1. Byuma muka mukanuka nga musinganyeka hali Yehova?

 KUMA simbu imo mwalihulaho laja mwafwila Yehova ndi? Bika mukasinganyeka mumukasimutwiya nendi mu lilombelo? Nameme kutwasa kumona Yehova, Mbimbiliya itukwasa kuzibuka mwafwila. Inamutumbula mu bingila bya kuliseza-seza. Mbimbiliya inamutumbula ngwayo ‘wapwa litangwa na ntelo.’ Yamutumbula lalo ngwayo “wapwa tuhya tuje tunyongesa.” (Samu 84:11; Hebe 12:29) Mu cimona camwene, Ezekiyele wendekele ngwendi Yehova wapwa ngwe limanya lya safaya, wa kubyazima ngwe bunengu, co lalo wakala na ceke ca kufwa ngwe ca nkongolo. (Ezeki 1:26-28) Nga tuziba mubanendekela mwafwila Yehova mu Mbimbiliya hamo twasa kukomoka manene nambe kuziba lyoba.

2. Byuma muka byasa kumyonowesa kushwena kuyehi na Yehova?

² Ha kuwana ngwe kutwasa kumona Yehova, twasa kuliziba ngwe kasa kutumwesa cizemo. Bamo bakalizibi ngwabo Yehova kasa kubamwesa cizemo mwafwa ya byuma bibanaliwana nabyo mu kuyoya. Hamo kubakele na cisemi wa munalume uje wabamwesele cizemo. Yehova azibisisa byuma byasa kutulingisa tulizibe ngoco. Mukemwo mu Lijwi lyendi Mbimbiliya natumwesa mwafwila mangana atukwase kumuzibuka mwamubwa.

3. Mwafwa bika tunapande kusinganyekesesa ha cizemo ca Yehova?

³ Yehova wapwa cizemo. Mbimbiliya ngwayo “Njambi wapwa cizemo.” (1 Iwa 4:8) Byuma byoshe byakalingi, akabilingi mwafwa ya cizemo. Yehova wazema banu boshe nameme baje kubamuzemene. (Mate 5:44, 45) Muno mu cilongesa tusimutwiya hali Yehova na cizemo cakala naco hali yetu. Byuma bitulilongesa hali Njambi bitulingisa tumuzeme manene.

 YEHOVA WATUZEMA MANENE

4. Muliziba bati kuzibuka ngweni Yehova wamizema? (Taleni na cikupulo.)

⁴ “Yehova wakala manene na cizemo.” (Jems 5:11) Mu Mbimbiliya, Yehova nalyesekesa ku cisemi wa munakazi uje wakala na cizemo. (Isaya 66:12, 13) Acilingeni ngwe mumona cisemi wa munakazi uje waka mbunge munendi. Namwaka ha mendi endi, co ali na kusimutwiya nendi mu kuwa mbunge, co lalo na lijwi lyalibotsi. Nga munendi alila nambe kulomba bukwasi, amwana byuma byatonda. Nga tuli mu bishoti twasa kulimwena mwatuzemena Yehova. Muka-kwimba wendekele ngwendi: ‘Bishoti mubyanjituminine, wanjizembelekele na kunjisimpisa.’—Samu 94:19.

5. Kusinganyekesesa ha cizemo ca Yehova kumikwasa bati kwa likalyeni?

⁵ Yehova wapwa wa kulongwa. (Samu 103:8) Kalikele kutuzema, nameme nga tunalingi byuma byabibi. Baisalele bakele na kulinga byuma bije byazibisile Yehova kubihya ku mbunge kushwa kumo. Oloni mubecelele bilinga byabo byabibi na kwilukila kuli ikeye, Yehova wabamwesele lalo cizemo. Wendekele ngwendi: ‘Mu ba seho kuli yange, co njamisingimikile na kumizema.’ (Isaya 43:4, 5) Na matangwa ano, Njambi anga watuzema. Twasa kumukulahela simbu yoshe. Nameme nga twalingi bubi, Yehova katuyengula. Nga tutenguluka na kwiluka lalo kuli ikeye, anga atwalelelaho kutuzema. Natukulahesa ngwendi ‘atukonekela mu ngila yakama.’ (Isaya 55:7) Mbimbiliya inendeka byuma bitundamo nga Yehova atukonekela, ngwayo ‘bisimbu bya kuhwima . . . bitunda kuli Yehova.’—Bili 3:19.

6. Mukanda wa Zakaliya 2:8 utulongesa bika hali Yehova?

⁶ Tandeni Zakaliya 2:8. Yehova azibisisa mwoshe mutukalizibila mwafwa watuzema. Co simbu yoshe nalibwahesela kutukwasa. Nendi akalizibi kubihya nga tunazeye. Ngeci, twakulahela ngwetu atolilila ku malombelo etu nga tumulomba ngwetu: ‘Njinyungilile ngwe muñandi wa lisho lyobe.’ (Samu 17:8) Lisho lyapwa lyalibotsi, co lalo lya seho manene ha mubila wa munu. Ngeci, Yehova mwanatwesekesa ku lisho lyendi, kunapu lika ngwe endeka ngwendi, ‘Woshe uje abulumuna bangamba bange, abulumuna byuma bya seho manene kuli yange.’

7. Mwafwa bika tunapande kukulahela ngwetu Yehova watuzema?

⁷ Yehova ashaka mulizibe ngweni wamizema manene. Oloni azibuka ngwendi mwafwa ya byuma bitunaliwana nabyo, simbu imo kwasa kutukaluwila kukulahela ngoco. Nambe hamo  ha simbu ino tuli na kuliwana na byuma bimo bije bili na kutulingisa tulizibe ngwetu Yehova katuzemene. Byuma muka bitukwasa kukulahela Yehova? Tunapande kumona mwanamwesela ngwendi wazema Yesu, bakubwabesa hamolika netu tubaboshe.

MWAKAMWESELAMO YEHOVA CIZEMO

8. Mwafwa bika Yesu wakulahelele ngwendi Ishe wamuzema?

⁸ Ha myaka yaingi ije kutuzibuka, Yehova na Munendi yazema bakele hamo, co bakele na kupangela hamo mu cizemo. Bakebo banapu babusamba bakama manene mwafwa banapangela hamo ha simbu yailaha kutubakana banu boshe. Mukanda wa Mateu 17:5 umwesa mwamweselelemo Yehova ngwendi wazema Yesu. Ngwe washakele ngwe wendekele lika ngwendi, ‘Ou ikeye akanjizibisa kubwaha.’ Oloni washakele ngwendi tuzibuke mwazemena Yesu. Mukemwo wendekele ngwendi “Ou ikeye Munange, injazema.” Yehova wabwahelelele manene ha byuma byakele na kulinga Yesu nebi byapandele kulinga. (Efeso 1:7) Co Yesu nendi kombwanesele cizemo cakele naco Yehova hali ikeye. Cizemo ca Yehova kuli Yesu capwile cakama manene, co Yesu nendi wazibukile ngoco. Mukemwo wakele na kwendeka mu kushubuluka ngwendi Ishe wamuzema.—Iwano 3:35; 10:17; 17:24.

9. Majwi muka amwesa ngwawo Yehova wazema bakubwabesa? Lumbununeni. (Loma 5:5)

⁹ Yehova namwesa lalo ngwendi wazema bakubwabesa. (Tandeni Loma 5:5.) Tucisimutwiyeniko tahi ha lijwi lya “banacishulisa.” Dikishinali imo ya Mbimbiliya inendeka ha lijwi eli ngwayo, cizemo ‘cineja hali yetu ngwe ndonga.’ Eci cakumwenako citukwasa kumona mwazemenamo Yehova bakubwabesa. Bakubwabesa nabo bazibuka ngwabo “babazema kuli Njambi.” (Juda 1) Kapositolo Iwano wendekele mwamubwa mubakalizibila mwasonekele ngwendi: “Taleni bukama bwa cizemo canatumwesa Tate ha kulinga batusane ngwabo tu bana ba Njambi!” (1 Iwa 3:1) Kuma Yehova wazema lika bakubwabesa ndi? Embwe. Yehova watuzema tubaboshe.

10. Byuma muka byakama byalingile Yehova bije bimwesa ngwabyo wamizema?

¹⁰ Cuma muka cakama cinapande kutulingisa tulizibe ngwetu Yehova watuzema? Ndando ya kupatula. Mwanatwana ndando ya kupatula, Yehova namwesa ngwendi watuzema manene kutubakana mwatuzemena munu woshe-woshe. (Iwano 3:16; Loma 5:8) Yehova watumine Munendi yazema manene mangana akutsile banu boshe, ngeci ase kutukonekela na kutupwisa babusamba bendi. (1 Iwa 4:10) Nga tusinganyekesesa manene byuma byatulingilile Yehova na Yesu ha kutwana ndando ya kupatula, tulimwena bene ngwetu batuzema tubaboshe. (Gala 2:20) Yehova katwanene ndando ya kupatula mangana abwahese lika byuma bije byabihile. Watwanene ndando ya kupatula mwafwa watuzema. Yehova mwanene Munendi ngwendi atutsile namwesa bukama bwa cizemo cendi hali yetu. Yehova watabesele Munendi bamuyandese mangana atutsile.

11. Bika bitulilongesa ku mukanda wa Njelemiya 31:3?

¹¹ Ngwe mutunamwena, Yehova natuleke bene mwakalizibila hali yetu. Watuzema. (Tandeni Njelemiya 31:3.) Yehova natukokela kuyehi nendi mwafwa watuzema. (Esekeseni Kwituluka mu Mashiko 7:7, 8) Kukwesi munu nambe cuma casa kutwangununa ku cizemo ca Yehova. (Loma 8:38, 39) Eci cizemo cili na kumilingisa mulizibe bati? Tandeni mukanda wa Samu 23 mangana mulimwene mwalizibilile Devidi ha cizemo camumwesele Yehova, na kumona bimwasa kulilongesako.

MULIZIBA BATI KUZIBUKA NGWENI YEHOVA WAMIZEMA?

12. Byuma muka bimunalilongesa ku mukanda wa Samu 23?

¹² Tandeni Samu 23:1-6. Mukanda wa Samu 23 umwesa mwatuzemena Yehova na bubwa bwendi. Oku ku mukanda Devidi namwesa busamba  bwakele mukati kendi na Kanyungi kendi, Yehova. Devidi wakulahelele Yehova na mbunge yendi yoshe. Wakulahelele lalo ngwendi Yehova amuzema na kumutwamenena mu kuyoya kwendi kwoshe. Bika byalingisile Devidi akulahele manene Yehova ngacije?

13. Byuma muka byalingisile Devidi akulahele ngwendi Yehova wamuzema?

¹³ ‘Na bimo byahi njijeneka.’ Devidi wakulahelele manene Yehova mwafwa simbu yoshe wakele na kumwana byuma byajenekele. Wazibukile lalo ngwendi Yehova wapwile kabusamba kendi, co wamuzemene. Mukemwo wakulahelele ngwendi nameme byuma bifwe bati kulutwe, Yehova anga atwalelelaho kumunyunga. Devidi wakulahelele ngwendi Yehova wamuzemene, co lalo amunyunga. Oku kwamukwasele ajeneke kulishoshomwena manene, co wajaukile na byuma byakele nabyo na kupwa wa kubwahelela.—Samu 16:11.

14. Yehova asa kutumwesa bati cizemo?

¹⁴ Yehova akatwaka mbunge, maneneni nga tuliwana na byuma byabibi mu kuyoya kwetu. Claire a uje napangela ha Betheu ha myaka ya kutubakana 20, walizibile manene kuzeya, co kazibukile mwakukwasela naanga yendi mwafwa bakele na kuliwana na bukalu bwabwingi. Baishe bakele na kubinja mushongo wa kalepa, ndokazi yendi umo bamutundisile mu cikungulukilo, co naanga yendi kuyakele na bimbongo byabingi. Co kubakele lalo na njibo mwakukala. Yehova wabamwesele bati cizemo? Claire ngwendi: “Yehova watubezikisile, co simbu yoshe naanga yange yakele na byuma bitwatondele ha litangwa na litangwa. Kakangi Yehova watwanene byuma byabingi, bije kutwasinganyekele ngwetu twasa kubiwana. Na simbu ino anga njicikasinganyeka mwanjimweselelemo Yehova  cizemo, co kunjikebala cizemo cananjimwesa. Byuma binjinaliwana nabyo byanjikwasa njitwaleleleho kupangela Yehova na mbunge ya kubwahelela, co njakulahela ngwange nameme njiliwane na bukalu bwoshe-bwoshe kulutwe, Yehova atwalelelaho kunjinyunga.”

15. Bika byalingisile Devidi alizibe kushubuluka? (Taleni na cikupulo.)

¹⁵ ‘Akanjihwimisa.’ Simbu imo, Devidi wazeyele mwafwa ya tuyando na byeseko byakele na kuliwana nabyo. (Samu 18:4-6) Oloni cizemo ca Yehova camuhwimisile. Yehova watwamenenene kabusamba kendi ku ‘mwila wawingi wa kutonola’ na ku ‘myela yaibwa ya kuhwimina ije ili na mema.’ Mukemwo Devidi wawanene lalo nzili, co watwaleleleleho kupangela Yehova.—Samu 18:28-32.

16. Cizemo ca Yehova cimihwimisa bati?

¹⁶ Netu ano matangwa, anga tuli na kuyoya mwafwa ‘Yehova ali na kutumwesa cizemo cije kucesi kutenguluka’ nga tuliwana na tuyando na mapakeso. (Mbimbi 3:22; Kolo 1:11) Tucisimutwiyeniko ha byuma byaliwanene nabyo Rachel. Wazibile manene kubabala ku mbunge munalume wendi mwamusezele na kulikela kupangela Yehova ha simbu ya mushongo wa COVID-19. Yehova wamuzembelekele bati? Rachel ngwendi: “Yehova watwaleleleleho kunjimwesa cizemo. Wanjanene babusamba baje bakele nange simbu yoshe, banjinenelele byakulya, banjituminine tumizimbu na kunjitumina bisoneka bije byakele na kunjizembeleleka, co bakele na kunjimweswila na kutwalelelaho kunjanukisa ngwabo Yehova wanjaka mbunge. Simbu yoshe njikakandelela kuli Yehova ha kunjikwasa kukala mu naanga yendi.”

17. Mwafwa bika Devidi ‘katewele kubulumuka’?

¹⁷ ‘Kunjitewe kubulumuka, mwafwa uli nange.’ Devidi kakangi wakele mu bushonde, co wakele na bitozi babangi ba nzili. Oloni cizemo ca Yehova camulingisile apwe wa kuzituka na kuliziba ngwendi Yehova wakele na kumunyungilila. Devidi walizibile ngwendi Yehova wakele hamo nendi simbu yoshe. Co kuzibuka ngoco kwamutakamesele manene. Mukemwo wembile ngwendi: ‘Yehova wanjipatwile ku lyoba lyange lyoshe.’ (Samu 34:4) Nameme Devidi wazibile manene lyoba, wahyanene lije lyoba mwafwa wazibukile ngwendi Yehova wamuzemene.

18. Kuzibuka ngweni Yehova wamizema kumikwasa bati nga muziba lyoba?

¹⁸ Kuzibuka ngwetu Yehova watuzema kutuzembeleka bati nga tuli mu ceseko? Painiya wa lizina lya Susi nendeka mwalizibilile na munalume  wendi omwo munabo wa munalume walitsiile. Ou ndokazi ngwendi: “Nga munu naliwana na bukalu buje kasinganyekele ngwendi aliwana nabwo, asa kulishoshomwena manene, na kusinganyeka ngwendi hamo aliwana na byuma bikwabo byabibi manene. Oloni cizemo cakala naco Yehova catukwasa tukale mu kwoloka na kuliziba ngwetu ali na kutunyungilila.” Rachel itunabanga kwendeka byendi ngwendi: “Butsiki bumo munjalizibile manene kuzeya na lyoba, njalombelele manene kuli Yehova kutundilila kwisi ya mbunge. Haje bene njalizibile ngwange wanjizembelekele na kunjishongangeya ngwe mwakalingi cisemi kuli munendi. Kutundaho, njaile mu tulo. Kunjikebala lije litangwa.” Mukulunu wa lizina lya Tasos wakele mu kamenga ha myaka iwana mwafwa ya kubyana kukobela buswalale. Walimwenenene bati cizemo ca Yehova? Ngwendi: “Yehova wanjanene byuma byoshe binjatondele. Oku kwanjilingisa njilizibe ngwange simbu yoshe njasa kumukulahela. Co lalo kwitila mu sipilitu yendi ya kujela, Yehova wanjikwasele njikale mu kwoloka nameme njakele mu kamenga, mwela uje kuwakele mwamubwa. Njalilongesele ngwange nga njishwena manene kuyehi na Yehova, co atwalelelaho kunjimwesa cizemo. Co njashangumukile na kulinga bupainiya bwa simbu yoshe ha simbu injakele mu kamenga.”   

SHWENYENI KUYEHI NA NJAMBI UJE WAMIZEMA

19. Kuzibuka ngwetu Yehova watuzema kutulingisa tulombele mu ngila muka? (b) Yehova namimwesa bati cizemo cendi? (Taleni cipalo ca “ Majwi Atukwasa Tulizibe Ngwetu Yehova Watuzema.”)

¹⁹ Byuma byoshe bitunasimutwiya na byakumwenako byoshe bimwesa ngwabyo Yehova uje wapwa “Njambi wa cizemo” ali neni! (2 Kori 13:11) Watwaka mbunge tubaboshe. Waka mbunge umo na umo wetu. Twakulahela ngwetu ‘cizemo ca Njambi cije kucesi kutenguluka cituzengeleka.’ (Samu 32:10) Nga simbu yoshe tusinganyekesesa ha cizemo canatumwesa Njambi, co Njambi apwa wa seho manene mu kuyoya kwetu, co lalo tushwena kuli ikeye. Twasa kulombela kuli ikeye kutundilila kwisi ya mbunge na kumulomba ngwetu atumwese cizemo. Twasa kumuleka bishoti byetu byoshe na kukulahela ngwetu atolilila ku malombelo etu na kukulahela ngwetu atukwasa.—Samu 145:18, 19.

20. Cizemo cakala naco Yehova citushwenesa bati kuyehi nendi?

²⁰ Ngwe lika mutukatondela kwota tuhya nga tuziba lisika, nambe nga kunatonola, cizemo cakatumwesa Yehova naco citukwasa. Cizemo cakatumwesa Yehova cili manene na nzili. Ngeci, tabeseni Yehova amimwese cizemo cendi. Tumweseni kukandelela ku cizemo canatumwesa Yehova ha kwendeka ngwetu: ‘Njazema Yehova’!—Samu 116:1.