1-2. Muka-Kristu asa kupwa bati ngwe mutungo waulaha manene wa kulilundakana? (1 Korinte 15:58)

 MU 1978 mu Tokyo ku Japan batungile mutungo waulaha manene wa milili 60 ya kulilundakana. Banu bakele na kulihula indi ou mutungo utwalelelaho kwimana, mwafwa kwakele mandunduma amangi omu mu nganda. Bika bibalingile baje batungile ou mutungo mangana utwaleleleho kukanyama? Bautungile mu ngila ya kulitila mangana wase kutwalelelaho kukanyama na kuninganga lika kamandondo nga kuli lindunduma. Baka-Kristu nabo banapu ngwe ou mutungo. Mu ngila muka?

² Muka-Kristu napande kutwalelelaho kukanyama na kupwa wamubotsi. Napande kukanyama na kwimana mbe kwitila mu kwononoka mashiko a Yehova na binangulo byendi. (Tandeni 1 Korinte 15:58.) Simbu yoshe napande ‘kulibwahesela kwononoka’ na kujeneka kupokola mashiko a Yehova. Co lalo napande kupwa ‘muka-kuzibisisa,’ nambe kupwa wamubotsi nga kulinga ngoco kunapande. (Jems 3:17) Muka-Kristu wa cifweci akamono byuma mu ngila inapande. Kesi kulinga byuma byasinganyeka lika ikeye, nambe kutaba lika byuma byoshe-byoshe. Muno mu cilongesa tusimutwiya byuma bitunapande kulinga mangana tutwaleleleho kwimana mbe. Tusimutwiya lalo bingila bitanu byanasa kupangesa Satana mu kushaka kutwonowesa kutwalelelaho kwimana mbe. Co tumona bitunapande kulinga mangana keti atuhyane.

3. Mashiko muka a kutunda kuli Muka-kutunga Mashiko Wakama Manene ali ku mukanda wa Bilinga 15:28, 29?

³ Yehova ikeye Muka-kutunga Mashiko Wakama Manene, co mashiko endi apwa amasi kuwazibisisa. (Isaya 33:22) Cakumwenako,  cibunga ca kutwamenena ca mu simbu ya baka-Kristu bakulibanga camwesele byuma bitatu mubanapande kwimana mbe baka-Kristu: (1) kubyana kulemesa tumponya na kulemesa lika Yehova, (2) kwononoka lishiko lya Yehova lije limwesa ngwalyo maninga apwa a kujela na (3) kwononoka lishiko lili mu Mbimbiliya lije limwesa ngwalyo tunapande kujenjuka ku bupangala. (Tandeni Bilinga 15:28, 29.) Baka-Kristu banapande kulinga bika mangana batwaleleleho kwononoka Yehova mu byuma ebi bitatu?

4. Twasa kulemesa bati Yehova lika? (Kujombolola 4:11)

⁴ Kutwesi kulemesa tumponya mwafwa tushaka kulemesa lika Yehova. Yehova washikile Baisalele ngwendi bapandele kulemesa lika ikeye. (Kwitu 5:6-10) Liyabolo mwesekele Yesu, Yesu wendekele ngwendi tunapande kulemesa lika Yehova. (Mate 4:8-10) Ngeci, kutwesi kulemesa tumponya babakalemesa mu bulombelo bwa makuli. Kutwesi kulemesa lalo banu ba kufwa ngwe bantwama ba bulombelo, bantwama ba bupolitiki, baje banatsimana mu bweho bumo nambe mu myaso na mu mafilimu. Co kutwesi kumona munu kupwa ngwe njambi. Tushaka kukala lika ku mutamba wa Yehova na kulemesa lika ikeye mwafwa ikeye “watangele byuma byoshe.”—Tandeni Kujombolola 4:11.

5. Mwafwa bika tunapande kwononoka lishiko lije limwesa ngwalyo kuyoya na maninga byapwa bya kujela?

⁵ Tukononoka lishiko lya Yehova lije limwesa ngwalyo kuyoya na maninga byapwa bya kujela. Mwafwa bika? Mwafwa Yehova nendeka ngwendi maninga emanena kuyoya kuje kwapwa bwana bwa kutunda kuli ikeye. (Levi 17:14). Yehova mwatabesele banu kulya situ, wabalekele ngwendi kubapandele kulya maninga. (Kusha 9:4) Welukilile eli lishiko mwanene Baisalele mashiko kupangesa Mosesa. (Levi 17:10) Kutundaho, Yehova watwamenenene lalo cibunga ca kutwamenena ca mu simbu ya baka-Kristu bakulibanga cileke baka-Kristu ngwaco banapande ‘kutwalelelaho kujenjuka ku . . . maninga.’ (Bilinga 15:28, 29) Twasa kwononoka eli lishiko ha simbu itwangula sakesi. b

6. Bika bitunapande kulinga mangana tuyoye mu kulitombola na binangulo bya Yehova bije byendeka ha bupangala?

⁶ Tukalingi mwoshe mutwasela kwononoka binangulo bya Yehova bije byendeka ha bupangala. (Hebe 13:4) Kapositolo Paulu wapangesele endekesi ya cifwisa omwo watunangwile ngwendi ‘tutsiye’ mashungu a bilyo byetu. Walumbunwine ngwendi tunapande kulinga mwoshe mutwasela kujeneka kutabesa mashungu a kuhenga atutwamenene. Tunapande kujenjuka ku kukenga nambe kulinga byuma byasa kutulingisa tulinge bupangala. (Kolo 3:5; Yombi 31:1) Ngeci, tunapande kutwalelelaho kulinga mwoshe mutwasela kujeneka kukala na bisinganyeka nambe bilinga bije byasa kutulingisa tulinge byuma byabibi na kutsiya busamba bwetu na Njambi.

7. Bika bitunapande kulinga, co mwafwa bika?

⁷ Yehova atonda ngwendi ‘tumwononoke kutundilila kwisi ya mbunge.’ (Loma 6:17) Byuma byoshe byakatuleke Yehova byapwa byuma bije bitukwasa, co lalo mashiko endi kutwasa kuwatengulula. (Isaya 48:17, 18; 1 Kori 6:9, 10) Tukalingi mwoshe mutwasela kuzibisa Yehova kubwaha ku mbunge ngwe mwalingilile muka-kwimba uje wendekele ngwendi: ‘Njinayongola kwononoka mashiko obe, noho hanjikatsila.’ (Myaso 119:112) Oloni Satana ashaka kutwonowesa kulinga ngoco. Bingila muka byakapangesa?

8. Satana asa kupangesa bati mapakeso mangana atwonowese kwangula mwamubwa byakulinga?

⁸ Mapakeso. Liyabolo asa kulingisa banu batuyandese nambe kutujujwisa mangana  atwonowese kupwa ba kulongwa kuli Yehova. Cilengo cendi cinapu kushaka kututsiya na kutsiya busamba bwetu na Yehova. (1 Pita 5:8) Baka-Kristu bakulibanga babajujwisile, kubapupa na kubatsiya mwafwa ya kushaka kutwalelelaho kwononoka Njambi. (Bili 5:27, 28, 40; 7:54-60) Ano matangwa Satana anga acili na kuyandesa bangamba ba Njambi. Twalimwena ngoco omwo bandolome na bandokazi betu mu Russia na mu mafuti akwabo bali na kubayandesa manene, kwambateselela na baka-kutulwisa baje bali na kutulwisa mu bingila bikwabo.

9. Mwafwa bika kutwapandele kwecelela cuma coshe-coshe citwonowese kupwa ba kulongwa kuli Yehova?

⁹ Kutungumuna mu buse-buse. Satana akapangesa “bilinga bya linyanyamena” mu kushaka kutulwisa. (Efeso 6:11) Tusimutwiyeniko ha cakumwenako ca ndolome wa lizina lya Bob uje ibashakele kutabula mu cipatela. Ou ndolome walekele bandotolo ngwendi nameme byuma bifwe bati, kashaka kumwaka maninga. Co ndotolo akatala bya kutabula babezi wasingimikile biyongola byendi. Oloni butsiki bwa kwinduka litangwa libapandele kumutabula, ndotolo mukwabo wendelele Bob. Oho te baka-naanga yendi baneluka ku njibo. Wamulekele ngwendi nameme kubamwaka maninga, oloni maninga kwakala nga awatonda mwalinga byuma. Cisholoka ngwe wasinganyekele ngwendi hamo ndolome Bob atengulula biyongola byendi mu kulingila baka-naanga yendi te bahiko. Oloni ou ndolome watwaleleleleho kwimanena byuma byakulahela.

10. Mwafwa bika bisinganyeka bya bunu binasa kupwa muheto? (1 Korinte 3:19, 20)

¹⁰ Bisinganyeka bya bunu. Nga tushangumuka kumona byuma ngwe mubakabimwena baje kubesi na kulemesa Yehova, co twombwanesa binangulo byendi na kwecela kumupangela. (Tandeni 1 Korinte 3:19, 20) “Mana a kano kaye” ali na kungumuna banu na kubalingisa bajeneke kwononoka Njambi. Baka-Kristu bamo ba mu Pegamamu na mu Tiatila bongumukile na biyongola bya banu babatungile nabo baje bakele na kulemesa tumponya na kulinga bupangala. Yesu wanangwile ebi bikungulukilo bibali mwafwa ya kutabesa bupangala. (Kujo 2:14, 20) Ano matangwa, banu batwatunga nabo basa kutungumuna na kutulingisa tukale na biyongola bya kuhenga. Babusamba na babushoko banasa kutuleka ngwabo tuli na kukabangeya byuma byabikalu na kutulingisa tupokole mashiko a Yehova. Cakumwenako, banasa kwendeka ngwabo na seho ya kukabangeya biyendeka Mbimbiliya bene yahi, nambe kwendeka ngwabo binangulo bya mu Mbimbiliya kubyesi na kupanga ano matangwa.

11. Byuma muka kutwapandele kulinga nga tushaka kutwalelelaho kwimana mbe?

¹¹ Simbu imo tunasa kuliziba ngwetu binangulo byakatwana Yehova kubyasa kutukwasa mu byuma byoshe. Co tunasa kuwila mu ceseko ca kushaka ‘kutubakana byuma bibanasoneka.’ (1 Kori 4:6) Bantwama ba bulombelo ba mu simbu ya Yesu bakele nou mulonga. Batwikile banu citele ca kulema omwo babwezelelele mashiko abo a kulimangela ku mashiko a kutunda kuli Njambi. (Mate 23:4) Yehova ali na kututwamenena kwitila mu Lijwi lyendi na mu munga yendi. Co kutwapandele kubwezelela ku mashiko ali na kutwana. (Visi 3:5-7) Ngeci, kutwapandele kutubakana bibanasoneka mu Mbimbiliya nambe kusindiya bakwetu baka-Kristu bakabangeye biyongola byetu.

12. Satana ali na kupangesa bati “byendeka byangoco bya makuli”?

¹² Makuli. Satana ali na “kupangesa byendeka byangoco bya makuli” na “byuma bya mashangumukilo bya kaye” mu kushaka kungumuna banu na kubangununa. (Kolo 2:8) Mu simbu ya baka-Kristu bakulibanga, ebi byuma byambateselele bilongesa bya banu, bilongesa bya Bajuda bije kubyalitombwele na Bisoneka, hamolika na cilongesa cije camwesele ngwaco  baka-Kristu banapande kukabangeya mashiko a Mosesa. Ebi byapwile byendeka byangoco bya makuli mwafwa byalingisile banu bajeneke kwononoka Yehova uje wapwa Nsina ya mana a busunga. Ano matangwa, Satana ali na kupangesa minango ya mizimbu na intaneti mu kushandola biñanda bya makuli na mizimbu ya makuli ije ibali na kukundwiya bantwama ba bupolitiki. Ebi bikebyo bitunalimwena ha simbu ya mushongo wa COVID-19. Bakaleho ba Yehova baje bakabangeyeye mashiko atunakala na kutambula mu munga kubaliwanene manene na bishoti bibanaliwanene nabyo banu baje batolililile ku mizimbu ya makuli.—Mate 24:45.

13. Mwafwa bika kutwapandele kutabesa cuma coshe-coshe citutanganese?

¹³ Byuma bije byasa kututanganesa. Tunapande kutwalelelaho “kunanguka byuma bya seho manene.” (Filp 1:9, 10) Byuma bije byasa kututanganesa byasa kutubiisila simbu na kutwonowesa kulinga byuma bitunapande kulinga. Byuma bya mu kuyoya bya kufwa ngwe kulya, kunwa, kulishubulwisa nambe bipangi bya ku mubila byasa kututanganesa nga tubimona kupwa bya seho manene mu kuyoya. (Luka 21:34, 35) Co lalo ha litangwa na litangwa tunasa kuziba mizimbu ya bimpindangano nambe biñanda bya bupolitiki bya kulilwisa. Oloni kutwapandele kutabesa ebi byuma bitutanganese. Nga kutulingi ngoco, twasa kulikwatasana na cibunga cimo ca bupolitiki mu bisinganyeka nambe mu mbunge yetu. Satana ali na kupangesa ebi byuma byoshe bitunasimutwiya mu kushaka kutwonowesa kulinga byuma binapande. Tumoneni bitunapande kulinga mangana tutwaleleleho kumubyanena na kutwalelelaho kwimana mbe.

14. Cuma muka casa kutukwasa kutwalelelaho kwimana mbe mu kupangela Yehova?

¹⁴ Twaleleleniho kusinganyekesesa ha byuma byamilingisile mulikundike kuli Yehova na kumimbwitika. Mwalingile ngoco mwafwa mwatondele kukala ku mutamba wa Yehova. Singanyekeseseni ha byuma byamilingisile mukulahele ngweni munawana busunga. Omwo mwakele na kulilongesa busunga, mwashangumukile kuzema manene Yehova na kumusingimika na kumumona kupwa Ishweni wa mwilu. Likulahelo lyeni kuli ikeye lyakolele, co mwashangumukile  kutenguluka na kuseza futisi yaibi. Mwecelele kulinga byuma byazinda Yehova na kushangumuka kulinga byuma bije bimuzibisa kubwaha. Mwalizibile kubwaha mumwazibukile ngweni namikonekela bubi bweni. (Myaso 32:1, 2) Mwashangumukile kukunguluka na kulekako bakweni byuma byabibwa bimwakele na kulilongesa. Co ha kuwana ngwe mwalikundika kuli Yehova na kumimbwitika, muli na kwenda mu ngila itwala ku kuyoya, co twakulahela ngwetu mushaka kutwalelelaho kwenda omu mu ngila.—Mate 7:13, 14.

15. Mwafwa bika kutanda na kusinganyekesesa kwapwa kwa seho?

¹⁵ Tandeni Lijwi lya Njambi na kusinganyekesesa ha byuma bimutanda. Muti ukola na kupwa wa kukanyama nga ushalabalesa mizi. Mu ngila imolika, nga tukala na likulahelo lya kukanyama twasa kwimana mbe. Muti muukatwalelelaho kukola, mizi yawo ikashalaba na kuya manene mu libu. Nga tutanda na kusinganyekesesa ha byuma bitutanda, likulahelo lyetu likanyama, co lalo tulimwena ngwetu binangulo bya Njambi byapwa byabibwa manene. (Kolo 2:6, 7) Moneni omwo binangulo bya Yehova byakwaselele bangamba bendi kunima nomu mwabanyungilililemo. Cakumwenako, kangelo mwakele na kupima tempele ya mu cimona, Ezekiyele wakeleko mana. Eci cimona catakamesele Ezekiyele. Co citukwasa kumona bitunapande kulinga mangana tulemese Yehova mu ngila inapande. c (Ezeki 40:1-4; 43:10-12) Netu kuli bukwasi bwakama butuwana nga tutanda-tanda Lijwi lya Njambi na kusinganyekesesa ha byuma bya kuloba bilimo.

16. Kusimpa kwakwasele bati ndolome Bob? (Myaso 112:7)

¹⁶ Pweni ba kusimpa. Mwene Devidi wamwesele ngwendi atwalelelaho kuzema Yehova omwo wembile ngwendi: “Mbunge yange inakolesa mbe yobe Njambi.” (Myaso 57:7) Netu twasa kupwa ba kusimpa na kukulahela Yehova mu byuma byoshe. (Tandeni Myaso 112:7.) Tumoneni omwo kukulahela Yehova kwakwaselele ndolome Bob itunabanga kuziba byendi. Mubamulekele ngwabo baka maninga amo hayehi mangana bamwakewo nga atondeka, ou ndolome wabakumbulwile ngwendi nga bamusindiya kumwaka maninga, atunda mu cipatela. Mu kwita kwa simbu,  ndolome Bob wendekele ngwendi, “Kunjalibeyele ha byuma binjangwile kulinga.”

17. Bika bitulilongesa ku byuma byaliwanene nabyo ndolome Bob? (Taleni na cikupulo.)

¹⁷ Ndolome Bob wasimpile mwafwa wangwilile cimweja byakulinga simbu kanda bamukwate mu cipatela. Cakulibanga, washakele kuzibisa Yehova kubwaha. Camucibali, watondesesele biyendeka Mbimbiliya na mabulu etu aje anemana ha Mbimbiliya ha ñanda ya kujela kwa maninga na kuyoya. Camucitatu, wakulahelele ngwendi kwononoka Yehova kumunenela bibezikiso bije bikalako myaka yoshe. Netu twasa kutwalelelaho kupwa ba kusimpa nameme tuliwane na byeseko bya kufwa bati.

18. Mwanja wa Mbaluke utulongesa bika ha kukulahela Yehova? (Taleni cikupulo cili ha liputa lyakulibanga.)

¹⁸ Kulaheleni Yehova. Tumoneni mwabezikilile Mbaluke mwafwa ya kukulahela byuma byamulekele Yehova. Nameme ha simbwoyo Baisalele kubalibwaheselele nzita, co lalo te kubesi na bitwa bya kulwisa, Yehova walekele Mbaluke ngwendi akalwe na Kakanana wa lizina lya Sisela uje wapwile ntwama wa maswalale, co lalo maswalale bendi bakele na bitwa byabingi. (Maako 5:8) Kapolofweto wa munakazi Ndembola walekele Mbaluke ngwendi asikumuke mu cana mangana akalwe na Sisela uje wakele na matemba a kupwa 900. Nameme kulwila mu cana na Sisela uje wakele na matemba kwasele kulingisa Sisela ahyane, Mbaluke wononokele. Omwo maswalale ba Baisalele bakele na kusikumuka ha Munkinda wa Tabole, Yehova wanyokesele nyonzi yakama. Matemba a Sisela asakamenene mu mandoba, co Yehova wakwasele Mbaluke ahyane. (Maako 4:1-7, 10, 13-16) Mu ngila imolika, netu Yehova atukwasa kuhyana bukalu bwoshe-bwoshe nga tumukulahela na kukulahela byatuleka kwitila mu munga yendi.—Kwitu 31:6.

19. Mwafwa bika tunapande kutwalelelaho kupwa ba kusimpa?

¹⁹ Omwo tuli na kuyoya muno matangwa a kukotoka, tubaboshe tunapande kutwalelelaho kupwa ba kusimpa. (1 Timo 6:11, 12; 2 Pita 3:17) Ngeci, tubaboshe tutwaleleleho kujeneka kwilukila munima mwafwa ya mapakeso, kutungumuna mu buse-buse, bisinganyeka bya bunu, biñanda bya makuli nambe byuma bije byasa kututanganesa. (Efeso 4:14) Tutwaleleleniho kwimana mbe na kutwalelelaho kwononoka Yehova na kumupangela mu kulongwa. Co lalo tunapande kupwa baka-kuzibisisa. Mu cilongesa cinatako tusimutwiya bitwasa kulilongesa kuli Yehova na Yesu baje bapwa baka-kuzibisisa.