Banu babangi bazibuka ngwabo Yesu bamushukikile mukati ka bikenya babali, co bamutsiilile ha citi ca kuyandesela. (Mateo 27:35-38) Nameme ngoco, banu bamo kubakulahela ngwabo Mbimbiliya yendeka busunga omwo imwesa ngwayo mubila wa Yesu baubwahesele mwamubwa na kuutulika mu mbumbo.—Mako 15:42-46.

Banu bamo baje bakalwisi biñanda bya mu mikanda iwana ije yendeka hali Yesu, kubakulahelele ngwabo munu ibanatsiila ha citi ca kuyandesela bakele na kumutulika mwamubwa mu mbumbo. Muka-mizimbu, Ariel Sabar wasonekele mu magazini ya Smithsonian bikalingisa aba baka-kulwisa basinganyeke ngoco. Wasonekele ngwendi: “Banu baje bakele na bilinga byabibi bakele na kubana kashitiko ka kubashukika ha citi ca kuyandesela. Ngeci, banu bamo ba kulilongesa kubakulahela ngwabo Baloma basele kutabesa ngwabo munu ibanashukika ha citi ca kuyandesela bamutulike mwamubwa mu mbumbo.” Baloma bakele na kutsiya bikenya mu ngila yaibi manene. Bakele na kubashukika ha citi ca kuyandesela na kubasezaho ha simbu yailaha mangana tusitu bakulye mibila yabo. Co bije byasalele ha citi babyumbilile mu mbumbo.

Oloni byuma bya kusañulu bibanashitula bimwesa ngwabyo Bayunda bamo bakele na kubatsiya mu ngila yeka. Mu 1968, bawanene bitsiya bya munalume umo ibatsiile ha simbu yayoyele Yesu hano hasi. Babiwanene mu mbumbo ya naanga imo ya Bayunda kuyehi na Yelusalema. Ebi bitsiya babiwanene mu cikasha ca kutulikila bitsiya. Bawanemo na citsiya ca linsinsinye lyendi. Eci citsiya bacipameyeye ha libaya na mbambo ya masentimita 11.5. Sabar wendekele ngwendi: “Cije citsiya capwile ca Yehochanan. Ngeci, camwesele ngwaco majwi ali mu mikanda iwana ije yendeka hali Yesu aje amwesa ngwawo mubila wa Yesu bautulikile mwamubwa mu mbumbo, apwa a busunga. Linsinsinye lya Yehochanan limwesa ngwalyo kuli munu umo ibatsiile ha simbu yayoyele Yesu hano hasi uje ibatabesele Baloma ngwabo bakatulike cibimbi cendi ku bimbumbo bya Bayunda.”

Citsiya ca linsinsinye lya Yehochanan cili na kulingisa banu bendeke byuma bya kuliseza-seza kutalesa ku ngila ibashukikililemo Yesu ha citi ca kuyandesela. Oloni obu bukaleho bumwesa ngwabo bikenya bamo kubabombilile lika, oloni babatulikile mu mbumbo. Ngeci, Mbimbiliya inendeka busunga muinendeka ngwayo Yesu bamutulikile mu mbumbo. Obu bukaleho bunalitombola nebi biyendeka Mbimbiliya.

Co cuma ca seho manene eci, Yehova wapolofwetele ngwendi Yesu bakamutsinda mu mbumbo ya munalume wa kufuka, co na umo wahi asa kwonowesa majwi a Njambi kulishulisilila.—Isaya 53:9; 55:11.