CILONGESA 3
Yehova Ali na Kumikwasa
“Shukulu Kalunga wakele hamo na Yosefa . . . Shukulu Kalunga namubezikisa mu byuma byoshe bije byalingile.”—KUSHA 39:2, 3.
MWASO 30 Njambi Yange, Tate Yange, Kabusamba Kange
BILI MUNO MU CILONGESA a
1-2. (a) Mwafwa bika kutukomoka omwo tuliwana na byeseko? (b) Tusimutwiya bika muno mu cilongesa?
HA KUPWA banu ba Yehova kutwesi kukomoka mutukaliwana na bukalu, mwafwa tuzibuka ngwetu Mbimbiliya inendeka busunga omwo inendeka ngwayo, “Tunapande kwita mu tuyando twatwingi simbu kanda tukobele mu Bumwene bwa Njambi.” (Bili 14:22) Tuzibuka lalo ngwetu makalu etu oshe kuasa kuhwa ha simbu ino kubanga mutukakala mu kaye kakaha muje “kutsa kucikakalako lalo nambe busiwa nambe kulila nambe kuziba kubabala.”—Kujo 21:4.
2 Yehova akacelela byeseko bitwizile. Oloni akatukwasa tukolese. Tuzibeni byendekele kapositolo Paulu kuli baka-Kristu ba mu Loma. Ha kulibanga, watumbwile bukalu bwakele na kuliwana nabwo ikeye hamolika na bandolome na bandokazi bendi. Co wasonekele ngwendi: “Tuli na kuhyana, mwafwa ya uje watuzemene.” (Loma 8:35-37) Oku kulumbununa ngwabo Yehova amikwasa mukolese nameme nga ceseko citwalelelaho. Tucimoneni Yehova mwakwaselelemo Jozefu nomu mwanasa kumikwasela.
NGA BYUMA BITENGULUKA MU KUKASUMUNA
3. Buyoye bwa Jozefu bwatengulukile bati bwasi-bwasi?
3 Jakobu wamwesele ngwendi wazemene manene munendi Jozefu. (Kusha 37:3, 4) Ngeci, bana ba Jakobu ba bakulunu bazibilile shongo yabo cipululu co balandesele Jozefu kuli ba Midiani. Aba Bamidiani bambatele Jozefu na kumutwala ku lifuti lya kulako, lya Ijipiti, co bakamulandesele lalo kuli Potifalo uje wapwile mukulunu wa baka-kunyunga ba Falo. Buyoye bwa Jozefu bwatengulukile bwasi, kutunda ha kupwa mwana ibazemene manene kuli ishe na kupwa ndungo wa kwisi manene wa ka Ijipiti.—Kusha 39:1.
4. Bukalu muka bulifwa na buje bwaliwanene nabwo Jozefu, butunasa kuliwana nabwo?
4 Mbimbiliya ngwayo: “Lubinda lukaija ku munu woshe-iwoshe.” (Kwambu 9:11) Simbu imo tukaliwana na bukalu buje bubakaliwana nabwo ‘bakwetu.’ (1 Kori 10:13) Co lalo banasa kutuyandesa mwafwa tu bandongesi ba Yesu. Cakumwenako, banasa kutulwisa, kutushendumuna nambe kutupakesa mwafwa ya likulahelo lyetu. (2 Timo 3:12) Nameme tuliwana mu ceseko, Yehova atukwasa tukolese. Wakwasele bati Jozefu?
Yehova wakele hamo na Jozefu mubamulandesele kuli Potifalo mangana apwe ndungo (Taleni paragirafu 5)
5. Potifalo wanangukile ngwendi bika byakele na kukwasa Jozefu? (Kushangumuka 39:2-6)
5 Tandeni Kushangumuka 39:2-6. Potifalo wanangukile ngwendi Jozefu wakele na mana, co lalo wapwile muka-kupanga na nzili. Co lalo wazibukile na byuma byamulingisile ngoco. Potifalo wazibukile ngwendi ‘Shukulu Kalunga wabezikisile byuma byoshe bije byalingile Jozefu.’ b Mu kwita kwa simbu, Jozefu washangumukile kupanga mu njibo ya Potifalo. Co lalo wamwanene moko ha byuma byoshe bya mu njibo yendi. Bubwa muka bwatundilemo? Potifalo wafukile manene.
6. Jozefu walizibile bati mwaliwanene na buje bukalu?
6 Acisinganyekeni mwalizibilile Jozefu ha simbu yaliwanene nobu bukalu. Cuma muka catondele manene Josefu ha simbu ei? Kuma washakele lika kuzibisa Potifalo kubwaha mangana amwane cikandelela ndi? Hamo Jozefu washakele ngwendi bamupatule mangana eluke kuli ishe. Nameme Jozefu wabezikile kukala mu njibo ya Potifalo, oloni hanga wapwile ndungo wa munu uje kalemesele Yehova. Yehova kalingisile Potifalo apatule Jozefu. Co lalo bukalu bwa Jozefu bwakele na kutwalelelaho kulibwezelela.
NGA BUKALU BULIBWEZELELA
7. Bukalu bwa Jozefu bwalibwezelelele bati? (Kushangumuka 39:14, 15)
7 Ngeci muumwesela mukanda wa Kushangumuka capita 39, munakazi wa Potifalo washungwiiye manene Jozefu, ngeci ha bisimbu byabingi wakele na kumusindiya alilale nendi. Jozefu wakele na kumubyanena simbu yoshe. Mu kwita kwa simbu, munakazi wa Potifalo walubalele co wabangeyeye Jozefu ngwendi namupiki. (Tandeni Kushangumuka 39:14, 15.) Potifalo mwazibile ngoco, wakele Jozefu mu kamenga muje mwakakele myaka yaingi. (Kusha 39:19, 20) Jozefu bamwakele mu kamenga ka cifwa muka? Lijwi lya Cihebelu lyapangesele Jozefu lya “kamenga” linasa kulumbununa ‘bwina’ nambe ‘lisima,’ kulumbununa ngwe wakele manene mu lisusulungu, co walizibile ngwe wahi wasele kumukwasa. (Kusha 40:15) Co lalo Mbimbiliya imwesa ngwayo bisimbu bimo Jozefu bamwakele tukunju ku mendi co lalo bamukutile malyenge mu singo. (Myaso 105:17, 18) Bukalu bwa Jozefu bwatwaleleleho kulibwezelela. Kutunda ha kupwa ndungo uje ibakulahelele na kupwa cinzinda mu kamenga.
8. Byuma muka bitunakulahela nameme bukalu bwetu bulibwezelela?
8 Kuma mwaliwaneneho na bukalu buje bwatwaleleleho kulibwezelela nameme mwalombele Yehova kushwa kumo ngweni amanese bukalu bweni ndi? Simbu imo tunasa kuliwana na bukalu bwa cifweci. Yehova kesi kutunyungilila ku byeseko bije bitukaliwana nabyo muno mu kaye ka Satana. (1 Iwa 5:19) Nameme ngoco, anukeni ngweni Yehova ali na kumona bukalu bumuli na kulifwita nabwo, co lalo wamyaka mbunge. (Mate 10:29-31; 1 Pita 5:6, 7) Co lalo nakulahesa ngwendi: “Kunjikamiseze, kunjikamyumbila kuti.” (Hebe 13:5) Yehova amikwasa mukolese mu byeseko nameme muliziba ngweni kumwasa kutwalelelaho kukolesa. Tucimoneni Yehova mwalingilile ngoco kuli Jozefu.
Yehova wakele hamo na Jozefu mubamwakele mu kamenga, co bamwanene moko ya kunyunga binzinda bakwabo boshe (Taleni paragirafu 9)
9. Bika bimwesa ngwabyo Yehova wakele hamo na Jozefu, omwo wakele mu kamenga? (Kushangumuka 39:21-23)
9 Tandeni Kushangumuka 39:21-23. Yehova wakwasele Jozefu ha simbu yaikalu ije yakale mu kamenga. Wamukwasele bati? Mu kwita kwa simbu muka-kunyunga kamenga wasingimikile na kukulahela Jozefu, ngwe mu kwafwile kuli Potifalo. Munima ya simbu yaindondo, muka-kunyunga kamenga wanene Jozefu cipangi ca kunyunga bakwabo binzinda. Mbimbiliya yendeka ngwayo “Muka-kunyunga kamenga kakengele ku cuma na cimo cahi, cije cakele ku maboko a Yosefa.” Jozefu wakele oni na cipangi cije camuzezekele. Jozefu kabandamenene kumubezekisa mungila ei. Cinzinda uje ibabangeyeye kupika munakazi wa munu wa bulemu kubapandele kumwana cipangi cakama manene ngacije. Bika byalingisile bamwaneco? Mukanda wa Kushangumuka 39:23 ngwawo: “Mu byuma byoshe bije byalingile Yosefa, Shukulu Kalunga wabibezikisile.”
10. Bika byesi kulingisile Jozefu asinganyeke ngwendi Njambi kakele na kumukwasa? Lumbununeni.
10 Acisinganyekeni lalo mwalizibilile Jozefu. Kuma musinganyeka ngweni Jozefu walizibile ngwendi Yehova wakele na kumukwasa, mubamubangeyeye ñanda ya makuli na kumwaka mu kamenga ndi? Cuma muka ca tondele manene Josefu ha simbu ei? Kuma washakele lika kuzibisa muka-kunyunga kamenga kubwaha ndi? Hamo Jozefu washakele ngwendi bamupatule. Ngeci walombele mukwabo cinzinda uje wakele hayehi na kumupatula akamulombeleko kuli Falo, mwafwa nendi washakele bamupatule. (Kusha 40:14) Oloni uje cinzinda kendekeleleko Jozefu kuli Falo haje bene. Co Jozefu watwaleleleho kukala muje mu kamenga ha myaka ibali. (Kusha 40:23; 41:1, 14) Nameme ngoco Yehova watwaleleleho kumukwasa. Mu ngila muka?
11. Yehova wanene Jozefu cashu muka, co eci cakwasele bati mu kushulisilila biyongola bya Yehova?
11 Jozefu mwakele mu kamenga, Yehova walingisile Mwene wa Ijipiti alote bilota bibali byabikalu kubilumbununa. Falo watondele manene kuzibuka bibyalumbunwine bije bilota. Mwene mwazibukile ngwendi Jozefu ali na cashu ca kulumbununa bilota, watumine banu mangana bakamushake mu kamenga. Yehova wakwasele Jozefu alumbunune bije bilota bya Falo, co lalo Jozefu wanene Falo binangulo byabibwa bije byamuzibisile kubwaha. Falo wanangukile ngwendi Yehova wakele na kukwasa Jozefu, ngeci wamwangwile kupwa muka-kutala bya byakulya mu Ijipiti. (Kusha 41:38, 41-44) Mukwita kwa simbu, kwezile njala yakama mu Ijipiti na mu Kanana muje mwakele naanga ya Jozefu. Ngeci Jozefu ikeye wapandele kwobola baka-naanga yendi mangana anyungilile cikota muje mwapandele kusemukila Mesiya.
12. Yehova wakwasele bati Jozefu?
12 Acisinganyekeni byaliwanene nabyo Jozefu mu kuyoya kwendi. Iya walingisile Potifalo ananguke Jozefu uje wapwile ndungo wangoco? Iya walingisile muka-kunyunga kamenga alinge bwino Jozefu uje wapwile cinzinda? Iya walingisile Falo alote bilota byabikalu na kwana Jozefu cashu ca kubilumbununa? Iya walingisile Falo angule Jozefu kupwa muka-kutala bya byakulya mu Ijipiti? Mwabusunga bene, Yehova ikeye wakwasele Jozefu mu byuma byoshe byalingile. Nameme bandolome ba Jozefu bashakele kumutsiya, Yehova watengwilile byuma mukushaka kushulisilila cizango cendi.
MWAKATUKWASELAMO YEHOVA
13. Kuma Yehova ikeye akatwamenena byuma byoshe bikalingiwa kuli yetu ndi? Lumbununeni.
13 Bika bitulilongesa ku muzimbu wa Jozefu? Kuma Yehova ikeye akatwamenena byuma byoshe bikalingiwa kuli yetu ndi? Kuma Njambi akatulingisa tuliwane na bukalu mangana ashulisilile cizango cendi ndi? Embwe, Mbimbiliya kuilongesa ngoco. (Kwambu 8:9; 9:11) Oloni tuzibuka ngwetu Yehova akamono bukalu butukaliwana nabwo, co akatutolilila mutukamulombo ngwetu atukwase. (Myaso 34:15; 55:22; Isaya 59:1) Co lalo Yehova asa kutukwasa tukolese mu bukalu butunaliwana nabwo. Mungila muka?
14. Yehova akatukwasa bati mutukaliwana na bukalu?
14 Ngila imo yakatukwaselamo Yehova ikapu kutuzembeleka na kututakamesa, co kakangi akalingi ngoco ha simbu inapande. (2 Kori 1:3, 4) Bikebyo byalingiwile kuli ndolome Eziz wa ku Turkmenistan uje ibakutile ha myaka ibali mwafwa ya likulahelo lyendi. Wendeke ngwendi: “Ha litangwa lya kunjisompesa mutondo, ndolome umo wanjimwesele cisoneka ca Isaya 30:15, cije cendeka ngwaco: ‘Mukala na nzili nga musimpa na kunjikulahela.’ Eci cisoneka ca njikwasele njisimpe na kukulahela Yehova mu byuma byoshe. Kusinganyekesesa hali eci cisoneka kwanjikwasele ha simbu yoshe injakele mu kamenga.” Kuma mwanukako simbu yamizembelekele Yehova na kumitakamesa mumwakele mu bukalu ndi?
15-16. Byuma byaliwanene nabyo Tori bitulongesa bika?
15 Kakangi kutwesi kunanguka mwali na kutukwasela Yehova nga tuli mu bukalu, kubanga nga obwo bukalu bunahu. Bikebyo byalingiwile kuli ndokazi Tori. Munendi Mason wabinjile mushongo wa kansa ha myaka 6 kweta noho hatsililile. Tori wapokokele manene mbunge. Wendekele ngwendi: “Ngwe yange njabinjile uje mushongo, ngwe keti bukalu bwakama manene.” Watwaleleho kwendeka ngwendi: “Njakulahela ngwange, bisemi boshe bataba ngwabo kubabala citukazibi nga mwana abinja, kutubakana kubabala citukazibi nga yetu tubinja.”
16 Nameme Tori wazibile manene kubabala ku mbunge mwamwene munendi oku ayanda, oloni mu kwita kwa simbu wasinganyekesesele mwamukwaselelemo Yehova mangana akolese. Wendekele lalo ngwendi: “Munjikasinganyekesesa ha bukalu bunjaliwanene nabwo njikalimwena mwananjikwaselamo Yehova ha simbu yanakala na kubabala munange. Cakumwenako, bandolome na bandokazi bakele na kwenda bungenzi bwa maola abali kwija ku cipatela na kumona Mason, butu ikeye kasele kubamona. Kakangi njakele na kuwana bandolome na bandokazi mu mulili wa kubandamena, banalibwahesela kunjikwasa. Co lalo bakele na kutwana bukwasi bwa ku mubila butwatondele. Nameme ha simbu ibyakaluwile manene byuma twakele na byuma byoshe bitwatondele.” Yehova wanene Tori na Mason byuma bibatondele mangana bakolese.—Taleni cipalo ca “ Yehova Watwanene Bitwatondele.”
ANUKENI MWANAMIKWASELA YEHOVA
17-18. Bika bitukwasa tunanguke mwali na kutukwaselamo Yehova ha simbu ya bukalu? (Myaso 40:5)
17 Tandeni Myaso 40:5. Cilengo ca muka-kulonda lilundu cinapu kweta ha shongo yalyo. Oloni kuli myela yaibwa hakemana na kukenga byuma byabibwa byamona. Mu ngila imolika netu tunapande kuwana-wanako simbu ya kutumama hasi na kusinganyekesesa mwanatukwaselamo Yehova nameme tuli mu bukalu. Kumamaneselelo a litangwa na litangwa lihuleni ngweni, ‘Yehova nanjikwasa bati mu litangwa lya lelo? Nameme bukalu bwange kanda buhwe Yehova ali na kunjikwasa bati njikolese?’ Kulinga ngoco kumikwasa munanguke nameme ngila imo yanamikwaselamo Yehova.
18 Munasa kulomba ngweni bukalu bweni buhwe. Kulinga ngoco kukwabihile. (Filp 4:6) Oloni tunapande kunanguka mwali na kutubezikisila Yehova ha simbu ino. Co lalo Yehova nakulahesa kutwana nzili mangana tukolese. Ngeci tunapande kumwesa kukandelela ku byuma byanatulingila Yehova. Nga mulinga ngoco, co mulimwena mwali na kumikwaselamo Yehova mangana mukolese ngwe mwalingilile kuli Jozefu.—Kusha 41:51, 52.
MWASO 32 Pweni ba Kulongwa Kuli Yehova!
a Nga tuli na kulifwita na byeseko tunasa kusinganyeka ngwetu Yehova kesi na “kutukwasa.” Tunasa kusinganyeka ngwetu awa majwi asa lika kupanga nga bukalu bwetu bunahu. Byuma byalingiwile mu buyoye bwa Jozefu bitukwasa kumona ngwetu Yehova atukwasa tukolese nga tuli mu ceseko. Cino cilongesa citukwasa tumone mutunasa kulingila ngoco.
b Mbimbiliya inendeka bya bukalu bwaliwanene nabwo Jozefu ha kulibanga, mu mavesi amondondo lika, oloni hamo obu bukalu bwamuyandesele ha myaka yaingi.
