CILONGESA 30
MWASO 36 Tunyungeni Bimbunge Byetu
Bitulilongesa ku Bimyene baIsalele
‘Mukamona kuliseza kuli mukati ka baka-kusungama na baka-bubi, na hakati ka baje bali na kupangela Njambi na baje kubesi na kumupangela.’—MALA 3:18.
BILI MUNO MU CILONGESA
Tulilongesa mwamwenenemo Yehova bimyene bamu Isalele mangana tuzibuke bitunapande kulinga nga tushaka kuzibisa Yehova kubwaha.
1-2. Bika biinendeka Mbimbiliya ha bimyene bamo baIsalele?
MBIMBILIYA inendeka bya banalume 40 baje bayulile Isalele. a Co inendeka mu kusungama byuma bibalingile bamo babo. Cakumwenako, nameme bimyene bababwa balingile byuma byabibi simbu imo. Tusimutwiyeniko hali Mwene Devidi. Yehova wendekele ngwendi: ‘Ngamba yange Devidi, wanjipangelele na mbunge yendi yoshe, co walingile byuma byoshe binjamulekele.’ (1 Vimye 14:8) Nameme ngoco, Devidi walingile bukoi na munakazi wambala, co wabwahesele ngwendi munalume wendi bamutsiile mu nzita.—2 Samwe 11:4, 14, 15.
2 Mbimbiliya inendeka lalo ha byuma bimo byabibwa bibalingile bimyene bamo bababi. Tusimutwiyeni hali mwene Lehoboamu, ‘walingile byuma byabibi’ ku mesho a Yehova. (2 Mizi 12:14) Oloni Lehoboamu walingileko byuma byabibwa, Cakumwenako, wononokele Yehova mwamulekele ngwendi keti alwise miyati 10 ya Isalele na kubatabesa balyangwile mwene weka. Wakanyamesele lalo binganda bya mu bumwene bwendi mangana anyungilile banu ba Njambi ku bitozi babo.—1 Vimye 12:21-24; 2 Mizi 11:5-12.
3. Cihula muka ca seho citunasa kulihula, co byuma muka bitusimutwiya muno mu cilongesa?
3 Nga bimyene mu Isalele balingile byuma byabibwa na byabibi, bika byalingisile Yehova abamone kupwa ba kulongwa? Kuzibuka cikumbululo ku cihula eci kutukwasa kuzibisisa byuma byatonda Yehova ngwendi tulinge. Tusimutwiya ha byuma bitatu byalingile Yehova mwakele na kwilula bimyene ba baIsalele. Cifwa ca bimbunge byabo, mubatengulukililemo, nomwo mubakundwiiyemo kulemesa kwa busunga.
BAPANGELELE YEHOVA NA BIMBUNGE BYABYO BYOSHE
4. Kuliseza muka kwakele mukati ka bimyene ba kulongwa na baje kubapwile ba kulongwa?
4 Bimyene baje bazibisile Yehova kubwaha bamupangelele na bimbunge byabo byoshe. b Mwene Jehoshafati uje wayulile mwamubwa ‘washakezekele Yehova na mbunge yendi yoshe.’ (2 Mizi 22:9) Mbimbiliya inendeka hali Yosiya ngwayo: ‘Kukwakele lalo mwene wa kufwa ngwe ikeye uje wapangelele Yehova na mbunge yendi yoshe.’ (2 Vimye 23:25) Batico hali Solomoni uje mu kwita kwa simbu walingile byuma byabibi? Ou mwene ‘kapwile lalo wa kulongwa kuli Yehova.’ (1 Vimye 11:4) Kutundaho, mwene Abiya nendi kapwile wa kulongwa kuli Yehova, ngeci Mbimbiliya inendeka hali ikeye ngwayo: ‘Kapangelele Yehova na mbunge yendi yoshe.’—1 Vimye 15:3.
5. Kupangela Yehova na mbunge yetu yoshe kulumbununa bika? Lumbununeni.
5 Kupangela Yehova na mbunge yetu yoshe kulumbununa bika? Munu uje alemesa Yehova na mbunge yendi yoshe, kesi kulingila lika lishiko. Oloni akapangela Njambi mwafwa ya kumuzema na kushaka kumuzibisa kubwaha. Co akatwalelelaho kulinga ngoco mu kuyoya kwendi kwoshe.
6. Twasa kupangela bati Yehova na mbunge yetu yoshe? (Provebia 4:23; Mateu 5:29, 30)
6 Twasa kutembwinina bati bimyene ba kulongwa na kutwalelelaho kuzema Yehova na kumusingimika? Tunapande kujenjuka ku babusamba bababi. Kulizima buli na byuma bije kubyapandele kwasa kungumuna bimbunge byetu. Mu ngila imolika babusamba bababi na kuzema bufuko byasa kungumuna bisinganyeka byetu. Nga tunanguka ngwetu byuma bimo bili na kutwonowesa kuzema Yehova na mbunge yetu yoshe, tunapande kutengulula bisinganyeka byetu na bilinga byetu mangana ebi byuma keti bitungumune.—Tandeni Provebia 4:23; Mateu 5:29, 30.
7. Mwafwa bika tunapande kujenjuka ku byuma bije byasa kutsiya busamba bwetu na Yehova?
7 Kutwapandele kwecelela bimbunge byetu byungumuke. Nga kutunyanyama twasa kusinganyeka ngwetu babusamba bababi kubasa kutungumuna mwafwa tunazezama kupangela Yehova. Cakumwenako, lingeni ngwe muli hanja, co kuli na kutonola manene mwafwa ya lihunzi. Co mukobela mu njibo na kubweka tuhya. Oloni bika byasa kulingiwa nga kumushoko ku cikolo? Mu njibo yeni mwasa kukobela mpunzi ya kutonola. Bika bitulilongesa? Kutwapandele lika kulikuwa byakulya bya ku sipilitu bije bikanyamesa busamba bwetu na Yehova. Oloni tunapande kushoka ku cikolo, mangana mpunzi yaibi nambe bisinganyeka bya muno mu kaye kakabi keti byungumune bimbunge byetu.—Efeso 2:2.
BATENGULUKILE MU BUSUNGA
8-9. Mwene Devidi na Mwene Hezekiya balingile bati mubabanangwile? (Taleni lya kulibanga.)
8 Ngwe mutunamwena mu paragirafu ya kulibanga Mwene Devidi walingile bubi bwakama. Oloni kapolofweto Natane mwamulekele mwalizibilile Yehova ha bubi bwalingile, Devidi walikehesele na kutenguluka. (2 Samwe 12:13) Devidi kalikwisile kutenguluka mangana azibise Natane kubwaha na kutewa kumwana kashitiko, oloni watengulukile mu busunga ngwe muwamwesela majwi ali ku mukanda wa Samu 51 aje asonekele.—Samu 51:3, 4, 17, taleni majwi a helu ya capita.
9 Mwene Hezekiya nendi wabiisilile Yehova. Mbimbiliya imwesa ngwayo: ‘Hezekiya walyalesele manene, co bukalu bwezile hali ikeye na banu ba mu Juda na mu Jelusalema.’ (2 Mizi 32:25) Bika byalingisile Hezekiya ashangumuke kulyalesa? Hamo walingile ngoco, mwafwa Yehova wamwanene bufuko, wamukwasele kuhyana Baasilya na kumukangwisa ku mushongo uje washakele kumutsiya. Cisholoka ngwe kulyalesa kukekwo kwalingisile Hezekiya amwese ba Babilona bufuko bwakele nabwo, ebi bikebyo byalingisile kapolofweto Isaya amunangule. (2 Vimye 20:12-18) Oloni Hezekiya watengulukile ngwe mwalingilile Devidi. (2 Mizi 32:26) Yehova wamwene bati Hezekiya? Wamumwene kupwa mwene wa kulongwa uje ‘watwaleleleho kulinga byabibwa.’—2 Vimye 18:3.
Mwene Devidi na Mwene Hezekiya batengulukile mu busunga Yehova mwabalekele bubi bubalingile (Taleni paragirafu 8-9)
10. Mwene Amaziya walingile bika mubamunangwile?
10 Mwene Amaziya wa mu Juda walisezele na Devidi na Hezekiya mwafwa nendi walingile byuma byabibwa, oloni kalingile ngoco na “mbunge yendi yoshe.” (2 Mizi 25:2, MBB) Byuma muka kalingile mwamubwa? Yehova mwamukwasele kuhyana baEndome, Amaziya washangumukile kulemesa binjambi babo. c Kapolofweto ka Yehova mwamunangwile kamutolililile, co wamushekele.—2 Mizi 25:14-16.
11. Kwesekesa na mukanda wa 2 Korinte 7:9, 11, bika bitunapande kulinga mangana Yehova atukonekele? (Taleni na bikupulo.)
11 Ebi byakumwenako bitulongesa bika? Tunapande kutenguluka ku bubi bwetu na kulinga mwoshe mutwasela kujeneka kubwilukila. Batico nga bakulunu mu cikungulukilo batunangula nameme ha byuma byabindondo lika? Kutwapandele kuliziba ngwetu Yehova katuzemene, nambe kuliziba ngwetu bakulunu bali na kutulwisa. (Hebe 12:6) Nga batunangula, tunapande (1) kutolilila mwamubwa, (2) kutengululako bimo (3) na kutwalelelaho kupangela Yehova na mbunge yetu yoshe. Nga tutenguluka mu busunga, Yehova atukonekela.—Tandeni 2 Korinte 7:9, 11.
Nga batunangula, tunapande (1) kutolilila mwamubwa, (2) kutengululako bimo (3) na kutwalelelaho kupangela Yehova na mbunge yetu yoshe (Taleni paragirafu 11) f
BAKUNDWIIYE KULEMESA KWA BUSUNGA
12. Byuma muka bibalingile bimyene bamo bije byamwesele ngwabyo bapwile ba kulongwa kuli Yehova?
12 Bimyene bamwene Yehova kupwa ba kulongwa bakundwiiye kulemesa kwa busunga. Co bashongangeyeye na banu babayulile kulinga byuma bya kulifwa. Nabo bakele na tupenga, co simbu imo bakele na kusebuka. Oloni balemesele lika Yehova, co bapangele na nzili kutundisa tumponya mu lifuti. d
13. Mwafwa bika Yehova wasompele Mwene Ahabe ngwendi kapwile wa kulongwa?
13 Bika byalingisile Yehova amone bimyene bamo kujeneka kupwa ba kulongwa? Keti ngwabo byoshe bibalingile byapwile byabibi. Cakumwenako, Mwene wamubi Ahabe mwazibile ngwendi Nabote banamutsiyi mwafwa ya byuma byalingiwile mukati kabo, walikeheseleko kamandondo na kuliziba kubabala ku mbunge. (1 Vimye 21:27-29) Watungile lalo binganda na kuhyana mu binzita bimo bibalwile baIsalele. (1 Vimye 20:21, 29; 22:39) Oloni Ahabe walingile byuma bimo byabibi manene, munakazi wendi wamushongangeyeye kulemesa tumponya. Co kalikelele kulemesa tumponya.—1 Vimye 21:25, 26.
14. (a) Mwafwa bika Yehova wamwene Mwene Lehoboamu kupwa wa kujeneka kulongwa? (b) Bwingi bwa bimyene baje kubapwile ba kulongwa balingile byuma muka?
14 Tusimutwiyeni hali Mwene mukwabo Lehoboamu uje kapwile wa kulongwa. Ngwe mutunalilongesela mu paragirafu 2, Mwene Lehoboamu walingileko byuma byabibwa ha simbu yakele na kuyula. Oloni bumwene bwendi mubwakanyamene, wayengwile mashiko a Yehova na kushangumuka kulemesa binjambi ba makuli. (2 Mizi 12:1) Kutundaho, washangumukile kulemesa Yehova na binjambi ba makuli ha simbu imolika. (1 Vimye 14:21-24) Lehoboamu na Ahabe keti bakebo lika bimyene balikelele kupangela Yehova mu ngila inapande. Bwingi bwa bimyene ba Isalele kubapwile ba kulongwa, balemesele binjambi ba makuli na kushongangeya bakwabo balinge ngoco. Yehova wamwene bimyene ba Isalele kupwa bababwa nambe bababi kwesekesa nomwo mubakundwiyiyemo kulemesa kwa busunga.
15. Mwafwa bika Yehova wamona kumulemesa mu ngila inapande kupwa cuma ca seho?
15 Mwafwa bika Yehova wamwene kumulemesa mu ngila inapande kupwa cuma ca seho? Bimyene bapandele kutwamenena banu ba Njambi mu kutwameka kulemesa kwa busunga. Kutundaho, kulemesa Njambi mu ngila kuyapandele nambe kulemesa tumponya kwasa kulingisa banu balinge bubi na kulinga bakwabo mwamubi. (Hozi 4:1, 2) Bimyene na banu babakele na kuyula boshe balikundikile kuli Yehova. Ngeci, mubajenekele kupwa ba kulongwa kuli ikeye na kulemesa binjambi ba makuli, kwapwile lika ngwe bakele na kulinga bukoi. (Njele 3:8, 9) Nga munu alinga bukoi, azibisa kubabala munu yanalyambata nendi. Mu ngila imolika nga ngamba ya Yehova uje nalikundika kuli ikeye alemesa binjambi ba makuli amuzibisa kubabala ku mbunge. e—Kwitu 4:23, 24.
16. Kwesekesa nomu mwakamwenamo Yehova byuma, kuliseza muka kuli mukati ka munu wa kusungama na muka-bubi?
16 Bika bitulilongesa? Tunapande kujenjuka ku byuma byoshe binakundama ku bulombelo bwa makuli. Oloni tunapande kulemesa Yehova mu ngila inapande na kutwalelelaho kuzezama mu bipangi bya ku sipilitu. Kapolofweto Malakiya wamwesele kuliseza kuli mukati ka banu bababi na banu bababwa kwesekesa nomu mwakamwenamo byuma Yehova. Wasonekele ngwendi: ‘Mukamona kuliseza kuli mukati ka baka-kusungama na baka-bubi, hakati ka baje bali na kupangela Njambi na baje kubesi na kumupangela.’ (Mala 3:18) Tushaka ngwetu Yehova atumone kupwa baka-busunga ngeci, kutwapandele kwecelela cuma coshe-coshe kwambateselela kusebuka kwetu nambe bene tupenga twetu kutwonowesa kupangela Yehova. Simbu yoshe tunapande kwanuka ngwetu kulikela kupangela Yehova inapu bubi bwakama.
17. Mwafwa bika tunapande kunyanyama nga tushaka kwangula munu wa kulyambata nendi?
17 Nga mu bazike, co mushaka kwambata, majwi endekele Malakiya asa kumikwasa kwangula munu napande wa kulyambata nendi, acisinganyekeseseni ha byuma ebi; munu nasa kukala na bifwa byabibwa, oloni nga kalikundikile kuli Yehova owo munu kapwile wa kusungama. (2 Kori 6:14) Nga mukobela mu bulo na munu wa cifweci kuma asa kumikwasa kupangela Yehova mu kulongwa ndi? Acisinganyekeseseni ha ñanda ei, banakazi bambatele Mwene Solomoni hamo bakele na bifwa bimo byabibwa. Oloni kubakele na kulemesa Yehova, ngeci kamandondo kamandondo balingisile Solomoni ashangumuke kulemesa binjambi ba makuli.—1 Vimye 11:1, 4.
18. Bisemi banapande kulongesa bika bana babo?
18 Bisemi mwasa kupangesa mizimbu ya mu Mbimbiliya ya bimyene baIsalele kukwasa bana beni kulemesa Yehova. Bakwaseni bamone ngwabo Yehova wamwene bimyene baIsalele kupwa bababwa nambe bababi kwesekesa nomu mubamwenenemo kulemesa kwa busunga. Longeseni bana beni kwitila mu majwi na mwanja weni na kubamwesa ngweni byuma bya ku sipilitu bya kufwa ngwe kutanda Mbimbiliya, kuya ku biwano na kwambulula bikebyo byuma bya seho manene mu kuyoya. (Mate 6:33) Nga kumulingi ngoco, bana beni basa kumona kulemesa Yehova kupwa lika ngwe cisemwa. Mu kwita kwa simbu basa kulikela kulinga byuma bya ku sipilitu na kulikela kulemesa Yehova.
19. Baje banalikele kupangela Yehova banapande kwanuka byuma muka? (Taleni lalo cipalo ca “ Mwasa kwilukila kuli Yehova!”)
19 Nga munu nalikele kupangela Yehova kuma oku kulumbununa ngwabo kasa kupwa lalo kabusamba kendi ndi? Embwe, anga acasa kupwa kabusamba ka Yehova lalo. Oloni napande kulikehesa na kutambula bukwasi butunda ku bakulunu ba cikungulukilo. (Jems 5:14) Tunapande kulinga byuma byoshe-byoshe mangana tupangele Yehova, mwafwa kupwa babusamba ba Yehova cikeco cuma cakama manene!
20. Yehova atumona bati nga tutembwinina bimyene ba kulongwa?
20 Byuma muka bitunalilongesa ku bimyene ba baIsalele? Twasa kupwa ngwe bimyene ba kulongwa nga tutwalelelaho kulemesa Yehova na mbunge yetu yoshe. Tulilongeseni ku tupenga twetu, kutenguluka na kupangela haje hanapande. Co simbu yoshe anukeni seho ya kukundwiya kulemesa kwa busunga na kutwalelelaho kupangela Njambi mu kulongwa. Nga tutwalelelaho kupwa ba kulongwa kuli Yehova, co atumona kupwa ba seho.
MWASO 45 Bisinganyeka bya mu Mbunge Yange
a Muno mu cilongesa, “bimyene ba baIsalele” banatalesa ku bimyene boshe baje bayulile banu ba Yehova, nameme bayulile miyati ibali ya bumwene bwa Juda, miyati likumi ya bumwene bwa Isalele nambe miyati yoshe 12.
b MAJWI ABANALUMBUNUNA: Mbimbiliya kakangi ikapangesa lijwi lya “mbunge” kulumbununa munu wa mukati, kwambateselela mashungu, bisinganyeka, mwafwila, mwakamwenamo byuma, nzili yendi, byuma bikamushongangeya kulinga byuma bimo na bilengo byendi.
c Mu simbu ya Mbimbiliya bimyene baje kubapwile baIsalele bakele na kulemesa binjambi ba mafuti abafungulwile.
d Mwene Asa walingile bubi bwakama manene. (2 Mizi 16:7, 10) Oloni Mbimbiliya inendeka ngwayo Asa walingile byabibwa ku mesho a Yehova. Nameme hakulibanga katambwile cinangulo cibamwanene, cisholoka ngwe watengulukile mu kwita kwa simbu. Yehova wakele mbunge ku bifwa byendi byabibwa kutubakana ku bubi bwalingile. Asa walingile cuma ca seho manene, mwafwa walemesele lika Yehova na kunyongesa tumponya ha simbu yayulile.—1 Vimye 15:11-13; 2 Mizi 14:2-5.
e Mashiko a Mosesa abali akulibanga abindikile munu kulemesa cuma coshe-coshe kubanga Yehova lika.—Kutu 20:1-6.
f KULUMBUNUNA BIKUPULO : Mukulunu wa mukwenje ali na kusimutwiya na ndolome kutalesa ku ngila yakanwilamo bwala. Uje ndolome atambula cije cinangulo, atengululako bimo na kutwalelelaho kupangela Yehova mu kulongwa.
