1. Mwafwa bika Yehova kesi kutwesekesa ku bakwetu?

YEHOVA washaka ngwendi mu kaye mukale byuma bya kuliseza-seza na banu ba kuliseza-seza. Twendeka ngoco mwafwa watangele bimena, tusitu na banu ba kuliseza-seza. Naumo wahi walifwa neni mu byuma byoshe. Ngeci, Yehova kesi kumyesekesa ku bakweni. Azibuka mwamubwa bisinganyeka na biyongola byeni. (1 Samwe 16:7) Azibuka mwamubwa mubanamilelela na byuma bimwasa kulinga mwamubwa na bije kumwasa kulinga mwamubwa. Co kasa kumileka ngwendi mulinge byuma bije kumwasa kulinga. Ngeci, tunapande kulimona ngwe mwakatumwena Yehova. Nga tulinga ngoco, co tukala na biyongola byabibwa. Kutulimono ngwetu tubaseho kutubakana bakwetu, co lalo kutulimono ngwetu tubangoco.—Loma 12:3.

2. Mwafwa bika kutwapandele kulyesekesa ku bakwetu?

² Twasa kulilongesako bimo ku bakwetu. Cakumwenako, tunasa kuzibuka ndolome nambe ndokazi uje wapwa mutongwe mu cipangi ca kwambulula. (Heve 13:7) Co tunasa kumutembwinina mangana tubwezelele ku butongwe bwetu bwa kwambulula. (Fili 3:17) Oloni kutembwinina munu na kulyesekesa kuli ikeye kwaliseze. Kulyesekesa ku bakweni kwasa kumilingisa mukale na cipululu, muzeye nambe kuliziba ngwe mubangoco. Ngwe mutunalilongesela mu cilongesa cinahu, kulyesekesa ku bakwetu mu cikungulukilo kwasa kuzeyesa busamba bwetu na Yehova. Ngeci Yehova ali na kutunangula ngwendi: ‘Umo na umo elule bilinga byendi babenya. Nga bikeyo binapu byabibwa, asinoni abwahelele ha bije byanalingi kujeneka kubisetekesa na bije byanalingi mukwabo.’—Ngala 6:4.

3. Byuma muka byabibwa bimunalingi bije bikamizibisa kubwaha?

 ³ Yehova ashaka ngwendi mubwahelele mwafwa ya byuma bimwasa kulinga omwo mumupangela. Cakumwenako, nga banamimbwitika, bwaheleleni mwafwa munashulisilila cilengo cimunalyakelele. Yeni babenya mwalyangwilile ngweni bamimbwitike. Mwalingile ngoco mwafwa mwazema Njambi. Acisinganyekeni byuma bimunalingi kushwa habamimbwitikilile. Cakumwenako, hamo ha simbu ino mwazema manene kutanda na kulilongesa Mbimbiliya. Co lalo, hamo mukalombela kutundilila kwisi ya mbunge. (Myaso 141:2) Hamo mukazituka mumukasimutwiya na banu mu lihya, co lalo mwazibuka mwamubwa mwakupangesela bikwata byetu mu kwambulula. Nga mwakala na naanga, hamo Yehova namikwasa kupwa munalume wamubwa, munakazi wamubwa nambe cisemi wamubwa. Munapande kupwa ba kubwahelela mwafwa ya byuma byabibwa bimunalingi kutunda habamimbwitikilile.

4. Bika bitusimutwiya muno mu cilongesa?

⁴ Twasa kukwasa bakwetu babwahelele mwafwa ya byuma byabibwa bibali na kulinga omwo bapangela Yehova. Twasa lalo kubakwasa becele kulyesekesa ku bakwabo. Muno mu cilongesa tusimutwiya omwo bisemi basa kukwasela bana babo, nomwo baka-kulyambata basa kulikwasela umo na mukwabo. Tusimutwiya lalo omwo bakulunu basa kukwasela cikungulukilo, nomwo bandolome na bandokazi basa kulikwasela umo na mukwabo. Kutundaho, tusimutwiya ha binangulo bya mu Mbimbiliya bije byasa kutukwasa tulyakele bilengo kwesekesa na cashu cetu na nzili yetu.

5. Kwesekesa na Efeso 6:4, bisemi kubapandele kulinga bika?

⁵ Bisemi kubapandele kwesekesa bana babo. Co lalo banapande kwanuka ngwabo mwana na mwana kuli byuma byasa kulinga na bije kasa kulinga. Kwesekesa bana na kubaleka balinge byuma bije kubasa kulinga kunasa kubazeyesa. (Tandeni Efeso 6:4.) Ndokazi Sachiko * wendekele ngwendi: “Balongesi bange batondele ngwabo njilinge mwamubwa kutubakana bakwetu boshe banjakele nabo mu kilasi. Co lalo banana bashakele ngwabo njilinge mwamubwa ku sikola mangana mulongesi wange na batate baje kubapwile Bakaleho bamone Bakaleho mu ngila yaibwa. Banana bashakele ngwabo njilinge cuma cije cinjamwene ngwange kucasiwa. Bashakele ngwabo mutusoneka maekizamu keti njilimbenje nambe kamandondo. Kuneti myaka yaingi kutunda  hanjamaneselele sikola, oloni anga njicikalizibi ngwange nameme njipange bati na nzili kunjasa kuzibisa Yehova kubwaha.”

6. Bisemi balilongesa bika ku mukanda wa Myaso 131:1, 2?

⁶ Kuli cilongesa cakama cibanasa kulilongesa bisemi ku mukanda wa Myaso 131:1, 2. (Tandeni.) Mwene Ndabiti wendekele ngwendi kashungwiiye byuma “byakama” manene nambe byuma bije kasele kulinga. Kulikehesa kwamulingisile ‘asimpe na kukala mu kwoloka.’ Bisemi balilongesa bika ku majwi a Ndabiti? Bisemi ba kulikehesa bakalingi lika byuma bibasa. Co lalo kubesi kuleka bana babo balinge byuma bije kubasa. Bisemi basa kukwasa munabo alimone kupwa wa seho nga bananguka byuma byasa kulinga na bije kasa kulinga na kumukwasa kulyakela bilengo bije byasa kushulisilila. Ndokazi Marina wendekele ngwendi: “Banana kubakele na kunjesekesa kuli yayange na bishongo bange babali nambe ku bakwetu banike. Bakele na kunjileka ngwabo munu na munu wakala na cashu cendi co lalo wapwa wa seho kuli Yehova. Banana bananjikwasa njijeneke kulyesekesa ku bakwetu.”

7-8. Munalume asa kumwesa bati kasingimiko kuli munakazi wendi?

⁷ Muka-Kilistu napande kusingimika munakazi wendi. (1 Petu 3:7) Munalume amwesa kasingimiko kuli munakazi wendi nga alinga byuma bije bimwesa ngwabyo wamumona kupwa wa seho. Kesi kuleka munakazi wendi alinge byuma bije kasa kulinga. Co lalo kesi kumwesekesa ku banakazi beka. Munakazi asa kuliziba bati nga munalume wendi amwesekesa ku banakazi beka? Kakangi munalume wa ndokazi Rosa uje kapwile Mukaleho akamwesekesa ku banakazi beka. Majwi amabi a munalume wa ndokazi Rosa akamuzibisa kubabala ku mbunge, co lalo akamulingisa alizibe ngwe na umo wahi wamuzema. Wendekele ngwendi: “Simbu yoshe njikatondo ngwange bandolome na bandokazi banjikwase njinanguke ngwange Yehova wanjizema.” Muka-Kilistu napande kusingimika munakazi wendi mwafwa azibuka ngwendi kulinga ngoco kukanyamesa bulo bwabo na kukanyamesa busamba bwabo na Yehova. *

⁸ Munalume uje akasingimika munakazi wendi akamushangala, kumuzumbangeya na kumuleka ngwendi wamuzema. (Visi 31:28) Bikebyo byakalingi munalume wa Katerina itunasimutwiya mu cilongesa cinahu mangana amukwase kuliziba ngwendi wapwa wa seho. Katerina mwapwile mwanike baina bakele na kumwesekesa ku bakwabo banike babanakazi. Ngeci washangumukile kulyesekesa ku bakwabo, co watwaleleleho kulinga ngoco nameme mwakupwile Mukaleho wa Yehova. Munalume wendi wamukwasele ecele kulyesekesa ku bakwabo, co ha simbu ino akalimono oni ngwendi wapwa wa seho. Wendekele ngwendi: “Munalume wange wanjizema, akanjishangala nga njinalingi byabibwa, co lalo akanjilombelela. Akanjanukisa lalo bifwa byabibwa bya Yehova na kunjikwasa njilimone kupwa wa seho.”

9-10. Bakulunu bakwasele bati ndokazi uje wakele na kalingolingo ka kulyesekesa ku bakwabo?

⁹ Bakulunu basa kukwasa bati bandolome na bandokazi baje bashaka kulyesekesa ku bakwabo? Tusimutwiyeniko hali ndokazi Hanuni. Ou ndokazi mwapwile mwanike, kakangi kubakele na kumushangala mwakele na kulinga byuma byabibwa. Wendekele ngwendi: “Njakele na shwamwa, co lalo njakele na kusinganyeka ngwange bakwetu banike bali na kulinga mwamubwa kunjitubakana. Ngeci njashangumukile kulyesekesa ku bakwetu te njicili nji mwanike manene.” Nameme mwapwile Mukaleho, Hanuni watwaleleleho kulyesekesa ku bakwabo. Ngeci wakele na  kuliziba ngwendi byuma byakele na kulinga mu cikungulukilo kubyapwile bya seho. Oloni ha simbu ino ali na kulinga cipangi ca bupainiya mu kubwahelela. Bika binamukwasa atengulule bisinganyeka byendi?

¹⁰ Hanuni wendekele ngwendi bakulunu mu cikungulukilo bakebo bamukwasele. Bakele na kumuleka ngwabo byuma byakele na kulinga mu cikungulukilo byapwile bya seho, co bakele na kumushangala mwafwa wakele na kumwesa bakwabo mwanja waubwa. Wasonekele ngwendi: “Simbu imo bakulunu bakele na kunjilomba ngwabo njitakamese bandokazi baje bazeyele. Kunjana ebi bipangi kwanjilingisile njilizibe ngwange njapwa njiwaseho. Simbu imo bakulunu banjishangalele munjatakamesele bandokazi bamo ba banike. Co banjitandelele mukanda wa 1 Tesalonika 1:2, 3. Byuma bibalingile baje bakulunu byanjizibisile manene kubwaha ku mbunge. Bananjikwasa njilimone ngwange njapwa njiwaseho mu cikungulukilo.”

11. Kwesekesa na mukanda wa Myaso 34:18, twasa kutakamesa bati baje “banazeye mu bimbunge”?

¹¹ Tandeni Myaso 34:18. Yehova waka manene mbunge baje “banazeye mu bimbunge.” Tubaboshe tunapande kutakamesa aba bandolome na bandokazi betu. Keti bakulunu lika banapande kulinga ngoco embwe. Ngila imo itunasa kubatakameselamo inapu kubamwesa ngwetu twabaka mbunge. Yehova washaka ngwendi tukwase bimanga bendi bamone ngwabo wabazema manene. (Visi 19:17) Twasa lalo kukwasa bandolome na bandokazi betu nga tupwa ba kulikehesa. Nga tunalingi byuma byabibwa kutwapandele kulishasha mwafwa kulinga ngoco kunasa kulingisa bandolome na bandokazi betu batuzibile cipululu. Oloni tunapande kupangesa cashu cetu na mana etu mu kulitakamesa umo na mukwabo.—1 Petu 4:10, 11.

12. Mwafwa bika banu baje balizibile ngwe bangoco bazemene Yesu? (Taleni cikupulo cili ha liputa lya kulibanga.)

¹² Kuzibuka omwo Yesu wayoyelele na bandongesi bendi kutukwasa tuzibuke mwakuyoyela na bakwetu. Yesu wapwile munu wa kulitila. Oloni wakele na “lyobwa-obwa na kulikehesa mu mbunge.” (Mateo 11:28-30) Nameme wazibukile byuma byabingi, co lalo wakele manene na mana kalishahele. Omwo wakele na kulongesa banu, wendekele byuma bije byapwile byabyasi kubizibisisa, co wapangesele byakumwenako byabyasi bije byetele banu ku bimbunge. (Luka 10:21) Yesu kalifwile na bantwama ba bulombelo baje bapwile ba kulyalesa mwafwa ikeye wakwasele banu balizibe ngwabo bapwa ba seho kuli Njambi. (Yowa 6:37) Yesu wasingimikile banu boshe.

13. Yesu wamwesele bati ngozi na cizemo ku bandongesi bendi?

¹³ Yesu wamwesele bandongesi bendi cizemo na ngozi. Wazibukile ngwendi bakele na cashu ca kuliseza-seza, co lalo bakele na kuliwana na bukalu bwa kuliseza-seza. Wazibukile lalo ngwendi kubasele kupanga bipangi bya kulifwa na kwambulula mu ngila ya kulifwa. Wamwene bipangi byabo byoshe kupwa bya seho mwafwa umo na umo wabo wapangele kutundilila kwisi ya mbunge yendi. Wamwesele ngoco omwo watele cisimo ca matalenti. Muje mu cisimo, shukulu wanene cipangi kuli umo na umo wa bangamba bendi kwesekesa na cashu cendi. Bangamba babali bapangele na nzili, oloni seteko ya byuma bibawanene yalisezele. Nameme ngoco, shukulu yabo wapangesele majwi a kulifwa omwo wabashangalele. Boshe wabalekele ngwendi: “Unalingi mwamubwa manene, u ngamba wamubwa wa kulongwa.”—Mateo 25:14-23.

14. Twasa kutembwinina bati Yesu?

¹⁴ Yesu watuzema, co akatuzibila ngozi. Azibuka ngwendi twakala na cashu ca kuliseza-seza, co tukaliwana na bukalu bwa kuliseza-seza. Oloni  akabwahelela mutukapangela Yehova na mbunge yetu yoshe. Tunapande kutembwinina Yesu. Kutushaka kulingisa ndolome nambe ndokazi yetu alizibe ngwendi keti wa seho mwafwa kasa kulinga byuma bibali na kulinga bakwabo. Oloni tunapande kushangala bandolome na bandokazi betu omwo beseka mwoshe mubasela kutwalelelaho kupangela Yehova.

15-16. Ndokazi Midori wawanene bukwasi muka omwo walyakelele bilengo bije byamwene ngwendi wasele kubishulisilila?

¹⁵ Kulyakela bilengo bya ku sipilitu kutukwasa tupwe ba kubwahelela mu kuyoya. Oloni tunapande kulyakela bilengo bitwasa kushulisilila keti kutembwinina lika bilengo bibanalyakela bakwetu. Mwafwa nga tulyakela lika bilengo bibanalyakela bakwetu, tunasa kwonowa kubishulisilila na kuzeya. (Luka 14:28) Tucisimutwiyeni hali ndokazi Midori uje wapwa painiya.

¹⁶ Baishe ya Midori baje kubapwile Bakaleho bakele na kumuzibisa shwamwa omwo bakele na kumwesekesa ku bishongo bendi na bakwabo bakele na kukobela nabo sikola. Midori wendekele ngwendi: “Njakele na kuliziba ngwe njiwangoco.” Oloni omwo wakolele washangumukile kuliziba ngwendi wapwa wa seho. Wendekele ngwendi: “Njakele na kutanda Mbimbiliya ha litangwa na litangwa mangana njipwe wa kushubuluka na kuliziba ngwange Yehova wanjizema.” Co lalo, walyakelele bilengo bije byamwene ngwendi wasele kubishulusilila na kulomba Yehova ngwendi amukwase kubishulusilila. Kulinga ngoco kwakwasele ndokazi Midori abwahelele mwafwa ya byuma bya ku sipilitu byasele kulinga.

17. Bimbunge byetu na mana etu binapande kutwalelelaho bati kupwa byabiha, co bubwa muka butundamo?

¹⁷ Kunasa kwita simbu asina twase kutengulula bisinganyeka byetu na kushangumuka kuliziba ngwetu tubaseho. Ngeci, Yehova ali na kutunangula ngwendi: ‘Bimbunge byeni na mana eni binapande kutwalelelaho kupwa byabiha.’ (Efeso  4:23, 24) Twasa kulinga ngoco, nga tulombela, kutanda Lijwi lya Njambi na kusinganyekesesa ha byuma bitutanda. Twaleleleniho kulinga ebi byuma, co kulaheleni ngweni Yehova amikwasa. Sipilitu yendi ya kujela imikwasa mwecele kulyesekesa ku bakweni. Yehova amikwasa muzibuke indi mwaputuka kukala na cipululu na kulyalesa, co amikwasa kwecela ebi bifwa byabibi.

18. Majwi ali ku mukanda wa 2 Mizimbu 6:29, 30 asa kumitakamesa bati?

¹⁸ Tandeni 2 Mizimbu 6:29, 30. Yehova azibuka bisinganyeka byetu nomwo mutukalizibila. Azibuka lalo ngwendi tukalifwiti mangana tulwise sipilitu ya kaye na kuhyana tupenga twetu. Kulifwita kwetu kukalingisa Yehova atuzeme manene.

19. Cakumwenako muka cimwesa mwatuzemena Yehova?

¹⁹ Yehova nesekesa cizemo cendi kuli yetu ku cizemo cakala naco munakazi kuli munendi. (Isaya 49:15) Tusimutwiyeni hali cisemi wa munakazi wa lizina lya Rachel. Wendekele ngwendi: “Munange Stephanie wasemukile bubishu. Mwasemukile, wapwile wamundende manene, co kunjakulahelele ngwange ayoya. Oloni bandotolo banjitabesele njimukwate ha litangwa na litangwa mu ngonde yendi ya kulibanga. Ha simbu ije, nange na munange twalizililile manene. Ha simbu ino ali na myaka 6, oloni bakwabo banike baje bali na myaka 6 bali na mibila yakama kumutubakana. Oloni njamuzema manene mwafwa wayoyelele ha cala, co akanjizibisa manene kubwaha.” Kuzibuka ngwetu Yehova watuzema manene mwafwa tuli na kulifwita kumupangela kukatuzibisa manene kubwaha.

20. Ha kupwa ngamba ya Yehova, mwafwa bika munapande kupwa ba kubwahelela?

²⁰ Ha kupwa ngamba ya Yehova, mwapwa mubaseho manene mu naanga yendi. Co lalo naumo wahi walifwa neni mu byuma byoshe. Yehova kamikokelele kuli ikeye mwafwa ya kumona ngwendi mwapwa mubaseho kutubakana bakweni. Oloni wamikokelele kuli ikeye mwafwa wamwene ngwendi mubakulikehesa, co mwasa kutenguluka na kumwononoka. (Myaso 25:9) Anukeni ngweni akabwahelela mumukamupangela na mbunge yeni yoshe. Omwo muli na kukolesa na kutwalelelaho kupwa ba kulongwa muli na kumwesa ngweni mwakala na “mbunge yaibwa ya kwononoka.” (Luka 8:15) Ngeci twaleleleniho kupangela Yehova na mbunge yeni yoshe. Nga mulinga ngoco, co mubwahelela mwafwa ya byuma bimwasa kulinga.