1. Bika byanapande kulinga munu simbu kanda atunge njubo?

LINGENI ngwe mumona munu uje ali na kusinganyeka bya kutunga njubo. Nazibuka cifwa ca njubo yashaka kutunga. Kuma haje bene akatuka na kuya ku cintolo na kukalanda byuma bya kutungisa mangana ashangumuke kutunga ndi? Embwe. Kuli cuma cimo ca seho canapande tahi kulinga. Napande kutumbama hasi na kumona indi ali na bimbongo byakupwamo byakutungisa njubo yendi. Nga azibukila cimweja bimbongo bitondeka, co asa kumanesa kutunga njubo yendi.

2. Kwesekesa na Luka 14:28-30, byuma muka bimunapande kusinganyekesesa simbu kanda bamimbwitike?

² Kuma kuzema Yehova na kumukandelela ha byuma byanamilingila kunamishongangeya musinganyeke bya kumimbwitika ndi? Nga mukemwo, co neni munapande kulinga ngwe uje munalume ashaka kutunga njubo. Bika bitwendekela ngoco? Tusimutwiyeni byendekele Yesu ku mukanda wa Luka 14:28-30. (Tandeni.) Oku ku mukanda, Yesu wendekele byuma byanapande kulinga munu uje ashaka kupwa ndongesi yendi. Nga tushaka kupwa ndongesi ya Yesu, tunapande kulibwahesela kukolesa mu byeseko na kwecela kulinga byuma bimo. (Luka 9:23-26; 12:51-53) Ngeci, simbu kanda bamimbwitike, singanyekeseseni ha byuma bimuliwana nabyo nga mupwa ndongesi ya Kilistu. Kulinga ngoco kumikwasa mutwaleleleho kupangela Njambi mu kulongwa munima ya kumimbwitika.

3. Bika bitusimutwiya muno mu cilongesa?

³ Kuma kuli bibezikiso bimuwana nga mupwa ndongesi ya Kilistu ndi? Eyo kubili. Nga bamimbwitika, muwana bibezikiso byabingi ha simbu ino na kulutwe. Tusimutwiyeni ha bihula bimo bya seho bije binakundama ku cimbwitiko. Bitusimutwiya  bimikwasa mumone indi mwalibwahesela kumimbwitika.

4. (a) Kulikundika kwapwa kulinga bika? (b) “Kulibyana” yetu babenya kubanendeka ku Mateo 16:24, kulumbununa bika?

⁴ Kulikundika kwapwa kulinga bika? Kulikundika kwapwa kulombela kuli Yehova kutundilila kwisi ya mbunge na kumuleka ngweni mushaka kumupangela mu buyoye bweni bwoshe. Ngeci, simbu kanda bamimbwitike munapande kulikundika. Nga mulikundika kuli Njambi, co munapande “kulibyana” yeni babenya. (Tandeni Mateo 16:24.) Oku kulumbununa ngwabo mupwoni banu ba Yehova, co oku kunapu kubezika kwakama. (Loma 14:8) Mumukulahesa ngweni cuma ca seho kuli yeni cipwoni kumupangela keti kulinga lika byuma mwoshe munayi mbunge yeni. Nga mulikundika, co mulikumiiya na Njambi. Yehova kesi kutusindiya tulikumiiye nendi. Oloni nga twalikumiiya, co tunapande kuyoya mu kulitombola na cikumiiyo cetu.—Myaso 116:12, 14.

5. Kuliseza muka kuli mukati ka kulikundika na cimbwitiko?

⁵ Kuliseza muka kuli mukati ka kulikundika na cimbwitiko? Nga munu alikundika alinga ngoco ku bushweke, wahi azibuka kubanga ikeye lika na Yehova. Oloni nga bamumbwitika asholoka ku mbunga. Kakangi, bakamumbwitikila ha ciwano ca citingitingi nambe ca mutambela. Nga bamimbwitika, co mumwesa ku mbunga ngweni mwalikundika laja kuli Yehova. * Co lalo, mumwesa ngweni mwazema Yehova na mbunge yeni yoshe na mwonyo weni woshe na mana eni oshe na nzili yeni yoshe. Mumwesa lalo ngweni mwalyangwila kumupangela mu kuyoya kweni kwoshe.—Mako 12:30.

6-7. Kwesekesa na 1 Petulu 3:18-22, byuma muka bibali bije bimwesa seho ya kutumbwitika?

⁶ Kumimbwitika kwapwa kwa seho ndi? Tusimutwiyeni ha majwi ali ku 1 Petulu 3:18-22. (Tandeni.) Bwato bwashongele Nowa bwamwesele ngwabo Nowa wakele na likulahelo kuli Njambi. Mu ngila imo lika, kumimbwitika kumwesa ngwabo mwalikundika kuli Yehova. Kuma kumimbwitika kwa seho bene ndi? Eyo. Kuli byuma byendekele Petulu bije bimwesa seho ya kumimbwitika. Ca kulibanga, wendekele ngwendi cimbwitiko ‘cimyobola.’ Cimbwitiko casa kutwobola nga bilinga byetu bimwesa ngwabyo tuli na likulahelo kuli Yesu na kuzibuka ngwetu watutsililile, wasangukile ku batsi na kuya mwilu, co hano “ali ku liboko lya cilyo lya Njambi.”

⁷ Ca mu cibali, cimbwitiko citukwasa tukale na “citakutaku cacibwa.” Nga tulikundika kuli Njambi na kutumbwitika, co busamba bwetu nendi bukanyama. Njambi atukonekela mwafwa twatenguluka ku bubi bwetu, co lalo tuli na likulahelo mu ndando ya kupatula. Ngeci, twasa kukala na citakutaku cacibwa ku mesho a Yehova.

8. Cuma muka cakama cinapande kumishongangeya bamimbwitike?

⁸ Cuma muka cakama cinapande kumishongangeya bamimbwitike? Kulilongesa Mbimbiliya kunamikwasa muzibuke byabingi hali Yehova, munazibuka bifwa byendi, nomu mwakalingila byuma. Bimunalilongesa hali Yehova binamyete ku mbunge, co binamilingisa mumuzeme manene. Cizemo ceni kuli Yehova cikeco cuma cakama cinapande kumishongangeya bamimbwitike.

9. Ngwe mubanendeka ku Mateo 28:19, 20, bika bikulumbununa kumimbwitika mu lizina lya Tate na Mwana na sipilitu ya kujela?

⁹ Cuma cikwabo cinapande kumishongangeya bamimbwitike cinapu busunga bumunalilongesa mu Mbimbiliya. Tusimutwiyeni  byendekele Yesu mwashikile bandongesi bendi ngwendi bapwise banu bandongesi. (Tandeni Mateo 28:19, 20.) Yesu wendekele ngwendi banu banapande kubambwitika ‘mu lizina lya Tate na Mwana na sipilitu ya kujela.’ Oku kulumbununa bika? Kulumbununa ngwabo munapande kukulahela biilongesa Mbimbiliya hali Yehova na Munendi Yesu na sipilitu ya kujela. Munapande kulinga ngoco na mbunge yeni yoshe. Ebi bilongesa bya busunga bili na nzili ya kutengulula buyoye bweni. (Heve 4:12) Tusimutwiyeniko bimo hali ebi bilongesa.

10-11. Busunga muka bumunalilongesa hali Tate buje bumunakulahela?

¹⁰ Anukeni kubwaha kumwazibile mumwalilongesele ngweni lizina lya Tate ikeye “Yehova,” co ikeye wapwa “Wahakamwa Manene hasi hoshe,” co lalo ikeye lika “Njambi wa busunga.” (Myaso 83:18, NWT; Yowa 17:3) Mwalilongesele lalo ngweni Yehova ikeye Ishamatanga wetu, co lalo “kwamena kwatunda kuli [Yehova].” (Myaso 3:8; 36:9) Nabwahesa ngila ya kutwobola ku bubi na ku kutsa, co natukulahesa mwonyo wa myaka yoshe. (Yowa 17:3) Nga mulikundika kuli Njambi na kumimbwitika, co mupwoni Mukaleho wa Yehova. (Isaya 43:10-12) Mukala mu naanga ya banu ba mu kaye koshe baje bali na kumulemesa, co banabwahelela kubasanesa lizina lya Njambi na kulileka bakwabo.—Myaso 86:12.

¹¹ Kunapu kubezika kwakama kuzibisisa biilongesa Mbimbiliya hali Tate. Nga mukulahela ebi bilongesa bya busunga, co bimishongangeya mulikundike kuli Yehova na kumimbwitika.

12-13. Busunga muka bumunalilongesa hali Mwana buje bumunakulahela?

¹² Mwalizibile bati mumwalilongesele busunga hali Mwana? Mwalilongesele ngweni Yesu ikeye nata kuli Njambi, co lalo ikeye walyanene kwija na kututsila. Nga tumwesa ngwetu tuli na likulahelo mu ndando ya kupatula, co Njambi atukonekela ku bubi bwetu na kupwa babusamba bendi, co lalo tukawana mwonyo wa myaka yoshe. (Yowa 3:16) Yesu ikeye Kapilistu wetu Wakama. Ashaka ngwendi ndando ya kupatula itukwase, co lalo ashaka ngwendi tulikute busamba bwa kukanyama na Njambi. (Heve 4:15; 7:24, 25) Yesu ikeye Mwene wa Bumwene bwa Njambi. Ngeci Yehova akamupangesa mu kujelesa lizina lyendi na kumanesa bubi na kunena bibezikiso bya mu Paladaisi ije ili muyehi. (Mateo 6:9, 10; Kujo 11:15) Tunapande kutembwinina Yesu. (1 Petu 2:21) Watumwesele mwanja waubwa omwo wapangesele buyoye bwendi mu kulinga cizango ca Njambi.—Yowa 4:34.

¹³ Nga mukulahela biilongesa Mbimbiliya hali Yesu, co mumuzema manene. Kuzema Yesu kumishongangeya mupangese buyoye bweni mu kulinga cizango ca Njambi ngwe mwalingile Yesu. Co kumishongangeya lalo mulikundike kuli Yehova na kumimbwitika.

14-15. Busunga muka bumunalilongesa ha sipilitu ya kujela buje bumunakulahela?

¹⁴ Mwalizibile bati mumwalilongesele busunga ha sipilitu ya kujela? Mwalilongesele ngweni sipilitu ya kujela yapwa nzili ya Njambi, kuyapwile njambi embwe. Yehova wanene sipilitu ya kujela ku banu baje basonekele Mbimbiliya, co eyi sipilitu ili na kutukwasa tuzibisise bitulilongesa mu Mbimbiliya na kubipangesa mu kuyoya kwetu. (Yowa 14:26; 2 Petu 1:21) Yehova ali na kupangesa sipilitu ya kujela mu kutwana nzili ije itubakana nzili ya bunu. (2 Koli 4:7) Eyi sipilitu ili na kutwana nzili ya kwambulula muzimbu waubwa, ya kuhyana byeseko, ya kukolesa nga tunazeye na nzili ya kukolesa mu tuyando. Ili na kutukwasa lalo tukale na bifwa byabibwa bije byapwa ‘bushuka bwa sipilitu.’ (Ngala 5:22) Njambi ali na kwana sipilitu yendi ya kujela ku banu baje banamukulahela, co bali na kumulombayo kutundilila kwisi ya mbunge.—Luka 11:13.

 ¹⁵ Kuzibuka ngwetu sipilitu ya kujela ili na kukwasa bangamba ba Yehova bamupangele, kututakamesa na kutuzembeleka. Nga mukulahela busunga bumunalilongesa ha sipilitu ya kujela, co oku kumishongangeya mulikundike kuli Njambi na kumimbwitika.

16. Bika bitunasimutwiyako muno mu cilongesa?

¹⁶ Nga mwangula kulikundika kuli Njambi na kumimbwitika, co mulinga cuma ca seho. Ngwe mutunalilongesela, munapande kulibwahesela kukolesa mu byeseko na kwecela kulinga byuma bimo. Oloni bibezikiso bimuwana bitubakana byuma bimwecela kulinga. Kumimbwitika kwasa kumyobola na kumikwasa mukale na citakutaku cacibwa ku mesho a Njambi. Cizemo ceni kuli Yehova Njambi, cikeco cuma cakama cinapande kumishongangeya bamimbwitike. Co lalo munapande kukulahela busunga bumunalilongesa hali Tate na hali Mwana na ha sipilitu ya kujela. Kwesekesa nebi bitunasimutwiyako, mumona ngweni mwalibwahesela kumimbwitika ndi?

17. Bika bimunapande kulinga simbu kanda bamimbwitike?

¹⁷ Nga mwalibwahesela kumimbwitika, co tukulahela ngwetu munalingiko byuma bimo mangana mukanyamese busamba bweni na Yehova. * Cakumwenako, munazibuka mwamubwa Yehova na Yesu, mwafwa muli na kulilongesa Mbimbiliya simbu yoshe. Ngeci muli na likulahelo. (Heve 11:6) Mwakulahela ngweni bikulaheso bya Yehova bije bili mu Mbimbiliya bikalishulisilila. Mwakulahela lalo ngweni ñombelo ya Yesu yasa kumyobola ku bubi na ku kutsa. Munatenguluka ku bubi bweni. Oku kulumbununa ngwabo muli na kuliziba kubihya ha bubi bumwakele na kulinga, co munalombo Yehova ngweni amikonekele. Co lalo munecela futisi yeni ya laja na kushangumuka kuyoya mu ngila ije izibisa Yehova kubwaha. (Vili 3:19) Mwabwahelela kulekako bakweni byuma bimwakulahela. Munapu muka-kwambulula wa kujeneka kumbwitika, co muli na kwambulula hamo na cikungulukilo. (Mateo 24:14) Yehova nabwahelela manene mwanamono byuma bimunalingi.—Visi 27:11.

18. Bika lalo bimunapande kulinga simbu kanda bamimbwitike?

¹⁸ Kuli byuma bikwabo lalo bimunapande kulinga simbu kanda bamimbwitike. Ngwe mutunalilongesela, munapande tahi kulikundika kuli Njambi. Lombeleni kutundilila kwisi ya mbunge yeni, oku muli kwalikalyeni. Co mukulaheseni ngweni ikeye lika imupangela mu buyoye bweni boshe. (1 Petu 4:2) Kutundaho, lekeni muka-kukwatasanesa cibunga ca bakulunu ngweni mushaka bamibwitike. Co aleka bakulunu mangana basimutwiye neni. Keti mutewe kusimutwiya nabo. Aba bandolome bamizibuka mwamubwa, co lalo bamizema. Bakusimutwiya  neni ha bilongesa bya maputukilo bya mu Mbimbiliya bije bimunalilongesa. Bashaka bamone indi munazibisisa ebi bilongesa na kuzibuka seho ya kulikundika na kumimbwitika. Nga bamona ngwabo mwalibwahesela kumimbwitika, co bamileka ngwabo bakamimbwitika ha ciwano ca citingitingi nambe ca mutambela.

19-20. Byuma muka bimunapande kulinga munima ya kumimbwitika, co mwasa kulinga bati ngoco?

¹⁹ Bika bimunapande kulinga munima ya kumimbwitika? * Anukeni ngweni, kulikundika kunapu kulikumiiya na Yehova, co ashaka ngwendi mushulisilile bimunalikumiiya nendi. Ngeci, munima ya kumimbwitika, munapande kushulisilila cikumiiyo ceni. Mwasa kucishulisilila bati?

²⁰ Munapande kulikwatasana na cikungulukilo ceni. Nga bamimbwitika, co mukala mukati ka bandolome ba mu kaye koshe. (1 Petu 2:17) Bandolome na bandokazi beni bakapwa naanga yeni ya ku sipilitu. Nga mukunguluka nabo simbu yoshe, co busamba bweni nabo bukanyama. Tandeni Lijwi lya Njambi ha litangwa na litangwa na kusinganyekesesaho. (Myaso 1:1, 2) Munima ya kutanda ñanda imo ya mu Mbimbiliya, singanyekeseseni ha byuma bimunatanda, co bimyeta ku mbunge. Co lalo, munapande “kulombela” simbu yoshe. (Mateo 26:41) Kulombela kutundilila kwisi ya mbunge yeni kukanyamesa busamba bweni na Yehova. Co “shakezekeni [tahi] Bumwene bwendi.” (Mateo 6:33) Mwasa kulinga ngoco nga mutwameka cipangi ca kwambulula mu kuyoya kweni. Nga mwambulula simbu yoshe, co likulahelo lyeni likanyama, co lalo mwasa kukwasa bakweni bende mu ngila iya ku mwonyo wa myaka yoshe.—1 Tima 4:16.

21. Bubwa muka bumuwana nga bamimbwitika?

²¹ Nga mwangula kulikundika kuli Njambi na kumimbwitika, co mulinga cuma ca seho mu kuyoya kweni. Kuli byeseko bimuliwana nabyo, co lalo mwecela kulinga byuma bimo, oloni bibezikiso bimuwana bitubakana byuma bimwecela kulinga. Anukeni ngweni tuyando tumuliwana natwo muno mu kaye ‘twatundondo, co tunapu twa kasimbu lika.’ (2 Koli 4:17) Oloni kumimbwitika kumikwasa muyoye mwamubwa ha simbu ino na kukawana mwonyo waubwa kulutwe. (1 Tima 6:19) Ngeci, tumilomba ngwetu mulombele na kusinganyekesesa mwamubwa mangana mumone indi mwalibwahesela kumimbwitika.