CILONGESA 13
Lizemeni Manene
“Lizemeni umo na mukwabo na bimbunge byeni byoshe.”—1 PETU 1:22.
MWASO 109 Mulatane Hahulu Kuzwelela Kwatasaa Pilu
BILI MUNO MU CILONGESA *
Butsiki bwa kwinduka litangwa libamutsiile, Yesu wendekele manene ha cizemo (Taleni palagilafu 1-2)
1. Lishiko muka lyashikile Yesu kuli bandongesi bendi? (Taleni cikupulo ca ha liputa lya kulibanga.)
BUTSIKI bwakwinduka litangwa libamutsiile, Yesu wanene bandongesi bendi lishiko. Wabashikile ngwendi: “Ngwe yange munjinamizeme, ngeci bene, munapande kulizema umo na mukwabo. Nga mulizema umo na mukwabo, asinoni boshe bakazibuka ngeci mu bandongesi bange.”—Yowa 13:34, 35.
2. Bika bikwapwila kwa seho kuzema bakwetu?
2 Yesu walekele bandongesi bendi ngwendi banu bakabazibuka ngwabo banapu bandongesi bendi nga bamwesa cizemo cije camwesele ikeye. Baka-Kilistu ba mu simbu ya tupositolo bamwesele eci cizemo, co na baka-Kilistu ba matangwa ano bali na kucimwesa. Ngeci kunapu kwa seho kuzema bakwetu nameme kulinga ngoco keti kwakwasi.
3. Bika bitusimutwiya muno mu cilongesa?
3 Kukatukaluwila kulizema manene umo na mukwabo mwafwa tubaboshe kutwalumbunukile. Oloni tunapande kutembwinina Kilistu. Muno cilongesa tusimutwiya omwo cizemo citukwasela tupwe baka-kunena kwoloka, baka-kujeneka kangu na baka-kutambula bangenzi. Omwo mulilongesa cino cilongesa, lihuleni ngweni: ‘Bika binjililongesa kuli bandolome na bandokazi baje banatwalelelaho kumwesa cizemo ku bakwabo nameme kunabakaluwilile kulinga ngoco?’
PWENI BAKA-KUNENA KWOLOKA
4. Kwesekesa na Mateo 5:23, 24, mwafwa bika tunapande kumanesa bukalu buje buli mukati ketu na ndolome yetu?
4 Yesu watulongesele ngwendi kwapwa kwa seho kunena kwoloka mukati ketu na ndolome itunalipyakana nendi. (Tandeni Mateo 5:23, 24.) Wamwesele ngwendi nga tushaka tuzibise Njambi kubwaha, co tunapande kumanesa bukalu buje buli mukati ketu na bakwetu. Yehova abwahelela nga tunena kwoloka mukati ketu. Nga tulubalela mukwetu na kubyana kumanesa bukalu buje buli mukati ketu nendi, co Yehova katambula kulemesa kwetu.—1 Yowa 4:20.
5. Bika byalingisile kupwe kwakukalu kuli Mark kunena kwoloka?
5 Kwasa kutukaluwila kunena kwoloka. Mwafwa bika? Tusimutwiyeni ha byuma byaliwanene nabyo Mark. * Wazibile kubabala ku mbunge omwo ndolome umo wamwendekele mwamubi na kumubiisa lizina mu cikungulukilo. Bika byalingile Mark? Wendekele ngwendi: “Njalubalele manene, co njonowele kukwata mbunge.” Mu kwita kwa simbu, Mark walizibile kubihya ha byuma byalingile, ngeci walombele ndolome yendi ngwendi amukonekele mangana bayoye mu kwoloka lalo. Oloni uje ndolome wabyanene. Ha kulibanga, Mark wasinganyekele ngwendi, ‘Bika binjilisinina oku ikeye shendi kuyoya nange mu kwoloka?’ Oloni kanyungi wa kuzenguluka washongangeyeye Mark ngwendi keti azeye. Bika byalingile Mark?
6. (a) Bika byalingile Mark mangana atwaleleleho kunena kwoloka? (b) Mark wapangesele bati mukanda wa Kolose 3:13, 14?
6 Mark mwalilwile, wanangukile ngwendi kapwile wa kulikehesa, co lalo walimwene kupwa wa seho kutubakana bakwabo. Wamwene ngwendi wapandele kutengulula biyongola byendi. (Kolo 3:8, 9, 12) Waile lalo kuli uje ndolome yendi na kukamulomba ngwendi amukonekele, mwafwa ya byuma byalingile. Kutundaho, Mark wasonekelele uje ndolome yendi mikanda. Wamusonekelele ngwendi walizibile kubihya ha byuma byalingile, co washakele ngwendi belwise busamba bwabo. Co lalo Mark wanene uje ndolome bwana buje bwamwene ngwendi asa kubuzema. Calubinda, uje ndolome wabyanene kulizibasana na Mark. Nameme ngoco, Mark watwaleleleho kwononoka lishiko lya Yesu, ngeci watwaleleleho kuzema ndolome yendi na kumukonekela. (Tandeni Kolose 3:13, 14.) Simbu imo, bakwetu basa kubyana kumanesa bukalu buje buli mukati ketu nabo. Oloni cizemo cetu kuli bakebo citulingisa tubakonekele na kubaka mu malombelo mangana tuyoye nabo mu kwoloka lalo.—Mateo 18:21, 22; Ngala 6:9.
Tunasa kupangesa bingila bya kulisezaseza mangana tumanese bukalu buli mukati ketu na mukwetu (Taleni palagilafu 7-8) *
7. (a) Yesu watushongangeyeye tulinge bika? (b) Bukalu muka bwaliwanene nabwo ndokazi Lara?
7 Yesu watushongangeyeye tulinge bakwetu ngwe mututondela ngwetu batulinge. Wendekele lalo ngwendi keti tuzeme lika baje batuzema. (Luka 6:31-33) Batico nga umo mu cikungulukilo amiyengula na kubyana kumyendekesa? Ebi kubyesi kulingiwa manene, oloni byalingiwile kuli Lara. Wendekele ngwendi: “Ndokazi umo wanjiyengwile, oloni kunjazibukile byanjiyengwilile. Njalizibile manene kubihya, co kunjashubulukile nameme njakele na kuya ku biwano.” Ha kulibanga, Lara wendekele mu mbunge yendi ngwendi: ‘Keti yange njinamulubalesa. Co lalo na mu cikungulukilo bali na kumwendeka ngwabo kesi na kuyoya bwino na bakwabo.’
8. Bika byalingile Lara mangana anene kwoloka, co bika bitulilongesa ku byuma byaliwanene nabyo?
8 Lara walingileko bimo mangana anene kwoloka mukati kabo. Walombelele kuli Yehova, co wakasimutwiiye na uje ndokazi ha bukalu bwabo. Balibumbateyeye, co bakele mu kwoloka lalo. Buje bukalu bwasholokele ngwe bwahwile. Lara wendekele ngwendi: “Mukwita kwa simbu, uje ndokazi washangumukile lalo kunjiyengula. Njazeyele manene.” Ha kulibanga, Lara wasinganyekele ngwendi kasa kupwa wa kubwahelela kubanga uje ndokazi ecele futisi yendi. Oloni mukwita kwa simbu, Lara wamwene ngwendi cuma cacibwa capandele kulinga, capwile kutwalelelaho kuzema uje ndokazi na ‘kumusambesa.’ (Efeso 4:32–5:2) Wamwene lalo ngwendi cizemo ca busunga ‘kucesi kukala na likitikiti ha byuma byabibi. Kucesi kwonwa, cikulahela byuma byoshe, cikakolesa mu byuma byoshe.’ (1 Koli 13:5, 7) Ngeci, Lara kalishoshomwenene lalo hali buje bukalu. Mukwita kwa simbu, uje ndokazi walikutile lalo busamba na Lara. Nga mutwalelelaho kukala mu kwoloka na bandolome na bandokazi beni, co “Njambi muka-cizemo na kwoloka akakala hamo neni.”—2 Koli 13:11.
KETI MUKALE NA KANGU
9. Kwesekesa na Vilinga 10:34, 35, mwafwa bika kutwapandele kukala na kangu?
9 Yehova kakele na kangu. (Tandeni Vilinga 10:34, 35.) Nga kutukala na kangu, co tumwesa ngwetu tu bana bendi. Tunapande kuzema bakwetu ngwe mutwalizemena yetu babenya na kunena kwoloka mu naanga yetu ya ku sipilitu.—Loma 12:9, 10; Yako 2:8, 9.
10-11. Bika byalingile Ruth mangana atundise biyongola bya kuhenga mu mbunge yendi?
10 Bamo kuli na kubakaluwila kujeneka kukala na kangu. Tusimutwiyeni ha byuma byaliwanene nabyo ndokazi Ruth. Munu umo wa ku lifuti lyeka walingile byuma byabibi ku baka-naanga ya Ruth. Ha simbu oyo, Ruth te acili mwanike. Walizibile bati? Ruth wendekele ngwendi: “Njazindile byuma byoshe bya ku lifuti kwatundile uje munu. Njasinganyekele ngwange banu boshe mukemwo mubanafu, kwambateselela na bandolome na bandokazi.” Ruth watundisile bati bije bisinganyeka bya kuhenga mu mbunge yendi?
11 Ruth wanangukile ngwendi wapandele kutundisa bije bisinganyeka bya kuhenga mu mbunge yendi. Watandele mizimbu na byuma bibaliwanene nabyo bandolome ba muje mu lifuti bije bibasonekele mu Yearbook. Wendekele ngwendi: “Njalingile mwoshe munjaselele mangana njikale na biyongola byabibwa ha banu ba muje mu lifuti. Co njamwene ngwange baje bandolome na bandokazi bazema manene Yehova. Njazibisisile oni ngwange nabo bapwile bandolome betu ba mu kaye koshe.” Mu kwita kwa simbu, Ruth wamwene ngwendi wapandele kumwesa cizemo kuli baje bandolome. Wendekele ngwendi: “Munjakele na kuliwana na bandolome na bandokazi ba muje mu lifuti, njakele na kusimutwiya nabo co njabazibukile mwamubwa.” Bika byatundilemo? Ruth wendekele ngwendi: “Mu kwita kwa simbu, njatundisile biyongola bya kuhenga mu mbunge yange.”
Nga ‘tuzema manene babusamba betu baka-kukulahela,’ co kutukala na kangu (Taleni palagilafu 12-13) *
12. Bukalu muka bwakele nabwo ndokazi Sarah?
12 Bamo bali na kangu, oloni kubazibuka ngwabo bali nako. Cakumwenako, Sarah wamwene ngwendi kakele na kangu, mwafwa kakele na kutala ha muyati wa munu, byuma byali nabyo, nambe cipangi cali naco mu munga ya Njambi. Oloni wendekele ngwendi: “Njanangukile ngwange njakele na kangu.” Wakele nako bati? Sarah watundile mu naanga ya banu ba kulilongesa manene, co washakele kukala lika na banu bakulilongesa manene. Litangwa limo, walekele ka busamba kendi ngwendi: “Njilikwatasana lika na Bakaleho baje banalilongesa manene keti na baje kubalilongesele.” Twalimwena ngwetu Sarah wapandele kutengulula biyongola byendi. Wapandele kubitengulula bati?
13. Bika bitulilongesa kuli Sarah?
13 Kanyungi wa kuzenguluka wakwasele Sarah atengulule futisi yendi. Sarah wendekele ngwendi: “Wanjizumbangeyeye mwafwa njakele na kupangela Njambi mu kulongwa, njakele na kukumbulula mwamubwa, co njazibukile Bisoneka. Co wendekele ngwendi omwo tuzibuka byuma byabibingi tunapande kukala lalo na bifwa byabibwa bya kufwa ngwe kulikehesa na ngozi.” Sarah wapangesele byamulekele kanyungi wa kuzenguluka. Sarah wendekele ngwendi: “Cuma ca seho manene cinapu kukala na ngozi na cizemo.” Ngeci, washangumukile kumona bandolome na bandokazi bendi mu ngila yaibwa. Wendekele lalo ngwendi: “Njili na kwaka mbunge ku bifwa byabo byabibwa bije binabalingisa bapwe ba seho kuli Yehova.” Bika bitulilongesako? Keti tujundule bitsili mwafwa ya kulilongesa manene. Nga ‘tuzema manene babusamba betu baka-kukulahela,’ co kutukala na kangu.—1 Petu 2:17.
PWENI BAKA-KUTAMBULA BANGENZI
14. Kwesekesa na Vahevelu 13:16, Yehova akalizibi bati nga tutambula bangenzi?
14 Yehova abwahelela nga atumona tutambula bangenzi. (Tandeni Vahevelu 13:16.) Kutambula bangenzi kwapwa ngila imo ya kulemesa Njambi, maneneni nga tukwasa baje bali mu bujene. (Yako 1:27; 2:14-17) Ngeci, Bisoneka bitushongangeya ngwabyo ‘tutambule bangenzi ku binjubo byetu.’ (Loma 12:13) Nga tutambula bangenzi, co tumwesa ngwetu twabaka mbunge, twabazema, co lalo tushaka tupwe ba busamba babo. Yehova abwahelela nga atumona twanako bakwetu bya kulya, bya kunwa, nambe kusikama nabo. (1 Petu 4:8-10) Oloni kuli byuma byasa kutwonowesa kutambula bangenzi.
“Kunima, kunjashakele kutambula bangenzi, oloni njatengulwile biyongola byange, co njinapu wa kubwahelela” (Taleni palagilafu 16) *
15-16. (a) Bika bikalingisa bamo bonowe kutambula bangenzi? (b) Bika byakwasele Edit atambule bangenzi?
15 Hamo tunasa kwonowa kutambula bangenzi mwafwa ya byuma bimo bya mu kuyoya. Tusimutwiyeni hali Edit uje wapwa fwile. Simbu kanda apwe Mukaleho, kashakele kutambula bangenzi. Walizibile ngwendi kasa kutambula mwamubwa bangenzi.
16 Oloni Edit mwakupwile Mukaleho, watengulwile biyongola byendi. Washangumukile kutambula bangenzi. Wendekele ngwendi: “Mutwakele na kutunga Njubo ya Bumwene yaiha, mukulunu umo wanjilekele ngwendi kuli na kwija ndolome na munakazi wendi baje baija na kutukwasa kutunga. Wanjilombele ngwendi bakutulile mu nsenge yange ha byalumingo bibali. Co njanukile omwo Yehova wabezikisilile fwile wa ku Zalefate.” (1 Vimye 17:12-16) Edit watabele kubatambula. Bibezikiso muka byawanene? Wendekele ngwendi: “Njabwahelelele manene, mwafwa njakele nabo bingonde bibali keti byalumingo bibali. Ha simbu itwakele hamo, busamba bwetu bwakanyamene manene.” Edit ali lalo na babusamba babangi mu cikungulukilo. Hano napu painiya, co bandolome na bandokazi baje bakapanga nabo mu lihya, akabalanya ku njubo yendi. Wendekele ngwendi: “Njikazibi kubwaha munjikana. Co bibezikiso binjili na kuwana binapu byabingi manene.”—Heve 13:1, 2.
17. Bika byanangukile Luke na munakazi wendi?
17 Hamo tu baka-kutambula bangenzi, oloni tunasa kubwezelelako. Cakumwenako, Luke na mwebwendi bapwa baka-kutambula bangenzi. Bakele na kulanya bisemi babo, babushoko bwabo, babusamba babo ba ha mbunge na kanyungi wa kuzenguluka na munakazi wendi. Nameme ngoco, Luke wendekele ngwendi: “Twanangukile ngwetu twakele na kulanya lika baje batwalizililile nabo.” Bika byalingile Luke na mwebwendi mangana babwezelele ku kutambula bangenzi?
18. Bika byalingile Luke na mwebwendi mangana babwezelele ku kutambula bangenzi?
18 Luke na mwebwendi basinganyekesesele ha majwi a Yesu a kwendeka ngwawo: “Nga muzema baje bamizema, cikandelela mukajo mukatambula kuli Njambi?” Awa majwi abakwesele bazibuke bikulumbununa kutambula bangenzi. (Mateo 5:45-47) Banangukile ngwabo bapandele kutembwinina Yehova uje wapwa muka-kwana banu boshe. Ngeci, bashangumukile kulanya bandolome na bandokazi baje kubakele na kulanya. Luke wendekele ngwendi: “Hano tuli na kulikuwa kulanya banu boshe. Co tunalikwatasana manene na bakwetu na kushwena kuyehi na Yehova.”
19. Tumwesa bati ngwetu tu bandongesi ba Yesu, co yeni mwalyangwila kulinga bika?
19 Tunalilongesa ngwetu kuzema manene bakwetu kutukwasa tunene kwoloka, tujeneke kukala na kangu, co lalo tutambule bangenzi. Tunapande kutundisa biyongola bya kuhenga mu bimbunge byetu na kuzema bandolome na bandokazi betu kutundilila kwisi ya mbunge. Nga tulinga ngoco, co tupwa ba kubwahelela na kumwesa ngwetu tu bandongesi ba Yesu ba busunga.—Yowa 13:17, 35.
MWASO 88 Unizibise Linzila Zahao
^ par. 5 Yesu wendekele ngwendi bandongesi bendi bakabazibukila ha kukukala na cizemo. Kuzema bandolome betu kutushongangeya tupwe baka-kunena kwoloka, baka-kujeneka kangu na baka-kutambula bangenzi. Oloni simbu imo, kukakaluwa kulinga ngoco. Muno mu cilongesa tulilongesa byuma bitunapande kulinga mangana tutwaleleleho kuzema manene bakwetu kutundilila kwisi ya mbunge.
^ par. 5 Muno mu cilongesa mazina amo banawatengulula.
^ par. 57 KULUMBUNUNA BIKUPULO: Ndokazi ashaka kunena kwoloka, oloni mukwabo shendi. Nameme ngoco, natwalelelaho kumumwesa cizemo ngeci, hano bali lalo mu kwoloka.
^ par. 59 KULUMBUNUNA CIKUPULO: Ndolome wa kakulukazi aliziba ngwendi bakwabo mu cikungulukilo bali na kumuyengula.
^ par. 61 KULUMBUNUNA CIKUPULO: Ndokazi uje kakele na kutambula bangenzi natengulula biyongola byendi, co hano nabwahelela manene mwafwa ya kutambula bangenzi.
