1. Satana nalifu bati na ciyambi?

BIYONGOLA bya ciyambi byapwa bya kukwata nambe kutsiya kasitu. Nasa kupangesa bingila bya kuliseza-seza bya kufwa ngwe bije byendekele Mbilendande. (Yombi 18:8-10) Byuma muka byanapande kulinga ciyambi mangana kasitu atse mu mweto wata? Napande kuzibuka mwamubwa ou kasitu. Napande kuzibuka kwakai, byuma byashaka manene na ngila yaibwa ya kumutelamo. Mukemwo mwafwila na Satana. Washaka kutuzibuka mwamubwa. Washaka kuzibuka kutukai na byuma bitwashaka manene. Co atutela mweto uje wasinganyeka ngwendi wasa kutukwata. Oloni Mbimbiliya imwesa ngwayo nameme natukwata twasa kupusunuka. Itulongesa lalo mutwasa kujenjukila ku myeto yoshe ya Satana.

2. Myeto muka ibali yali na kupangesa manene Satana?

² Myeto yali na kupangesa manene Satana inapu kulyalesa na nuna. * Satana napangesa ebi bifwa byabibi mu kungumuna banu ha myaka yaingi. Napu ngwe muka-kuta tuzila uje akati bwanda nambe mweto mangana tuzila batsemo. (Myaso 91:3) Oloni kutwapandele kutsa mu myeto ya Satana. Mwafwa bika? Mwafwa Yehova natuleke myeto yoshe yali na kupangesa Satana.—2 Koli 2:11.

3. Mwafwa bika mu Mbimbiliya basonekelemo mizimbu ya banu baje balyalesele na baje bakele na nuna?

³ Yehova natuleke byuma byabibi bibaliwanene nabyo banu baje bakele na nuna na baje bapwile ba kulyalesa mangana keti tubatembwinine. Byakumwenako bitusimutwiya bimwesa ngwabyo  Satana wasele kungumuna nameme bangamba ba Yehova baje bamupangelele ha simbu yailaha. Kuma oku kulumbununa ngwabo kutwasa kujenjuka nuna na kulyalesa ndi? Embwe. Yehova wasonekele ebi byakumwenako mu Mbimbiliya mangana atunangule. (1 Koli 10:11) Azibuka ngwendi ebi byakumwenako bitukwasa tuzibuke mwakujenjukila ku myeto ya Satana nambe kupusunukamo.

4. Bukalu muka bwasa kutunda mu kulyalesa?

⁴ Satana ashaka ngwendi tupwe ba kulyalesa. Azibuka ngwendi nga tulyalesa tulifwa nendi, co kutukawana mwonyo wa myaka yoshe. (Visi 16:18) Paulu wendekele ngwendi nga munu ‘alyalesa, co abindama ngwe mwalingile Liyabolo.’ (1 Tima 3:6, 7) Ebi byuma byasa kulingiwa kuli baje bacili babaha mu busunga nambe kuli baje banapangela Yehova ha simbu yailaha.

5. Kwesekesa na mukanda wa Muka-kwambulula 7:16, 20 byuma muka byanasa kulinga munu bije bimwesa ngwabyo wapwa wa kulyalesa?

⁵ Banu ba kulyalesa balishaka manene bakebo babenya. Satana washaka ngwendi tusinganyeke manene ha byuma bije bitukwasa keti bije bizibisa Yehova kubwaha ku mbunge maneneni nga tunaliwana na bukalu. Cakumwenako hamo banamibangeya ñanda imo ya makuli nambe kumilinga mwamubi mu ngila yeka. Satana ashaka ngwendi nga muliwana na bukalu bwa cifwa eci mwane Yehova mulonga nambe kulubalela bandolome na bandokazi beni. Co lalo ashaka musinganyeke ngweni mwasa lika kumanesa bukalu bweni nga mulinga byuma mumusinganyekela kutubakana kukabangeya binangulo bya Yehova bije bili mu Lijwi lyendi.—Tandeni Muka-kwambulula 7:16, 20.

6. Bika bitulilongesa kuli ndokazi umo wa ku Netherlands?

⁶ Tusimutwiyeni hali ndokazi umo wa ku Netherlands uje wakele na kulubalela bakwabo mwafwa ya tupenga twabo. Ou ndokazi walikelele kulikwatasana nabo. Wendekele ngwendi: “Bilinga byaba bandolome na bandokazi byatwaleleleho kunjizibisa kubabala ku mbunge co njalizibile manene buli. Njalekele munalume wange ngwange tunapande kujalukila ku cikungulukilo ceka.” Oloni ou ndokazi  wakengele pulogilamu ya JW Broadcasting^® ya March 2016. Omu mu pulogilamu bendekelemo byuma bije bitukwasa kutwalelelaho kulikwatasana na bandolome na bandokazi betu nameme balinga byuma bije bituzibisa kubabala ku mbunge. Ou ndokazi wendekele ngwendi: “Njanangukile ngwange njinapande kulikehesa na kulilula yange babenya mangana njimone hanjinapande kupangela keti kupaya lika bandolome na bandokazi. Ije pulogilamu yanjikwasele njake manene mbunge kukushangala Yehova na kukundwiya ciyulo cendi.” Bika bitulilongesako? Tulilongesa ngwetu nga tuliwana na bukalu tunapande kwaka mbunge kukulinga cizango ca Yehova. Mulombeni amikwase kumona bandolome na bandokazi beni ngwe mwakabamwena ikeye. Ishweni wa mwilu akamono tupenga twabo oloni akabakonekela. Ngeci ashaka ngwendi neni mulinge ngoco.—1 Yowa 4:20.

7. Bika byalingiwile kuli Mwene Uziya?

⁷ Kulyalesa kwalingisile Mwene Uziya wa mu Yunda alinge cipangi cije kapandele kulinga na kubyana kumunangula. Uziya wakele na cashu ca kulinga byuma byabingi mu ngila yaibwa. Cakumwenako, wahyanene mu binzita byabingi, watungile binganda byabingi, co walimine mahya amangi. “Njambi wamubezikisile.” (2 Mizi 26:3-7, 10) Mbimbiliya yendeka ngwayo: ‘Oloni omwo Mwene Uziya wakele na nzili, washangumukile kulyalesa, co eci cikeco camunenelele kuwa kwendi.’ Yehova washikile ngwendi tupilistu lika bakebo bapandele kwenyeka insense mu tembele. Oloni Mwene Uziya waile mu tembele na kukenyeka insense nameme kakele na lisesa lya kulinga ngoco. Yehova walubalele, co wamulingisile akale na mbumba. Kushwa bene haje Uziya wakele na mbumba kweta na kukutsa kwendi.—2 Mizi 26:16-21.

8. Mukanda wa 1 Kolinte 4:6, 7 utukwasa bati tujeneke kulyalesa?

⁸ Kuma netu twasa kulyalesa na kulinga bubi ngwe mwalingile Uziya ndi? Tusimutwiyeniko hali José. José wakele na mingoso, co lalo wapwile mukulunu mu cikungulukilo. Mingoso yendi yakele na kwenda mwamubwa, co lalo bandolome na bandokazi mu cikungulukilo bamusingimikile. Wakele na kwendeka biñanda ha biwano bya citingitingi na biwano bya mutambela, co lalo tunyungi ba kuzenguluka bakele na kumulomba ngwabo abanangule. José wendekele ngwendi: “Oloni njakulahelele cashu cange na mana ange. Kunjakulahelele Yehova. Njasinganyekele ngwange njakanyama, co kunjononokele binangulo bya Yehova.” José walingile bubi bwakama, co bamutundisile mu cikungulukilo. Oloni mu kwita kwa simbu bamwilwisile mu cikungulukilo.  José ngwendi: “Yehova nanjilongesa ngwendi cuma ca seho keti kukala na bipangi mu cikungulukilo oloni kulinga byuma byashaka.” Keti twibale ngwetu cashu cituli naco na bipangi bituli na kupanga mu cikungulukilo bitunda kuli Yehova. (Tandeni 1 Kolinte 4:6, 7.) Nga tulyalesa, co Yehova katupangesa.

9. Byuma muka byalingile Satana nebi byalingile Eva mwafwa ya kukala na nuna?

⁹ Kusimutwiya ha nuna kukatwanukisa byuma byalingile Satana Liyabolo. Ha simbu yapwile kangelo ka Njambi, Satana wakele na bipangi byabingi byabibwa mwilu. Oloni washakele byabingi manene. Washakele ngwendi bamulemese ngwe mubali na kulemesela Yehova. Satana washaka ngwendi tulifwe nendi mukemwo akatushongangeya tujeneke kujauka na byuma bituli nabyo. Munu wa kulibanga yashongangeyeye kulinga ngoco wapwile Eva. Yehova wanene ba Adama na Eva byakulya byabingi, co wabatabesele kulya “ku bushuka bwoshe bwa miti ya mu lihya.” Wababindikileko lika muti umo. (Kusha 2:16) Oloni Satana walingisile Eva asinganyeke ngwendi wapandele kulya ku bushuka bwa muti ubababindikile. Eva kajaukile na byuma byakele nabyo. Tuzibuka byuma byatundilemo. Walingile bubi, co mu kwita kwa simbu watsile.—Kusha 3:6, 19.

10. Ndabiti walingile bika mwafwa ya kukala na nuna?

¹⁰ Nuna yalingisile Mwene Ndabiti ebale byuma byamulingilile Yehova. Yehova wamukwasele akale na bufuko, atsimane, na kuhyana bitozi bendi. Ha kulibanga Ndabiti wendekele ngwendi Njambi wamwanene byuma ‘byabingi manene.’ (Myaso 40:5) Oloni simbu imo Ndabiti webalele byuma byamulingilile Yehova. Kajaukile na byuma byakele nabyo. Ndabiti wakele na banakazi babangi oloni washungwiiye munakazi wambala. Washungwiiye Mbateshemba munakazi wa Uliya uje wapwile Kahiti. Ndabiti walilalele nendi na kumwana cikute. Kutundaho Ndabiti wabwahesele ngwendi Uliya bakamutsiye. (2 Samwe 11:2-15) Biyongola muka byakele nabyo? Kuma wasinganyekele ngwendi Yehova kesi na kumumona ndi? Ndabiti uje wapwile ngamba ya Yehova wa kulongwa walingile bubi bwakama, co bwamukobelesele mu bukalu bwakama. Oloni mu kwita kwa simbu Ndabiti walitabelele bubi bwendi na kutenguluka. Wakandelelele manene omwo Yehova wamukonekelele.—2 Samwe 12:7-13.

11. Mukanda wa Efeso 5:3, 4 utukwasa bati tujeneke kukala na nuna?

 ¹¹ Bika bitulilongesa kuli Ndabiti? Tulilongesa ngwetu nga tujauka na byuma byanatwana Yehova, co kutukala na nuna. (Tandeni Efeso 5:3, 4.) Tunapande kutwalelelaho kujauka na byuma bituli nabyo. Omwo tushangumuka kulilongesa na banu, tunapande kubashongangeya kumona byuma byabibwa byali na kubalingila Yehova na kukandelela kuli ikeye. Nga munu alinga ngoco ha litangwa na litangwa, co mucikahwa calumingo nakandelela kuli Yehova ha byuma bya kupwa 7 byanamulingila. (1 Tesa 5:18) Neni mukalingi ngoco ndi? Nga musinganyekesesa ha byuma byoshe byanamilingila Yehova, co mukandelela manene kuli ikeye. Nga mulinga ngoco, co mujauka na byuma bimuli nabyo. Nga mujauka na byuma bimuli nabyo, co kumukala na nuna.

12. Yundasa walingile bika mwafwa ya kukala na nuna?

¹² Nuna yalingisile Yundasa Isikalyote ende Yesu bungungu na kulinga byuma bikwabo byabibi manene. Ha kulibanga wapwile munu wamubwa. (Luka 6:13, 16) Mukemwo Yesu wamwangwile kupwa kapositolo. Co lalo Yesu wanene Yundasa cipangi ca kutala cikasha ca bimbongo mwafwa wamukulahelele. Yesu na tupositolo bendi bakele na kupangesa bije bimbongo mu kulanda byuma byakulikwasesa mubakele na kulinga cipangi ca kwambulula. Ebi bimbongo byapwile lika ngwe milambu ya mu kaye koshe itukalambula ano matangwa. Oloni mu kwita kwa simbu Yundasa washangumukile kwiba haje ha bimbongo nameme wakele na kuziba Yesu oku anangula banu ngwendi keti bakale na nuna. (Mako 7:22, 23; Luka 11:39; 12:15) Yundasa wombwanesele bije binangulo.

13. Byuma muka byalingile Yundasa bije byamwesele mwamubwa ngwabyo wakele na nuna?

¹³ Litangwa lya kutsiya Yesu mulyakele muyehi, Yundasa walingile byuma bije byamwesele mwamubwa ngwabyo wakele na nuna. Yesu na bandongesi bendi kwambatesela na Maliya na ndokazi yendi Mata bakele mu njibo ya Simoni uje wabinjile mushongo wa mbumba. Ha simbu ya kulya, Maliya wakatukile na kwitila mazi mu mutwe wa Yesu. Awa mazi apwile a ndando ya helu, co lalo a lwengo lwalubwa. Yundasa na bandongesi ba Yesu bakwabo balubalele. Bandongesi bakwabo basinganyekele ngwabo aje mazi bapandele kuwalandesa na kupangesa bimbongo mu kukwasa tuhutu. Oloni Yundasa wakele na biyongola byeka. “Wapwile mwizi,” co washakele kwiba bimbongo mu cikasha. Mu kwita kwa simbu nuna yalingisile Yundasa ende Yesu bungungu mwafwa ya kumukulahesa kumufweta bimbongo bibakele na kulanda ndungo.—Yowa 12:2-6; Mateo 26:6-16; Luka 22:3-6.

14. Ndolome umo na munakazi wendi bapangesele bati cinangulo cili ku mukanda wa Luka 16:13?

¹⁴ Yesu wanangwile baka-kumukabangeya ngwendi: “Kuwasa kupangela Njambi na kupangela bimbongo.” (Tandeni Luka 16:13.) Eci cinangulo cicipanga na matangwa ano. Tucisimutwiyeni omwo ndolome umo na munakazi wendi bapangeselele eci cinangulo ca Yesu. Babalanyele kukapanga cipangi ca simbu yaindondo mu lifuti lije lyapwile lya kufuka manene. Bendekele ngwabo: “Ha kulibanga twasinganyekele ngwetu eci cipangi cinapu bwana bwa kutunda kuli Yehova mwafwa twakele na mukuli wakama ku banki.” Oloni kwakele bukalu bumo. Kupanga cije cipangi kwasele kubonowesa kuwana simbu yaingi ya kupangela Yehova. Batandele ñanda ya, “Mu Tundamene Ku Sepahala Ka Pilu i Liñwi” ije ili mu Kaposhi ka Kukengela ka August 15, 2008, co yabakwasele kwangula bya kulinga. Bendekele ngwabo: “Ngwe twajalukilile kuje ku lifuti kukalinga cije cipangi ngwe twawanene bimbongo byabingi, oloni ngwe twonowele kupangela mwamubwa Yehova. Co ngwe twamwesele ngwetu kutwazemene manene Yehova. Twanangukile ngwetu kupanga cije cipangi kuzeyesa busamba bwetu na Yehova.” Ngeci babyanene cije cipangi.  Co bika byalingiwile? Ndolome wawanene cipangi ceka mu lifuti lyabo cije cabakwasele bawane bibatondele. Co ndokazi wendekele ngwendi: “Yehova akakwasa bangamba bendi simbu yoshe.” Ou ndolome na munakazi wendi banabwahelela mwafwa balyangwilile kupangela Yehova keti kushakezeka bufuko.

15. Bika twendekela ngwetu twasa kupusunuka mu myeto ya Satana?

¹⁵ Tunapande kulinga bati nga tunanguka ngwetu twashangumuka kukala na nuna nambe kulyalesa? Tunapande kutenguluka. Paulu wendekele ngwendi banu baje “banakwata” Liyabolo basa kupusunuka mu myeto yendi. (2 Tima 2:26) Ebi bikebyo byalingile Ndabiti. Wononokele omwo Natane wamunangwile na kwecela kukala na nuna, co watwaleleleho kupwa kabusamba ka Yehova. Anukeni ngweni Yehova wakala na nzili kutubakana Satana. Ngeci nga tutabesa Yehova ngwetu atunangule, co twasa kupusunuka mu myeto ya Liyabolo.

16. Bika bitukwasa tujenjuke ku myeto ya Satana?

¹⁶ Kutwapandele kubandamena ngwetu tutse mu myeto ya Satana, co asina tupusunukamo. Oloni tunapande kujenjuka ku myeto ya Satana yoshe. Kutwasa kulinga ngoco mu nzili yetu lika. Kubanga Njambi atukwase. Kutwapandele kusinganyeka ngwetu kutwasa kukala na nuna nambe kupwa ba kulyalesa. Nameme bangamba ba Yehova baje banamupangela ha simbu yailaha, simbu imo bakele nebi bifwa byabibi. Ngeci lombeni kuli Yehova ha litangwa na litangwa amikwase kulilula mwamubwa mangana mumone indi muli nebi bifwa. (Myaso 139:23, 24) Esekeni mumwasela mwoshe mangana keti mukale na nuna na kulyalesa.

17. Byuma muka bikalingiwa kuli Satana Liyabolo uje wapwa citozi cetu?

¹⁷ Satana nongumuna banu ha myaka yaingi. Oloni ololo bamukuta, co mu kwita kwa simbu bakamunyongesa. (Kujo 20:1-3, 10) Tuli na kubandamena manene eli litangwa. Oloni ha simbu ituli na kubandamena, tunapande kutona mangana keti tutse mu myeto ya Satana. Esekeni mumwasela mwoshe mangana keti mukale na nuna na kulyalesa. “Byaneni Liyabolo, co akamijenjuka.”—Yako 4:7.