Muzimbu Wa Mu Kuyoya
“Njashakele Kupangela Yehova”
TWASALESELE cibunga citwendelele cije cakala kuyehi na limbo lya Granbori mukati ka shwata ya Suriname. Twakobelele mu bwato bwa kushonga mangana tujabuke ndonga ya Tapanahoni. Kutundoho, mutwaketele hakele na kushatuka manene mema, tubikungo tuje tukakwasa likina lya ku bwato lipange mwamubwa, twangungwile ku limanya. Bwasi-bwasi bwato bwabombelele, co tubaboshe twajabamene mu mema. Njazibile manene lyoba. Nameme njendele mangenzi amangi kupangesa bwato mu njapwile kanyungi wa kuzenguluka, oloni kunjazibukile kulapa.
Simbu kanda njendeke byabingi, maneni njimileke munjashangumukilile cipangi ca simbu yoshe.
Njasemukile mu 1942 ha liñanda lyalibwa lya Caribbean ku Curaçao. Batate bapwile ba ku Suriname, oloni bajalukilile ku liñanda mwafwa ya bipangi. Babambwitikile te kanda njisemuke, co bapwile bamo ba Bakaleho ba Yehova bakulibanga mu Curaçao. a Bakele na kulilongesa netu Mbimbiliya calumingo na calumingo nameme simbu imo kutwashakele kulilongesa. Munjakele na myaka 14, twajalukilile ku Suriname mwafwa batate bashakele kukanyunga baina baje bakulubalele.
BABUSAMBA BABABWA BANJIKWASELE
Ku Suriname njakalikutile busamba na bandolome na bandokazi baje bakele na kupangela Yehova na ntwima. Bapwile bakulunu kuli yange, co bapwile bapainiya ba simbu yoshe. Mubakele na kwendeka byuma bibaliwanene nabyo mu cipangi ca kwambulula, bakele na kusholoka kubwahelela. Munima ya biwano twakele na kusimutwiya ha biñanda bimo bya mu Mbimbiliya. Simbu imo twakele na kulinga ngoco oku tuyongola bingongonosi. Aba babusamba banjikwasele njinanguke byuma binjapandele kulinga mu kuyoya; Njashakele kupangela Yehova. Ngeci munjakele na myaka 16 banjimbwitikile, co munjakele na myaka 18 njashangumukile cipangi ca bupainiya bwa simbu yoshe.
NJALILONGESELE BYUMA BYA SEHO MANENE
Munjakele na kulinga bupainiya mu Paramaribo
Njalilongesele byabingi mu cipangi ca bupainiya bije binanjikwasa mu cipangi ca simbu yoshe. Cakulibanga, njalilongesele ngwange kwapwa kwa seho kulongesa bakwetu bipangi. Munjashangumukile cipangi ca bupainiya, kamishinali wa lizina lya Willem van Seijl washangumukile ku njilongesa bipangi. Wanjilongesele mwakulingila bipangi bya kuliseza-seza bya mu cikungulukilo. Ha simbu ije kunjazibukile ngwange byuma byakele na kunjilongesa binjikwasa manene. Mwaka wateleko banjangwile kupwa painiya wa kulitila, co njashangumukile kukwasa bibunga bya bandolome na bandokazi bakele mu bishwata bya ku Suriname baje bakele kulako na bikungulukilo. Byuma byanjilongesele ndolome Willem na bakwabo byanjikwasele manene. Kushwa bene haje, njili na kutembwinina myanja yabo mu kulongesa bakwetu bipangi.
Camucibali, njalilongesele kwasiwisa buyoye bwange na kunoneka mwamubwa byuma. Kumashangumukilo a ngonde na ngonde, nange na mukwetu itwakele na kupanga nendi cipangi ca bupainiya bwa kulitila, twakele na kunonekela cimweja byakulya na byuma bikwabo bitupangesa mu byalumingo byatako. Co umo wetu aya ku mbongi na kulanda bije byuma. Twakele na kupangesa mwamubwa bimbongo bibakele na kutwana ha ngonde na ngonde na kulanda byuma bitulikwasesa mu ngonde yoshe. Oloni byuma mubyakele na kutuhwila, banu ba kuje kutwakele na kupangela bakele na kutukwasa. Kulilongesa kwasiwisa buyoye na kunoneka mwamubwa byuma oku njicili mwanike, kwanjikwasa njake manene mbunge ku kupangela Yehova mu buyoye bwange bwoshe.
Camucitatu, njalilongesa ngwange kulongesa banu mu ndaka yabo kwapwa kwa seho manene. Njazibukile lika ndaka ya Dutch, Ingilishi, Papiamento, na Sranantongo (Ije ibatumbula lalo ngwabo Sranan), mwafwa bikebyo bindaka bibakele na kwendeka manene mu Suriname. Oloni njanangukile ngwange banu bakele na kutambula mwamubwa muzimbu waubwa mutwakele na kwambulula mu ndaka yabo. Kwanjikaluwilile kulilongesa bindaka bimo byakufwa ngwe Saramaccan mwafwa majwi amo atondeka kuwendeka mu kutambeka amoco embwe. Oloni kulilongesa bindaka kunanjikwasa manene. Ha myaka ineti, njinalongesa banu babangi busunga mwafwa ya kwendeka ndaka yabo.
Munjakele na kulilongesa ndaka, simbu imo njakele na kulimbenja. Cakumwenako, simbu imo njashakele kwihula munu injakele na kulilongesa nendi Mbimbiliya, uje wakele na kwendeka ndaka ya Saramaccan mwakele na kulizibila mwafwa wakele na kubinja mwimo. Oloni binjamwihwile byalumbunwine ngwabo ali na cikute. Eci cihula camuzibisile shwama. Nameme njakele na kulimbenja, kunjazeyele oloni njalingile mwoshe munjaselele mangana njendeke ndaka ya banu banjakele na kwambulwila.
BANJANENE BIPANGI BIKWABO
Mu 1970 banjangwile kupwa kanyungi wa kuzenguluka. Mu mwaka ou bene, njamwesele bandolome na bandokazi ba mu bibunga bya kulako vidio ya “Visiting the World Headquarters of Jehovah’s Witnesses.” Mutwakele na kubendela twakele na kujabuka ndonga kupangesa bwato bwakama bwa kushonga. Omu mu bwato twakele na kwambatelamo jenireta, tanki ya mazi, bindeya na likina lya kupangesa ku kuyongola mavidio. Mutwakele na kweta, twakele na kutwala ebi byuma byoshe ku mutambela kutukayongwela mavidio. Oloni njakele na kuziba manene kubwaha munjakele na kumona omwo banu bomu mu bitingitingi bazemenene aje mavidio. Kukwasa banu balilongese bya Yehova na munga yendi na kubamona balikuta busamba nendi kwanjizibisile manene kubwaha.
KUKOBELA MU BULO
Nange na Ethel twalyambatele mu September 1971
Nameme kupwa muzike kwanjikwasele njipangele mwamubwa Yehova, oloni njashakele kukobela mu bulo. Ngeci njashangumukile kulombela kuli Yehova mangana anjikwase kuwana munakazi uje alyana kupangela hamo nange cipangi ca simbu yoshe. Munima ya mwaka umo njashangumukile kulitanekeya na ndokazi Ethel uje wapwile painiya wa kulitila, co lalo wakele na sipilitu ya kulyana. Kushwa ku bwanike, Ethel wazemene manene kutanda mizimbu ya Paulu, co washakele kulyana mu cipangi ca simbu yoshe mangana amutembwinine. Twalyambatele mu September 1971, co twashangumukile kupangela hamo cipangi ca kuzenguluka.
Ethel kakolelele mu naanga ya kufuka, ngeci kukwamukaluwilile kupanga cipangi ca kuzenguluka nameme eci cipangi twakele na kucipangela mu bitingitingi bya mu bishwata. Cakumwenako, mutwakele na kwendela bikungulukilo bya mu shwata manene, kutwakele na kwambata byuma byabingi. Twakele na kukushila bizalo na kutanena mu bindonga. Twezililile kulya byakulya byoshe-byoshe bibatujumbwile. Co simbu imo twakele na kulya byakulya bibatumbula ngwabo iguanas, piranhas nambe byakulya byoshe-byoshe bya mu ndonga na mu shwata. Simbu imo twakele na kulila ha maputa a makonde nga kukwesi malonga. Co simbu imo twakele na kupangesa minye nga kukwesi binguto byakulisa. Nange na Ethel mutwalyanene kupangela hamo cipangi ca simbu yoshe, bulo bwetu bwakanyamene ngwe mukole wakuzenga mutatu. (Kwambu 4:12) Kutukebala byuma bitunalikuu.
Litangwa limo mutwakele na kutunda ku cikungulukilo ca mu shwata, hakeho hatwaliwanene na bukalu bunjinendeka kumaputukilo aino ñanda. Bwato bwetu mubwetele haje hakele na kushatuka manene mema, bwabombelele oloni bwasi-bwasi bwatufukile. Kubezika twazalele bizalo bije bikwasa munu keti abombele. Oloni bwato bwetu bashulile mema. Ngeci twajukwilile byakulya byakele mu bindeho mu ndonga, co twapangesele bije bindeho mu kutundisa mema aje akele mu bwato.
Kukwakele byakulya byasaleleko, ngeci twashangumukile kulobela oku tuli na kutwalelelaho na bungenzi bwetu. Oloni kutwakwatele isi nambe umo. Ngeci twalombele kuli Yehova mangana atukwase kuwana byakulya byolyo litangwa. Munima ya kulombela, ndolome umo washelele kalobo kendi mu ndonga, co wakwatele isi umo wakama uje itwalile buje butsiki, co tubaboshe tubatanu twakutile.
KUPANGA CIPANGI CA KUZENGULUKA NA MUNAKAZI NA BANA
Munima ya kupanga myaka itanu hamolika, twatambwile bibezikiso bije kutwabandamenene. Ethel wakele na cikute. Njabwahelelele, oloni kunjazibukile mubikafwila byuma kulutwe. Ethel nange twashakele manene kupanga mu cipangi ca simbu yoshe. Mu 1976, munetu wa ntwatwa Ethniël wasemukile. Munima ya myaka ibali na hafu, munetu wamucibali Giovanni wasemukile.
Njili ku cimbwitiko ku ndonga ya Tapanahoni ije ili kuyehi na Godo Holo ku Eastern Suriname—1983
Ofisi ya munango yanjitabesele kutwalelelaho na cipangi ca kuzenguluka oku tulela bana betu mwafwa mu Suriname mwakele bujene ha simbu ije. Banjanene kupangela mu citingitingi muje mwakele bikungulukilo byabindondo mwafwa bana betu te kanda bacikole. Ngeci, byalumingo bimo mu ngonde njakele na kupanga cipangi ca kuzenguluka, bikwaboco njakele na kulinga bupainiya mu cikungulukilo cetu. Ethel na bana betu bakele na kuya nange munjakele na kwendela bikungulukilo bya muyehi. Oloni munjakele na kwendela bikungulukilo na kutwamenena biwano bya citingitingi bya mu shwata, njakele na kuya likalyange.
Mu cipangi ca kuzenguluka, kakangi twakele na kupangesa bwato mutwakele na kwendela bikungulukilo bya kulako manene
Njapandele kunoneka mwamubwa byuma mangana njipange mwamubwa bipangi bibanjanene na kunyunga naanga yange. Njakele na kweseka munjaselele mwoshe mangana calumingo na calumingo kukale kulemesa kwa naanga. Munjakele na kwendela bikungulukilo bya mu shwata, Ethel ikeye wakele na kulilongesa na bana ha njibo. Oloni kakangi twakele na kulingila byuma hamolika. Co lalo simbu imo twakele na kulizimina hamo buli na naanga. Twakele na kwehela hamo na kwendela myela yaibwa. Co ku simbu ya butsiki, njakele na kulibwahesela bipangi byange bya ku sipilitu. Ethel wapwa munakazi wamubwa uje ibanendeka ku mukanda wa Visimo 31:15. Wakele na kwinduka mutondo-tondo na kubwahesela cimweja byakulya mangana tulile hamo na banike na kwilula cisoneka simbu kanda baye ku sikola. Njabezika manene kukala na munakazi muka-kulyana uje nanjikwasa njipange mwamubwa bipangi byoshe byananjana Yehova.
Ha kupwa bisemi, twalingile mwoshe mutwaselele mangana tukwase bana betu kuzema Yehova na cipangi ca kwambulula. Twashakele ngwetu bana betu balyangwile cipangi ca simbu yoshe bakebo babenya keti kubasindiya. Simbu yoshe twakele na kubaleka bubwa bubawana mu cipangi ca simbu yoshe. Twakele na kubaleka bukalu butwaliwanene nabwo mu naanga yetu, nomwo mwanatukwasela Yehova. Twashakele lalo ngwetu bana betu balikute busamba na Bakaleho bakwabo baje basa kubakwasa batwameke bya Bumwene.
Yehova watwanene byuma bya ku mubila bije byatukwasele tulele mwamubwa naanga yetu. Njakele na kweseka mwoshe munjasela mangana njinyunge mwamubwa naanga yange. Byuma binjalilongesele mu cipangi ca bupainiya bwa kulitila simbu kanda njambate, byanjikwasele njizibuke mwakupangesela mwamubwa bimbongo. Nameme twalingile mwoshe mutwaselele, oloni simbu imo kwakele na kutukaluwila kuwana byuma byakulikwasesa. Ha bisimbu byoshe ebi, Yehova watukwasele. Cakumwenako, kushwa mu 1986 kutwala mu 1992, mu Suriname mwakele nzita. Ha simbu oyo, kukwapwile kwakwasi nameme kuwana byuma bya kulikwasesa. Nameme ngoco Yehova watukwasele.—Mate 6:32.
KUSINGANYEKA HA BUYOYE BWANGE
Kutunda ku cimoshwe kuya ku cilyo: Njili na munakazi wange Ethel
Munetu wa ntwatwa Ethniël na munakazi wendi Natalie
Munetu Giovanni na munakazi wendi Christal
Yehova natwahelelaho kutunyunga mu buyoye bwetu bwoshe na kutukwasa tupwe ba kubwahelela na kujauka na byuma bituli nabyo. Bana betu banatulingisa tupwe ba kubwahelela, co twabezika manene kubakwasa balyangwile kupangela Yehova. Twabwahelela manene mwafwa banalyangwila kupangela Yehova mu cipangi ca simbu yoshe. Ethniël na Giovanni baile ku Masikola a mu munga, co ha simbu ino bali na kupangela ha munango wa ku Suriname hamolika na banakazi babo.
Ethel nange twakoloni ha simbu ino, oloni hanga tuli na kupanga cipangi ca bupainiya bwa simbu yoshe. Twazezama manene, ngeci njinonowa kuwana na simbu ya kulilongesa kulapa. Oloni kunjesi na kulibeya. Munjikasinganyeka ha byuma binjinalikuu mu cipangi ca simbu yoshe, njikamono ngwange njalingile mwamubwa kulyangwila cipangi ca simbu yoshe te njicili mukwenje.
