CILONGESA 45
MWASO 138 Bubwa bwa Tukulukazi Bunapu Kutoka Bwele
Bika Bitulilongesa ku Majwi a Mamaneselelo a Banalume ba Kulongwa?
“Kuma banu ba kukola keti bakebo bakala na mana ndi? Co kuzibisisa kuma kukwesi kwija mwafwa ya kuyoya simbu yailaha ndi?”—YOMBI 12:12.
Bili Muno mu Cilongesa
Kwononoka Yehova Njambi kutubezikisa ha simbu ino na kutukwasa tukayoye myaka yoshe kulutwe.
1. Mwafwa bika tunapande kulilongesa ku bandolome na bandokazi ba kukola?
TUBABOSHE tukatondo binangulo byabibwa bije bitukwasa mangana twangule mwamubwa byakulinga. Tukawana ebi binangulo ku bakulunu na kuli bandolome na bandokazi mu cikungulukilo. Kutwapandele kusinganyeka ngwetu binangulo byabo kubyasa kupanga. Yehova atonda ngwendi tulilongese byabingi kuli bandolome na bandokazi kukola. Mwafwa banayoyo myaka yaingi, co bazibuka byuma byabingi kututubakana.—Yombi 12:12.
2. Bika bitusimutwiya muno mu cilongesa?
2 Mu simbu ibasonekele Mbimbiliya, Yehova wapangesele bangamba bendi ba kulongwa mu kushongangeya na kutwamenena banu bendi. Tusimutwiyeniko ha mwanja wa Mosesa na Devidi na kapositolo Iwano. Aba banalume bayoyele ha bisimbu byakuliseza-seza, co baliwanene na byuma bya kuliseza-seza. Mubakele muyehi na kutsa banene babaha bingangulo byabibwa. Mu binangulo byabo bendekele manene bya seho ya kwononoka Njambi. Yehova walingisile binangulo byabo babisoneke mu Mbimbiliya mangana tulilongeseko bimo. Kusinganyekesesa ha binangulo byabo kutukwasa manene ipwe tu banike nambe bakulunu. (Loma 15:4; 2 Timo 3:16) Muno mu cilongesa tusimutwiya ha majwi amamaneselelo abendekele aba banalume batatu, na kumona bitulilongesako.
‘MUKAKALA MYAKA’
3. Mosesa wapangele bipangi muka?
3 Mosesa wapangelele Yehova na ntwima mu kuyoya kwendi kwoshe. Wapwile kapolofweto, lyaako, liswalale na muka-kutondesesa biñanda bya kunima. Mosesa waliwanene na byuma byabingi mu kuyoya kwendi. Watwamenene baIsalele kubatundisa mu bundungo mu Ijipiti. Co walimwenenene bikomokeso byalingile Yehova. Mosesa ikeye wasonekele mikanda itanu yakulibanga ya mu Mbimbiliya kwambateselela na mukanda wa Samu 90. Co cisholoka ikeye wasonekele na mukanda wa Samu 91. Co hamo ikeye lalo wasonekele na mukanda wa Yombi.
4. Mosesa washongangeyeye beya, co mwafwa bika wabashongayeye?
4 Mosesa mwakele na myaka 120 simbu kanda atse, wasanene baIsalele boshe na kubanukisa byuma byabalingilile Yehova. Ha myaka yaingi baIsalele balimwenenene byuma byalingile Yehova na kumona mwanenene baka-Ijipiti kashitiko. (Ekizo 7:3, 4) Balimwenenene Yehova mwangwinine mema a mu kalunga-ndonga wa kubenga na kubakwasa bende ha libu lya kuma. Co balimwenene Yehova mwanyongesele Falo na maswalale bendi. (Ekizo 14:29-31) Mubakele mu mambo balimwenenene Yehova mwabakwaselelemo na kubanyunga. (Detro 8:3, 4) Mubakele muyehi na kukobela mu lifuti lya cikulaheso, Mosesa wapangesele ei Simbu mu kushongangeya baIsalele. a
5. Majwi a Mosesa a mamaneselelelo endekele ku mukanda wa Detronoma 30:19, 20 ashongangeyeye bati baIsalele?
5 Bika byendekele Mosesa? (Tandeni Detronoma 30:19, 20) Mosesa wanukisile baIsalele ngwendi bakalikuwa bibezikiso byabingi kulutwe. Yehova wabezikisile baIsalele mangana bayoye myaka yaingi mu lifuti lya cikulaheso. Lifuti lya cikulaheso lyapwile lyalibwa manene, co mwakele byakulya byabingi. Mosesa wendekele ngwendi: ‘Lifuti lije lili na binganda byakama byabibwa bije yeni kumwatungile. Co mukakala na binjubo byakushula na byuma byabibwa bije yeni kumwakele nabyo. Mukakala na masima aje yeni kumwendile, na bitungu bya mikolobozi ya bushuka bwa binyu na miti ya olive ije yeni kumwakunine.’—Detro 6:10, 11.
6. Mwafwa bika Yehova watabesele baka-mafuti eka bahyane baIsalele?
6 Mosesa wanene lalo baIsalele cinangulo. Wabalekele ngwendi banapande kutwalelelaho kwononoka mashiko a Yehova mangana batwaleleleho kuyoya mu lifuti lya cikulaheso. Mosesa wabashongangeyeye ‘bangule mwonyo’ ha kutolilila kuli Yehova na ‘kukakateya kuli ikeye.’ Oloni baIsalele kubononokele Yehova. Ngeci Yehova watabesele baAsilya na Bababilona bahyane baIsalele na kubatwala mu bundungo.—2 Bimye 17:6-8, 13, 14; 2 Kolo 36:15-17, 20.
7. Bika bitulilongesa ku majwi a Mosesa? (Taleni na cikupulo.)
7 Bika bitulilongesako? Kwononoka kwobola myonyo yetu. Ngeci lika mwa baIsalelele baje bakele kuyehi na lifuti lya cikulaheso, netu tuli muyehi na kukobela mu kaye kakaha. Ololo lifuti libu litenguluka kupwa paradaisi. (Isaya 35:1; Luka 23:43) Satana na badimona bendi kubakakalako. (Kujo 20:2, 3) Bulombelo bwa makuli ku bukongumuna lalo banu. (Kujo 17:16) Bifulumende bya banu kubikakalako lalo. (Kujo 19:19, 20) Mu kaye kakaha kumukakala baka-kutengulukila. (Samu 37:10, 11) Banu mu kaye mwoshe bakononoka mashiko a Yehova, co bakalikwatasana na kukala mu kwoloka. Ngeci banu boshe bakalizema na kulikulahela umo na mukwabo. (Isaya 11:9) Twabandamena manene ei simbu. Nga twononoka Yehova, co tukayoya myaka yoshe mu paradaisi.—Samu 37:29; Iwano 3:16.
Nga twononoka Yehova, co tukayoya myaka yoshe hano hasi (Taleni paragirafu 7)
8. Cikulaheso ca kukayoya myaka yoshe cakwasele bati kamishinali umo? (Juda 20, 21)
8 Tunapande kutwalelelaho kusinganyekesesa ha cikulaheso ca kuyoya myaka yoshe. Kulinga ngoco, kutukwasa twononoke Njambi nameme tuli na kuliwana na bukalu. (Tandeni Juda 20, 21.) Eci cikulaheso citukwasa lalo tuhyane buzeye bwetu. Ndolome umo wa kamishinali wa mu Africa walifwitile na kalingo-lingo kakabi. Wendekele ngwendi: “Njanangukile ngwange nga njitwalelelaho na futisi yange yaibi, co kunjikakala mu paradaisi. Ngeci njalombele Yehova anjikwase mangana njihyane kalingo-lingo kange kakabi. Ngeci, Yehova wanjikwasele, co njakahyanene.”
“MUKABEZIKA MU BYOSHE”
9. Devidi waliwanene na bukalu muka mu kuyoya kwendi?
9 Devidi wapwile mwene wamubwa. Wapwile muka-kwimba, liswalale na kapolofweto. Waliwanene na mapakeso amangi. Ha myaka yaingi Devidi wakele na kulishweka kutewa Mwene Saulu uje washakele kumutsiya. Co lalo mwapwile Mwene, Devidi watewele munendi Abisalome uje washakele kumutsiya na kumunyeka bumwene. Nameme bisimbu bimo Devidi waliwanene na mapakeso, co lalo wasebukile, watwaleleho kupwa wa kulongwa kweta na kukutsa kwendi. Yehova wendekele ngwendi, Devidi napu “munalume uje [namui] ku mbunge.” Cinangulo ca Devidi casa kutukwasa.—Bili 13:22; 1 Bimye 15:5.
10. Mwafwa bika Devidi wanangwile munendi Solomoni simbu kanda apwe Mwene?
10 Tucisimutwiyeni ha cinangulo ca Devidi cije canene kuli munendi Solomoni. Yehova wangwile Solomoni atunge tempele muje mubakele na kulemesesele Yehova baIsalele. (1 Kolo 22:5) Eci capwile cipangi cakama manene, ngeci Devidi walombele Yehova mangana amukwase kutwamenena banu bendi. Devidi walekele bika munendi?
11. Kwesekesa na mukanda wa 1 Bimyene 2:2, 3 Devidi wanangwile bika munendi Solomoni, co bika byalingiwile Solomoni mwakabangeyeye cinangulo ca Devidi? (Taleni na cikupulo.)
11 Bika byendekele Devidi? (Tandeni 1 Bimyene 2:2, 3.) Devidi walekele munendi Solomoni ononoke Yehova mu kuyoya kwendi kwoshe. Mwafwa nga alinga ngoco, co Yehova amubezikisa manene. Ha myaka yaingi Yehova wabezikisile mwene Solomoni na kumukwasa mu bingila byabingi. (1 Kolo 29:23-25) Watungile tempele yaibwa na kusoneka mikanda imo ya mu Mbimbiliya. Co lalo majwi endi amo awaniwa na mu mikanda ikwabo ya mu Mbimbiliya, watsimanene manene mwafwa ya mana endi na bufuko. (1 Bimye 4:34) Mwene Devidi walekele Solomoni ngwendi nga atwalelelaho kwononoka Yehova, co byuma bimwendela mwamubwa. Calubinda, Mwene Solomoni washangumukile kulemesa binjambi beka. Yehova walikelele kubezikisa Mwene Solomoni, co kasele lalo kuyula mwamubwa banu ngwe mwalingilile hakulibanga.—1 Bimye 11:9, 10; 12:4.
Majwi endekele Devidi kuli munendi Solomoni atukwasa kumona ngwetu nga twononoka Yehova, co atwana mana aje atukwasa kwangula mwamubwa byakulinga. (Taleni palagilafu 11-12) b
12. Bika bitulilongesa ku majwi a mwene Devidi?
12 Bika bitulilongesako? Nga twononoka Yehova atubezikisa na kutukwasa. (Samu 1:1-3) Yehova katukulahesele ngwendi atwana bufuko bwabwingi na kututsimanesa ngwe mwalingilile kuli Solomoni. Oloni nga tumwononoka, co atwana mana aje atukwasa twangule mwamubwa byakulinga. (Prov 2:6, 7; Jems 1:5) Binangulo bya Yehova bitukwasa twangule mwamubwa byakulinga ha cipangi, sikola, bimbongo na byuma bya kulizima nabyo buli. Kukabangeya binangulo bya Njambi kutukwasa mangana tukanyamese busamba bwetu nendi na kutulingisa tukawane mwonyo wa myaka yoshe. (Prov 2:10, 11) Co lalo kutukwasa tukale na babusamba bababwa na kutulingisa tupwe ba kubwahelela mu naanga.
13. Bika byakwasele Ndokazi Carmen apwe wa kubwahelela?
13 Carmen uje wakala ku Mozambique wasinganyekele ngwendi, kuya ku sikola ya helu manene kukekwo kwasa kumulingisa ayoye mwamubwa. Ngeci waile ku yuniveziti na kukalilongesa bya kutunga. Wendekele ngwendi: “Njazemene manene byuma binjakele na kulilongesa. Oloni ei sikola yakele na kunjimanesela simbu yaingi. Njakele na kuya ku sikola ku ma 7:30 kwiluka ku ma 18:00 mangwezi. Kwakele na kunjikaluwila kuwana simbu ya kukunguluka, ngeci busamba bwange na Yehova bwazeyele. Njanangukile ngwange njakele na kupangela bimyata babali.” (Mate 6:24) Ndokazi Carmen walombelele kuli Yehova na kutondesesa mu mabulu etu. Watwaleleleho kwendeka ngwendi: “Munima ya kutambula cinangulo kuli bakulunu na kuli banana, njalyangwilile kutunda kuje ku sikola na kushangumuka kupangela Yehova. Njili na kuliziba ngwange njangwile mwamubwa bya kulinga, ngeci njinapu wa kubwahelelela.”
14. Byuma muka bya seho byendekele Mosesa na Devidi?
14 Mosesa na Devidi bazemene Yehova, co bamwene seho ya kumwononoka. Bashongangeyeye bakwabo batembwinine myanja yabo na kutwalelelaho kupwa ba kulongwa kuli Yehova. Co lalo banangwile bakwabo ngwabo, nga kubatwalelelaho kupwa ba kulongwa kuli Yehova, co busamba bwabo nendi butsa. Cinangulo cabo casa kutukwasa na ano matangwa. Munima ya myaka yangi ngamba ya Yehova umo nendi wendekele seho ya kutwalelelaho kupwa ba kulongwa kuli Yehova.
“KUKWESI CUMA CILI NA KUNJIZIBISA MANENE KUBWAHA”
15. Kapositolo Iwano waliwanene na byuma muka mu kuyoya kwendi?
15 Iwano wapwile kabusamba na kapositolo ka Yesu Kristu. (Mate 10:2; Iwano 19:26) Iwano wapangele manene na Yesu mu cipangi ca kwambulula, co wamwene bikomokeso bya Yesu ngeci watwaleleleho kupwa wa kulongwa kuli ikeye. Wamwene Yesu mu bamutsiile, co lalo wa mumwene mwasangukile. Wamwene lalo cikungulukilo ca baka-Kristu mucakolelele. Iwano wayoyele mwaka yaingi, co walimwenene muzimbu waubwa ‘bawambulwila byakutanga byoshe bya mwisi ya lilu.’—Kolo 1:23.
16. Mikanda yasonekele Iwano inakwasa beya?
16 Iwano mwakulubalele wabezikile kusoneka mukanda wa Kujombolola. (Kujo 1:1) Wasonekele lalo mukanda wa Iwano. Co lalo wasonekele mikanda ikwabo itatu ije ibakatumbula ngwabo Iwano wakulibanga na wamucibali na wamucitatu. Wasonekelele mukanda wamucitatu kuli Gayasi, uje yamwene kupwa munendi. (3 Iwa 1) Ha simbu ei Iwano wakele na baka-Kristu babangi baje bamwene kupwa bana bendi. Byuma byasonekele Iwano binakwasa bandongesi babangi kweta na lelo lino.
17. Kwesekesa na 3 Iwano 4, bika bikanene kubwahelela kwakama?
17 Byuma muka byasonekele Iwano? (Tandeni 3 Iwano 4.) Ku mukanda wa mucitatu Iwano wa sonekele ngwendi, wazibile kubwaha mwamwene bandolome na bandokazi bendi bononoka Njambi. Ha simbu yakekele na kusoneka ou mukanda kwakele banu bamo baje bakele na kulongesa biñanda bya makuli na kunena kulyangununa mu cikungulukilo. Nameme ngoco kwakele bamo baje batwaleleleho “kwenda mu busunga.” Bononokele Yehova, co bakele na “kwenda mu kulitombola na mashiko” endi. (2 Iwa 4, 6) Aba baka-Kristu bazibisile Yehova na Iwano kubwaha ku mbunge.—Prov 27:11.
18. Bika bitulilongesa ku majwi a Iwano?
18 Bika bitulilongesako? Nga tupwa ba kulongwa kuli Yehova, co tupwa ba kubwahelela na kulingisa bakwetu bapwe ba kubwahelela. (1 Iwa 5:3) Cakumwenako, tubwahelela manene nga tuzibuka ngwetu tuli na kuzibisa Yehova kubwaha ku mbunge. Yehova akabwahelela mwakatumono tuseza futisi ya kaye na kwononoka mashiko endi. (Prov 23:15) Tungelo nabo bakabwahelela. (Luka 15:10) Netu tukabwahelela mutukamono bakwetu batwalelelaho kupwa ba kulongwa kuli Yehova maneneni nga banaliwana na byeseko na mapakeso. (2 Tesa 1:4) Ngeci mukakanyonga kaye ka Satana tukabwahelela manene mwafwa twazibuka ngwetu twatwaleleleho kupwa ba kulongwa kuli Yehova.
19. Ndokazi Rachel wendekele bika ha kulongesa bakwabo busunga? (Taleni na cikupulo.)
19 Tukabwahelela manene mutukalongesa bakwetu busunga bwa mu Mbimbiliya. Rachel uje wakala mu Dominican Republic wendekele ngwendi akalizibi kubwaha manene mwakalongesa bakwabo bya Yehova Njambi. Rachel nakwasa banu babangi bashangumuke kulemesa Yehova. Co wendekele ngwendi: “Njikabwahelela manene munjikamono baje banjikalilongesa nabo Mbimbiliya batwalelelaho kuzema Yehova na kumupwisa cimpaka cabo na kutengulula buyoye bwabo mangana bazibise Yehova kubwaha. Co oku kukanjizibisa manene kubwaha ku mbunge.”
Tubwahelela nga tulongesa bakwetu na kwononoka mashiko endi (Taleni paragirafu 19)
MAJWI A MAMANESELELO A BANALUME BA KULONGWA AMIKWASA MANENE
20. Byuma bituli na kulinga binalifu bati na byuma byakele na kulinga Mosesa na Devidi na Iwano?
20 Mosesa, Devidi hamolika na Iwano bayoyele ha bisimbu byakuliseza na byetu. Oloni byuma bibalingile binalitombola na byuma bitulinakulinga ano matangwa, cakumwenako nabo bakele na kulemesa Njambi wa busunga ngwe ituli na kulemesa netu. Tukalombela kuli Yehova kumukulahela na kutambula binangulo byendi ngwe mubakele na kulingila. Ngeci lika mwaba banalume bakulongwa, netu twakulahela ngwetu Yehova akabezikisa baje batwalelelaho kumwononoka.
21. Bibezikiso muka bituwana nga tukabangeya binangulo bya Mosesa na Devidi na Iwano ha kwononoka Yehova?
21 Ngeci tutwaleleleniho kukabangeya binangulo byaba banalume ha kwononoka mashiko a Yehova. Nga twononoka Yehova, co atubezikisa na kutukwasa mu kuyoya kwetu kwoshe. Co lalo ‘tukakala myaka yoshe.’ (Detro 30:20) Ngeci tupwa lalo bakubwahelela mwafwa ya kuzibisa Njambi yetu kubwaha uje akatubezikisa mu bingila byakuliseza-seza.—Efeso 3:20.
MWASO 129 Tutwalelelaho Kukakateya
a Bwingi bwa baIsalele baje bamwene cikomokeso calingile Yehova ha kalunga-ndonga wa kubenga, kubakobelele mu lifuti lya cikulaheso. (Nume 14:22, 23) Yehova wendekele ngwendi banalume boshe baje bakele na myaka 20 na kutubakana bakatsila mu mambo. (Nume 14:29) Oloni baje bakele na myaka 20 na kwiluka mwisi kwambateselela Joshua na Kalebu na bamo ba ku cikota ca baLevi kubatsile, co bajabukile ndonga ya Jodani na kukobela mu lifuti lya cikulaheso.—Detro 1:24-40.
b KULUMBUNUNA BIKUPULO: Kucimoshwe: Devidi ali na kwana cinangulo ca mamaneselelo kuli munendi Solomoni. Kucilyo: Bandolome na bandokazi bali na kutambula mana a busunga ku sikola ya bapainiya.
