1. Yehova nakulahesa bika baje bakulahela mu busunga?

 NAMEME Yehova wapwa Ishamatanga yetu na Muka-kwana mashiko na Lyaako, oloni lalo wapwa tate yetu wa cizemo. (Myaso 100:3; Isaya 33:22) Yehova asa kutukonekela nga tutenguluka mu busunga mwafwa washaka kulinga ngoco. (Myaso 86:5) Yehova wendekele kwitila muli kapolofweto Isaya ngwendi: “Nambe bubi bweni bubenga ngengu, oloni bukatoka too ngwe memba.”—Isaya 1:18.

2. Bika bitunapande kulinga mangana tukale mu kwoloka na bakwetu?

² Simbu imo tubaboshe tukabiisa mwafwa kutwapwile ba kulumbunuka. (Yako 3:2) Oloni oku kukulumbununa ngwabo kutwapandele kulikuta busamba na bakwetu. Twasa kulikuta nabo busamba nga tulikonekela umo na mukwabo. (Visi 17:9; 19:11; Mateo 18:21, 22) Nga bakwetu banatubiisila, Yehova ashaka ngwendi tubakonekele. (Kolo 3:13) Tunapande kukonekela bakwetu, mwafwa netu Yehova akatukonekela “mu ngila ya kulitila.”—Isaya 55:7, NWT.

3. Bika bitusimutwiya muno mu cilongesa?

³ Muno mu cilongesa tusimutwiya omwo banu ba kujeneka kulumbunuka, basa kutembwininina Yehova mu kukonekela bakwabo. Bubi muka butunapande kutwala ku bakulunu? Mwafwa bika Yehova ashaka ngwendi tukonekele bakwetu? Co bika bitulilongesa ku bakwetu baka-kukulahela baje banayanda manene mwafwa ya bubi bwa bakwabo?

4. Bika byanapande kulinga muka-Kilistu nga nalingi bubi bwakama? (b) Bika bibakashaka kuzibuka bakulunu nga munu nalingi bubi bwakama?

⁴ Nga kuli umo nalingi bubi bwakama, co bakulunu banapande kuzibuka. Bubi bumo bwakama banabwendeka ku  mukanda wa 1 Kolinte 6:9, 10. Kulinga bubi bwakama kunapu kulinga byuma byabibi manene bije kubilitombola na mashiko a Njambi. Nga muka-Kilistu nalingi bubi bwakama napande kulomba Yehova na kuleka bakulunu ba mu cikungulukilo. (Myaso 32:5; Yako 5:14) Cipangi muka cibakala naco bakulunu? Yehova ikeye lika akakonekela mu kushula, co akalingi ngoco kwitila mu ñombelo ya Munendi. * Oloni Yehova nana bakulunu cipangi ca kumona indi munu nalingi bubi napande kutwalelelaho kukala mu cikungulukilo. Bakalingi ngoco kupangesa bisoneka. (1 Koli 5:12) Cuma cikwabo cikabakwasa kulinga ngoco inapu kutondesesa bikumbululo ku bihula binatako: Kuma ou munu nalingila shakelo obu bubi ndi? Kuma nayongwele cimweja bya kulinga obu bubi ndi? Kuma nelukila-ilukila kulinga obu bubi ha simbu yailaha ndi? Kuma kuli bukaleho bumwesa ngwabo natenguluka na mbunge yendi yoshe ndi? Kuma kuli bukaleho bumwesa ngwabo Yehova namukonekela ndi?—Vili 3:19.

5. Bakulunu bakakwasa bati munu uje nalingi bubi bwakama, co bubwa muka bukatundumo?

⁵ Bakulunu mubakasimutwiya na munu uje nalingi bubi bwakama, bakashaka ngwabo bibangula kulinga bilitombole na cizango ca Njambi. (Mateo 18:18) Kulinga ngoco kukakwasa bati cikungulukilo? Kutundisa munu mu cikungulukilo uje kashaka kutenguluka, kukanyungilila cikungulukilo. (1 Koli 5:6, 7, 11-13; Tito 3:10, 11) Kunasa kumukwasa atenguluke mangana Yehova amukonekele. (Luka 5:32) Bakulunu bakalombela hamo nendi na kulomba Yehova apwe kabusamba kendi lalo.—Yako 5:15.

6. Nga munu natundu mu cikungulukilo, kuma Yehova asa kumukonekela ndi? Lumbununeni.

⁶ Byuma muka byasa kulingiwa nga munu uje nalingi bubi bwakama shendi kutenguluka? Munu wa cifwa oco, bakamutundisa mu cikungulukilo. Nga napokola mashiko a fulumende, co bakulunu kubasa kumunyungilila. Yehova natabesa baka-fulumende kwakula na kwana kashitiko munu woshe woshe uje apokola mashiko a fulumende nameme nga owo munu natenguluka nambe embwe. (Loma 13:4) Oloni mu kwita kwa simbu nga ananguka ngwendi byuma byanalingi byabibi na kutengulula futisi yendi, Yehova asa kumukonekela. (Luka 15:17-24) Nameme nga bubi bwanalingile bwapwile bwakama manene, Yehova anga asa kumukonekela.—2 Mizi 33:9, 12, 13; 1 Tima 1:15.

7. Bika bitwasa kwangula kulinga nga munu umo natubiisila?

⁷ Twabwahelela manene kuzibuka ngwetu keti yetu tunapande kwangwila Yehova munu yanapande kukonekela. Oloni kuli cuma cimo citwasa kwangula. Cuma muka bene oco? Simbu imo, munu umo nasa kutubiisila manene oloni munima atulomba likonekelo. Oloni batico nga katulombo likonekelo? Nameme ngoco, twasa kwangula kukonekela owo munu na kujeneka kumulubalela. Oloni kulinga ngoco kukwapwile kwakwasi maneneni nga byanatubiisila munu binatuzibisa manene kubabala ku mbunge. Kaposhi ka Kukengela ka September 15, 1994 kendekele ngwako: “Kukonekela munu kukulumbununa ngwabo byuma byanalingi byamizibisa kubwaha. Baka-Kilistu mubakakonekela bakwabo bakamwesa ngwabo banakulahela Yehova, co bakaseze byuma byoshe mu maboko endi. Yehova wapwa lyaako wa kulitila, co  tunapande kukulahela ngwetu akabwahesa byuma byoshe ha simbu inapande.” Mwafwa bika Yehova ashaka ngwendi tukonekele bakwetu, na kuseza byuma byoshe mu maboko endi?

8. Bika twendekela ngwetu nga tukonekela bakwetu tumwesa ngwetu tuli na mbunge ya kukandelela?

⁸ Nga tukonekela bakwetu, co tumwesa ngwetu tuli na mbunge ya kukandelela. Mu cisimo cimo, Yesu wesekesele Yehova kuli mwene uje wakonekelele ngamba yendi uje wakele na cikoloti cije kasele kufweta. Oloni uje ngamba wonowele kukonekela ngamba uje wamukolotelele bimbongo byabindende. (Mateo 18:23-35) Eci cisimo ca Yesu citulongesa bika? Kukandelela ku ngozi yanatumwesa Yehova kutushongangeya tukonekele bakwetu. (Myaso 103:9) Kaposhi kamo ka kunima kendekele ngwako: “Nameme tukonekele bakwetu bisimbu byabingi, oloni Njambi ali na kutumwesa manene ngozi omwo ali na kutukonekela kwitila mu ñombelo ya Munendi Yesu.”

9. Yehova walekesele Yombi alinge bika? (Mateo 6:14, 15)

⁹ Nga tukonekela bakwetu, co Yehova nendi atukonekela. Yehova akamwesa ngozi kuli baje bamwesa bakwabo ngozi. (Mateo 5:7; Yako 2:13) Yesu wamwesele ngoco mwalekele bandongesi bendi mwakulombelela. (Tandeni Mateo 6:14, 15.) Co Yehova nendi wamwesele ngoco mu majwi alekele ngamba yendi Yombi. Ou munalume wa kulongwa wazibile manene kubabala mwafwa ya majwi endekele Elifaze, Mbilendande na Zofale. Yehova walekele Yombi ngwendi abalombeleleko. Mwalingile ngoco, Yehova wamubezikisile.—Yombi 42:8-10.

10. Bika twendekela ngwetu kukala na nkulundundu kwasa kutukobelesa mu bukalu? (Efeso 4:31, 32)

¹⁰ Kukala na nkulundundu kwasa kutukobelesa mu bukalu. Nkulundundu yapwa ngwe citele ca kulema, mukemwo Yehova ashaka ngwendi tukonekele bakwetu. (Tandeni Efeso 4:31, 32.) Mukemwo atushongangeya ngwendi twecele kukala na butenu na matoto. (Myaso 37:8) Kulinga ngoco kutukwasa. Kutulika nkulundundu kwasa kutunenela bukalu ku mubila na mu bisinganyeka. (Visi 14:30) Kukala na nkulundundu kukobelesa yetu mu bukalu keti munu uje natubiisila. Cakumwenako, nga tunwa bumbanda buje butsiya mwafwa ya munu uje natulubalesa, yetu tutsa keti uje munu natulubalesa. Ngeci, kukonekela bakwetu kutukwasa. (Visi 11:17) Tupwa ba kushubuluka, co tutwalelelaho kupangela Yehova mu kubwahelela.

11. Mbimbiliya yendeka bika ha Kwilwisila bubi? (Loma 12:19-21)

¹¹ Yehova ikeye napande kwilwisila bubi. Yehova katwanene lisesa lya kwana kashitiko munu uje atubiisila. (Tandeni Loma 12:19-21.) Kutwapwile ba kulumbunuka, ngeci kutwasa kwakula mwamubwa ngwe mwakakwila Njambi. (Heve 4:13) Simbu imo tukakula kwesekesa nomu mutuli na kulizibila, co kulinga ngoco kukatulingisa tujeneke kwakula mwamubwa. Yehova wahwimininine Yakomba asoneke ngwendi: ‘Omwo butenu bwa munu kubwasa kunena busunga bwa Njambi.’ (Yako 1:20) Tunapande kwanuka ngwetu Yehova akalinga byuma mu ngila ije inapande, co akakula munu uje namibiisila mu ngila ije inapande.

12. Twasa kumwesa bati ngwetu twakulahela ngwetu Yehova akakula mu busunga?

¹² Kukonekela bakwetu kumwesa ngwabo  twakulahela ngwetu Yehova wapwa muka-kusompa mu busunga. Nga tuseza byuma mu maboko a Yehova tumwesa ngwetu akabwaesa byuma byoshe bije bineja mwafwa ya bubi. Mu kaye kakaha kanatukulahesa Yehova, byuma byoshe bikatuzibisa kubabala ku mbunge “bikahwa, co bakabibala.” (Isaya 65:17) Oloni nga munu umo nalingi byuma bimo bije binatuzibisa kubabala ku mbunge, kuma twasa kumu konekela na kwecela kumulubalela ndi? Tusimutwiyeni ha byuma bimo binakwasa bamo bakulahele ngoco.

13-14. Muzimbu wa Tony na José wamilongesa bika ha kukonekela?

¹³ Bandolome na bandokazi babangi banalyangwilile kukonekela bakwabo nameme banababiisilile manene. Bubwa muka bunatundu mu kulinga ngoco?

¹⁴ Simbu kanda alilongese busunga, Tony * uje wakala ku Philippines wanangukile ngwendi munalume umo wa lizina lya José ikeye watsiile yayendi. Ha simbu oyo, Tony wapwile wa kukenyuka manene co washakele kwilwisila bubi. José bamukutile na kumwaka mu kamenga mwafwa ya mulonga walingile. José mwatundile mu kamenga, Tony walisingile ngwendi alinga mwoshe mwasela mangana amuwane na kumutsiya. Walandele na buta bwa kutsiisa José. Oloni Tony washangumukile kulilongesa Mbimbiliya na Bakaleho ba Yehova. Wendekele ngwendi: “Munjakele na kulilongesa, njanangukile ngwange njapandele kwecela futisi yange na kwecela bilinga byabibi hamo lika na matoto.” Mu kwita kwa simbu Tony bamumbwitikile co wapwile mukulunu mu cikungulukilo. Twakulahela ngwetu Tony wakasamene manene mwanangukile ngwendi José nendi walilongesele busunga na kupwa Mukaleho. Tony na José mubaliwanene, Tony walekesele José ngwendi namukonekela, co balibumbateyeye. Tony ngwendi kukonekela kwamulingisile apwe wa kubwahelela manene. Cili bene, Yehova wabezikisile Tony ha kukala na mbunge ya kukonekela.

15-16. Bukalu bwaliwanene nabwo Peter na Sue bwamilongesa bika ha kukonekela?

 ¹⁵ Mu 1985, Peter na Sue mubakele mu biwano ku Njubo ya Bumwene kwatubikile mbomba. Kuli munalume umo watele mbomba mu Njubo ya Bumwene. Ije mbomba yabulumwine manene Sue, co yamulingisile ajeneke kumona na kuziba, co lalo yamulingisile ajeneke kuziba bweko. Ha bisimbu byabingi Peter na Sue bakele na kulihula ngwabo ‘iya bene owo walingile cuma cacibi ngeci?’ Uje munalume wakele ije mbomba mu Njibo ya Bumwene bamukwatele na kumwaka mu kamenga, co bamulekele ngwabo akalamo mu kuyoya kwendi kwoshe. Ou munalume kapwile Mukaleho wa Yehova. Peter na Sue mubabehwile indi banakonekela uje munalume bakumbulwile ngwabo: “Yehova natulongesa ngwendi kukala na likitikiti ku mbunge, kwasa kutunenela bukalu ku mubila na mu bisinganyeka. Munima lika ya buje bukalu, twalombele Yehova mangana atukwase kujeneka kukala na likitikiti ku mbunge na kutukwasa mangana tukonekele uje munalume na kutukwasa tukale mu kwoloka.”

¹⁶ Kuma Peter na Sue kwabapwililile kwakwasi kukonekela uje munalume ndi? Embwe. Batwaleleleleho kwendeka ngwabo: “Bisimbu bimo Sue mwakabinji mwafwa ya buje bukalu, tukalubala, oloni kutwesi kulubala simbu yailaha mwafwa kutwesi kutwalelelaho kusinganyeka ha byuma bije byalingiwile. Kwendeka lika busunga, nga uje munalume apwa Mukaleho wa Yehova twasa kumutambula mwamubwa. Obu bukalu bwatumwesa ngwabo kupangesa binangulo bya mu Mbimbiliya kutukwasa tupwe ba kushubuluka. Co lalo kuzibuka ngwabo Yehova ololo amanesa bukalu bwoshe kukatuzembeleka manene.”

17. Byuma bwaliwanene nabo Myra byamilongesa bika ha kukonekela?

¹⁷ Myra walilongesele busunga te nashomboka laja oku ali na bana babali, oloni munalume wendi wabyanene kulilongesa  busunga. Mu kwita kwa simbu, walingile bukoi, co wasezele naanga. Myra ngwendi: “Munalume wange mwasezele naanga, njalizibile ngwe mubakalizibila banu babangi nga munu ibazema abalinga mwamubi. Njalikomokelele, njazibile busiwa, njalyanene mulonga, co lalo njalubalele mwafwa kunjakulahelele ngwange cili bene binalingiwa.” Nameme bulo bwatsile, watwaleleleleho kuziba kubabala ku mbunge mwafwa ya byuma byabibi byamulingile munalume wendi. Myra ngwendi: “Njatwaleleleleho kuliziba ngoco ha bingonde byabingi, co njanangukile ngwange oku kwakele na kuzeyesa busamba bwange na Yehova na bakwetu.” Ha simbu ino Myra ngwendi necela kulubalela munalume wendi nambe kumusinganyekela byuma byabibi. Nakulahela ngwendi tangwa akalilongesa busunga na kulikuta busamba na Yehova. Ha simbu ino Myra naka lika mbunge ku bibezikiso byanabandamena kukalikuwa kulutwe. Nalongesa bana bendi babali busunga na kubakwasa balikute busamba na Yehova. Ha simbu ino Myra ali na kupangela Yehova mu kubwahelela hamo lika na bana bendi na binaanga byabo.

18. Twakulahela ngwetu Yehova uje wapwa lyaako wamubwa akalinga bika?

¹⁸ Twabwahelela manene kuzibuka ngwetu cipangi ca kwakula keti cetu. Yehova wapwa lyaako wakama, ikeye babenya eci cipangi. (Loma 14:10-12) Twakulahela na bimbunge byetu ngwetu simbu yoshe Yehova akula mu ngila yaibwa. (Kusha 18:25; 1 Vimye 8:32) Kakalingi byuma byabibi.

19. Bika byakalinga Yehova uje wapwa lyaako wa kulumbunuka?

¹⁹ Twabandamena simbu ije Yehova akamanesa bubi bwoshe buje bunaija mwafwa ya kujeneka kulumbunuka kwa banu. Ha simbu ije kukukakala byuma bikatuzibisa kubabala ku mbunge nambe ku mubila. (Myaso 72:12-14; Kujo 21:3, 4) Kutukabyanuka nambe kabundondo. Ha simbu ino tuli na kukandelela kuli Yehova ha kutwana cashu ca kukonekela ngwe mwakalingila ikeye.