1. Kwesekesa na 1 Petulu 3:8, bika tukazibila kubwaha mona tuli na banu baje bakatuzibila mema ku mbunge?

TUKAZIBI kubwaha kukala na banu baje bakatuzibila mema ku mbunge. Bakalizibi ngwe bali mu cifwa cituli naco. Bakasinganyeka ha byuma bitutonda, co bakatulingilabyo nameme bene simbu kanda tubalombebyo. Twazema banu baje ‘bakatuzibila ngozi’ nambe kutuzibila mema ku mbunge, * co tukakandelela ku byuma bibakatulingila.—Tandeni 1 Petulu 3:8.

2. Bika kwapwila kwakukalu kuzibila bakwetu ngozi?

² Ha kupwa baka-Kilisitu tukazibila bakwetu ngozi nambe mema ku mbunge. Oloni kulinga ngoco keti kwakwasi. Mwafwa bika? Ca kulibanga, kutwalumbunukile. (Loma 3:23) Ca mu cibali, twasemuka na cifwa ca kulizema manene yetu babenya. Ca mu citatu, mubanatulelelamo na byuma bitunaliwana nabyo mu buyoye byasa kutwonowesa kumwesa bakwetu ngozi. Ca mamaneselelo, twasa kutembwinina futisi ya bakwetu. Ngeci, tunapande kulifwita mangana twake bakwetu mbunge. Muno mu matangwa a kukotoka, banu babangi kubesi kwaka bakwabo mbunge. Oloni ‘balizema bakebo babenya.’ (2 Tima 3:1, 2) Bika bitukwasa tuhyane byuma bije bitwonowesa kwaka bakwetu mbunge?

3. (a) Bika bitukwasa tutwalelelaho kuzibila bakwetu mema ku mbunge? (b) Bika bitusimutwiya muno mu cilongesa?

 ³ Nga tutembwinina Yehova na Munendi Yesu Kilisitu, co tutwalelelaho kuzibila bakwetu mema ku mbunge. Yehova wakala na cizemo, co natumwesa mwanja waubwa mu kumwesa cizemo. (1 Yowa 4:8) Yesu watembwininine Ishe. (Yowa 14:9) Mwakele hano hasi, wamwesele ngwendi banu basa kuzibila bakwabo ngozi. Muno mu cilongesa tusimutwiya omwo Yehova na Yesu banamwesela ngwabo batwaka mbunge. Tusimutwiya lalo mutwasa kubatembwininina.

4. Mukanda wa Isaya 63:7-9, umwesa bati ngwawo Yehova waka mbunge bangamba bendi?

⁴ Yehova waka bangamba bendi mbunge. Cakumwenako, tumoneni mwalizibililile Yehova omwo Baisalele bakobelele mu bukalu. Mbimbiliya ngwayo: “Walizibile kubihya omwo bakele na kuyanda.” (Tandeni Isaya 63:7-9, NWT.) Kwitila muli kapolofweto Zakaliya, Yehova wamwesele ngwendi nga bangamba bendi babayandesa akalizibi ngwe bali na kumuyandesa. Mukemwo walekele bangamba bendi ngwendi woshe akamikwata akwata muñandi wa lisho lyange. (Zaka 2:8) Yehova waka manene mbunge bangamba bendi.

5. Endekeni byuma byakalingi Yehova nga bangamba bendi bali mu bukalu.

⁵ Yehova akakwasa bangamba bendi, kesi kubazibila lika ngozi embwe. Cakumwenako, Baisalele mubakele mu bundungo mu Ingito, Yehova wabamwene mubakele na kuyandela, ngeci wamwene ngwendi napande kubakwasa. Yehova walekele Mosesa ngwendi: “Mwa busunga, njinamono tuyando twa banu bange . . . , njazibi bali na kulila . . . njamono ha tuyando twabo twoshe. Ngeci bene njinaija na kubapatula kuliboko lya baka-Ingito.” (Kutu 3:7, 8) Yehova wazibilile banu bendi ngozi mukemwo wabapatwile mu bundungo. Co lalo mubakele mu Lifuti lya Cikulaheso, Baisalele babalwisile ku bitozi babo. Yehova walizibile bati? “Wabazibilile mema ku mbunge omwo bakele na  kukemanga ku mesho a baje babapakesele na kubayandesa.”—Maako 2:16, 18.

6. Yehova wamwesele bati ngwendi wakele Yona mbunge nameme wakele na bisinganyeka bya kuhenga?

⁶ Yehova akaka banu bendi mbunge nameme bali na biyongola bya kuhenga. Tusimutwiyeni hali Yona. Njambi wamutumine akambulule muzimbu wa kunyongesa baka-Nenebai. Baka-Nenebai mubatengulukile, Njambi kabanyongesele. Oloni Yona kabwahelele omwo Njambi wasambesele baka-Nenebai. Yona “walubalele” manene mwafwa bupolofweto bwendi kubwalishulisilile. Oloni Yehova wasimpile na kukwasa Yona atengulule bisinganyeka byendi. (Yona 3:10–4:11) Mu kwita kwa simbu, Yona wazibisisile byuma byamulongesele Yehova, ngeci watengulwile bisinganyeka byendi. Co Yehova wamupangesele mu kusoneka mukanda wa lizina lyendi mangana utukwase.—Loma 15:4. *

7. Yehova mwakwaselelemo banu bendi kumwesa bika?

⁷ Yehova mwakwaselelemo banu bendi, kumwesa ngwabo waka bangamba bendi boshe mbunge. Azibuka mwakalizibila umo na umo wetu na tuyando twetu. Yehova azibuka “bimbunge bya banu.” (2 Mizi 6:30) Co azibuka mwamubwa biyongola byetu, mutukalizibila na buzeye bwetu. Njambi “kataba ngeci bamyeseke na byeseko bya kutubakana nzili yeni.” (1 Koli 10:13) Eci cikulaheso cituzembeleka manene.

8-10. Bika byalingisile Yesu ake banu mbunge?

⁸ Yesu mwakele hano hasi, wakele banu mbunge. Kuli byuma bitatu byamulingisile ake banu mbunge. Ca kulibanga, ngwe mutunendeka ku mashangumukilo, Yesu watembwininine Ishe. Ngeci mwa Ishe, Yesu wazema manene banu. Yesu wazibile kubwaha kumona byuma byapangele hamo na Ishe, oloni ha byuma byoshe wazemeneho manene banu. (Visi 8:31) Yesu wazemene manene banu mukemwo wabakele mbunge.

⁹ Ca mu cibali, Yesu nendi akamono bili mu mbunge ya munu ngwe mwa Yehova. Yesu azibuka biyongola byetu nomu mutukalizibila. (Mateo 9:4; Yowa 13:10, 11) Mwamwene banu banapokoka bimbunge wabazibilile ngozi, co wabazembelekele.—Isaya 61:1, 2; Luka 4:17-21.

¹⁰ Ca mu citatu, Yesu nendi waliwanene na bukalu bubaliwanene nabwo banu bayoyele nabo. Cakumwenako, Yesu wakolelele mu naanga ya kuhutwa. Yosefa, ishe ya Yesu wa kumulela walongesele Yesu kupanga na nzili. (Mateo 13:55; Mako 6:3) Casholoka ngwe Yosefa watsile simbu kanda Yesu amanese cipangi cendi ca kwambulula. Yesu wazibile mukukazibikila nga munu atsisa munu yazema. Azibuka lalo mukukazibikila kukala na babushoko baje kubesi kulemesa Njambi. (Yowa 7:5) Ebi byuma bitunasimutwiya na byeka lalo byakwasele Yesu azibisise bukalu bwa banu, nomu mubakalizibila.

11. Lumbununeni mwamweselelemo Yesu ngwendi wakele banu mbunge? (Taleni cikupulo ca helu.)

¹¹ Bikomokeso byalingile Yesu byamwesele ngwabyo wakele banu mbunge. Yesu kalingile bikomokeso mwafwa ya kukala lika na nzili embwe. Oloni ‘wazibililile banu mema ku mbunge.’ (Mateo 20:29-34; Mako 1:40-42) Ngozi ikeyo yalingisile Yesu atundise uje kabebebe ha mbunga na kumutwala kwa kujeneka banu na kukamukangwisilako, co lalo  ikeyo yamulingisile asangule uje muna fwile. (Mako 7:32-35; Luka 7:12-15) Yesu wabazibilile mema ku mbunge mukemwo wabakwasele.

12. Mukanda wa Yowano 11:32-35 umwesa bati ngwawo Yesu wazibilile Mata na Maliya mema ku mbunge?

¹² Yesu wazibilile Mata na Maliya mema ku mbunge mubatsisile ndolome yabo Lazalu. Ngeci, “Yesu walilile.” (Tandeni Yowano 11:32-35.) Kuma kutsa kwa Lazalu kukekwo kwalilisile Yesu ndi? Embwe. Mwafwa wazibukile ngwendi amusangula. Oloni walilile mwafwa wazibile kubabala ku mbunge mwamwene busiwa bwa Mata na Maliya baje batsisile ndolome yabo.

13. Kuzibuka ngwetu Yesu akazibila banu mema ku mbunge kututakamesa bati?

¹³ Kuzibuka ngwetu Yesu wazibilile banu mema ku mbunge kutukwasa. Nameme Yesu wapwa wa kulumbunuka, co yetu kutwalumbunukile, oloni twasa kumutembwinina. Twamuzema mwafwa akazibila banu ngozi. (1 Petu 1:8) Kukatutakamesa manene kuzibuka ngwetu ha simbu ino Yesu napu Mwene wa Bumwene bwa Njambi. Ololo atundisako tuyando twoshe. Yesu ikeye nafwila kumanesa tuyando tuje twananene Satana, mwafwa wayoyele hano hasi, co azibuka mwamubwa tuyando tutukaliwana natwo. Tunabezika manene kukala na Mwene uje asa “kututetela ku kuzeya kwetu.”—Heve 2:17, 18; 4:15, 16.

14. Mukanda wa Efeso 5:1, 2 utushongangeya tulinge bika?

¹⁴ Kusinganyekesesa ha mwanja wa Yehova na Yesu, kutushongangeya tuzibile bakwetu mema ku mbunge. (Tandeni Efeso 5:1, 2.) Nameme kutwasa kumona bili mu mbunge ya munu, oloni twasa kuzibisisa mubali na kulizibila bakwetu na kuzibuka byuma bibatonda. (2 Koli 11:29) Twaliseze na banu ba muno mu kaye, mwafwa tukalingi bije bizibisa bakwetu kubwaha, keti bije bituzibisa lika kubwaha.—Fili 2:4.

15. Beya banapande kuzibila bakwabo mema ku mbunge?

¹⁵ Bakulunu ba cikungulukilo banapande kwaka bakwabo mbunge, mwafwa bakalitabela kuli Yehova mubali na kunyungilamo bimanga bendi. (Heve 13:17) Banapande kukala na ngozi mangana bakwase bandolome na bandokazi babo. Bakulunu basa kuzibila bati bakwabo mema ku mbunge?

16. Bika byakalingi mukulunu uje wakala na ngozi, co bika kwapwila kwakubwa?

¹⁶ Mukulunu uje wakala na ngozi akawana simbu ya kusikama na bandolome na bandokazi bendi. Akabehula bihula, co akabatolilila mwamubwa nga bakumbulula. Oku kunapu kwakubwa mwafwa kukwasa bandolome na bandokazi baje kubesi kwendeka mubakalizibila. (Visi 20:5) Nga mukulunu asikama na bandolome na bandokazi bendi, co busamba bwabo bukanyama, balikulahela, co lalo balikwatasana manene.—Vili 20:37.

17. Bandolome na bandokazi babangi bashaka bika ku bakulunu? Endekeni cakumwenako.

¹⁷ Bandolome na bandokazi babangi bazema manene bakulunu baje bakala na ngozi. Mwafwa bika? Adelaide ngwendi: “Kwapwa kwakwasi kwendeka na bakulunu baje batwaka mbunge, mwafwa uzibuka ngwobe nambe ubaleka bukalu bwobe bakuzibisisa.” Wendekele lalo ngwendi: “Nga uli na kusimutwiya nabo wasa kumona ngwobe bali na kukuzibila mema ku mbunge.” Ndolome umo wendekele ngwendi:  “Munjalekele mukulunu umo bukalu bwange, njamumwene ayengela misozi. Lije litangwa kunjikalibala.”—Loma 12:15.

18. Twasa kuzibila bati bakwetu mema ku mbunge?

¹⁸ Bakulunu keti bakebo lika banapande kuzibila bakwabo mema ku mbunge. Tubaboshe twasa kumwesa ngozi. Twasa kuimwesa bati? Zibukeni bukalu bubali nabwo baka-naanga yeni na bandolome na bandokazi beni. Akeni mbunge banike ba mu cikungulukilo ceni, baka-kubinja, tukulukazi na baje banatsisa. Behuleni bukalu bubali nabwo, co batolilileni nga bamileka mubali na kulizibila. Mweseni ngweni muli na kuzibisisa bukalu bwabo. Bakwaseni mu byuma bije bimwasa. Nga mulinga ngoco, co mumwesa ngweni mwabazema.—1 Yowa 3:18.

19. Bika bitunapande kupwila ba kunyanyama nga tukwasa bakwetu?

¹⁹ Nga tukwasa bakwetu, tunapande kunyanyama. Mwafwa bika? Mwafwa munu na munu wakala nomu mwakalizibila nga ali mu bukalu. Bamo bashaka kwendeka bukalu bwabo, oloni beka kubashakele kubwendeka. Nameme tushaka kukwasa bakwetu, kutwapandele kubehula bihula bije byasa kubazibisa shwamwa nambe kubihya ku mbunge. (1 Tesa 4:11) Nameme basa kutuleka biyongola byabo, oloni keti simbu yoshe twasa kulitabasana nabo. Oloni tunapande kuzibuka ngwetu omu mukemwo mubali na kulizibila. Tunapande kuzambula kutolilila na kwishwala kwendeka.—Mateo 7:1; Yako 1:19.

20. Bika bitusimutwiya mu cilongesa cinatako?

²⁰ Kutundaho lalo, tunapande kuzibila baje batwambulwila mema ku mbunge. Twasa kumwesa bati ngwetu tukazibila banu batulongesa mema ku mbunge? Eci cihula tucisimutwiya mu cilongesa cinatako.