1. Majwi muka endekele Mwene Solomoni ku mukanda wa Muka-kwambulula 7:20?

 MWENE Solomoni wendekele ngwendi: “Kukwesi umo hano hasi muka kulinga bya busunga simbu yoshe uje kesi kulinga bubi.” (Kwambu 7:20) Awa majwi apwa a busunga mwafwa tubaboshe twapwa baka-bubi. (1 Yowa 1:8) Ngeci, tukatondo ngwetu Njambi atukonekele, co lalo tukatondo ngwetu bakwetu batukonekele.

2. Tukalizibi bati nga kabusamba ketu natukonekela kutundilila kwisa ya mbunge?

² Hamo mwanuka simbu imwalingile byuma bije byazibisile kabusamba keni wakama kubabala ku mbunge. Mwashakele ngweni busamba bweni nendi butwaleleleho. Ngeci, mwalikehesele na kulomba likonekelo. Mwalizibile bati kabusamba keni mwamikonekelele na mbunge yendi yoshe? Twakulahela ngwetu mwalizibile mwamubwa, co mwabwahelelele.

3. Bika bitusimutwiya muno mu cilongesa?

³ Tushaka ngwetu Yehova apwe kabusamba ketu wakama, oloni simbu imo tunasa kwendeka nambe kulinga byuma bije bimuzibisa kubabala ku mbunge. Oloni bika bitulingisa tukulahele ngwetu Yehova nalibwahesela kutukonekela? Bika twendekela ngwetu mwakakonekela Yehova kwaliseze nomu mutukakonekela yetu? Co Njambi akakonekela banu ba cifwa muka?

4. Bika bitulingisa tukulahele ngwetu Yehova nalibwahesela kukonekela?

⁴ Lijwi lya Njambi lyatukulahesa ngwalyo Yehova nalibwahesela  kutukonekela. Yehova wapangesele kangelo mu kuleka Mosesa bifwa byendi. Wendekele ngwendi: “Yange Kalunga, njapwa Njambi uje washula na kutetela na mema ku mbunge, uje kesi kulubala bwasi, muka-kulongwa na muka-kumwesa cizemo cije kucesi kutenguluka. Yange njimwesa cizemo cije kucesi kutenguluka ku makulukazi a banu, na kubasambesa ku milonga yabo na ku kupenga-penga kwabo, na ku bubi bwabo.” (Kutu 34:6, 7) Yehova wapwa Njambi wa ngozi uje nalibwahesela kukonekela muka-bubi uje atenguluka.—Nehe 9:17; Myaso 86:15.

5. Kwesekesa na mukanda wa Myaso 103:13, 14, byuma byazibuka Yehova ha banu byamushongangeya alinge bika?

⁵ Ha kupwa Ishamatanga yetu, Yehova atuzibuka mwamubwa. Kukomokesa manene kuzibuka ngwetu Yehova azibuka mwamubwa munu na munu ali hano hasi. (Myaso 139:15-17) Azibuka ngwendi kutwalumbunukile mwafwa ya bubi butwatambwile ku bisemi betu. Azibuka na byuma byoshe binalingiwa mu buyoye bwetu. Byuma byazibuka Yehova ha banu byamushongangeya alinge bika? Byamulingisa atuzibile ngozi.—Myaso 78:39; tandeni Myaso 103:13, 14.

6. Bika byanalingi Yehova mangana amwese ngwendi nalibwahesela kukonekela?

⁶ Yehova nalingiko byuma bimo bije bimwesa ngwabyo nalibwahesela kutukonekela. Azibuka ngwendi byuma byalingile Adama bikebyo byatulingisa tupwe baka-bubi, co lalo bikebyo bili na kulingisa banu batse. (Loma 5:12) Byahi bitwasa kulinga mangana tulinyungilile ku bubi na ku kutsa. (Myaso 49:7-9) Oloni Njambi yetu uje watuzema, watuzibilile ngozi. Ngeci, walingileko bimo mangana atupatule ku bubi. Walingile bika? Mukanda wa Yowano 3:16 umwesa ngwawo Yehova watumine Munendi umo lika mangana akututsile. (Mateo 20:28; Loma 5:19) Yesu watutsililile mangana baje bakulahela kuli ikeye bapatuke ku bubi. (Heve 2:9) Yehova wazibile manene kubabala ku mbunge mwamwene Munendi ayanda na kumutsiya ngwe cikenya. Oku kumwesa ngwabo ngwe Yehova kashakele kutukonekela, ngwe katumine Munendi mangana akututsile.

7. Banu muka bamo babanendeka mu Mbimbiliya bakonekelele Yehova na mbunge yendi yoshe?

 ⁷ Mbimbiliya inendeka banu babangi baje bakonekelele Yehova na mbunge yendi yoshe. (Efeso 4:32) Beya bamwanukako? Hamo muli na kwanuka Mwene Manase. Ou munalume walingile byuma byabibi manene ku mesho a Yehova. Walemesele binjambi ba makuli na kushongangeya bakwabo balinge ngoco. Wakombelelele bana bendi ku binjambi ba makuli. Cuma cacibi manene calingile capwile kutwala kamponya wa kushonga mu tembele ya kujela ya Yehova. Mbimbiliya inendeka hali ou mwene ngwayo: “Walingile bubi bwakama manene ku mesho a Shukulu Kalunga, co washangumwine bukalu bwendi.” (2 Mizi 33:2-7) Oloni omwo Manase watengulukile kutundilila kwisi ya mbunge yendi, Yehova wamukonekelele. Njambi wamutabesele kupwa mwene lalo. (2 Mizi 33:12, 13) Indi hamo muli na kwanuka Mwene Ndabiti, uje walingile bubi bwakama ku mesho a Yehova. Walingile bupangala na munakazi wa munu na kutsiya munalume wendi. Oloni omwo Ndabiti walitabelele bubi bwendi na kutenguluka na mbunge yendi yoshe, Yehova wamukonekelele. (2 Samwe 12:9, 10, 13, 14) Ebi byakumwenako, bimwesa mwamubwa ngwabyo Yehova nalibwahesela kukonekela. Co lalo ngwe mutumwena mu biñanda bitusimutwiya, Yehova akakonekela mu ngila ya kulitila.

8. Kupwa lyaako wa kulitila kunalingisa bati Yehova apwe muka-kukonekela?

⁸ Yehova wapwa “Muka-kusompa hano hasi hoshe.” (Kusha 18:25) Lyaako wamubwa napande kuzibuka mwamubwa mashiko. Yehova wapwa lyaako wetu wamubwa mwafwa kapwile lika lyaako, oloni ikeye lalo Muka-kutwana mashiko. Yehova ikeye lika azibuka mwamubwa byuma byabibwa nebi byabibi. (Isaya 33:22) Cuma muka cikwabo canapande kuzibuka lyaako wamubwa? Napande kuzibuka byuma byoshe byalibungila mu ñanda simbu kanda akule. Ngeci, Yehova wapwa lyaako wa kulitila mwafwa azibuka byuma byoshe.

9. Byuma muka byakazibuka Yehova simbu kanda akonekele munu nambe kujeneka kulinga ngoco?

⁹ Yehova kalifwile na lyaako wa banu mwafwa ikeye simbu yoshe akazibuka byuma byalibungila mu ñanda. (Kusha 18:20, 21; Myaso 90:8) Ikeye akamono byuma bije kubasa kumona banu na kuziba. Azibuka byuma bikalingisa banu balinge byuma bimo. Banu bakalingi byuma mwafwa ya bifwa bibanatambula ku bisemi babo, byuma bibanalilongesa, bukangule bwabo na ku mutambela kubanakolela. Kutundaho, Yehova akamono bili mu mbunge. Akazibuka byuma bikalingisa munu alinge byuma bimo. Na bimo byahi kasa kumona Yehova. (Heve 4:13) Ngeci, Yehova akakonekela munu mwafwa akazibuka byoshe byalibungila mu ñanda.

10. Bika twendekela ngwetu Yehova akakula mu ngila yaibwa simbu yoshe? (Kwituluka mu Mashiko 32:4)

¹⁰ Yehova akakula mu ngila yaibwa. Kakele na kaangu. Yehova kesi kwakula munu mwafwa ya bubwa bwa citalamo cendi, kufuka, kutsimana nambe mwafwa ya cashu cali naco. (1 Samwe 16:7; Yako 2:1-4) Wahi asa kusindiya Yehova kulinga byuma bimo nambe kumwana lizika-kanwa. (2 Mizi 19:7) Kesi kwakula munu kwesekesa nomu mwali na kulizibila. (Kutu 34:7) Yehova wapwa lyaako wa kulitila mwafwa azibuka byuma byoshe, co akamono byuma byoshe.—Tandeni Kwituluka mu Mashiko 32:4.

11. Mwafwa bika twendeka ngwetu Yehova akakonekela mu ngila ije inaliseze nomu mubakakonekela banu?

 ¹¹ Banu baje basonekele Bisoneka bya Cihebelu banangukile ngwabo Yehova akakonekela mu ngila ya kulitila. Simbu imo bapangesele lijwi lya Cihebelu lije limwesa Njambi mwakakonekela baka-bubi. “Eli lijwi kulilumbununa mubakalikonekela banu umo na mukwabo.” Yehova ikeye lika asa kukonekela munu mu kushula.

12-13. (a) Bibezikiso muka byakalikuwu munu nga Yehova namukonekela? (b) Yehova akakonekela munu simbu ya kupwa hali?

¹² Nga tukulahela na mbunge yetu yoshe ngwetu Yehova natukonekela, co tupwa ba kushubuluka na kukala na citaku-taku cacibwa. “Yehova” lika ikeye asa kutukonekela mu ngila ei. (Vili 3:19, NWT) Yehova mwakatukonekela, akatutabesa tulikute busamba nendi lalo, co akatumono lika ngwe kutwamubihisilile.

¹³ Nga Yehova natukonekela, kakatwana lalo kashitiko mwafwa ya bubi bwanakonekela. (Isaya 43:25; Njele 31:34) ‘Ngwe mubyalyangunuka ngangela na kangombe-kayambi, mukemwo mwakashondolwesela Yehova bubi bwetu’ nga natukonekela. * (Myaso 103:12) Kusinganyekesesa mwakatukonekela Yehova, kukatulingisa tukandelele manene kuli ikeye na kumusingimika. (Myaso 130:4) Oloni beya bakakonekela Yehova?

14. Byuma muka bitunalilongesa bije bikalingisa Yehova akonekele munu nambe kujeneka kulinga ngoco?

¹⁴ Ngwe mutunalilongesela, Yehova mwakakonekela munu, kesi kutala ha bukama nambe bundende bwa mulonga wanalingi. Tunalilongesa lalo ngwetu Yehova atuzibuka mwamubwa ha kupwa Ishamatanga, co lalo ikeye Muka-kwana mashiko na Lyaako, ngeci akatukonekela mu ngila ya kulitila. Byuma muka byakasinganyeka Yehova simbu kanda akonekele munu?

15. Kwesekesa na mukanda wa Luka 12:47, 48, cuma muka cakasinganyeka Yehova simbu kanda akonekele munu?

¹⁵ Cuma cimo cakalingi Yehova cinapu kumona indi munu uje nalingi bubi nazibuka  ngwendi byuma byanalingi binapu byabibi. Ku mukanda wa Luka 12:47, 48 (Tandeni.) Yesu wamwesele ngwendi ei ñanda inapu ya busunga. Nga munu alingila shakelo bubi oku azibuka na mbunge yendi yoshe ngwendi abihisila Yehova, co alinga bubi bwakama manene. Yehova nasa kwangula kujeneka kukonekela ou munu. (Mako 3:29; Yowa 9:41) Oloni bisimbu bimo tukazibuka ngwetu byuma bitulinga byabibi. Kuma Yehova asa kutukonekela ndi? Eyo, mwafwa kuli cuma cikwabo cakasinganyeka Yehova simbu kanda akonekele munu.

16. Kutenguluka kulumbununa bika? Mwafwa bika munu napande kutenguluka mangana Yehova amukonekele?

¹⁶ Kutundaho, Yehova akashaka kumona indi munu uje nalingi bubi natenguluka mu busunga. Kutenguluka kulumbununa bika? Kutenguluka kulumbununa “kutengulula bisinganyeka byetu.” Kunambateselela na kuliziba kubihya ku mbunge mwafwa ya byuma byabibi bitunalingi nambe mwafwa ya kwonowa kulinga byuma byabibwa. Munu uje natenguluka kesi kuliziba lika bubi mwafwa ya byuma byabibi byanalingi, oloni akalizibi bubi mwafwa ya kunanguka ngwendi kwecelela busamba bwendi na Yehova buzeye, kukekwo kunamulingisa alinge bubi. Anukeni ngweni Mwene Manase na Mwene Ndabiti, boshe balingile bubi bwakama, oloni Yehova wabakonekelele mwafwa boshe batengulukile mu busunga. (1 Vimye 14:8) Yehova akakonekela lika banu baje bamona ngwendi banatenguluka mu busunga. Oloni kutwapandele lika kuliziba kubabala ku mbunge mwafwa ya byuma byabibi bitunalingi. Tunapande kulingako bimo. * Kuli cuma cikwabo canapande kulinga munu uje nalingi bubi mangana Yehova amukonekele.

17. Mwafwa bika tunapande kwecela bilinga byetu byabibi? (Isaya 55:7)

¹⁷ Cuma cikwabo ca seho canapande kulinga munu mangana Yehova amukonekele cinapu kwecela bilinga byendi byabibi na kushangumuka kulinga byabibwa. (Tandeni Isaya 55:7.) Napande kutengulula bisinganyeka  byendi mangana Yehova amutwamenene. (Loma 12:2; Efeso 4:23) Napande kwecela bisinganyeka byendi na bilinga byendi byabibi.(Kolo 3:7-10) Yehova asa kutukonekela nga tumwesa likulahelo mu ñombelo ya Yesu. Yehova asa kutukonekela nga tweseka mutwasela mwoshe kwecela bilinga byetu byabibi.—1 Yowa 1:7.

18. Kwesekesa nebi bitunalilongesa, bika twendekela ngwetu Yehova akakonekela mu ngila ya kulitila?

¹⁸ Tucitulukeni mu byuma bitunasimutwiya. Yehova ikeye lika akakonekela mu ngila ya kulitila. Bika twendekela ngoco? Cakulibanga, simbu yoshe nalibwahesela kukonekela. Camucibali, atuzibuka mwamubwa. Azibuka mwamubwa mutwafwila, co asa kuzibuka indi tunatenguluka mu busunga. Camucitatu, akatukonekela na mbunge yendi yoshe, co kesi kwanuka bubi bwetu lalo. Oku kukatulingisa tulikute nendi busamba lalo, na kukala na citaku-taku ca kujela.

19. Mwafwa bika tunapande kupwa ba kubwahelela nameme tukabihisa ha bisimbu byabingi mwafwa ya kujeneka kulumbunuka?

¹⁹ Ha kupwa banu ba kujeneka kulumbunuka, tukelukila-ilukila kulinga bubi. Oloni majwi ali mu libulu lya Insight on the Scriptures, Volume 2, liputa 771, asa kutuzembeleka. Eli libulu ngwalyo: “Yehova kesi kubandamena ngwendi bangamba bendi balinge byuma byabibwa simbu yoshe, mwafwa azibuka ngwendi kubapwile ba kulumbunuka mwafwa ya bubi bubatambwile kuli Adama. (Myaso 103:8-14; 130:3) Nga beseka mubasela mwoshe kuyoya mu kulitombola na cizango ca Njambi, co banapande kupwa ba kubwahelela. (Fili 4:4-6; 1 Yowa 3:19-22).” Awa majwi atakamesa manene.

20. Bika bitukasimutwiya mu cilongesa cinatako?

²⁰ Twabwahelela manene ha kuzibuka ngwetu Yehova nalibwahesela kutukonekela nga tutenguluka mu busunga. Oloni twasa kutembwinina bati Yehova uje akakonekela na mbunge yendi yoshe? Kukonekela kwetu kunalifwila hali noku kwa Yehova, co kunalisezela hali? Mwafwa bika kunapu kwa seho kuzibuka hakunalisezela? Cilongesa cinatako cikakumbulula ebi bihula.