1. Bika bitunapande kwononokela cinangulo ca Yesu?

YESU mwapolofwetele bya matangwa a kukotoka, wendekele ngwendi: “Linyungeni yeni babenya kutewa bimbunge byeni bilemenena mwafwa ya . . . kulishoshomwena ha byuma bya mu buyoye.” (Luka 21:34, NWT) Tunapande kwononoka eci cinangulo. Mwafwa bika? Ha simbu ino, tuli na kuliwana na bukalu bubali na kuliwana nabwo banu boshe.

2. Bukalu muka bubali na kuliwana nabwo bandolome na bandokazi betu?

² Tunasa kulifwita na bukalu bwa kulisezaseza ha simbu imo. Tusimutwiyeni ha byakumwenako binatako. Mukaleho umo wa lizina lya John, * wazeyele manene. Ou ndolome wabinja mushongo wakama wa sclerosis, munakazi wendi uje yalyambatele nendi ha myaka 19 wamusezele. Kutundaho, bana bendi babali ba banakazi balikelele kupangela Yehova. Bob na munakazi wendi Linda bakebo baliwanene na bukalu bweka. Boshe babali babatundisile bipangi, co bonowele kufwetela njubo ibakelemo. Co lalo Linda wabinjile mushongo wa mbunge, uje wasa kutsiya munu. Wabinjile lalo mushongo ukwabo uje walingisile mubila wendi ujeneke kukala na nzili ya kulwisa mishongo.

3. Mukanda wa Filipu 4:6, 7 unatuleke bika hali Yehova?

³ Yehova azibuka mutukalizibila nga tuli na bishoti. Co ashaka kutukwasa mu bukalu bwetu bwoshe. (Tandeni Filipu 4:6, 7.) Mbimbiliya ili na biñanda bije bimwesa bukalu bubalifwitile nabwo bangamba ba Njambi. Inatulumbunwina lalo mwabakwaselelelemo  ha simbu ibakele na bishoti. Tusimwitwiyeniko ha myanja imo.

4. Bukalu muka bwaliwanene nabwo Elinja? Kuma webalele Yehova ndi?

⁴ Elinja wapangelele Yehova ha simbu yaikalu, co waliwanene na bukalu bwakama. Ha simbu ije, mwene wa mu Isalele wapwile Ahabe. Ou mwene kapwile wa kulongwa, co wambetele Njezebele uje walemesele Mbale. Ahabe na Njezebele bakundwiiye kulemesa kwa Mbale, co batsiile tupolofweto ba Yehova babangi, oloni Elinja watewele. Elinja wobokele lalo ku njala ya lyangengela mwafwa wakulahelele Yehova. (1 Vimye 17:2-4, 14-16) Kutundaho lalo, wakulahelele Yehova omwo walwisile tupolofweto ba makuli na baka-kulemesa Mbale. Co washongangeyeye Baisalele balemese Yehova. (1 Vimye 18:21-24, 36-38) Elinja walimwenenene mwakele na kumukwasela Yehova ha simbu yakele na bishoti.

5-6. Kwesekesa na 1 Vimyene 19:1-4, Elinja walizibile bati? Co Yehova wamwesele bati ngwendi wazemene Elinja?

⁵ Tandeni 1 Vimyene 19:1-4. Elinja walishoshomwenene mwazibile ngwendi Njezebele ashaka kumutsiya. Ngeci, watewelele ku Mbele-shemba. Elinja wazeyele manene ngeci walombele ngwendi atse. Bika byamulingisile alizibe ngoco? Elinja wapwile munu wa kujeneka kulumbunuka, co wakele na kuliziba ngwe mutukalizibila. (Yako 5:17) Hamo bishoti byendi byatumine, co walizibile ngwendi kasa kutwalelelaho kuyoya. Casholoka ngwe Elinja wamwene ngwendi kulifwita  kwendi mu kukwasa banu balemese Yehova kwapwile kwangoco. Co lalo hamo wamwene ngwendi ikeye lika wakele na kupangela Yehova. (1 Vimyene 18:3, 4, 13; 19:10, 14) Twasa kukomoka kuziba ngwetu Elinja walizibile ngoco. Oloni Yehova wazibisisile mwalizibililile Elinja.

⁶ Elinja walekele Yehova mwalizibililile, oloni Yehova kamutenukilile. Yehova watakamesele Elinja. (1 Vimye 19:5-7) Mu kwita kwa simbu, Yehova wamwesele nzili yendi kuli Elinja mangana amukwase atengulule bisinganyeka byendi. Kutundaho, Yehova walekele Elinja ngwendi wacikele na banu 7,000 mu Isalele baje babyanene kulemesa Mbale. (1 Vimye 19:11-18) Yehova wamwesele Elinja ngwendi wamuzemene.

7. Ngila yapangesele Yehova mu kukwasa Elinja itutakamesa bati?

⁷ Muli na kulifwita na bishoti ndi? Kuzibuka ngwetu Yehova wazibisisile mwalizibilile Elinja kutuzembeleka. Tuzibuka ngwetu netu akazibisisa mutukalizibila nga tuli mu bukalu. Azibuka byuma bitwasa kulinga na bije kutwasa, co lalo azibuka bitukasinganyeka. (Myaso 103:14; 139:3, 4) Nga tukulahela Yehova ngwe mwalingile Elinja, co Yehova atukwasa.—Myaso 55:22.

8. Yehova atukwasa bati nga tuli na bishoti?

⁸ Nga tuli na bishoti twasa kusinganyeka ngwetu bukalu bwetu kubuhu. Kusinganyeka ngoco kwasa kutuzeyesa. Oloni twanukeni ngwetu Yehova atukwasa mu bukalu bwetu. Yehova atukwasa bati? Ashaka ngwendi tumuleke mutuli na kulizibila mwoshe, co akumbulula malombelo etu. (Myaso 5:3; 1 Petu 5:7) Ngeci, tulekeni Yehova bukalu bwetu kushwa kumo. Yehova kendeka netu ngwe mwendekelele na Elinja, oloni endeka netu kwitila mu Mbimbiliya na mu munga yendi. Biñanda bitutanda mu Mbimbiliya byasa kutuzembeleka na kutukwasa tukale na lilabelelo. Co lalo bandolome na bandokazi basa kutuzembeleka.—Loma 15:4; Heve 10:24, 25.

9. Kabusamba wamubwa asa kutukwasa bati?

⁹ Yehova walekele Elinja ngwendi ane Elisha cipangi. Eyi ikeyo ngila yapangesele Yehova mu kwana Elinja kabusamba uje amukwasa ha simbu yaliziba kuzeya. Mu ngila imo lika, nga netu tulekako kabusamba ketu itwakulahela mutuli na kulizibila, co atukwasa nga tunazeye. (2 Vimye 2:2; Visi 17:17) Nga muliziba ngweni kumwesi na munu wa kuleka bukalu bweni, co lombeni kuli Yehova amikwase kuwana muka-Kilistu wa kukola ku sipilitu uje asa kumitakamesa.

10. Byaliwanene nabyo Elinja bitukwasa bati mangana tukolese? Co majwi ali ku Isaya 40:28, 29 atukwasa bati?

¹⁰ Yehova wakwasele Elinja ha simbu yakele na bishoti, co wamukwasele atwaleleleho kupwa wa kulongwa. Byaliwanene nabyo Elinja bitukwasa tuzibuke ngwetu twasa kukolesa. Simbu imo, tukakala na bishoti bije bikatuzeyesa manene. Oloni nga tukulahela Yehova, co atwana nzili ije itukwasa tutwaleleleho kumupangela.—Tandeni Isaya 40:28, 29.

11-13. Bishoti bibakele nabyo aba bangamba ba Njambi batatu byabazeyesele bati?

¹¹ Kuli bangamba ba Njambi bakwabo babanendeka mu Mbimbiliya baje bakele na bishoti byakama. Cakumwenako, Hana wazeyele mwafwa wapwile mumba, co muka-lifuwa lyendi uje wakele na bana wakele na kumushendumuna. (1 Samwe 1:2, 6) Bishoti byakele nabyo Hana byamuzeyesele manene, ngeci walilile na kujeneka kulya.—1 Samwe 1:7, 10.

¹² Mwene Ndabiti nendi wakele na bishoti  bisimbu bimo. Acisinganyekeni ha bukalu bwaliwanene nabwo. Ndabiti walizibile manene kubabala ku mbunge ha byuma byabibi byalingile. (Myaso 40:12) Munendi Abisalome uje yazemene manene wamutengulukilile. Co mu kwita kwa simbu, Abisalome bamutsiile. (2 Samwe 15:13, 14; 18:33) Co lalo kabusamba ka Ndabiti umo wamutengulukilile. (2 Samwe 16:23–17:2; Myaso 55:12-14) Myaso yaingi yasonekele Ndabiti imwesa mwalizibililile ha simbu yazeyele, co lalo inamwesa ngwayo Ndabiti wakulahelele manene Yehova.—Myaso 38:5-10; 94:17-19.

¹³ Muka-kwimba umo washangumukile kushungwiya yoyesi ya baka-bubi. Ou muka-kwimba hamo wapwile mutekulwila wa Kalebi Asafe, co wapangelele ku Mwela wa Njambi wa kujela. Ou muka-kwimba wakele na bishoti bije byamulingisile ajeneke kupwa wa kubwahelela na kujeneka kujauka na byuma byakele nabyo. Washangumukile lalo kusinganyeka ngwendi bibezikiso byakele na kuwana mu kupangela Yehova kubyapwilemo.—Myaso 73:2-5, 7, 12-14, 16, 17, 21.

14-15. Bika bitulilongesa kuli bangamba ba Njambi batatu ha kukulahela Yehova nga tuli na bukalu?

¹⁴ Aba bangamba ba Njambi batatu batunasimutwiya boshe bakulahelele Yehova. Balombelele kuli Yehova na kumuleka bukalu bwabo. Bamulekele byuma byoshe bije byabalingisile bakale na bishoti. Co batwaleleleleho kukunguluka na kulemesa Yehova.—1 Samwe 1:9, 10; Myaso 55:22; 73:17; 122:1.

¹⁵ Yehova wakumbulwile lilombelo lya umo na umo wabo. Hana washubulukile. (1 Samwe 1:18) Ndabiti ikeye wasonekele ngwendi: “Tuyando twa muka-busunga twapwa twatungi, oloni Shukulu Kalunga amwamena mu byoshe.” (Myaso 34:19) Co muka-kwimba  walizibile ngwendi Yehova ‘namukwata ku liboko lyendi lya cilyo’ na kumutwamenena mu ngila yaibwa. Wembile ngwendi: “Oloni ngeci mwangeni, mwamubwa kukala kuyehi na Njambi. Shukulu Kalunga wa Hakamwa ya Byoshe, njinamupwisa cimpaka cange.” (Myaso 73:23, 24, 28) Bika bimunalilongesa kuli aba banu batatu? Twasa kuliwana na bukalu buje butulingisa tukale na bishoti. Oloni nga tusinganyekesesa mwakwaselelelemo Yehova bangamba bendi ba kusañulu, kulombela kuli ikeye na kulinga byuma bije byatuleka, co tulifwita na bukalu bwetu na kubuhyana.—Myaso 143:1, 4-8.

16-17. (a) Bika kutwapandele kulyangunwina kuli Yehova na ku banu bendi? (b) Bika bitukwasa tukanyame nga tunazeye?

¹⁶ Tulilongesa cuma cikwabo ca seho. Kutwapandele kulyangununa kuli Yehova na kuli banu bendi. (Visi 18:1) Nancy bamusezele kuli munalume wendi, co wakele na bishoti. Nancy wendekele ngwendi: “Ha matangwa amangi, njakele na kushaka kukala lika lyange. Oloni kukala lika lyange kwanjizeyesele manene.” Nancy mwashakezekele bingila bya kukwaselamo bakwabo baje bakele na bukalu washangumukile kuliziba mwamubwa. Wendekele ngwendi: “Njakele na kutolilila  mwamubwa bakwetu mubakele na kunjileka bukalu bwabo. Co njanangukile ngwange kwaka mbunge ku bukalu bwa bakwetu kwanjilingisile njijeneke kwaka manene mbunge ku bukalu bwange.”

¹⁷ Kukunguluka kutukwasa tukanyame nga tunazeye. Ku biwano kukekwo kwakatukwasela manene Yehova na kutuzembeleka. (Myaso 86:17) Ali na kupangesa sipilitu yendi ya kujela, Lijwi lyendi na banu bendi mu kututakamesa. Nga tuli ku biwano, twasa kulitakamesa umo na mukwabo. (Loma 1:11, 12) Ndokazi wa lizina lya Sophia wendekele ngwendi: “Yehova na bandolome na bandokazi banjikwasele njikolese mu bukalu. Co biwano byetu byanjikwasele manene. Njalimwena ngwange kupanga manene mu lihya hamo lika na kukumbulula ku biwano kunanjikwasa njijeneke kushota manene mbunge ha bukalu bwange.”

18. Yehova akatukwasa bati nga tunazeye?

¹⁸ Nga tunazeye, twanukeni ngwetu Yehova natukulahesa ngwendi kulutwe akatundisa byuma bije bili na kutunenela bishoti. Natukulahesa lalo ngwendi nameme mu simbu ino atukwasa. Nga tuliziba kuzeya na kumona ngwetu byuma kubikala mwamubwa, co tunapande kulomba Yehova mangana atwane nzili ya kuhyana bisinganyeka bya cifwa eci.—Fili 2:13.

19. Majwi muka ali ku Loma 8:37-39?

¹⁹ Tandeni Loma 8:37-39. Kapositolo Paulu wendekele ngwendi na cimo cahi casa kututundisa ku cizemo ca Njambi. Twasa kukwasa bati bandolome na bandokazi betu baje bali na bishoti? Mu cilongesa cinatako twakusimutwiya mutwasa kutembwininina Yehova mu kuzibila mema ku mbunge bandolome na bandokazi baje bali mu bishoti na kubazembeleka.