1-2. Zadoki wapwile iya? (1 Mizimbu 12:22, 26-28)

 LINGENI ngwe muli na kumona mbunga ya banalume ba kutubakana 340,000 banalikungulula mangana bangule Devidi kupwa Mwene wa Isalele. Ha matangwa atatu, baje banalume bakele ku minkinda ya mamanya kuyehi na Hebroni. (1 Mizi 12:39) Muje mu mbunga ya banalume kwakele mukwenje wa lizina lya Zadoki, banu babangi kubasele kunanguka ngwabo wakele hakati kabo. Nameme ngoco, Yehova wamunangukile, co ashaka ngwendi netu tuzibuke ngwetu Zadoki nendi wakele muje mukati ka mbunga ya banalume. (Tandeni 1 Mizimbu 12:22, 26-28.) Zadoki wapwile iya?

² Zadoki wapwile kapilistu uje wapangelele hamo na Kapilistu Wahakamwa Abiata. Njambi wanene Zadoki mana na nzili mangana ase kuzibisisa cizango cendi. (2 Samwe 15:27) Banu mubakele na kutonda binangulo bya mana, bakele na kulomba Zadoki mangana abakwase. Wapwile munalume wa kusimpa. Ngeci, muno mu cilongesa tusimutwiya omwo Zadoki wamweselelemo kusimpa.

3. (a) Mwafwa bika bangamba ba Yehova banapande kupwa ba kusimpa? (b) Bika bitusimutwiya muno mu cilongesa?

³ Muno mu matangwa a kukotoka, Satana ali na kulinga mwoshe mwasela mangana atwonowese kupwa ba kulongwa kuli Njambi. (1 Pita 5:8) Tunapande kutwalelelaho kupwa ba kusimpa omwo tubandamena Yehova anyongese kano kaye ka Satana. (Samu 31:24) Tusimutwiyeniko bingila bitatu mutwasa kutembwinina kusimpa kwa Zadoki.

KUNDWIYENI BUMWENE BWA NJAMBI

4. Mwafwa bika banu ba Yehova banapande kupwa ba kusimpa omwo bakundwiiya Bumwene bwa Njambi? (Taleni na cikupulo.)

⁴ Ha kupwa banu ba Yehova tukakundwiya Bumwene bwa Njambi kutundilila kwisi ya bimbunge byetu, oloni tunapande kupwa ba kusimpa  mangana twase kulinga ngoco. (Mate 6:33) Cakumwenako, muno mu kaye kakabi tunapande kupwa ba kusimpa mangana tutwaleleleho kuyoya mu kulitombola na binangulo bya Yehova na kwambulula Muzimbu waubwa wa Bumwene. (1 Tesa 2:2) Kutundaho, kano kaye kali na kutwalelelaho kulyangununa mwafwa ya biñanda bya bupolitiki, ngeci tunapande kupwa ba kusimpa mangana keti tulikobelesemo. (Iwano 18:36) Banu ba Yehova babangi bali na kuliwana na bukalu bwa kujeneka bimbongo, kubapupa na kubaka mu kamenga mwafwa ya kujeneka kulikobelesa mu biñanda bya bupolitiki nambe kubyana kukobela buswalale.

5. Mwafwa bika Zadoki wapandele kupwa wa kusimpa mangana akwase Devidi?

⁵ Zadoki kaile ku Hebroni mukushaka kukakina lika cilika ca kuswanesa Mwene Devidi. Oloni, waile na bitwa byendi, co walibwaheselele kulwa. (1 Mizi 12:38) Washakele kuya na Devidi ku nzita na kukalwila lifuti lya Isalele ku bitozi baje bashakele kubalwisa. Hamo Zadoki kapwile citongwe mu kulwa ha kupwa liswalale, oloni wapwile munalume wa kusimpa.

6. Devidi wakelele bati Zadoki mwanja waubwa wa kupwa wa kusimpa? (Samu 138:3)

⁶ Bika byakwasele kapilistu Zadoki apwe wa kusimpa? Kapilistu Zadoki wazibukile banalume babangi baje bakele na nzili, co lalo bapwile ba kusimpa. Twakulahela ngwetu walilongesele ku myanja yabo yaibwa. Cakumwenako, hakuwana ngwe Devidi wapwile ntwama wa kusimpa na liswalale wa nzili, baIsalele boshe bashakele kumupwisa Mwene. (1 Mizi 11:1, 2) Devidi simbu yoshe wakulahelele ngwendi Yehova amukwasa mangana ahanye bitozi bendi. (Samu 28:7; tandeni Samu 138:3.) Zadoki walilongesele lalo kupwa wa kusimpa kuli banalume ba kusimpa bakufwa ngwe, Jehoyada na munendi wa citongwe mu nzita Benaya na banalume 22 baje bakele na kukundwiya Devidi. (1 Mizi 11:22-25; 12:26-28) Aba banalume boshe balyangwilile kupwisa Devidi Mwene yabo na kumunyungilila.

7. (a) Tulilongesa bika kuli bandolome baje bali na kumwesa kusimpa ano matangwa? (b) Bika bitulilongesa kuli ndolome Nsilu uje itunakenge mu vidio?

⁷ Nga tusinganyekesesa omwo bakwetu  bamweselelemo kusimpa mangana bapwe ba kulongwa kuli Yehova na kwimanena Bumwene bwendi, co netu lalo tupwa ba kusimpa. Yesu mwakele hano hasi, wabyanene kulikobelesa mu biñanda bya bupolitiki bya kano kaye ka Satana. (Mate 4:8-11; Iwano 6:14, 15) Simbu yoshe wakulahelele ngwendi, Yehova amukwasa apwe wa kusimpa na kulinga byabibwa. Na ano matangwa, tuli na bandolome ba bakwenje babangi baje banabyana kulikobelesa mu biñanda bya bupolitiki nambe kukobela buswalale. Mwasa kutanda mizimbu yabo ha jw.org? a

KWASENI BANDOLOME BENI

8. Simbu muka ibanapande kupwa ba kusimpa bakulunu, mangana bakwase bandolome na bandokazi babo?

⁸ Banu ba Yehova bazema kulikwasa umo na mukwabo. (2 Kori 8:4) Nameme ngoco, simbu imo kukwasa bakwetu kukatondeka kupwa ba kusimpa. Cakumwenako, nga kuli nzita bakulunu mu cikungulukilo bakananguka ngwabo bandolome na bandokazi babo batonda kubatakamesa na kubakwasa ku sipilitu na kumubila. Bakulunu bakaka buyoye bwabo mu bushonde mu kushaka kukwasa bandolome na bandokazi babo mwafwa babazema. (Iwano 15:12, 13) Nga balinga ngoco, co batembwinina Zadoki uje wapwile wa kusimpa.

9. Ngwe mumwesela mukanda wa 2 Samwele 15:27-29, Devidi walekele Zadoki alinge bika? (Taleni na cikupulo.)

⁹ Buyoye bwa Devidi bwakele mu bushonde, munendi Abisalome washakele kumutsiya mangana ikeye apwe Mwene. (2 Samwe 15:12, 13) Devidi wapandele kutunda mu Jelusalema bwasi-bwasi. Ngeci, walekele bangamba bendi ngwendi: ‘Zambuleniko! Hamo [Abisalome] ololo aija kuno na kutufungulula na kutsiya banu boshe muno mu nganda.’ (2 Samwe 15:14) Mubakatukile na kuya, Devidi wanangukile ngwendi kwapandele kukalako umo mangana amuleke byoshe byayongola kulinga Abisalome. Ngeci, watumine Zadoki na tupilistu bakwabo mu nganda mangana bakapwe baka-kunenga. (Tandeni 2 Samwele 15:27-29.) Bapandele kupwa ba kunyanyama. Byuma byabalekele  kulinga Devidi byapwile byabikalu, co lalo byasele kwaka buyoye bwabo mu bushonde. Abisalome wapwile cikenya, co lalo walizemene manene ikeye babenya na kwenda baishe bungungu. Acisinganyekeni lika byesi kulingile, ngwe wa wanene Zadoki na tupilistu bakwabo bali na kutondesesa byayongwele kulinga mangana banyungilile Devidi!

10. Zadoki na tupilistu bakwabo banyungililile bati Devidi?

¹⁰ Devidi walekele Zadoki na kabusamba kendi mukwabo Hushai mangana bamukwase kushulisilila biyonga byendi. (2 Samwe 15:32-37) Mukushaka kushulisilila ebi biyongola, Hushai wapandele kulikwisa ngwe wakele na kupangela hamo na Abisalome na kumwana binangulo bya mwakulwisila Devidi, co oku kwakwasele Devidi awane simbu ya kulibwahesela kulwa. Kutundaho, Hushai walekele Zadoki na Abiata byuma bibayongwele kulinga. (2 Samwe 17:8-16) Ngeci, aba banalume babali balekele Devidi biyongola bya Abisalome. (2 Samwe 17:17) Yehova wakwasele Zadoki na tupilistu bakwabo banyungilile buyoye bwa Devidi.—2 Samwe 17:21, 22.

11. Twasa kutembwinina bati kusimpa kwa Zadoki omwo tukwasa bandolome na bandokazi betu?

¹¹ Nga banatulomboko kukwasa bandolome na bandokazi betu ha simbu ya bukalu, twasa kumwesa bati ngwetu tu ba kusimpa ngwe mwa Zadoki? (1) Kabangayeni binangulo. Ha simbu ya bukalu kwapwa kwa seho manene kwononoka mwafwa kutukwasa mangana tulikwatasane. Kabangayeni binangulo bije bitunda ku ofisi ya munango ya mu lifuti lyeni. (Hebe 13:17) Bakulunu banapande kwilula kushwa kumo binangulo bya mwakulibwahesela bukalu bwacishitukila na byuma bibanapande kulinga nga kwasholoka bukalu. (1 Kori 14:33, 40) (2) Pweni ba kusimpa na kunyanyama. (Prov 22:3) Singanyekeni mwamubwa simbu kanda mwangule byakulinga. Keti mulinge byuma bije bimikobelesa mu bukalu. (3) Kulaheleni Yehova. Anukeni ngweni Yehova, kashaka ngwendi yeni na bandolome na bandokazi beni muliwane mu bukalu. Asa kupangesa yeni mangana  mukwase bandolome na bandokazi beni kwa kujeneka kukobela mu bukalu.

12-13. Bika bitulilongesa ku byuma byaliwanene nabyo Viktor na Vitalii? (Taleni na cikupulo.)

¹² Tusimutwiyeni hali bandolome bamo ba kuhya ku sipilitu Viktor na Vitalii baje bakele na kwana byakulya na mema kuli bandolome babo mu Ukraine. Ndolome Viktor ngwendi: “Twashakezekele byakulya kwoshe-kwoshe kutwasele kubiwanena. Bisimbu byabingi twakele na kuziba banu bali na kupilula mata. Ndolome umo walambwile byakulya kutundilila mu cintolo cendi. Ebi byakulya byakwasele baka-kwambulula babangi ha simbu ya kupwamo. Ha simbu itwakele na kulongekeya bitenga mu mota, fulai ya nzita yakutulilile mamita 20 kutunda hatwakele. Litangwa lyoshe lyamutunu njalombele Yehova anjikwase kupwa wa kusimpa mangana njase kutwalelelaho kukwasa bandolome na bandokazi.”

¹³ Vitalii ngwendi: “Twapandele kupwa ba kusimpa. Bungenzi bwange bwakulibanga bwambatele maola 12. Ngila yoshe njatwaleleleho kulomba Yehova mangana anjikwase.” Vitalii wapwile wa kusimpa, co lalo wapwile wa kunyanyama. Watwaleleleho kwendeka ngwendi: “Njatwaleleleho kulomba Yehova mangana ajikwase kukala na mana na kupwa wa kulikehesa. Njakele na kwendesela mota yange mu bingila muje mubatabesele lika baka-mashiko. Likulahelo lyange lyakanyamene manene munjamwene bandolome na bandokazi bapangela hamo. Bakele na kutundisa byuma bije byazikile tapalo, kukungulula na kulongekeya byakulya, bizalo na kutubwahesela mwela kwa kulala.”

TWALELELENIHO KUPWA BA KULONGWA KULI YEHOVA

14. Tukalizibi bati nga munu itwazema alikela kupangela Yehova?

¹⁴ Ceseko cimo casa kutuzeyesa manene, cinapu kumona kabushoko ketu nambe kabusamba ketu alikela kupangela Yehova. (Samu 78:40; Prov 24:10) Kukakaluwa manene kuzibisisa binalingiwa maneneni nga twazemene manene owo munu. Nga mwaliwanene na bukalu bwa cifweci mwanja wa Zadoki uje wapwile wa kulongwa wasa kumikolesa.

15. Mwafwa bika Zadoki wapandele kupwa wa kusimpa mangana atwaleleleho kupwa wa kulongwa kuli Yehova? (1 Vimyene 1:5-8)

¹⁵ Zadoki watwaleleleho kupwa wa kulongwa kuli Yehova nameme kabusamba kendi Abiata kalingile ngoco. Ebi byalingiwile kumamaneselelo a ciyulo ca Mwene Devidi. Devidi mwakele muyehi na kutsa, munendi Andoniya washakele kulipwisa Mwene nameme Yehova ikeye wangwile Solomoni kupwa Mwene. (1 Mizi 22:9, 10) Abiata walyangwilile kukundwiya Andoniya. (Tandeni 1 Vimyene 1:5-8.) Byuma byalingile Abiata byamulingisile ajeneke kupwa wa kulongwa kuli Devidi na Yehova. Acisinganyekeni lika mwalizibilile Zadoki. Ha myaka ya kutubakana 40 Zadoki na Abiata bapangelele hamo ha kupwa tupilistu. (2 Samwe 8:17) Bapangelele hamo mu kunyunga ‘cikasa ca cikumiiyo ca Njambi wa busunga.’ (2 Samwe 15:29) Bakundwiyiye Devidi ha kupwa Mwene yabo, co lalo balingile byuma byabingi mu cipangi ca Yehova.—2 Samwe 19:11-14.

16. Bika byakwasele Zadoki atwaleleleho kupwa wa kulongwa?

¹⁶ Zadoki watwaleleleho kupwa wa kulongwa kuli Yehova nameme kabusamba kendi Abiata kalingile ngoco. Devidi wakulahelele manene Zadoki. Biyongola bya Andoniya babinangukile, co Devidi wapangesele Zadoki, Natane, na Benaya mu kubwabesa munendi Solomoni kupwa Mwene. (1 Vimye 1:32-34) Twakulahela ngwetu Zadoki wakanyamene ha kumona myanja yaibwa ya bangamba ba Njambi bakufwa ngwe, Natane uje wapwile wa kulongwa kuli Yehova na kukundwiya Mwene Devidi. (1 Vimye 1:38, 39) Solomoni mwapwile Mwene ‘wengisile lalo Zadoki kupwa Kapilistu Wakama mu mwela wa Abiata.’—1 Vimye 2:35.

17. Twasa kutembwenina bati Zadoki nga munu itwazema alikela kupangela Yehova?

 ¹⁷ Mwasa kutembwinina bati Zadoki? Twaleleleniho kupwa ba kulongwa kuli Yehova nameme nga kabushoko keni nambe kabusamba keni alikela kupangela Yehova. (Yosh 24:15) Yehova amyana nzili na kumikwasa mupwe ba kusimpa mangana mulinge byuma byabibwa. Lombeleni kuli Yehova na kutwalelelaho kukanyamesa busamba bweni na baje bapwa ba kulongwa kuli Ikeye. Yehova wamona kulongwa kweni kupwa kwa seho, co amibezikisa mwafwa ya kulongwa kweni.—2 Samwe 22:26.

18. Bika bitulilongesa ku byuma byaliwanene nabyo Marco na Sidse?

¹⁸ Tucisimutwiyeni ha byuma byaliwanene nabyo Marco na munakazi wendi Sidse baje bali na bana babali ba banakazi baje balikelele kupangela Yehova. Marco ngwendi: “Bisemi bazema manene bana babo kutunda lika ha litangwa libasemuka. Bakalingi mwoshe mubasela kubanyungilila ku bushonde. Ngeci, nga bana balikela kupangela Yehova bisemi bakapokoka manene bimbunge.” Marco watwaleleleho kwendeka ngwendi: “Yehova natwalelelaho kutukwasa mangana tukolese. Yehova akatukwasa mangana tulitakamese umo na mukwabo. Munjikalizibi kuzeya mwafwa ya byuma binalingiwa, munakazi wange akanjitakamesa na kunjizembeleka mangana ngilinge byuma byabibwa, co nendi mwakalizibi kuzeya nange njikalingi byuma byakulifwa.” Sidse ngwendi: “Ngwe Yehova katwanene nzili itwatondele, ngwe kutwasele kukolesa. Njalizibile manene kubalala ku mbunge, mwafwa njalizibile ngwe yange njalingilisile bana betu balikele kupangela Yehova. Munima ya simbu yaindondo ndokazi uje kunjamwene ha myaka yaingi wezile kuli yange, wanjikwatele ha bitsili na kunjitala, co wendekele ngwendi, ‘Sidse anuka ngwobe keti yobe unanene obu bukalu!’ Yehova nanjikwasa njitwaleleleho kumupangela mu kubwahelela.”

19. Mwalyangwila kulinga bika?

¹⁹ Yehova atonda ngwendi bangamba bendi boshe bapwe ba kusimpa ngwe Zadoki. (2 Timo 1:7) Nameme ngoco, kashaka ngwendi tulikulahele yetu babenya. Ashaka ngwendi tukulahele ikeye. Ngeci, nga muliwana na bukalu buje butondeka kupwa ba kusimpa, co lombeni Yehova mangana amikwase. Kulaheleni ngweni amikwasa mupwe ba kusimpa ngwe mwa Zadoki!—1 Pita 5:10.