CILONGESA 37
MWASO 118 “Tukwase Tukale na Likulahelo Lyakama”
Mukanda Utukwasa Tukolese Kweta na Kushongo
“Tukakateya ku likulahelo litwakele nalyo hakulibanga kweta na kushongo.”—HEBE 3:14.
BILI MUNO MU CILONGESA
Mukanda ubasonekelele baka-Kristu ba baHebelu, utukwasa tutwaleleleho kukolesa na kutwalelelaho kupwa ba kulongwa kweta ku mamaneselelo a katumameno ka myaka ino.
1-2. (a) Buyoye bwafwile bati kuli baka-Kristu ba baHebelu Paulu mwabasonekelele mukanda? (b) Mwafwa bika twendeka ngwetu ou mukanda wezile ha simbu inapande?
MUNIMA ya kutsa kwa Yesu mu mwaka wa 33 C.E, baka-Kristu ba baHebelu baliwanene na bukalu bwabwingi. Ha simbu ei cikungulukilo ca baka-Kristu bacishimbikile, co bwingi bwa baka-Kristu babapakesele. (Bili 8:1) Munima ya myaka ya kweta ku 20 aba baka-Kristu bayandele manene mwafwa ya njala na buhutu. (Bili 11:27-30) Mu myaka ya kukokela ku 61 C.E., baka-Kristu baliwanene na mapakeso amandondo kwesekesa na mapakeso aje akele na kwija kulutwe. Ha simbuei Yehova wahwiminine kapositolo Paulu abasonekele mukanda. Ou mukanda wezile ha simbu inapande mwafwa wabakwasele balibwaesele byuma byakele na kwija kulutwe.
2 Mukanda ubasonekelele baka-Kristu ba baHebelu wezile ha simbu inapande mwafwa kulutwe kwakele na kwija bukalu bwakama. Paulu wanangwile baka-Kristu mangana bakolese mu kayando kakama kaje kakele na kwija. Kunyonga kwa Jelusalema kwapolofwetele Yesu kwakele muyehi. (Luka 21:20) Paulu na baka-Kristu ba baHebelu kubazibukile litangwa liikanyonga Jelusalema. Nameme ngoco, aba baka-Kristu bapandele kupangesa simbu yabo mu kukanyamesa likulahelo lyabo na kukolesa.—Hebe 10:25; 12:1, 2.
3. Mwafwa bika baka-Kristu ano matangwa banapande kwaka mbunge ku mukanda wa Bahebelu?
3 Ololo tuliwana na kayando kakama kutubakana kaje kabaliwanene nako baka-Kristu ba baHebelu. (Mate 24:21; Kujo 16:14, 16) Tusimutwiyeni ha binangulo byanene Yehova kuli baka-Kristu ba baHebelu bije bitukwasa.
“TULIFWITENI KUKOLA KU SIPILITU”
4. Bukalu muka bubaliwanene nabwo baka-Kristu ba baHebelu? (Taleni na cikupulo.)
4 Baka-Kristu ba baHebelu baliwanene na bukalu bwakama. Hakulibanga baJuda babangwile kupwa banu ba Yehova. Ha myaka yaingi, Jelusalema yapwile nganda ya seho manene. Mwene uje wemaneneneko Yehova wayulile muje mu nganda. Co banu boshe baje bashakele kulemesa Yehova bapandele kuya ku tempele ku Jelusalema. BaJuda ba kulongwa boshe bakabangeyeye mashiko a Mosesa aje ababalongesele bantwama ba bulombelo bwabo. Kwakele mashiko aje endekele ha byakulya, kuya ku mukanda nomwo mubapandele kuyoyela na banu batundile ku mafuti eka. Oloni munima ya kutsa kwa Yesu, Yehova katambwile lalo milambu ibakele na kwana ku tempele. Oku kwakaluwilile manene baka-Kristu baje bezililile kukabangeya mashiko. (Hebe 10:1, 4, 10) Nameme baka-Kristu ba kukola ku sipilitu bakufwa ngwe kapositolo Pita kwabakaluwilile manene kwizilila eci kutenguluka. (Bili 10:9-14; Gala 2:11-14) Mwafwa ya kukabangeya eci kutenguluka, aba baka-Kristu ba baHebelu babayandesele manene kuli bakulunu ba bulombelo bwa baJuda.
Baka-Kristu bapandele kutwalelelaho kukulahela busunga bwa mu Lijwi lya Njambi na kubyana bilongesa bya bulombelo bwa baJuda baje bapwile baka-kutengulukila (Taleni palagilafu 4-5)
5. Mwafwa bika baka-Kristu ba baHebelu bapandele kupwa ba kunyanyama?
5 Baka-Kristu ba baHebelu bakele na kubalwisa ku bibunga bibali bya banu. Cibunga cimo capwile ca bakulunu ba bulombelo bwa baJuda cije cakele na kumona aba baka-Kristu ba baHebelu kupwa baka-kutengulukila. Kutundaho baka-kristu bamo mu cikungulukilo basindiiye baka-Kristu ba baHebelu batwaleleleho kukabangeya mashiko a Mosesa. Hamo balingile ngoco mwafwa ya kutewa kubapakesa. (Gala 6:12) Bika byakwasele baka-Kristu ba baHebelu batwaleleleho kupwa ba kulongwa kuli Yehova?
6. Kapositolo Paulu washongangeyeye baka-Kristu balinge bika? (Bahebelu 5:14–6:1)
6 Mu mukanda wasonekelele baka-Hebelu, Paulu washongangeyeye baka-Kristu batande manene Lijwi lya Njambi. (Tandeni Bahebelu 5:14–6:1.) Kapositolo Paulu wapangesele bisoneka bya ciHebelu mu kulumbununa ngwendi, ngila ibakele na kupangesa baka-Kristu ba baHebelu mu kulemesa Yehova yapwile yaibwa kutubakana ngila ibakele na kupangesa baJuda. a Wabashongangeyeye bazibisise mwamubwa busunga mangana base kunanguka bilongesa bya makuli na kubibyana.
7. Bukalu muka butuli na kuliwana nabwo ano matangwa?
7 Ngeci mwa baka-Kristu ba baHebelu, netu tuli na kuyoya na banu baje bali na kulwisa mashiko a Yehova. Banu babangi bakatwendeka ngwabo tu banu bababi mwafwa tukakabangeya biyendeka Mbimbiliya ha ñanda ya kulilala. Banu ano matangwa bali na kutwalelelaho kulinga byuma bije kubilitombola na cizango ca Yehova. (Prov 17:15) Ngeci tunapande kunanguka bisinganayeka byabibi na kubibyana. Kutwapandele kutabesa baka-kutulwisa bazeyese likulahelo lyetu na kutwonowesa kupangela Yehova.—Hebe 13:9.
8. Twasa kukola bati ku sipilitu?
8 Kapositolo Paulu washongangeyeye baka-Kristu ba baHebelu batwaleleleho kukola ku sipilitu, co netu tunapande kulinga ngoco. Oku kulumbununa ngwabo tunapande kulilongesa manene Mbimbiliya mangana tuzibuke Yehova nomwo mwakasinganyekela. Co tunapande kutwalelelaho kulinga ngoco na munima ya kutumbwitika. Tubaboshe tunapande kutanda Mbimbiliya ha litangwa na litangwa na kulilongesayo nameme tuneshwala mu busunga. (Samu 1:2) Kapositolo Paulu walekele baka-Kristu ba baHebelu bakale na likulahelo lya kukanyama, ngeci netu tunapande kutanda na kulilongesa Mbimbiliya ha litangwa na litangwa mangana tukanyamese likulahelo lyetu.—Hebe 11:1, 6.
TUKALENI NA “LIKULAHELO MANGANA TUNYUNGILILE MYONYO YETU”
9. Mwafwa bika baka-Kristu ba baHebelu bapandele kukala na likulahelo lya kukanyama?
9 Baka-Kristu ba baHebelu bapandele kukala na likulahelo lya kukanyama mangana bakolese mu kayando kakele na kwija. (Hebe 10:37-39) Yesu walekele baka-kumukabangeya ngwendi, mubakamona Jelusalema banaizengeleka ku maswalale banapande kutewela ku malundu. Eci cinangulo catalesele kuli baka-Kristu boshe ipwe baje bakele mu nganda nambe hanja ya nganda. (Luka 21:20-24) Mu simbu ya kunima maswalale mubakele na kulwisa nganda banu baje bakele hanja bakele na kutewela mukati mangana nganda ibanyungilile. Yesu mwabalekele ngwendi batewele ku malundu kutubakana kutewela mu nganda kwasholokele ngwe cinangulo cabanene kucasa kupanga, ngeci bapandele kukala na likulahelo lya kukanyama mangana bakabangeye eci cinangulo.
10. Kukala na likulahelo lya kukanyama kwalingisile baka-Kristu balinge bika? (Bahebelu 13:17)
10 Baka-Kristu ba baHebelu bapandele kukulahela banu bangwile Yesu mangana babatwamenene. Cisholoka baje bakele na kubatwamenena babanene mashiko a mwa kutewela na simbu ibapandele kutewa. (Tandeni Bahebelu 13:17.) Lijwi lya Cigriki libanapangesa ku mukanda wa Bahebelu 13:17 lya “ononokeni” lilumbununa munu uje ononoka mashiko mwafwa ya kukulahela munu uje namwanawo. Kulilumbununa kwononoka munu mwafwa ya nzili yakala nayo. Kapositolo Paulu walekele bandolome na bandokazi bendi ngwendi, “ononokeni baje bali na kutwamenena mukati keni.” Aha kapositolo Paulu walumbunwine ngwendi, baka-Kristu boshe banapande kwononoka baje bali na kutwamenena mwafwa ya kubakulahela keti lika mwafwa ya lishiko. Baka-Kristu ba baHebelu bapandele kukulahela manene baje bakele na kubatwanena simbu kanda kayando kashangumuke. Kwononoka baje bakele na kubatwamenena ha simbu ibyakele mwamubwa byuma kwabakwasele bononoke na ha simbu ya bukalu.
11. Mwafwa bika baka-Kristu banapande kukala na likulahelo lya kukanyama ano matangwa?
11 Ngwe mwa baka-Kristu ba baHebelu, netu tunapande kukala na likulahelo lya kukanyama. Banu babangi kubakulahela ngwabo kano kaye kanyonga, co bakatushendumuna mwafwa twakulahela ngwetu kano kaye kali na kunyonga. (2 Pita 3:3, 4) Mbimbiliya inatuleke byuma bikalingiwa ha kayando kakama oloni kuli byuma bimo bije kutuzibuka. Ngeci tunapande kukulahela ngwetu Yehova nanoneka laja simbu yakanyongesa kano kaye, co lalo akatunyungilila ha simbu ya kayando kakama.—Hamba 2:3.
12. Bika bikatukwasa tukoboke ha kayando kakama?
12 Tunapande lalo kukulahela “ndungo wa kulongwa na kunyanyama” uje yali na kupangesa Yehova mu kututwamenena. (Mate 24:45) Ha simbu ya kayando kakama tunasa kukatambula mashiko aje akatunyungilila ngwe mashiko abatambwile baka-Kristu ba baHebelu, omwo maswalale ba baLoma bazengelekele nganda ya Jelusalema. Ino ikeyo simbu itunapande kukanyamesa manene likulahelo lyetu na kukabangeya mashiko abatwana baje bali na kutwamenena mu munga ya Yehova. Nga kutukabangeya mashiko abali na kutwana ha simbu ino, kukatukaluwila kwononoka ha simbu ya kayando kakama.
13. Mwafwa bika twendekela ngwetu cinangulo cili ku mukanda wa Bahebelu 13:5 cinapu cacibwa manene?
13 Mubakele na kubandamena kutewa, baka-Kristu ba baHebelu bapandele kwasiwisa buyoye bwabo na kujeneka “kuzema bimbongo.” (Tandeni Bahebelu 13:5.) Bamo babo bakele na kuyanda manene. (Hebe 10:32-34) Nameme aba baka-Kristu ba baHebelu balibwaheselele kukolesa mwafwa ya muzimbu waubwa, bamo bashangumukile kwaka mbunge ku kutonda bimbongo mangana balinyungilile ku bukalu. Oloni bimbingo kubyasele kubanyungilila ku bukalu buje bwakele na kwija. (Jems 5:3) Baje bazemene manene bimbongo kwabakaluwilile kutewa na kuseza bufuko bwabo mu Jelusalema.
14. Likulahelo litukwasa bati twangule mwamubwa bya kulinga kutalesa ku bufuko?
14 Nga twakulahela ngwetu kano kaye ololo kanyonga, co kutuzeme manene bimbongo na kubimona kupwa bya seho manene mu kuyoya kwetu. Ha simbu ya kayando kakama bimbongo kubikapu bya seho. Mbimbiliya yendeka ngwayo, banu ‘bakombila Goldi yabo na siuva mu bitapalo’ mwafwa bakananguka ngwabo ‘siuva nambe goldi kuyasa kubamena ku bukalu bwa Njambi.’ (Ezeki 7:19) Kutubakana kulikungulwila manene bufuko bwa muno mu kaye tunapande kwasiwisa buyoye bwetu. Ngeci kutwapandele kulikungulwila mikuli yaingi nambe kubiisila simbu yetu mu kushakezeka bufuko. Co lalo kutwapandele kumona bufuko kupwa bwa seho menene mu kuyoya kwetu. (Mate 6:19, 24) Omwo tushwena manene ku mamaneselelo a kano kaye, tunapande kukulahela manene Yehova kutubakana kukulahela bimbongo na bufuko.
“MUNAPANDE KUKOLESA”
15. Mwafwa bika baka-Kristu ba baHebelu bapandele kukolesa?
15 Baka-Kristu ba baHebelu bapandele kukolesa omwo bapangela Yehova mwafwa bukalu bwakele na kushwena muyehi. (Hebe 10:36) Nameme baka-Kristu ba baHebelu bamo baliwanene na mapakeso kunima, bwingi bwabo kubaliwanene nawa mapakeso. Ngeci Paulu wabanukisile ngwendi banapande kulibwaesela mapakeso na kutwalelelaho kupwa kulongwa kweta na ha kutsa ngwe mwalingilile Yesu. (Hebe 12:4) BaJuda balubalele manene na kukenyuka mwafwa baJuda bamo bashangumukile kupwa baka-Kristu. Myaka yaindondo kunima Paulu mwakele mu Jelusalema na kwambulula muzimbu, bitozi bamuzengelekele na kushaka kumulwisa. BaJuda bakutubakana 40 “batumbile butumbe na kulisinga ngwabo kubali nambe kunwa, kubanga banatsii Paulu.” (Bili 22:22; 23:12-14) Nameme baka-Kristu ba baHebelu babapakesele, aba baka-kristu batwaleleleho kulemesela hamo Yehova, kwambulula muzimbu waubwa na kukanyamesa likulahelo lyabo.
16. Mukanda ubasonekelele baka-Kristu ba baHebelu utukwasa bati tumone mapakeso mu ngila inapande? (Bahebelu 12:7)
16 Bika byakwasele baka-Kristu ba baHebelu bakolese mu bukalu bubaliwanene nabwo? Paulu watondele ngwendi aba baka-Kristu bamone bubwa bwa kukolesa mu mapakeso. Wabalekele ngwendi Njambi asa kubecelela baliwane na mapakeso mangana amone nzili ya likulahelo lyabo. (Tandeni Bahebelu 12:7.) Kulinga ngoco kwabakwasele bakale na bifwa byabibwa bije byazibisile Yehova kubwaha. Kwaka mbunge ku bubwa butunda mu kukolesa mu mapakeso kwabakwasele batwaleleleho kukolesa.—Hebe 12:11.
17. Paulu walilongesele bika ku mapakeso akele na kuliwana nawo?
17 Paulu washongangeyeye baka-Kristu ba baHebelu bapwe ba kusimpa na kutwalelelaho kulolesa omwo baliwana na mapakeso. Wabanene binangulo byabibwa mubanapande kukolesela mapakeso. Simbu kanda apwe muka-Kristu, Paulu wayandesele menene baka-Kristu ngeci wazibukile bukalu bubakele na kuliwana nabwo. Wazibukile lalo mwakukolesela mwafwa waliwalinene na mapakeso amangi. (2 Kori 11:23-25) Ngeci wazibukile mwamubwa bibapandele kulinga baka-Kristu ba baHebelu mangana bakolese. Wanukisile baka-Kristu ngwendi, nga baliwana na mapakeso banapande kukulahela manene Yehova kutubakana kulikulahela bakebo babenya. Nga balinga ngoco, co basa kwendeka ngwe Kapositolo Paulu uje wendekele ngwendi: “Yehova ikeye mukwasi wange, kunjizibi lyoba.”—Hebe 13:6.
18. Byuma muka bitukwasa tukolese omwo tuliwana na mapakeso?
18 Bandolome betu bamo bali na kuliwana na mapakeso amangi. Ngila imo itwasa kubamweselamo ngwetu twabazema inapu kubaka mu malombelo etu, co lalo tunasa kubakwasako na byuma bimo bya kumubila. (Hebe 10:33) Mbimbiliya yendeka ngwayo, “boshe baje bashaka kuyoya mu kulyana kupangela Njambi mu kulikwatasana na Kristu Yesu nabo babapakesa.” (2 Timo 3:12) Ngeci tubaboshe tunapande kulibwaesela mapakeso. Tukulaheleni ngwetu Yehova atukwasa kuhyana mapakeso oshe atuliwana nawo. Co tukulaheleni lalo ngwetu akobola bangamba bendi ba kulongwa ha simbu inapande.—2 Tesa 1:7, 8.
19. Bika bitunapande kulinga mangana tulibwaesele kayando kakama? (Taleni na cikupulo.)
19 Mukanda wasonekele Paulu wakwasele baka-Kristu ba baHebelu balibwaesele kayando kaje kakele na kwija. Paulu washongangeyeye bandolome bendi mangana batande mwamubwa lijwi lya Njambi na kulizibisisa. Kulinga ngoco kwabakwasele bananguke na kubyana bilongesa bya bije byasa kuzeyesa likulahelo lyabo. Wabashongayeye bakanyamese likulahelo lyabo mangana kubapwile kwakwasi kukabangeya binangulo bya Yesu na baje bakele na kutwamenena mu cikungulukilo. Wakwasele lalo baka-Kristu bakolese mu byeseko na kubimona kupwa ngila ya kumwesela likulahelo lyabo kuli Yehova. Netu tunapande kupangesa eci cinangulo. Kulinga ngoco kutukwasa tukolese kweta na kushongo.—Hebe 3:14.
Yehova wabezikisile baka-Kristu ba kulongwa mwafwa ya kukolesa kwabo. Munima ya kutewa mu Judeya, batwaleleleho kulikungulwila hamo na kulemesa Yehova. Bika bitulilongesako? (Taleni paragirafu 19)
MWASO 126 Toneni, Koleseni, Kanyameni
a Mu capita yakulibanga ya mukanda wa baHebelu, Paulu nendeka biñanda bili mu bisoneka bya ciHebelu lwa kupwa 7, nalingi ngoco mwafwa washakele kumwesa ngwendi ngila ibakele na kupangesa baka-Kristu mu kulemesa Yehova yapwile ya seho manene kutubakana ibakele na kupangesa baJuda.—Hebe 1:5-13.
