Yesu wanangwile bandongesi bendi ngwendi bajenjuke sipilitu ya kushaka kupwa ba bulemu na kutsimana. Wabalekele ngwendi: “Bimyene ba baka-kujeneka kukulaela bali na nzili hali banu babo, co baka-kushika bali na kubatumbula ‘Babusamba ba Banu’ [nambe ngwetu “Bakwasi,” NWT.] Oloni eyi kesi ikeyo ngila akati keni.”—Luka 22:25, 26.

Bakwasi muka balumbunwine Yesu? Biñanda bibasonekele ku sañulu bimwesa ngwabyo mu simbu ya Bangiliki na Baloma, nga mutumbula munu wa kutsimana ngweni Mukwasi, co mwamusingimika manene. Aba banalume bakele na kubasingimika mwafwa ya byuma bimo bije bibakele na kulingila ku mbunga.

Bimyene babangi bakele na kubatumbula ngwabo Bakwasi. Bamo babatumbwile ngoco bapwile bimyene ba mu Ingito, Ptolemy III Euergetes (c. 247-222 B.C.E.) na Ptolemy VIII Euergetes II (c. 147-117 B.C.E.) Mwene wa Baloma Julius Caesar (48-44 B.C.E.) na Augustus (31 B.C.E.–14 C.E.) uje ibatumbwile lalo ngwabo Helonde Wakama, Mwene wa Bayunda. Helonde hamo bamusingimikile mwafwa walandelele tiliku banu bendi baje bakele mu njala na kubana bizalo.

Muka-kulilongesa Mbimbiliya umo wa ku German wa lizina lya Adolf Deissmann wamwesele ngwendi eyi endekesi yalisalele manene. Wendekele ngwendi: “Kwapwile kwakwasi kuwana habasonekele eyi endekesi. Mu kasimbu lika kakandondo wasa kuwana byuma byabingi habanasoneka olyo lijwi.”

Yesu walekelele bika bandongesi bendi ngwendi “oloni eyi kesi ikeyo ngila akati keni”? Kuma Yesu walumbunwine ngwendi kubapandele kwaka mbunge ku bukalu bwa bakwabo ndi? Embwe. Oloni Yesu washakele ngwendi bakale na biyongola byabibwa omwo bakwasa bakwabo.

Mu simbu yayoyele Yesu hano hasi, banu ba kufuka bakele na kukundwiya bibunga bya baka-kweha. Oloni balingile ngoco mu kushaka kutsimana. Libulu limo lyendekele ngwalyo: “Nameme bamo bakele na kulinga ngoco mu ngila yaibwa, oloni bwingi bwabo bakele na kulingila linyanyamena lya bupolitiki.” Mukemwo Yesu wabindikile bandongesi bendi kukala na sipilitu ya cifwa eci.

Munima ya myaka, kapositolo Paulu wendekele manene ha kukala na biyongola byabibwa ha kwana. Wasonekelele baka-Kolinte ngwendi: “Ngeci bene, umo na umo napande kwana ngwe mwanayongwela, kesi ngwe kubyana na busiwa nambe ngwe ha kusindiya, omwo Njambi azema uje ana na kujolela.”—2 Koli 9:7.