1-2. Bika bitusimutwiya muno cilongesa?

TULI na bukaleho bwabungi buje bumwesa ngwabwo tuli na kuyoya ku mamaneselelo a matangwa a kukotoka kwa kano kaye. Yehova na Yesu Kilistu, ololo banyongesa bifulumende byoshe bije bili na kulwisa Bumwene bwa Njambi. Oloni simbu kanda balinge ngoco, mwene wa ku kunto na mwene wa ku mbwela batwalelelaho kulilwisa na kulwisa banu ba Njambi.

² Muno mu cilongesa, tusimutwiya ha bupolofweto buli ku Ndanyele 11:40–12:1. Tushaka tuzibuke mwene wa ku kunto wa matangwa ano. Co lalo tusimutwiya ha byuma bitukwasa tujeneke kulijujukila ha bukalu butukaliwana nabo kulutwe.

3-4. Iya napu mwene wa ku kunto ano matangwa? Lumbununeni.

³ Mu 1991, fulumende ya Soviet Union yahwile, co banu ba Njambi baje bakele mwisi yei fulumende batambwile “bukwasi bumo.” Obu bukwasi bwapwile kwoloka kuje kubalikuwile ha simbu ije. (Ndanye 11:34) Ngeci, bakele na kwambulula na mbunge imo, co nambala ya baka-kwambulula yalibwezelele manene. Mu kwita kwa simbu, lifuti lya Russia na mafuti aje alikwatasanene nalyo apwile mwene wa ku kunto. Ngwe mutunasimutwiiye mu cilongesa cinahu, fulumende inapande kulinga byuma bitatu asina tuitumbula ngwetu inapu mwene wa ku kunto nambe mwene wa ku mbwela. (1) Inapande kuyula nambe kulwisa banu ba Njambi, (2) inapande kumwesa  ngwayo inazindi Yehova na banu bendi, co (3) inapande kulwa na fulumende ikwabo ije inapu citozi cayo.

⁴ Tusimutwiyeni byuma bitulingisa twendeke ngwetu lifuti lya Russia na mafuti aje analikwatasana nalyo akewo anapu mwene wa ku kunto. (1) Banalwisa banu ba Njambi ha kubashokela cipangi ca kwambulula na kuyandesa bandolome na bandokazi babangi. (2) Ebi bilinga byabo bimwesa ngwabyo banazindi Yehova na banu bendi. (3) Banatwalelelaho kulilwisa na mwene wa ku mbwela uje napu Ciyulo ca Nzili ca mu Kaye Koshe ca Anglo-America. Tusimutwiyeni omwo lifuti lya Russia na mafuti aje analikwatasana nalyo muwanapwila mwene wa ku kunto.

5. Bupolofweto buli ku Ndanyele 11:40-43, bunendeka byuma muka?

⁵ Tandeni Ndanyele 11:40-43. Obu bupolofweto bunendeka byuma bije bili na kulingiwa muno mu simbu ya mamaneselelo. Ndanyele wapolofwetele ngwendi mu simbu ya mamaneselelo, mwene wa ku kunto akalwa na mwene wa ku mbwela.—Ndanye 11:40.

6. Bukaleho muka buje bumwesa ngwabo aba bimyene babali bali na kulilwisa?

⁶ Mwene wa ku kunto na mwene wa ku mbwela bali na kulwila nzili ya kuyula kaye koshe. Tusimutwiyeni byuma byalingiwile muyahwile Nzita ya Kaye ya mu Cibali omwo fulumende ya Soviet Union yayulile mitambela yaingi ya ku Europe. Byuma byalingile mwene wa ku kunto byalingisile mwene wa ku mbwela alizibasane na mafuti akwabo mangana alwise mwene wa ku kunto. Ngeci, batungile munga ibasana ngwabo NATO. Mwene wa ku kunto nendi wapangesele mafuti a mu Africa na Asia na Latin America mu kulwisa mwene wa ku mbwela. Aba bimyene banatwalelelaho kujukula lya mambongo mangana bakale na maswalale ba nzili. Matangwa ano, nzili ya lifuti lya Russia na mafuti aje analikwatasana nalyo ili na kulibwezelela mu kaye koshe. Ou mwene wa ku kunto ali na kulwisa mwene wa ku mbwela kupangesa makompyuta. Co lalo ali na kwendeka ngwendi mwene wa ku mbwela ali na kupangesa makompyuta mangana amubiisile bufuko bwendi na fulumende yendi. Mwene wa ku mbwela nendi mukemwo mwali na kwendeka mwene wa ku kunto. Ngwe mwapolofwetele Ndanyele, Mwene wa ku kunto natwalelelaho kulwisa banu ba Njambi.—Ndanye 11:41.

7. ‘Lifuti lyalibwa’ lilumbununa bika?

⁷ Mukanda wa Ndanyele 11:41, ngwawo mwene wa ku kunto akakobela mu ‘lifuti lyalibwa.’ Lifuti muka eli? Kusañulu, lifuti lya Baisalele likelyo lyapwile “lifuti lyalibwa manene kutubakana mafuti oshe.” (Ezeki 20:6) Eli lifuti lyapwile lyalibwa manene mwafwa mukemwo lika mubakele na kulemesela Njambi wa busunga, Yehova. Kushwa lika ha Pentekosita ya mu 33 C.E., eli “lifuti lyalibwa” kulilumbununa lifuti mpundu. Oloni lilumbununa bipangi byabingi bibali na kulinga banu ba Njambi bya kufwa ngwe kulemesa Yehova na kwambulula. Twendeka ngoco, mwafwa banu ba Njambi kubesi mu lifuti limo lika, oloni bali mu kaye koshe.

8. Mwene wa ku kunto wakobelele bati mu ‘lifuti lyalibwa’?

⁸ Muno matangwa a kukotoka, mwene wa ku kunto nelukila-ilukila kukobela mu ‘lifuti lyalibwa.’ Cakumwenako, baka-Nazi mubapwile mwene wa ku kunto, bakobelele mu  ‘lifuti lyalibwa’ omwo bayandesele banu ba Njambi na kubatsiya. Balingile manene ngoco ha Nzita ya Kaye ya mu Cibali. Muyahwile Nzita ya Kaye ya mu Cibali, fulumende ya Soviet Union yapwile mwene wa ku kunto, co yakobelele mu ‘lifuti lyalibwa’ omwo yayandesele banu ba Njambi na kubatwala mu mafuti eka.

9. Lifuti lya Russia na mafuti aje analikwatasana nalyo, banakobela bati mu ‘lifuti lyalibwa’ ano matangwa?

⁹ Ano matangwa, lifuti lya Russia na mafuti aje analikwatasana nalyo, banakobela mu ‘lifuti lyalibwa.’ Banakobelamo bati? Kushwa mu 2017, ou mwene wamuha wa ku kunto nashoko cipangi ca banu ba Yehova na kwaka bandolome na bandokazi betu mu kamenga. Nashoko lalo mabulu etu kwambateselela na Mbimbiliya ya New World Translation. Co lalo natunyeke ofisi yetu ya munango ya mu Russia na Binjubo bya Bumwene na Binjubo bya Biwano Byakama. Ngeci, mu 2018 Cibunga ca Kutwamenena camwene ngwaco lifuti lya Russia na mafuti aje analikwatasana nalyo akewo anapu mwene wa ku kunto. Bangamba ba Yehova kubesi kulwisa fulumende nambe kukala na biyongola bya kuitundisaho. Kubesi kulinga ngoco nameme fulumende ibalwisa. Oloni bali na kupangesa cinangulo ca mu Mbimbiliya ca kulombelela “boshe baje bali na kushika.” Bakalingi ngoco maneneni nga baka-fulumende bashaka kubabindika kulemesa Yehova.—1 Tima 2:1, 2.

10. Kuma mwene wa ku kunto akanyongesa mwene wa ku mbwela ndi? Lumbununeni.

¹⁰ Bupolofweto buli ku Ndanyele 11:40-45, bunendeka manene bya mwene wa ku kunto. Kuma oku kumwesa ngwabo mwene wa ku kunto akanyongesa mwene wa ku mbwela ndi? Embwe. Yehova na Yesu mubakanyongesa bifulumende bya hano ha kaye ha nzita ya Alamagidoni, bakawana mwene wa ku mbwela anga ‘aciyoya.’ (Kujo 19:20) Mwafwa bika twakulahela ngoco? Tusimutwiyeni ha bupolofweto buli ku Ndanyele nobu buli ku Kujombolola.

11. Mukanda wa Ndanyele 2:43-45 ulumbununa bika? (Taleni cikupulo cili ha liputa lya kulibanga.)

¹¹ Tandeni Ndanyele 2:43-45. Bupolofweto bwa Ndanyele bunendeka bya biyulo bije binayulu banu ba Njambi nambe kubayandesa. Ebi biyulo banabyesekesa ku bilyo bya kuliseza-seza bya kamponya wakama. Ciyulo ca mamaneselelo banacesekesa ku bilyato bya uje kamponya bije binapu bya buma na bikubo. Bilyato bimanena Ciyulo ca Nzili ca mu Kaye Koshe ca Anglo-America. Obu bupolofweto bumwesa ngwabwo Ciyulo ca Nzili ca mu Kaye Koshe ca Anglo-America cikakalako omwo Bumwene bwa Njambi bukanyongesa biyulo bya banu.

12. Mutwe wa bu 7 wa cikashama wimanena bika, co kuzibuka ngoco kutukwasa bati?

¹² Kapositolo Yowano nendi nendeka bya biyulo bya nzili bya mu kaye bije binayulu banu ba Yehova. Oloni nesekesa ebi biyulo ku cikashama uje ali na mitwe 7. Mutwe wa bu 7 wimanena Ciyulo ca Nzili ca mu Kaye Koshe ca Anglo-America. Kukwesi mitwe yeka lalo inasoko kuje ku cikashama. Oku kutukwasa tuzibuke ngwetu mutwe wa bu 7 utwalelelaho kuyula kweta noho hakezila Kilistu na maswalale bendi kwa kunyongesa ou cikashama woshe. *—Kujo 13:1, 2; 17:13, 14.

13-14. ‘Ngonge wa ku lifuti lya Mangonge’ emanena bika, co hamo bika bikamulingisa alwise banu ba Njambi?

¹³ Bupolofweto bwa Ezekiyele butukwasa tuzibuke bikalingiwa kulutwe simbu kanda banyongese mwene wa ku kunto na mwene wa ku mbwela. Casholoka ngwe bupolofweto buli ku Ezekiyele 38:10-23 na Ndanyele 2:43-45; 11:44–12:1 na Kujombolola 16:13-16, 21, bunendeka byuma bya kulifwa. Nga mukemwo, co byuma bitusimutwiya mu mapalagilafu anatako bikebyo bikalingiwa kulutwe.

¹⁴ Ñababa yakama muikashangumuka, “bimyene ba hano ha kaye hoshe” bakalikwatasana na kupwa cibunga ca baka-mafuti. (Kujo 16:13, 14; 19:19) Bisoneka binatumbula eci cibunga ngwabyo ‘Ngonge wa ku lifuti lya Mangonge.’ (Ezeki 38:2) Eci cibunga ca baka-mafuti cikalwisa banu ba Njambi, mwafwa cikashaka ngwaco cibanyongese. Bika bikalingisa aba bimyene bakalwise banu ba Njambi? Kapositolo Yowano wamwene byuma bikalingiwa ha simbu ibakalwisa banu ba Njambi. Wamwene nyonzi yakama ya mamanya ije yakele na kunyoka bitozi ba Njambi. Hamo eyi nyonzi ya mamanya imanena muzimbu wa kusompa uje ubakambulula banu ba Yehova. Ou muzimbu hamo ukalubalesa Ngonge wa ku lifuti lya Mangonge, co akalwisa banu ba Njambi mwafwa akashaka ngwendi abanyongese.—Kujo 16:21.

15-16. (a) Mukanda wa Ndanyele 11:44, 45, hamo unendeka biñanda muka? (b) Bika bikalingiwa kuli mwene wa ku kunto na baje boshe bakapwa Ngonge wa Mangonge?

¹⁵ Hamo eyi ñanda ya kwambulula muzimbu wa kusompa neyi ya kulwisa banu ba Njambi ikeyo lalo ibanendeka ku Ndanyele 11:44, 45. (Tandeni.) Oku ku mukanda, Ndanyele nendeka ngwendi “muzimbu uje ukatunda mu ngangela na ku kunto” ukalubalesa mwene wa ku kunto. Mwene wa ku kunto akakala na butumbe bwa ‘kutsiya banu babangi.’ Hamo aba “banu babangi” bemanena banu ba Yehova. * Ngeci, hamo Ndanyele walumbunwine ngwendi bitozi ba Njambi bakalwisa banu ba Njambi na kushaka kubanyongesa.

¹⁶ Mwene wa ku kunto akalikwatasana na  bifulumende bikwabo mu kulwisa banu ba Njambi. Oku kukalingisa Njambi alubale manene na kunena nzita ya Alamagidoni. (Kujo 16:14, 16) Ha simbu oyo, mwene wa ku kunto na mafuti akwabo aje akapwa Ngonge wa Mangonge, bakabanyongesa, co ‘naumo wahi akabakwasa.’—Ndanye 11:45.

17. Kangelo ibanendeka ku Ndanyele 12:1 ngwabo Mingeli, napu iya, co bika byakalinga?

¹⁷ Mukanda wa Ndanyele unamwesa lalo mubakanyongesela mwene wa ku kunto na baje bakalikwatasana nendi nomu mutukobokela. (Tandeni Ndanyele 12:1.) Tusimutwiyeni byuma bili oku ku mukanda. Mingeli lyapwa lizina likwabo lya mwene yetu Yesu Kilistu. Natwalelelaho kupwa “muka-kunyunga” banu ba Njambi kutunda hapwililile mwene wa Bumwene bwa Njambi mwilu mu 1914. Yesu “akasholoka” na kunyongesa bitozi bendi ha nzita ya Alamagidoni. Eyi nzita ikeyo ikapwa ya mamaneselelo ku byuma bikalingiwa mu simbu yanatumbula Ndanyele ngwendi ‘simbu ya tuyando twakama manene.’ Bupolofweto bwa Yowano buje buli ku Kujombolola, bunendeka byuma bikalingiwa simbu kanda nzita ya Alamagidoni ishangumuke. Eyi simbu banaitumbula ngwabo “ñababa yakama.”—Kujo 6:2; 7:14.

18. Mwafwa bika kutulishoshomwena ha byuma bikalingiwa kulutwe?

¹⁸ Ndanyele na Yowano banendeka ngwabo Yehova na Yesu bakanyungilila bangamba babo ha ñababa yakama. Ngeci, kutulishoshomwena nameme byuma bikafwe bati. Ndanyele wendekele ngwendi baje ‘babanasoneka mazina abo mu libulu’ bakebo bakoboka. (Ndanye 12:1) Tunapande kulinga bika mangana mazina etu bawasoneke omu mu libulu? Tunapande kukala na likulahelo muli Yesu uje wapwa Muna Manga wa Njambi. (Yowa 1:29) Tunapande kulikundika kuli Njambi na kutumbwitika. (1 Petu 3:21) Co lalo tunapande kukundwiya Bumwene bwa Njambi ha kukwasa bakwetu balilongese bya Yehova.

19. Tunapande kulinga bika ha simbu ino, co mwafwa bika?

¹⁹ Ino ikeyo simbu itunapande kukulahela manene Yehova na munga yendi. Co lalo ikeyo simbu itunapande kukundwiya manene Bumwene bwa Njambi. Nga tulinga ngoco, co tukoboka omwo Bumwene bwa Njambi bukanyongesa mwene wa ku kunto na mwene wa ku mbwela.