1. Twasa kutembwinina bati Yehova?

YEHOVA watuzema manene. (Yowa 3:16) Co tushaka kumutembwinina. Ngeci, tukazibila banu boshe mema ku mbunge, maneneni bakwetu baka-Kilistu. (1 Petu 3:8; Ngala 6:10) Nga bandolome na bandokazi betu bali na bukalu, co tunapande kubakwasa.

2. Bika bitusimutwiya muno mu cilongesa?

² Boshe bapangela Yehova baliwana na bukalu. (Mako 10:29, 30) Omwo tuli na kushwenya manene ku kukotoka kwa kano kaye, tuliwana na bukalu bwabungi. Twasa kulikwasa bati umo na mukwabo? Tusimutwiya bitulilongesa kuli Lote, Yombi na Naumi. Tusimutwiya lalo bukalu bubali na kuliwana nabwo bandolome na bandokazi, co tumona mutwasa kubakwasela.

3. Ku 2 Petulu 2:7, 8, bika bimwesa ngwabyo Lote kangwile mwamubwa kwa kutumbama, co bika byatundilemo?

³ Lote kalingile mwamubwa mwangwile kukakala mu Sondoma muje mwashulile banu ba bilinga byabibi. (Tandeni 2 Petulu 2:7, 8.) Mutambela wa Sondoma wapwile waubwa, oloni Lote mwajalukilileko wakaliwanene na bukalu bwabungi. (Kusha 13:8-13; 14:12) Hamo munakazi wa Lote wazemene nganda ya Sondoma na banu bakelemo, ngeci kononokele Yehova. Munakazi wa Lote watsile omwo Njambi wanyokesele tuhya na salufa. Co lalo bana ba Lote babali bakele  na banalume baje bashakele kubambata. Oloni baje banalume batsililile mu Sondoma. Lote wazibile manene kubalala ku mbunge mwatsile munakazi wendi. Co njubo yendi na bufuko bwendi byanyongele. (Kusha 19:12-14, 17, 26) Kuma Yehova watenukilile Lote ha simbu yakele mu bukalu ndi? Embwe.

4. Yehova wamwesele bati kusimpa hali Lote? (Taleni cikupulo ca ha liputa lya kulibanga.)

⁴ Lote kangwile mwamubwa kutumbama mu Sondoma. Nameme ngoco, Yehova watumine tungelo mangana bakamwobole hamo lika na naanga yendi. Lote kalingile bwasi byamulekele kangelo, oloni wacikele na kulizengazenga. Ngeci, tungelo bamukwatele ku liboko na kumutuhwisa hanja ya nganda hamo lika na naanga yendi. (Kusha 19:15, 16) Tungelo bamulekele ngwabo atewele ku malundu. Lote kalingile byamulekele Yehova, oloni walombele ngwendi atewele mu mbongi ije yakele hayehi. (Kusha 19:17-20) Yehova wasimpile, co wamutabesele aye. Mu kwita kwa simbu, Lote wazibile lyoba kutumbama muje mu mbonge. Ngeci, wajalukilile ku malundu kuje kwamulekele Yehova ha kulibanga ngwendi ateweleko. (Kusha 19:30) Cili bene, Yehova wasimpile. Twasa kumutembwinina bati?

5-6. Twasa kupangesa bati cinangulo cili ku 1 Tesalonika 5:14 omwo tutembwinina Njambi?

⁵ Ndolome nambe ndokazi yetu nasa kukobela mu bukalu mwafwa ya kujeneka kwangula mwamubwa byakulinga ngwe mwalingile Lote. Tulinga bati nga ndolome nambe ndokazi ali mu bukalu bwa cifwa eci? Nga kutunyanyama twasa kumuleka ngwetu: “Uli na kuteja biunakunine.” (Ngala 6:7) Oloni kuli byuma byabibwa bitwasa kulinga. Twasa kumukwasa ngwe Yehova mwakwaselele Lote. Wamukwasele bati?

⁶ Yehova katumine lika tungelo ngwendi bakanangule Lote, oloni na wabatumine lalo ngwendi bakamukwase mangana oboke omwo banyongesa nganda ya Sondoma. Mu ngila imo lika, tunapande kunangula ndolome nga tumona ngwetu byalinga bimukobelesa mu bukalu. Co lalo tunasa kumukwasa. Nga munu itunanangula kapangesa bwasi binangulo bya mu Mbimbiliya, tunapande kusimpa. Tupweni ngwe baje tungelo babali. Keti tumuyengule, oloni tumumweseni cizemo mu majwi na mu bilinga. (1 Yowa 3:18) Tumukwaseni apangese byuma bitunamunangula. Nga tulinga ngoco, kunapu ngwe tunamukwata ku liboko ngwe mubalingile baje tungelo kuli Lote.—Tandeni 1 Tesalonika 5:14.

7. Twasa kumona bati bandolome na bandokazi ngwe Yehova mwamwenenenemo Lote?

⁷ Yehova ngwe washakele ngwe watalele lika ha tupenga twa Lote. Oloni kalingile ngoco. Wahwimininine kapositolo Petulu asoneke ngwendi Lote wapwile muka-busunga. Twabezika kupangela Yehova uje ali na kutukonekela milonga yetu. (Myaso 130:3) Twasa kumona bati bandolome na bandokazi ngwe Yehova mwamwenenenemo Lote? Twasa kulinga ngoco nga tutala ha bifwa byabo byabibwa, co oku kutulingisa tukwate mbunge. Co lalo kubapwila kwakwasi kulinga bitubanangula.

8. Kuzibila bakwetu mema ku mbunge kutushongangeya tulinge bika?

⁸ Yombi nendi waliwanene mu bukalu bwakama. Oloni bukalu bwendi kubwatundile mu kujeneka kwangula mwamubwa  ngwe mwalingile Lote. Yombi wakele na mushongo waubi, bufuko bwendi bwanyongele, co lalo banu balikelele kumusingimika. Ikeye na munakazi wendi bazibile manene kubabala ku mbunge omwo bana babo boshe batsile. Co lalo babusamba ba Yombi batatu bamukutiiye byuma bya makuli. Bika byalingisile baje babusamba ba Yombi bajeneke kumuzibila ngozi? Kubakele mbunge ku bukalu bwendi. Ngeci, balahwile bwisi na kuseza manungu. Co bapangesele majwi amabi kuli Yombi. Bika bitukwasa mangana keti tutse omu mu muheto? Tuzibukeni ngwetu Yehova ikeye lika azibuka mwamubwa bukalu bwoshe bwa munu. Tutolilileni mwamubwa byali na kwendeka uje ali mu kayando. Keti tutolilile lika, oloni tumuzibileni mema ku mbunge. Nga tulinga ngoco, co tumukwasa.

9. Kuzibila bakwetu mema ku mbunge kutukwasa bati?

⁹ Kuzibila bakwetu mema ku mbunge kutukwasa tujeneke kubafweya nga bali mu bukalu. Muka-lufwe kasa kunena likwatasano mu cikungulukilo, oloni ashandola banu. (Visi 20:19; Loma 14:19) Muka-lufwe kakele na ngozi, asa kwendeka majwi amabi ku munu uje ali laja mu kayando. (Visi 12:18; Efeso 4:31, 32) Ngeci, tunapande kutala ha bifwa byabibwa bya ndolome nambe ndokazi yetu. Co tutondeni bingila bitwasa kumukwaselamo mangana akolese.

10. Majwi ali ku Yombi 6:2, 3 atulongesa bika?

¹⁰ Tandeni Yombi 6:2, 3. Ha simbu imo, Yombi walupozokele kwendeka. Oloni hanima walibeyele ha majwi amo endekele. (Yombi 42:6) Munu nasa kulupozoka kwendeka, co hanima alibeya. Bika bitunapande kulinga? Kutwapandele kumulubalela, oloni  tunapande kumuzibila mema ku mbunge. Anukeni ngweni Yehova kayongwele ngwendi tuliwane na bukalu butuli na kuliwana nabwo muno mu kaye. Ngeci, tunapande kuzibisisa nga ndolome nambe ndokazi alupozoka kwendeka ha simbu yali mu bukalu. Nga endeka byuma bya kuhenga hali Yehova nameme hali yetu, kutwapandele kulubala nameme kumupaya ha byuma byanendeka.—Visi 19:11.

11. Bakulunu basa kutembwinina bati Elihu nga bashaka kunangula munu?

¹¹ Bisimbu imo, twasa kunangula munu uje ali mu bukalu. (Ngala 6:1) Bakulunu basa kunangula bati uje ali mu bukalu? Banapande kutembwinina Elihu uje watolililile Yombi mwamubwa. (Yombi 33:6, 7) Elihu wanangwile Yombi hanima ya kuzibisisa bukalu bwendi. Bakulunu baje bashaka kutembwinina Elihu, banapande tahi kutolilila mwamubwa na kuzibisisa bukalu bwali nabwo munu, asina bamunangula. Nga balinga ngoco, co bakwasa munu uje ibananangula.

12. Naumi walizibile bati mwatsisile munalume wendi na bana bendi babali?

¹² Naumi wapwile munakazi wa kulongwa uje wazemene Yehova. Oloni mwatokele munalume wendi na bana bendi babali, kashakele bamusane ngwabo Naumi, oloni bamusane ngwabo “Mala.” Eli lizina lilumbununa kulula. (Lute 1:3, 5, 20, ftn., 21, NWT.) Lute wakwasele inamweno Naumi mu tuyando twendi twoshe. Lute kakwasele lika Naumi, oloni wamuzembelekele. Majwi amandondo endekele Lute kuli Naumi amwesele ngwawo wamuzemene manene, co washakele kumukwasa.—Lute 1:16, 17.

13. Bika bitunapande kuzembelekela baje banatsisa baka-limbo lyabo?

¹³ Nga ndolome nambe ndokazi atsisa muka-limbo lyendi, co tunapande kumukwasa. Baje banalyambata twasa kubesekesa ku miti ibali ije inalyata. Mu kwita kwa simbu, mizi ya ije miti ilitapasana. Nga batukulaho umo, uje unasala ujujwama. Mu ngila imo lika, nga munu atsisa muka-limbo lyendi nasa kupokoka mbunge ha simbu yailaha. Paula * uje watsisile munalume wendi, wendekele ngwendi: “Buyoye bwange bwatengulukile, co njazibile mubitsiya keke. Njatsisile kabusamba kange wakama. Njakele na kusimutwiya na munalume wange byoshe byakele ku mbunge yange. Twakele na kubwahelela hamo. Co wakele na kunjitakamesa nga njinazeye. Wakele na kunjitolilila munjakele na kumuleka bukalu bwange. Njakele mu busiwa bwakama.”

14-15. Twasa kuzembeleka bati baje banatsisa baka-limbo lyabo?

¹⁴ Twasa kuzembeleka bati baje banatsisa baka-limbo lyabo? Ca kulibanga, tunapande kusimutwiya na uje natsisa nameme kutuzibuka hakushangumukila. Paula itunabanga kwendeka ngwendi: “Njananguka ngwange banu nga bali ha byakutsa kubesi kupwa ba kuzituka. Bakalishoshomwena ngwabo hamo bendeka byuma bije bilubalesa baje banatsisa. Oloni kwoloka lika kulu kukuzembeleka baje banatsisa.” Twasa kwendeka majwi amandondo kuli uje natsisa. Paula ngwendi: “Njamwene ngwange babusamba bange banjaka mbunge mubanjilekele ngwabo, ‘cabihya manene muka-limbo lyobe mwanatsi.’”

¹⁵ William, uje watsisile munakazi wendi  mu myaka ya kunima wendekele ngwendi: “Njikazibi kubwaha nga bakwetu banjileka byuma byabibwa byalingile munakazi wange. Njikamono ngwange bamuzemene na kumusingimika. Oku kukanjizembeleka manene, mwafwa munakazi wange wapwile wa seho manene kuli yange.” Fwile wa lizina lya Bianca wendekele ngwendi: “Njikashubuluka nga bakwetu balombela nange nambe kunjitandela cisoneka cimo nambe bibali. Njikazibi kubwaha nga bendeka hali munalume wange na kunjitolilila nga njendeka hali ikeye.”

16. (a) Bika bitunapande kulingila uje natsisa muka-limbo lyendi? (b) Kwesekesa na Yakomba 1:27, Yehova natwana cipangi muka?

¹⁶ Tunapande kutwalelelaho kukwasa baje banatsisa, ngwe mwalingile Lute kuli Naumi. Paula wendekele ngwendi: “Mwatsile lika munalume wange bakwetu banjikwasele manene. Oloni mukwetile simbu, twayoyele ngwe mutwakele na kuyoyela laja. Bebalele ngwabo buyoye bwange bunatenguluka. Kwapwa kwakubwa nga bakweni batwalelelaho kukukwasa na kukuzembeleka nameme kuneti bingonde nambe myaka kutunda hanatsila muka-limbo lyobe.” Oloni banu balisezaseza. Bamo busiwa bwabo bukahu bwasi. Bakwaboco kubwesi kuhwa bwasi. Bakalizibi busiwa nga balinga nambe nga bamona byuma bije bibakele na kulinga na muka-limbo lyabo. Munu na munu wakala na ngila yakazibilamo busiwa. Twanukeni ngwetu Yehova natwana cipangi ca kukwasa  baje batsisa baka-limbo lyabo.—Tandeni Yakomba 1:27.

17. Bika bitunapande kukwasela baje babanaseze kuli baka-limbo lyabo?

¹⁷ Banu bamo bali na kuziba kubabala ku mbunge mwafwa baka-limbo lyabo banabaseze. Munalume wa Joyce wakakobelele munakazi weka. Joyce wendekele ngwendi: “Njazibile manene kubabala ku mbunge. Kubalala kunjazibile kwapwile kwakama kutubakana kubabala kunjesi kuzibile ngwe munalume wange watsile. Ngwe watsile ku monde nambe ku mushongo, ngwe njazibisisile ngwange keti kushaka kwendi. Oloni munalume wange katsile, washakele lika kunjiseza mukemwo njazibile manene kubalala na kuzeya.”

18. Twasa kukwasa bati baje kubesi na baka-limbo lyabo?

¹⁸ Nga tukwasa baje kubesi na baka-limbo lyabo, co tumwesa ngwetu twabazema. Ha simbu ibali likalyabo, batonda manene babusamba bababwa. (Visi 17:17) Mwasa kumwesa bati ngweni mu babusamba babo? Basaneni mwakulye nabo byakulya. Balanyeni muye nabo mu kulizima buli nambe mu kwambulula. Co lalo ha bisimbu bimo balanyeni ku kulemesa kweni kwa naanga. Nga mulinga ngoco, co muzibisa Yehova kubwaha. Yehova ‘wakala muyehi na baje banapokoka bimbunge,’ co lalo wapwa ‘muka-kunyunga bifwile.’—Myaso 34:18; 68:5.

19. Mukanda wa 1 Petulu 3:8, utushongangeya tulinge bika?

¹⁹ Bumwene bwa Njambi ololo buyula hano hasi hoshe, co bukamanesa tuyando twetu twoshe. Tunabandamena simbu ya kulutwe ije kutukanuka byuma bya laja, co lalo kubikaija mu bimbunge byetu. (Isaya 65:16, 17) Simbu tucibandamena olyo litangwa, tukwaseni bandolome na bandokazi betu na kubazembeleka mangana tumwese ngwetu twabazema.—Tandeni 1 Petulu 3:8.