane byuma bitwatondele. Ha simbu itwaliwanene nobu bukalu, twalizibile ngwetu Yehova watuzema. Obu bukalu bwatulingisile tuzeme manene bandolome na bandokazi betu na kuzema manene Yehova na kukandelela ku byuma byanatulingila.” Neni mwanuka simbu imwakele mu bukalu ije ibamimwesele cizemo bandolome na bandokazi beni ndi?

16. Mwafwa bika tunapande kulizema manene umo na mukwabo?

¹⁶ Acisinganyekeni byuma byabibwa bitundamo nga tumwesa bandolome na bandokazi betu cizemo. Tubazembeleka nga bali mu bukalu. Tunena likwatasano mu cikungulukilo. Tumwesa ngwetu tu bandongesi ba Yesu, co tukwasa banu ba bimbunge byabibwa baije mu busunga. Co lalo, tunena bumpau kuli Yehova uje wapwa “Tate wa mema ku mbunge, Njambi kuje kukatundu bukwasi bwoshe.” (2 Koli 1:3) Tubaboshe tutwaleleleniho kumwesa manene cizemo ku bakwetu.